1

1. Цэцэрлэгийн насны хүүхдүүдэд
шатар заах арга туршлага, үр дүн
Багш Г. Сумьяа
Оюун ухааны сорьцын
Очир эрдэнийн үнэт чулуу мөн
Шатар бол:

2. Оршил
Хүүхдэд шатар заах арга зүй
1. Шатар тоглож сурахын ач холбогдол
Цэцэрлэгийн хүүхдүүдэд шатар зааж буй туршлага, үр дүн
Шатрын тухай ерөнхий ойлголт
05
04
03
02
АГУУЛГА
Дүгнэлт, Номзүй
06
01

3. Цэцэрлэгийн хүүхдүүдийг шатраар
хөгжүүлж буй туршлага үр дүн
ХЭРЭГЦЭЭ
ШААРДЛАГА
ЗОРИЛГО
ҮНДЭСЛЭЛ
Аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын тэргүүлэгчдийн 34
дүгээр тогтоолын хэрэгжилтийг хангах, эрчимжүүлэх, шатрын спортыг
хөгжүүлэх, түгээн дэлгэрүүлэх, шатрын спортоор хичээллэх
сонирхолтой хүүхдүүдийн тоог нэмэгдүүлэх аяны хүрээнд
байгууллагадаа шатрын спортыг түгээн дэлгэрүүлэх зорилготой.
Шатар нь өөртөө спорт, урлаг, шинжлэх ухааны элементийг
нэгтгэн агуулж байдаг онцлогтой бөгөөд хүүхэд шатар тоглож сурах
нь хүүхэд олон талын чадвар, дадал, төлөвшил олгож байдаг тул
энэхүү тоглоомыг илүү олон хүүхдэд зааж сургах зорилго тавьсан.

4. ТҮРХҮҮР ҮГ
ДЭВШҮҮЛЖ
БУЙ АСУУДАЛ ЗОРИЛТ
Цэцэрлэгийн хүүхдүүдийг шатраар
хөгжүүлж буй туршлага үр дүн

5. Хэрэгжүүлсэн байдал
1
3
2
4
Бүлгийн багш нараар
бүлгийн хүүхдүүдэд
нас насанд нь
тохирсон шатлалаар
шатар зааж сургах
аргазүйг эзэмшүүлэх
Хүүхдүүдийг шатар сургах
боломжоор хангахын
тулд ЦЭЦЭРЛЭГИЙГ
ЦАТРЫН ТӨВ-тэй болгох.
Хүүхдүүдийн
шатрын мэдлэг
чадварыг ахиулах.
5
Байгууллагын багш
ажилтнуудыг шатрын
анхан шатны
мэдлэгтэй болгох.
Судалгаа хийх.
Төлөвлөгөө боловсруулах.

6. СУДЛААЧДЫН ТОГТООСОН ШАТРЫН СПОРТООР
ХИЧЭЭЛЛЭХИЙН 9 ДАВУУ ТАЛ.
I.ШАТАР НЬ БУСДЫН ӨНЦГӨӨС АСУУДЛЫГ ХАРАХ ЧАДВАРЫГ ХӨГЖҮҮЛДЭГ.
II.ШАТАР ОЙ САНАМЖИЙГ ХӨГЖҮҮЛДЭГ.
III.ШАТАР НЬ ГҮН ТӨВЛӨРЛИЙН ТӨЛӨВТ ШИЛЖИХ БОЛОМЖИЙГ ОЛГОДОГ.
IV.ШАТАР БҮТЭЭЛЧ СЭТГЭЛГЭЭГ ХӨГЖҮҮЛДЭГ
V.ШАТАР ТӨЛӨВЛӨХ УР ЧАДВАРЫГ НЭМЭГДҮҮЛДЭГ
VI.ШАТАР НЬ ЭМЧИЛГЭЭГ ИЛҮҮ ҮР ДҮНТЭЙ БОЛГОЖ ЧАДНА
VII.ШАТАР НЬ ОЮУН УХААНЫ ХОМСДОЛ ҮҮСЭХЭЭС ХАМГААЛДАГ
VIII.ШАТАР НЬ СОНОР СЭРЭМЖИЙГ ДЭЭШЛҮҮЛДЭГ
IX.ШАТАР НЬ ТАНИН МЭДЭХҮЙГ ХӨГЖҮҮЛДЭГ
Шатар бол хоёр хүн тоглодог хөлөгт тоглоом юм. Найм наймын харьцаатай нийт 64 нүд бүхий хөлөг дээр тоглодог.
Тоглоом эхлэхэд тоглогч тус бүр доорх зургаан зүйлийн төрлөөр тоглодог байна.Үүнд: Ноён, Бэрс, Тэрэг, Морь, Тэмээ, Хүү.
Тоглоомын зорилго бол эсрэг талын Ноён руу довтолж түүнийг дахин нүүх нүүдэлгүй болгох явдал юм.
Шатрын тухай

7. 100%
Та хүүхдээ шатар сургахыг хүсдэг үү?
тийм үгүй мэдэхгүй
100%
0
Та цэцэрлэгийн хүүхдүүдэд зориулсан
шатрын төвтэй болвол дэмжих үү?
Дэмжинэ Дэмжихгүй
Цэцэрлэгийн ахлах, бэлтгэл бүлгийн
эцэг эхчүүдээс авсан судалгаа-2021
100%
0
Сум орон нутагт шатрын
клубтэй болвол та дэмжих үү?
дэмжинэ дэмжихгүй

8. Эцэг эхчүүд, ЗДТГ, байгууллагынхаа дэмжлэгтэйгээр цэцэрлэгтээ шатрын төвтэй болсон нь үр
дүнгээ өгч хүүхдүүд хүссэн үедээ хоорондоо шатар нүүх, бие биедээ зааж өгөх, сурч хөгжих
нөхцөл бололцоогоор бүрэн хангагдсан.
Үр дүн

9.  Ялалтын гараа-2014” ААШ шатрын тэмцээнд 2 хүүхэд бэлтгэн оролцуулж тусгай байр-
1 эзэлсэн.
• “Ялалтын гараа-2015” ААШ шатрын тэмцээнд 5 хүүхдийг бэлтгэн оролцуулж дэд
байр -2, 3 дугаар байр – 1 хүүхэд эзэлж багаараа 3-байр эзэлж байсан.
Цэцэрлэгийн хүүхдүүдэд бүлгийн багш нартай нь хамтран шатар заах санаачилагыг туршиж байгууллага
дээрээ хэрэгжүүлж эхлэхээс өмнө:
• 2016 онд Цэцэрлэгийн аварга шалгаруулах шатар, даамны тэмцээнийг зохион байгуулж байсан.
Тухайн үед шатар тоглодог хүүхдүүд нь цөөхөн. Бүлгийн багш нар нь шатрын нүүдэл мэддэггүй
гэсэн шалтгаанаар ангийнхан нь даам түлхүү тоглодог байсан.

10. • Сумын Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас жил болгон зохион байгуулдаг “Оюунлаг иргэн – Бидний ирээдүй”
САШ шатрын тэмцээнд 2017 оноос хойш цэцэрлэгийн насны ангиллыг оруулснаар шатар зааж сургасан
хүүхдүүдээ САШ шатрын тэмцээнд жил бүр оролцуулдаг болсон
• 2020 онд Цэцэрлэгийн насны хүүхдүүдэд массаар нь шатрын мэдлэгтэй болгохын тулд “Шатар
сургах төлөвлөгөө” боловсруулж судалж үзсэн ч боловч үр дүн нь олон хүүхдэд зэрэг сургалт
явуулах нь хүндрэлтэй, хүүхдүүдийн ахиц удаан байсан.
94%
25%
40%
26% 32% 32%
20% 14% 12% 10% 6% 4% 12%
Хүүхдүүдийн шатар сурсан байдал-2020

11.  “Ялалтын гараа-2022” ААШ шатрын тэмцээнд 5 хүүхэд бэлтгэн оролцуулж 2-р байр – 1, тусгай
байр – 2 хүүхэд эзэлсэн амжилт гаргасан.
 “Цодгор хүү-2023” ААШ шатрын тэмцээнд 1 хүүхэд бэлтгэн оролцуулж тусгай байр. /санаачилагыг
хэрэгжүүлж эхэлж байх хугацаанд/

12.  Цэцэрлэгийн 7 бүлгийн дунд “Бэрс гарах хүү-2023” шатрын тэмцээнийг амжилттай
зохион байгуулсан. Тэмцээнд нийт 2-5 насны 140 гаруй хүүхэд оролцсон.
 Цэцэрлэгийн багш ажилтнуудын дунд “Цэцэрлэгийн аварга шалгаруулах” шатрын тэмцээнийг зохион
байгуулж хамгийн сайн шатар сурсан багш ажилтнуудаа шалгаруулсан.
Цэцэрлэгийн хүүхдүүдэд бүлгийн багш нартай нь хамтран шатар заах санаачилагыг туршиж
байгууллага дээрээ хэрэгжүүлж эхэлсний дараа:

13.  “Наурыз -2023” аймгийн аварга шалгаруулах шатрын тэмцээнд 15 хүүхэд оролцсоноос 2 хүүхэд тусгай
байр эзэлж амжилт гаргасан.
 Батноров сумын ИНХ-с Хэнтий аймгийн цэцэрлэг, сургуулиудын дунд зохиогдсон “Оюунлаг иргэн-
Бидний ирээдүй-2023” ААШ шатрын тэмцээнд 4-5 насны 63 хүүхэд оролцсоноос аймгийн хэмжээнд
тусгай байр – 2, сумын хэмжээнд тэргүүн байр-2, дэд байр-2, гуравдугаар байр – 2 хүүхэд эзэлсэн.
хүүхэд эзэлсэн.
 “Ялалтын гараа-2023” ААШ шатрын тэмцээнд 17 хүүхэд оролцсоноос дэд байр – 1, тусгай
байр – 1, өсөх ирээдүйтэй тамирчин-1 хүүхэд эзэлсэн.

14. • Аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын тэргүүлэгчдийн 34 дүгээр тогтоолын хэрэгжилтийг
хангах, эрчимжүүлэх, шатрын спортыг хөгжүүлэх, түгээн дэлгэрүүлэх, шатрын спортоор хичээллэх
сонирхолтой хүүхдийн тоог нэмэгдүүлэх жилийн аяны хэрэгжилтийг дүгнэх шатрын тэмцээний
аймгийн удирдамжийн хүрээнд Батноров сумын цэцэрлэгт суралцдаг Бэлтгэл “А, Б” бүлгийн 35
хүүхдийн дунд шатрын тэмцээнийг амжилттай зохион байгуулж 1-3 байр эзэлсэн хүүхдүүдийг
сумын иргэдийн Төлөөлөгчийн хурлын албанаас шагнаж урамшууллаа.

15. ДҮГНЭЛТ
Бүх бүлгийн хүүхдүүдийг шатар
сургах зорилготойгоор бүлгийн багш
нараар нь дамжуулан анхан шатны
чадвар эзэмшүүлэх ажлыг 1-2
сарын хугацаатай 7 бүлгийн дунд
140 гаруй хүүхдүүдэд үе шаттай
зохион байгуулсан. Энэхүү ажлын
үр дүн гарч цэцэрлэгийн бага, дунд
бүлгийн хүүхдүүд 85-90%-нь өрдөг,
нэрлэдэг, 10 орчим % нь 1-2 бод,
хүүний нүүдлийг мэддэг, 4-5 хүүхэд
3-4 нүүдлийн мад сурсан. Харин
Ахлах, бэлтгэл бүлгийн хүүхдүүд 80-
95%-нь шатар тоглодог, бүх
нүүдлийг мэддэг, шаг, мад сурсан.
Ийнхүү цэцэрлэгийн багш ажилтан,
хүүхдүүдэд үе шаттай шатрын
анхан шатны мэдэгдэхүүнтэй
болгосноор анги бүлэг бүр ангидаа
хүрэлцэхүйц шатраар хангагдаж
хүүхдүүд шатар сурах нөхцөл
бололцоо хангагдсан.
Багш гэдэг эрхэм алдрын
эзэд болсон тэд бүлгийн
хүүхдүүдийнхээ сурах
арга барилыг хэнээс ч
илүү мэддэг тул жаахан
дэмжлэг үзүүлээд хичээл
зүтгэл гаргавал ангийнхаа
хүүхдүүдэд шатрын анхан
шатны мэдлэг чадварыг
олгож чадна гэдгийг
болохыг харуулсан.
Цэцэрлэг дээрээ
нүүдлээ сурсан
хүүхдүүдээс шатрын
спортоор цаашид
гүнзгийрүүлэн сурах
сонирхолтой
хүүхдүүдийг сумынхаа
сайн тоглодог, хүүхдэд
шатар заах
сонирхолтой хүнээс
сургалт авах боломжийг
олгож хамтран ажиллаж
байна.
Хүүхдүүдэд багш нараар нь дамжуулан
шатрын анхан шатны чадвар эзэмшүүлэх
ажлын үр дүнд
01
Санаачилгыг ажлын байран
дээрээ хэрэгжүүлжсний үр
дүнд
02
Туршлагыг нэвтрүүлсний
үр дүнд
03

16.  Харьцуулан дүгнэж сурна
 Тооцоолох чадвар нэмэгднэ
 Төвлөрч сурна
 Тэсвэр,тэвчээртэй болно
 Удирдан зохион байгуулж сурна.
 Төсөөлөн бодох чадвар нэмэгднэ.
 Аливаанд цэгцтэй ханддаг болно
 Ялж, ялагдаж сурна
 Өөртөө итгэлтэй болно.
 Өөрийн зорилгоо тодорхойлж чадна.
 Төлөвлөгөө боловсруулж сурна.
 Гар утас, компютер,зурагтын хэрэглээ багасна
 Бие даан шийдвэр гаргаж сурна
 Чөлөөт цагаа зөв зохистой ашиглана.
Шатар сурснаар хүүхэд
дараах давуу талуудыг
эзэмшдэг.

17. Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа