2. Ο Νίκος Καζαντζάκης (Ηράκλειο Κρήτης 18
Φεβρουαρίου[i] 1883 - Φράιμπουργκ Γερμανίας 26
Οκτωβρίου 1957) ήτανΈλληνας συγγραφέας.[1] Αναγνωρίζεται ως
ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες
και ως ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως.[2] Έγινε
ακόμα γνωστότερος μέσω της κινηματογραφικής απόδοσης των
έργων του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται, Βίος και Πολιτεία του
Αλέξη Ζορμπά και Ο Τελευταίος Πειρασμός. Ήταν ένας από τους
πιο σεβαστούς από το λαό και από τους πλέον αναγνωρισμένους
στο εξωτερικό συγγραφείς
3. Βίος
Οικογένεια - Νεαρή ηλικία
Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου του 1883,[3][4] εποχή
κατά την οποία το νησί αποτελούσε ακόμα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.[5][6] Ήταν γιος του -
καταγόμενου από το χωριό Βαρβάροι (σημερινή Μυρτιά, όπου βρίσκεται το Μουσείο Καζαντζάκη) -
εμπόρου γεωργικών προϊόντων και κρασιού, Μιχάλη Καζαντζάκη (1856 - 1932) και της Μαρίας
Χριστοδουλάκη (1862-1932) με καταγωγή απο το χωριό Ασυρώτοι, το σημερινό Κρυονέρι του Δήμου
Κουλούκωνα στο νομό Ρεθύμνου. Είχε δύο αδελφές, την Αναστασία (1884) και την Ελένη (1887),[1] και
έναν αδελφό, τον Γιώργο (1890),[4] που πέθανε σε βρεφική ηλικία. Στο Ηράκλειο λαμβάνει την
στοιχειώδη μόρφωση κι έπειτα το 1897 εγγράφεται στη Γαλλική Εμπορική Σχολή του Τίμιου Σταυρού
στη Νάξο, όπου διδάσκεται τη γαλλική και την ιταλική γλώσσα και έρχεται σε μία πρώτη επαφή με
το δυτικό πολιτισμό. Το 1899 επιστρέφει στο Ηράκλειο και ολοκληρώνει τις γυμνασιακές σπουδές του.
Σε μία σχολική παράσταση παίζει τον ρόλο του Κρέοντα στην τραγωδία του Σοφοκλή Οιδίπους
Τύραννος.
4. Πρώτη εμφάνιση στα γράμματα
Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1902 πηγαίνει στην Αθήνα για πανεπιστημιακές σπουδές. Φοιτά στη Νομική Σχολή του
Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1906 παίρνει το δίπλωμα του διδάκτορα της Νομικής με άριστα. Στο πτυχίο του
Νίκου Καζαντζάκη φαίνεται και η υπογραφή του Κωστή Παλαμά, ο οποίος ήταν γραμματέας στο πανεπιστήμιο,
θέση μία και μοναδική τότε.
Το 1906 πρωτοεμφανίζεται στα ελληνικά γράμματα με το μυθιστόρημα Όφις και Κρίνο (με το ψευδώνυμο Κάρμα
Νιρβαμή), για να ακολουθήσουν την ίδια χρονιά το δοκίμιο Η Αρρώστια του Αιώνος και έπειτα το θεατρικό
έργο Ξημερώνει. Το τελευταίο το υποβάλλει στον Παντελίδειο Δραματικό Αγώνα και επαινείται, δίχως όμως ούτε
αυτό ούτε κανένα άλλο εκείνη τη χρονιά να βραβευθεί. Την επόμενη χρονιά ο Καζαντζάκης υποβάλλει ανεπιτυχώς
και αυτή τη φορά δύο ακόμη θεατρικά του έργα στον ίδιο διαγωνισμό, το Έως πότε;, το οποίο επαινείται, και
το Φασγά, ενώ γράφει και ένα δεύτερο μυθιστόρημα, τις Σπασμένες Ψυχές. Ακολουθούν δύο ακόμη θεατρικά
έργα, Κωμωδία, τραγωδία μονόπρακτη και Η Θυσία, το οποίο δημοσιεύεται αργότερα με τον τίτλο Ο
Πρωτομάστορας. Το τελευταίο θα υποβληθεί το 1910στον Λασσάνειο Δραματικό Αγώνα και θα κερδίσει το πρώτο
βραβείο, ενώ θα διασκευαστεί και σε λιμπρέτο από τον Μανόλη Καλομοίρη ο οποίος θα το μελοποιήσει σε όπερα.
Παράλληλα αρθρογραφεί σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά υπό τα ψευδώνυμα Ακρίτας, Κάρμα
Νιρβαμή και Πέτρος Ψηλορείτης,ενώ το 1907 ξεκινά μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Σημαντική επίδραση στον
Καζαντζάκη είχαν οι διαλέξεις του Ανρί Μπεργκσόν, τις οποίες παρακολουθούσε και τον οποίο θα παρουσιάσει στην
Αθήνα με ένα δοκίμιό του το 1912. Το 1909 επιστρέφει στην Ελλάδα και εκδίδει στο Ηράκλειο τη διατριβή του επί
υφηγεσία Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας. Το 1910 εγκαθίσταται μόνιμα
στην Αθήνα και το 1911 παντρεύεται τη Γαλάτεια Αλεξίου, στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, στο νεκροταφείο
Ηρακλείου, κι αυτό γιατί φοβόταν τον πατέρα του, που δεν ήθελε για νύφη τη Γαλάτεια.
Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, το 1912, κατατάσσεται εθελοντής, αλλά τελικά διορίζεται στο γραφείο του
πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου.
5.
6. Σικελιανός και Νίκος Καζατζάκης
Το 1910 ήταν ένας εκ των ιδρυτών του Εκπαιδευτικού Ομίλου, μέσω του οποίου συνδέθηκε φιλικά,
το 1914, με τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό. Μαζί ταξίδεψαν στοΆγιον Όρος, όπου διέμειναν περίπου σαράντα
ημέρες, ενώ περιηγήθηκαν και σε πολλά ακόμα μέρη της Ελλάδας αναζητώντας «τη συνείδηση της γης και
της φυλής τους»:] Αθήνα, Ελευσίνα, Δελφοί, Κόρινθος, Μυκήνες, Άργος, Τεγέα, Σπάρτη, Μυστράς κ.α. Την
περίοδο αυτή ήρθε σε επαφή και με το έργο του Δάντη, τον οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει στα ημερολόγιά του
ως έναν από τους δασκάλους του, μαζί με τον Όμηρο και τον Μπεργκσόν, ενώ ο Παντελής Πρεβελάκης,
φίλος και βιογράφος του, θεωρεί πως τότε άναψε και η πρώτη σπίθα που θα έδινε έπειτα από 24 χρόνια
την Οδύσεια.Το 1915 σχεδιάζουν με τον Ι. Σκορδίλη να κατεβάσουν ξυλεία από το Άγιον Όρος. Η
αποτυχημένη αυτή εμπειρία, μαζί με μία άλλη παρόμοια, το 1917, όπου με έναν εργάτη, τον Γιώργη
Ζορμπά, προσπαθούν να εκμεταλλευθούν ένα λιγνιτωρυχείο στην Πραστοβά της Μάνης, θα
μεταμορφωθούν πολύ αργότερα στο μυθιστόρημα Bίος και Πολιτεία του Aλέξη
Zορμπά. Το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος διόρισε τον Καζαντζάκη Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου
Περιθάλψεως με αποστολή τον επαναπατρισμό Ελλήνων από την περιοχή του Καυκάσου. Οι εμπειρίες
που αποκόμισε αξιοποιήθηκαν αργότερα στο μυθιστόρημά του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται. Τον επόμενο
χρόνο, μετά την ήττα του κόμματος των Φιλελευθέρων, ο Καζαντζάκης αποχώρησε από το Υπουργείο
Περιθάλψεως και πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ευρώπη.
Το 1923 χωρίζουν οι δρόμοι του Καζαντζάκη και του Σικελιανού. Θα ξανασμίξουν έπειτα από 19 χρόνια,
το 1942.
7. Ταξίδια
Ο Καζαντζάκης ταξίδεψε πολύ στη ζωή του: Νάξος, Αθήνα, Παρίσι, Άγιον
Όρος, Καύκασος, Βιέννη, Βερολίνο, Ιταλία, Κύπρος, Παλαιστίνη, Αίγυπτος, Σινά, Ρωσία,
Κίνα, Ιαπωνία, Ισπανία, Τσεχοσλοβακία, Αγγλία, Γαλλία, Ολλανδία, Γερμανία, Αυστρία, Γι
ουγκοσλαβία κ.α.
Το 1922 επισκέφτηκε τη Βιέννη, όπου ήρθε σε επαφή με το έργο του Φρόυντ και
τις βουδιστικές γραφές. Επισκέφτηκε ακόμα τη Γερμανία, ενώ το 1924 έμεινε για τρεις
μήνες στην Ιταλία. Την περίοδο 1923-1926 πραγματοποίησε επίσης αρκετά
δημοσιογραφικά ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση, την Παλαιστίνη, την Κύπρο και
τηνΙσπανία, όπου του παραχώρησε συνέντευξη ο δικτάτορας Πρίμο ντε Ριβέρα. Τον
Οκτώβριο του 1926 πήγε στη Ρώμη και πήρε συνέντευξη από τον Μπενίτο
Μουσολίνι.[5] Επίσης, εργάστηκε ως ανταποκριτής των εφημερίδων Ακρόπολις,
Ελεύθερος Λόγος, Ελεύθερος Τύπος, Η Καθημερινή κ.ά. Είχε, βέβαια, γνωριστεί με την
Ελένη Σαμίου, το 1924 (το διαζύγιο με την Γαλάτεια εκδόθηκε το 1926), με την οποία
έζησε 21 χρόνια χωρίς γάμο. Παντρεύτηκαν το 1945 κι αυτό γιατί με τον καλό του φίλο,
τον Άγγελο Σικελιανό και τη δεύτερη γυναίκα του, θα πήγαιναν στις ΗΠΑ. Το 1925 ο
Καζαντζάκης συλλαμβάνεται στο Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά κρατείται μόνο για είκοσι
τέσσερεις ώρες, επειδή από το 1924 είχε αναλάβει την πνευματική ηγεσία
μιας κομμουνιστικής οργάνωσης δυσαρεστημένων προσφύγων και παλαιμάχων από
τη Μικρασιατική εκστρατεία. Σ' αυτό το επεισόδιο αναφέρεται ο Παντελής Πρεβελάκης και
8. Το 1927 ξεκίνησε την ανθολογία των ταξιδιωτικών του άρθρων για την έκδοση του πρώτου τόμου
του Ταξιδεύοντας, ενώ το περιοδικό Αναγέννηση, του Δημήτρη Γληνού, δημοσίευσε την Aσκητική, το
φιλοσοφικό του έργο. Τον Οκτώβριο του 1927, ο Καζαντζάκης φεύγει για τη Μόσχα προσκαλεσμένος από
την κυβέρνηση τηςΣοβιετικής Ένωσης, για να πάρει μέρος στις γιορτές για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής
Επανάστασης. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι, μαζί με τον οποίον
επέστρεψε στην Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 1928 στο θέατρο «Αλάμπρα», στην Αθήνα, μιλάνε εξυμνώντας
τη Σοβιετική Ένωση, ο Καζαντζάκης και ο Ιστράτι. Στο τέλος της ομιλίας έγινε και διαδήλωση. Τόσο ο
Καζαντζάκης όσο και ο συνδιοργανωτής της εκδήλωσης Δημήτρης Γληνός διώχθηκαν δικαστικά. Η δίκη
ορίσθηκε στις 3 Απριλίου, αναβλήθηκε μερικές φορές και δεν έγινε ποτέ.
Τον Απρίλιο, ο Καζαντζάκης, ξαναβρέθηκε στη Ρωσία, όπου γράφει ένα κινηματογραφικό σενάριο για το
ρωσικό κινηματογράφο με θέμα από τη Ελληνική Επανάσταση του 1821, Το Κόκκινο Μαντήλι.[2] Τον Μάιο
του 1929 απομονώθηκε σε ένα αγρόκτημα στην Τσεχοσλοβακία, όπου ολοκλήρωσε στα Γαλλικά τα
μυθιστορήματα Toda-Raba (μετονομασία του αρχικού τίτλου Moscou a crié) και Kapétan Élia. Τα έργα αυτά
εντάσσονταν στην προσπάθεια του Καζαντζάκη να καταξιωθεί διεθνώς ως συγγραφέας. Η γαλλική έκδοση
του μυθιστορήματος Toda-Raba έγινε με το ψευδώνυμο Nikolaï Kazan. Το 1930 θα δικαζόταν, πάλι, ο
Καζαντζάκης για αθεϊσμό, για την Ασκητική. Η δίκη ορίσθηκε για τις 10 Ιουνίου, αλλά κι αυτή δεν έγινε ποτέ
9. Τον Απρίλιο, ο Καζαντζάκης, ξαναβρέθηκε στη Ρωσία, όπου γράφει ένα κινηματογραφικό σενάριο
για το ρωσικό κινηματογράφο με θέμα από τη Ελληνική Επανάσταση του 1821, Το Κόκκινο
Μαντήλι. Τον Μάιο του 1929 απομονώθηκε σε ένα αγρόκτημα στην Τσεχοσλοβακία, όπου
ολοκλήρωσε στα Γαλλικά τα μυθιστορήματα Toda-Raba (μετονομασία του αρχικού τίτλου Moscou
a crié) και Kapétan Élia. Τα έργα αυτά εντάσσονταν στην προσπάθεια του Καζαντζάκη να
καταξιωθεί διεθνώς ως συγγραφέας. Η γαλλική έκδοση του μυθιστορήματος Toda-Raba έγινε με το
ψευδώνυμο Nikolaï Kazan. Το 1930 θα δικαζόταν, πάλι, ο Καζαντζάκης για αθεϊσμό, για
την Ασκητική. Η δίκη ορίσθηκε για τις 10 Ιουνίου, αλλά κι αυτή δεν έγινε ποτέ.
To 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε εκ νέου στην Αίγινα, όπου ανέλαβε τη
συγγραφή ενός γαλλοελληνικού λεξικού. Mετέφρασε ακόμα τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Επίσης,
έγραψε ένα μέρος των ωδών που ονόμαζε κάντα. Αυτά ενσωματώθηκαν αργότερα σ' έναν τόμο με
τίτλο Τερτσίνες (1960). Αργότερα, ταξίδεψε στην Ισπανία ξεκινώντας παράλληλα τη μετάφραση
έργων Ισπανών ποιητών. Το 1935πραγματοποίησε ταξίδι στην Ιαπωνία και
την Κίνα εμπλουτίζοντας τα ταξιδιωτικά του κείμενα. Λίγο αργότερα, πλήθος κειμένων του
δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες ή περιοδικά, ενώ το μυθιστόρημά του Ο Βραχόκηπος, που το είχε
γράψει στα Γαλλικά, εκδόθηκε στην Ολλανδία και τη Χιλή. Κατά την περίοδο της κατοχής,
συνεργάστηκε με τον Ιωάννη Κακριδή για την μετάφραση της Ιλιάδας.
Το 1943 ολοκλήρωσε το γράψιμο του μυθιστορήματός του Bίος και Πολιτεία του Aλέξη Zορμπά.
10.
11. Έργο
Δεν υπάρχει άλλος Νεοέλληνας συγγραφέας που να έχει τόσο πολύ υβρισθεί, προπηλακισθεί, διαβληθεί,
συκοφαντηθεί, για διάφορα ζητήματα, όπως ο Νίκος Καζαντζάκης. Ουδένα αυτός ο άνθρωπος έβλαψε. Και,
όμως, κατά περιόδους όλοι απάνω του επέπεσαν. Γύρω από τον Καζαντζάκη πλέκτηκε μια τερατώδης
μυθολογία, για ό,τι έκανε και για ό,τι δεν έκανε, για ό,τι έπρεπε να κάνει και δεν το έκανε και ούτω καθ' εξής.
Σαν να τον είχαν βάλει κάτω από μικροσκόπιο. Και έβλεπαν ό,τι ήθελαν να βλέπουν και έλεγαν ό,τι ήθελαν να
πουν.[7]
Για την ακέραιη παρουσία του καταπολεμήθηκε και από την Πολιτεία και από την Εκκλησία.[2]
Ο Νίκος Καζαντζάκης υπήρξε πολυγραφότατος.[v] Ασχολήθηκε σχεδόν με κάθε είδος λόγου: Ποίηση
(δραματική, επική, λυρική), δοκίμιο, μυθιστόρημα (στα Ελληνικά και στα Γαλλικά), ταξιδιωτικές εντυπώσεις,
αλληλογραφία, παιδικό μυθιστόρημα, μετάφραση (από τα Αρχαία Ελληνικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Αγγλικά,
Γερμανικά και Ισπανικά), κινηματογραφικά σενάρια, ιστορία, σχολικά βιβλία, παιδικά βιβλία (διασκευή και
μετάφραση), λεξικά (γλωσσικά και εγκυκλοπαιδικά), δημοσιογραφία, κριτική, αρθρογραφία.
Το κύριο σώμα του έργου του αποτελείται από την Ασκητική, η οποία είναι ο σπόρος απ' όπου βλάστησε όλο
του το έργο, την Οδύσεια, δίπλα στην οποία όλα τα υπόλοιπα χαρακτηρίζονται ως «πάρεργα», τους «21
σωματοφύλακες της Οδύσειας», τις Τερτσίνες, τις 14 τραγωδίες που περιέχονται στους τρεις τόμους Θέατρο
Α΄, Β΄, Γ΄, τα 9 μυθιστορήματα της όψιμης ηλικίας του, τις εντυπώσεις από τα ταξίδια του σε Ιταλία, Αίγυπτο,
Σινά, Ρωσία, Ισπανία, Ιαπωνία, Κίνα, Αγγλία, Ιερουσαλήμ, Κύπρο και Πελοπόννησο, τις μεταφράσεις του
Δάντη και του Ομήρου και τέλος τις επιστολές του προς τη Γαλάτεια Αλεξίου και τον Παντελή Πρεβελάκη.
12. Ο Θάνατος:Με κατάπληξη και
πόνο το Πανελλήνιο πληροφορείται την
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 1957 από το ραδιόφωνο το
θάνατο του μεγαλύτερου από τους σύγχρονους
Έλληνες λογοτέχνες. του Νίκου Καζαντζάκη, που
έγινε στο Νοσοκομείο της Γερμανικής πόλεως
Φράιμπουργκ. Οι πληροφορίες έλεγαν ότι ο
θάνατος του Καζαντζάκη έγινε από επιπλοκή
γρίπης.
Ο αποθανών υπέφερε τώρα και 8 χρόνια από
λευχαιμία, πράγμα το οποίο μάλλον έκανε μοιραία
την προσβολή του από τη γρίπη.Δύο μήνες πρίν,
όταν γύρισε από το ταξίδι του στην Κίνα, μπήκε για
θεραπεία σε Νοσοκομείο της Κοπεγχάγης, οπότε
μετά μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο του
Φράιμπουργκ όπου και πέθανε.
13. Ποιός ο αποθανών:Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1885
στο Ηράκλειο της Κρήτης και ήταν γιός του Κρητικού αγωνιστού Μιχάλη
Καζαντζάκη και της Μαρίας το γένος Χριστοδουλάκη. Τα πρώτα χρόνια της
ζωής του τα πέρασε στην Κρήτη και οι αναμνήσεις των ηρωικών εκείνων
αγωνιστικών χρόνων της πατρίδας του, του έδωσαν το υλικό για τις
μετέπειτα επικές και μυθιστορηματικές συνθέσεις του. Ερχόμενος στην
Αθήνα, γράφτηκε εις τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου από όπου
αποφοίτησε το 1906, στη συνέχεια πήγε στο Παρίσι όπου παρακολούθησε
μαθήματα του φιλοσόφου Μπέρζου, η επίδραση της φιλοσοφίας του οποίου
είναι φανερή στα έργα του Ν. Καζαντζάκη. Μελέτησε επίσης τέσσερα χρόνια
την ιστορία της λογοτεχνίας και της τέχνης στη Γερμανία και την Ιταλία.
Όταν ο Καζαντζάκης γύρισε στην Ελλάδα, αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία.
Συνεργάστηκε στην εφημερίδα «Ακρόπολη» και στα λογοτεχνικά περιοδικά
των Αθηνών και της Αλεξάνδρειας «Νουμάς», «Λόγος», Νέα Ζωή»,
«Γράμματα», όπου έγραφε με το ψευδώνυμο Πέτρος Ψηλορείτης.
14. Το λογοτεχνικό του έργο είναι ποικίλο και μεγάλο. Τα κυριότερα έργα του είναι σε όλους
γνωστά…
Ο Καζαντζάκης για όλα τα παραπάνω γραφτά του είχε προταθεί επανειλημμένως για το
βραβείο Νόμπελ της λογοτεχνίας, το 1956 του απονεμήθηκε το Ελληνικό Κρατικό Βραβείο
Θεάτρου, όπως και το Βραβείο της Ειρήνης.Μετά τον Α” Παγκόσμιο Πόλεμο στα 1919, ο
Καζαντζάκης δέχτηκε τη θέση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Κοινωνικής
Προνοιας. Την εποχή εκείνη χιλιάδες Ελλήνων λιμοκτονούσαν στον Καύκασο και τη Νότια
Ρωσία οπού επικεφαλής μιας Αποστόλης Βοήθειας, πήγε ο Καζαντζάκης και οργάνωσε τις
πρώτες βοήθειες σε τροφή, ιματισμό και φαρμακευτικά είδη, εφρόντισε δε για την
μεταφορά των στην Ελλάδα. Ο Καζαντζάκης διετέλεσε υφηγητής της Νομικής Σχόλης και
κατά το έτος 1945 και για μικρό διάστημα Υπουργός της Κυβερνήσεως Πλαστήρα.
15. Η μεταφορά της σορού του:Αμέσως το βράδυ της ημέρας που
ανακοινώθηκε ο θάνατος του Νίκου Καζαντζάκη στο Ηράκλειο, ένας
ανιψιός του κατόρθωσε να επικοινωνήσει τηλεφωνικώς με την χήρα του
νεκρού οποία τον διαβεβαίωσε ότι θα μεταφέρει τη σορό του στο
Ηράκλειο, σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του συζύγου της και ότι
υπολόγιζε, ότι η σορός θα βρίσκεται στο Ηράκλειο κατά τα μέσα της
επόμενης εβδομάδας. Εν τω μεταξύ έγινε γνωστό ότι ο
μεγαλοεφοπλιστής και ιδιοκτήτης της «Ολυμπιακής Αεροπορίας» κ.
Ωνάσης προσφέρθηκε να διαθέσει δωρεάν αεροπλάνο για την μεταφορά
του νεκρού στην Κρήτη, πράγμα όμως που για διάφορους λόγους δεν
έγινε.
Μόνο τη νύχτα της Κυριακής 3 Νοεμβρίου έγινε γνωστό από την Αθήνα
ότι η σορός του Νίκου Καζαντζάκη θα μεταφερόταν την επόμενη
Δευτέρα στην Αθήνα από το Φράιμπουργκ της Γερμανίας με
αυτοκινητάμαξα, την μεθεπόμενη δε Τρίτη,θα μεταφερόταν αεροπορικώς
στο Ηράκλειο, όπου θα εξετίθετο σε λαικό προσκύνημα και θα
ακολουθούσε η κηδεία του.
16. Η άφιξη της σορού:Ύστερα από προσμονή μιας βδομάδας το
Ηράκλειο με φανερή θλίψη και σοβαρότητα ανάλογη στην περίσταση,
δέχτηκε το απόγευμα της Δευτέρας 4 Νοεμβρίου 1957, το νεκρό,τον
Μεγάλο συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη.
Πάνω από 700 άτομα πήγαν στο αεροδρόμιο για να βρεθούν στην
άφιξη της σορού και να συνοδεύσουν αυτή μέχρι την πόλη.Κατά τις
4:30 μ.μ προσγειώθηκε στον αερολιμένα το ειδικό αεροπλάνο που
έφερε τη σορό του Νίκου Καζαντζάκη. Κατά τις 5 μ.μ. το αυτοκίνητο
που έφερε το νεκρό και τα άλλα μέλη της συνοδείας έφθασαν στον
Άγιο Μηνά.Το φέρετρο κατέβηκε και τοποθετήθηκε σε ειδική θέση,στη
συνέχεια εψάλη σύντομη επιμνημόσυνος δέηση, μετά το τέλος αυτής
ο νεκρός εξετέθη σε λαικό προσκύνημα που συνεχίστηκε ως αργά τη
νύχτα και την επομένη μέχρι της κηδείας του.
17. Η κηδεία
Λίγο πρίν της 11ης π.μ. ώρας της Τρίτης 5 Νοεμβρίου 1957,
άρχισαν να έρχονται στο Μητροπολιτικό Ναό οι επίσημοι. Την
11:05 π.μ ακριβώς άρχισε η Νεκρώσιμος Ακολουθία,
χοροστατώντας του Σεβ. Μητροπολίτη Κρήτης κ. Ευγένιου. Μετά
το τέλος της ιεροτελεστίας άρχισε η κατάθεση στεφάνων.
18. Ο ενταφιασμός του
Μετά την κατάθεση των στεφάνων το φέρετρο μεταφέρεται από το ναό και τοποθετείται σε ειδικό
αυτοκίνητο. Αμέσως μετά αρχίζει η εκκίνησης της νεκρικής πομπής.
Προηγείται η Φιλαρμονική του Δήμου, ακολουθεί Τμήμα Οδηγών και Ομάδα Σπουδαστών της
Παιδαγωγικής Ακαδημίας, η οποία κρατεί Ελληνικές Εκδόσεις των Έργων του Καζαντζάκη και στις δυο
πλευρές της πομπής έρχονται Δίδες του Λυκείου Ελληνίδων και νεαροί Βρακοφόροι, οι οποίοι και
κρατούν τα κατατεθέντα στέφανα. Ακολουθούν τα Ιερά Εξαπτέρυγα και στη συνέχεια το φέρετρο το
οποίο περιβάλλεται από επιβλητικούς Βρακοφόρους του Συλλόγου Βρακοφόρων Χανίων, που ήρθαν
γι»αυτό από τα Χανιά.
Η νεκρική πομπή ακολούθησε την λεωφόρο Καλοκαιρινού, την οδό 1821, έκαμψε την οδόν Κόσμων,
ανήλθε τις οδούς 1856 και Έβανς και στη συνέχεια την Λεωφόρο Ν.Πλαστήρα, από όπου ανήλθε εις το
Ενετικό Τείχος.Κατά μήκος των οδών από όπου πέρασε η πομπή χιλιάδες λαού είχαν καταλάβει τα
πεζοδρόμια και τους εξώστες των σπιτιών, ενώ άλλες χιλιάδες είχαν κατακλύσει κυριολεκτικά τον
Προμαχώνα Μαρτινέγκο,στον οποίο είχε αποφασισθεί να ενταφιαστεί ο νεκρός. Την 1:30μ.μ. ακριβώς η
νεκρική πομπή ανέβηκε στον Προμαχώνα, μετά από σύντομη δέηση και τους ήχους του Εθνικού Ύμνου
τον οποίο έπαιζε η Φιλαρμονική του Δήμου,κατέβασαν στο τάφο το φέρετρο,οπότε και τέλειωσε η κηδεία
του Μεγάλου νεκρού.
19. Παραλειπόμενα
Τελευταία επιθυμία του Καζαντζάκη ήταν να ταφεί στο Ηράκλειο,όπως και έγινε.
Ο Καζαντζάκης υπολόγιζε να κατέβει στο Ηράκλειο τον ερχόμενο Δεκέμβριο για
να γιορτάσει τα Χριστούγεννα, μα ο θάνατος τον επρόλαβε. Κατά διαταγή του
Προέδρου της Κυβερνήσεως κ. Καραμανλή, η κηδεία του Καζαντζάκη, έγινε
δημοσία δαπάνη. Μεγάλη συζήτηση έγινε στον τύπο του Ηρακλείου τις μέρες που
περίμεναν το μεγάλο νεκρό περί του μέρους που έπρεπε να ταφεί. Ένας πρότεινε
την κορφή Γιούχτα, άλλος κοντά στα ερείπια της Κνωσού, άλλος το ύψωμα
«Βίγλα», άλλος την «Ολάτεια» κοντά στο Ιστορικό Μουσείο παρά το Μπεντενάκι
και άλλοι τον Ενετικό Προμαχώνα Μαρτινέγκρο.Έγινε εν τέλει δεκτό με μεγάλη
πλειοψηφία να ταφεί ο μεγάλος στοχαστής στον υψηλό Ενετικό Προμαχώνα
Μαρτινέγκρο όπου και θάφτηκε.