2. CZAS PRACY NAUCZYCIELI
Czas pracy nauczycieli w Europie określa się przede wszystkim za
pomocą pensum (liczby godzin dydaktycznych). Pensum nie jest
definiowane zaledwie w 3 krajach (Holandia, Szwecja, Anglia).
W większości krajów europejskich oprócz pensum określa się jeszcze
inne kategorie:
Ogólny czas pracy odpowiada tygodniowej liczbie godzin pracy
nauczyciela wynegocjowanej w ramach porozumień zbiorowych lub
ustalonej w inny sposób. Składa się na nią liczba godzin dydaktycznych,
godzin pobytu w szkole oraz ilości czasu spędzanego na
przygotowywaniu się do zajęć i ocenie prac uczniowskich, które mogą
być przeprowadzane poza szkołą. Koncepcja ta funkcjonuje w 22
krajach.
Godziny pobytu w szkole/dostępność nauczyciela w szkole – czas
przeznaczany na dydaktykę oraz inne działania na terenie szkoły (praca
opiekuńcza, zebrania, obowiązki związane z zarządzaniem, zastępstwa
za nieobecnych kolegów). Kategoria ta występuje w 14 krajach.
POLSKIE BIURO EURYDICE
4. PENSUM (LICZBA GODZIN DYDAKTYCZNYCH)
Odnosi się do czasu spędzanego przez nauczycieli z grupami
uczniów. Do obliczeń nie uwzględnia się czasu przerw oraz czasu
spędzanego z uczniami, z którymi nie odbywa się nauka. Jest
zwykle wyrażane w jednostkach lekcyjnych. Na potrzeby
komparatystyki zostało przeliczone na godziny zegarowe
W roku 2006/07 większość nauczycieli w
Europie zajmowała się dydaktyką przez 17-
20 godzin zegarowych tygodniowo
POLSKIE BIURO EURYDICE
5. 0
5
10
15
20
25
30
MT 26
IE 26
PT 25
FR 24
ES 23
UK-SCT 23
IT 22
LV 21
HU 21
BE de 20
DE 20
LU 20
CY 19
BE fr 18
BE nl 18
DK 18
EE 18
EL 18
LT 18
CZ 17
AT 17
nauczycieli szkół podstawowych, ISCED 1, 2006/07
POLSKIE BIURO EURYDICE
RO 17
Minimalna liczba godzin dydaktycznych (zegarowych)
SI 17
SK 17
FI 17
PL 14
BG 12
0
IS 22
NO 20
LI 19
0
TR 18
6. 0
5
10
15
20
25
30
BG 24
UK-SCT 23
IE 22
LV 21
HU 20
MT 20
PT 20
DK 19
EE 18
IT 18
CY 18
LT 18
LU 18
BE fr 17
BE de 17
BE nl 17
DE 17
ES 17
nauczycieli szkół średnich, ISCED 3, 2006/07
AT 17
RO 17
SK 17
CZ 16
POLSKIE BIURO EURYDICE
EL 16
Minimalna liczba godzin dydaktycznych (zegarowych)
SI 15
FR 14
PL 14
FI 11
LI 17
IS 16
NO 12
TR 15
7. OGÓLNY CZAS PRACY
W 22 krajach Europy ustala się ogólny czas pracy nauczyciela oparty
z reguły na odpowiadającej mu liczbie godzin pracy innych grup
zawodowych i umieszczony w umowach zbiorowych lub określony w
inny sposób. W 20 krajach jest on ustalany w wymiarze
tygodniowym.
W ogromnej większości państw ogólny czas
pracy nauczyciela waha się od 35 do 40 godzin
tygodniowo
POLSKIE BIURO EURYDICE
8. Ogólny tygodniowy wymiar czasu pracy nauczycieli
szkół podstawowych, ISCED 1, 2006/07
50
45
40
35
30
25
43
20
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
38
37
36
35
35
35
33
15
10
5
0
TR
UK-SCT
CZ
AT
LT
SI
IS
HU
FR
NL
PL
BG
RO
DE
LV
SK
SE
ES
DK
EE
POLSKIE BIURO EURYDICE
9. CZAS POBYTU W SZKOLE / DOSTĘPNOŚĆ
NAUCZYCIELA W SZKOLE
14 krajów określa dokładnie czas, przez jaki nauczyciele powinni
być dostępni w szkołach. Wymóg ten jest często określany w
systemie rocznym lub odnosi się do dni, a nie godzin. Na potrzeby
porównań wyliczono średnią tygodniową wszędzie tam, gdzie to
możliwe.
Zasadniczo czas, przez jaki nauczyciele mają
być obecni w szkole każdego tygodnia nie
przekracza 30 godzin – z wyjątkiem
Portugalii (35), Islandii (34), Anglii (32) oraz
Szwecji (31)
POLSKIE BIURO EURYDICE
10. Tygodniowa liczba godzin wymaganej obecności
nauczycieli w szkołach, szkoły podstawowe
ISCED 1, 2006/07
40
35
30
25
20
35
34
32
31
15
30
30
30
30
30
28
26
25
23
22
10
5
0
IT
TR
/W PT
CT
IR
LU
NO
EL
T
UK FI
IS
SE
ES
CY
M
/N
-S
LS
NG
-E
UK
POLSKIE BIURO EURYDICE
11. Zależność czasu pracy
nauczyciela od poziomu szkoły
• Ogólny wymiar czasu pracy nauczycieli nie zmienia się w
zależności od poziomu szkoły. (Dotyczy to wszystkich krajów za
wyjątkiem Turcji.)
• Wymagany czas dostępności nauczyciela w szkole zmienia się
tylko w 5 krajach: Finlandii, Islandii, Norwegii, Turcji i Włoszech i
w szkole średniej jest niższy niż w szkole podstawowej.
• Wymagane pensum dydaktyczne często zmienia się w zależności
od poziomu szkoły – w szkole średniej na ogół jest mniejsze.
POLSKIE BIURO EURYDICE
12. Wymagana liczba godzin dydaktycznych często zmniejsza się na
poziomie szkoły średniej
30
25
20
ISCED 1
ISCED 2
15
24 ISCED 3
23
22
10
18
18
17
17
17
5 14
0
ES FR IT
POLSKIE BIURO EURYDICE
13. Wymagana liczba godzin dydaktycznych rzadko zwiększa się na
poziomie szkoły średniej
30
25
20
ISCED 1
15 ISCED 2
ISCED 3
24
23
10
20
19
18
12
5
0
BG DK
POLSKIE BIURO EURYDICE
14. Różnica pensum pomiędzy
ISCED 3 a ISCED 1 w godzinach zegarowych
15
10
5
0
-5
IT
BE fr
TR
AT
CZ
PT
MT
UK-SCT
LT
IE
SI
FI
LI
IS
HU
LU
FR
PL
EL
BE de
RO
NO
BG
BE nl
DK
SK
LV
CY
DE
ES
EE
-10
-15
POLSKIE BIURO EURYDICE
15. STRONY INTERNETOWE EURYDICE
Strona europejska [EACEA P9]
www.eurydice.org
Strona Polskiego Biura Eurydice w FRSE
www.eurydice.org.pl
POLSKIE BIURO EURYDICE
