Неверагодны свет прыроды адкрываецца перад вамі...

1. САЦЫЯЛЬНЫЯ
НАСЯКОМЫЯ

2. якія жывуць у вялікіх супольнасцях.
Такіх насякомых называюць
"сацыяльнымі", таму што яны
жывуць і працуюць разам. Іх калоніі
– гэта адзін вялікі арганізм, дом для
тысяч жыхароў.
Большасць насякомых
жыве паасобку, але
ёсць і такія насякомыя,

3. Мурашнік – гэта дом мурашоў. Ён бывае вельмі вялікі.
Прычым мы бачым толькі тое, што над зямлёю, а
асноўная частка мурашніка знаходзіцца пад зямлёю.
Гэтыя малыя тварэнні вельмі працавіта і старанна
будуюць сабе дом.

4. БІБЛІЯ КАЖА:
Гультай, ідзі да мураша, паглядзі на яго працу і будзь
мудрым. Няма ў яго ні начальніка, ні гаспадара, ні ўладара, а
ён нарыхтоўвае летам хлеб свой, збірае пад час жніва ежу
сваю.

5. А што гэта за маленькія белыя камячкі схаваныя ў
зацішных кутках вялікага мурашніка? Думаеце, гэта
запасы ежы? А вось і не! Гэта яйкі, з якіх вылупяцца
маленькія мурашы. Калі мурашніку пагражае
небяспека, дарослыя мурашкі ў першую чаргу
ратуюць яйкі.

6. Адкладае яйкі і
выводзіць дзетак
МУРАШЫНАЯ
ЦАРЫЦА. Таму яна
ў мурашніку самая
галоўная.
Астатнія мурашкі
клапоцяцца, каб у іх
царыцы і маленькіх
мурашак заўсёды была
ежа, каб ім было цёпла і
ўтульна.

7. ПРАЦОЎНЫЯ МУРАШКІ
адпраўляюцца далёка ў лес
і шукаюць мёртвых жукоў і
вусеняў, зялёныя лісточкі,
травінкі і галінкі для
будаўніцтва.
У мурашніку ёсць
таксама адважныя
МУРАШКІ-САЛДАТЫ. Яны
ахоўваюць мурашнік ад
няпрошаных гасцей і пры
небяспецы заўсёды
гатовыя рынуцца ў бой.

8. Мурашкі – драпежнікі, але і
"малачко" яны любяць. Для
гэтага трымаюць "хатніх
жывёл". У ролі "каровы" –
тля, мурашкі – пастухі.
Тля пасецца на раслінах, якія
ахоўваюць мурашы, і па
першым патрабаванні дае
пастухам "малачко" – лішкі
нектара.
Каб "выдаіць" тлю, мурашка
казыча вусікамі яе жывоцік.
МУРАШКІ – ЦУДОЎНЫЯ ПАСТУХІ

9. А ці ведаеце вы, што мурашкі заўсёды знаходзяць дарогу
дахаты, нават калі вельмі-вельмі далёка сыходзяць ад
роднага мурашніку. Як ім гэта ўдаецца? Вельмі проста:
сыходзячы яны пакідаюць адмысловую пахучую вадкасць,
каб пасля знайсці дарогу назад па паху.

10. А хто гэта вісіць уніз галавой на столі мурашніка? А гэта
мурашкі, якія назапашваюць у сябе ў жываце салодкі
кветкавы сок. Калі ежа заканчваецца, яны выпускаюць
гэты сок і кормяць сваіх суродзічаў.

11. 1. Пакрыццё з іголак і галінак. 2.
"Саляры" – цёплая камера, куды
мурашы збягаюцца пагрэцца. 3.
Адзін з уваходаў, які ахоўваецца
салдатамі. Служыць таксама
вентыляцыйным каналам. 4.
"Могільнік". Сюды адносяць
памерлых субратаў і смецце. 5.
Камера для зімоўкі. 6. "Хлебны
свіран" – тут захоўваецца зерне.
7. Царская камера, дзе жыве
матка. 8. Камеры з яйкамі і
лічынкамі. 9. "Кароўнік", дзе
мурашкі трымаюць тлю. 10.
"Мясная каморка", куды мурашы
прыносяць вусеняў і іншую
здабычу.
БУДОВА МУРАШНІКА

12. ПЧОЛЫ
Пчолы жывуць разам у
вуллі, які складаецца з
маленькіх ячэйкаў у форме
шасцікутніка. Гэты дом
пчолы будуюць з воску.
Галоўная ў вуллі царыца.
Яна адкладае яйкі у
некаторыя такія ячэйкі.
Мёд і пылок захоўваюцца ў
іншых.

13. У вуллі існуе размеркаванне
адказнасцяў. Маладыя
пчолы даглядаюць і кормяць
лічынак, якія адкладае
царыца. Старэйшыя пчолы
будуюць вулей і
абараняюць яго ад
непажаданых гасцей.

14. Працоўныя пчолы летам
жывуць не больш за 30 дзён.
Толькі тады, калі ім ужо
споўнілася 3 тыдні яны
становяцца "здабытчыкамі",
і лётаюць збіраць нектар.
Нектар і пылок пчолы
перарабляюць у мёд і воск.
Мёдам яны харчуюцца
ўзімку, кормяць ім лічынак і
трутняў-самцоў пчол.

15. Пчала можа адлятаць ад вулля на адлегласць 3-5
кіламетраў, але заўсёды вяртаецца назад. Яна нясе
дадому поўны мядовы страўнік і шмат пылку на
лапках. Перад тым, як выліць мёд у ячэйку, пчолка
частуе іншых і расказвае, дзе яна знайшла нектар.
Расказвае яна пры дапамозе “танца”.

16. Папяровыя восы называюцца так, таму што
будуюць вулей з паперы. Паперу яны
вырабляюць самі з маленькіх кавалачкаў
драўніны, змацоўваючы яе сліной.

17. Дом пачынае будаваць
царыца. Пасля яна
адкладае некалькі
лічынак, з якіх
вылупляюцца
працоўныя восы, якія
працуюць далей.
Працоўныя восы
кормяць лічынак і
царыцу нектарам і
перажаванай здабычай –
звычайна гэта невялікія
насякомыя. Зіму
перажывае толькі
царыца.

18. ВОСЫ НАВУЧЫЛІ ЧАЛАВЕКА РАБІЦЬ КАНДЫЦЫЯНЕР
Гатовае гняздо нагадвае шар, у якім амаль няма адтулін.
Каб паветра паступала ў вулей, восы пакідаюць некалькі
ячэйкаў адчыненымі і пастаянна лётаюць вакол іх і
махаюць крыламі. Так яны вентылююць гняздо.