1. De koffiecultuur in Ethiopië
Wanneer je je bak koffie op kantoor drinkt, sta je vaak niet stil bij de herkomst van koffie.
Maar ook aan je koffie op kantoor gaat een lang proces aan vooraf, waarbij koffiebonen
worden geoogst en gebrand. Wanneer we denken aan het oogsten van de koffiebonen,
wordt er al snel een link gelegd met Zuid-Amerika. Hoewel zich daar veel goede
koffieplantages bevinden wordt juist het Afrikaanse Ethiopië nog steeds gezien als de
bakermat van de koffieboon. Veel goede koffiebonen zijn dan ook Ethiopische koffiebonen
en het land heeft een geheel eigen koffiecultuur ontwikkeld met zijn eigen koffieceremonies.
Ethiopië, het land waar koffie is ontdekt
Of het verhaal waar is, is niet met zekerheid te zeggen, maar er gaat een legende rond over
de ontdekking van koffie in Ethiopië. Dit begint bij een geitenhoeder met de naam Kaldi. Op
een zekere dag toen hij zijn geiten aan het hoeden was, merkte hij op dat zijn normaal zo
rustige geiten ineens zeer energiek waren en rennend en springend zich door de wei
bewogen. Hij kwam erachter dat er een niet identificeerbare boom in zijn weide stond met
rode vruchten eraan. Het waren de vruchten waar de geiten op aan het knabbelen waren en
die hen in zo’n energie bui brachten. Nieuwsgierig geworden probeerde Kaldi zelf ook een
paar van deze vruchten en ook hij kreeg een golf van energie over zich heen.
Met zijn nieuwe ontdekking stapte Kaldi naar een plaatselijk klooster en vertelde over de
krachten van deze niet bekende vruchten. De vrome monniken waren niet zo onder de
indruk, want het leek natuurlijk op dronkenschap en dat kon niet. Zij gooiden de bessen
daarom maar in het vuur, niet wetende dat dit juist de bedoeling bij deze vruchten was. Er
ontstond in het klooster een heerlijke geur die ook voor de monniken niet te weerstaan was.
In een poging om de aroma op te vangen, haalden ze de bessen uit het vuur en goten er
water op. ‘s werelds eerste bak koffie was gezet. Ze dronken het op en merkten ook dat zij
energiek werden en zelf slapen konden overslaan. Nu konden ze nog meer tijd besteden aan
bidden.
Het is natuurlijk een legende, maar koffiekenners zijn het er wel over eens dat koffie
oorspronkelijk uit Ethiopië afkomstig is.
De Ethiopische koffieceremonie
Voor Ethiopiërs is het vrij normaal om enkele koffieplanten in hun
tuin te hebben. Hiermee kunnen zij hun eigen koffie maken zonder
gebruik te maken van moderne koffieautomaten. Ook de bekende
Ethiopische koffieceremonie is een gebeuren zonder
koffieautomaten en is een proces van het plukken van de
koffiebonen tot het drinken van de koffie. De koffieceremonie
wordt doorgaans uitgevoerd door vrouwen in klederdracht. Zij
plukken de koffiebonen en branden deze in een ‘menkeshkesh’,
een speciaal pannetje om koffiebonen te branden. Als de bonen
donker genoeg zijn gebrand gaat het pannetje de groep rond,
zodat iedereen van de geur mag genieten. Ook wordt er een
waaier gebruikt om de geur in de ruimte te verspreiden.
Vervolgens worden de koffiebonen met een vijzel vermaalt en in een ‘jebena’ gedaan, een
Ethiopische koffiekruik. Er wordt heet water aan toegevoegd en iedereen krijgt een bak
2. lekkere verse koffie. Tijdens de koffieceremonie wordt de koffie tot viermaal gekookt. Dit
heeft tot gevolg dat er vier koffierondes zijn, waarbij de koffie steeds wat minder sterk wordt,
maar wel een eigen speciale smaak krijgt. Naar zeggen is de koffie tijdens de laatste ronde
het lekkerste met een milde mokka- en chocoladesmaak.