Горныя пароды і карысныя выкапні - тэма цікавая і дарослым, і дзецям. Сёння ў нас ёсць магчымасць сабраць уласную калекцыю. А такога пра карысныя выкапні Вы яшчэ не ведалі - http://krynica.info/2015/03/19/chytaem-knigu-pryrody-dze-znajjsci-karysnyya-vykapni/

1. Горныя пароГорныя пародыды
і карысныяі карысныя
выкапнівыкапні

2. Так выглядае
наша Зямля з
космасу.

3. УНУТРАНАЯ БУДОЎЛЯ ЗЯМЛІ
ядро пазначана чырвоным колерам,
мантыя – карычневым, зямная кара –
жоўтым, акіяны – блакітным.

4. ББууддооўўлляя ззяяммнноойй ккааррыы

5. Госпад заклаў у тоўшчы Зямлі ўсё неабходнае
чалавеку для жыцця, будаўніцтва і
прамысловасці.
Зямная кара складаецца з
ГОРНЫХ ПАРОД.

6. Асноўныя горныя пароды і мінералы Госпад
заклаў у Зямлю падчас яе стварэння і таксама ў
момант Патопу. Некаторыя з іх пры
вывяржэнні вулканаў разам з магмай
выносяцца на паверхню, у зямную кару.

7. Яны астываюць і на глыбіні ўтвараюцца
паклады граніту, базальту, розных руд,
дыяментаў і каштоўных камянёў.

8. Іншыя горныя пароды – асадкавыя. Некаторыя
з іх з'явіліся ў выніку адкладання рэшткаў
розных жывых арганізмаў, якія паступова
ператварыліся ў вапняк.

9. АСАДКАВЫЯ ПАРОДЫ ўтвараюцца таксама і
ў выніку разбурэння гор. Сонца, вада і вецер
ператвараюць іх у дробныя часцінкі – пясок і
гліну.

10. Карысныя выкапні –
гэта горныя пароды і
мінералы, якія
чалавек
выкарыстоўвае ў
гаспадарчай дзейнасці
і прамысловасці.
Радовішчы – месцы,
дзе ляжаць пласты
карысных выкапняў і
мінералаў.

11. ПЯСОК складаецца з буйных і дробных
пясчынак, ён сыпкі і можа быць рознага
колеру. Яго выкарыстоўваюць у будаўніцтве і
для вырабу шкла.

12. ГЛІНА складаецца з
часцінак, змацаваных
між сабой. Яна бывае
рознага колеру, але яна
не сыпкая, а
пластычная. Гліну
фармуюць і
абпальваюць –
атрымліваецца цэгла
альбо посуд.
Гліна і пясок, вапняк і
граніт – будаўнічыя
карысныя выкапні.

13. ВАПНЯК складаецца з аднастайнага мінералу –
кальцыту. Вапняк – трывалы будаўнічы
матэрыял.
З яго атрымліваюць мармур, цэмент, робяць
бетонныя пліты.

14. ГРАНІТ складаецца з трох розных кампанентаў.
Гэта мінералы: палявы шпат (ён рознакаляровы),
лушчак і кварц. Іх часцінкі трывала злучаныя
паміж сабой.
Дзякуючы сваёй трываласці граніт шырока
выкарыстоўваецца ў будаўніцтве. Ён добра
паліруецца. З яго робяць помнікі.

15. ГРАНІТ залягае
вялікімі пластамі ў
нетрах зямной кары.
Гранітныя валуны
раскіданыя па ўсёй
тэрыторыі Беларусі.

16. ТОРФ звычайна
цёмна-карычневага
колеру. Ён друзлы і
складаецца з
рэшткаў раслін. Яго
дабываюць на
балотах. Торф добра
гарыць і
выкарыстоўваецца
для ацяплення. Ён
таксама служыць
для ўгнаення глебы.

17. КАМЕННЫ ВУГАЛЬ – цвёрдая чорная
горная парода, утвараецца на балотах.
Выкарыстоўваюць яго як паліва.
Торф, каменны вугаль і нафта – гаручыя
карысныя выкапні.

18. НАФТА – горная парода чорнага колеру з
пахам бензіну. Яна ляжыць глыбока пад
зямлёй. З яе атрымліваюць бензін, газ, аліву,
фарбы, лакі, пластмасы.
Нафту называюць чорным золатам.
Каб здабыць нафту, людзі робяць глыбокія
свідравіны. Возяць яе танкерамі або будуюць
нафтаправоды.

19. Адмыслова трэба згадаць адзін важны для
Беларусі выкапень – каменную (павараную)
СОЛЬ. Яе значэнне ў нашым жыцці вельмі
вялікае.
Паклады солі ўтварыліся шляхам
крышталізацыі яе з водаў мораў і акіянаў.
Соль можна і сёння атрымаць з марской
вады.

20. У Бібліі Гасподзь згадвае СОЛЬ, калі кажа пра
хрысціянаў:
"Вы – соль зямлі. Калі ж соль страціць сілу,
дык чым асоліш яе? Яна ўжо ні на што ня
прыдатная, хіба што выкінуць яе прэч на
патаптанне людзям"
(Евангелле паводле Мацвея 5:13)

21. Пароды, якія ўтрымліваюць
шмат металу, называюць
РУДАМІ.
Выплавіць метал (жалеза,
медзь) з руды – справа
складаная.
Для гэтага патрэбныя
адмысловыя печы і шмат
паліва. Металы плавяцца.
З меднай руды атрымліваецца
медзь. З жалезнай руды –
спачатку чыгун і сталь, а
потым ужо жалеза.

22. З баксіту (алюмініевай руды) выплаўляюць
алюміній.
Алюміній каштоўны, таму што ён мяккі, лёгкі і
нержавеючы. Гэтыя якасці вельмі патрэбныя ў
самалётабудаванні.

23. Цяпер у прыродзе налічваецца каля 3000
мінералаў. Адны з іх сустракаюцца вялікімі
радовішчамі, іншыя – вельмі рэдка. Другія
называюцца КАШТОЎНЫМІ КАМЯНЯМІ.
АМЕТЫСТ
БІРУЗАРУБІН
САПФІР
МАЛАХІТ
АГАТ

24. Каралём каштоўных камянёў лічыцца
АЛМАЗ. Гэта самы цвёрды мінерал.
Апрацаваны алмаз называюць
ДЫЯМЕНТАМ.