SlideShare a Scribd company logo
1 of 67
1
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
UNIX
2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
 Εισαγωγή
 Λογαριασμοί Χρηστών
 Σύστημα Αρχείων
 Εντολές Διαχείρισης Αρχείων
3
Εισαγωγή
 Το UNIX είναι ένα Λ.Σ. που χρησιμοποιείται από το
1969.
 Οι σύγχρονες διανομές UNIX διαθέτουν γραφική
διεπαφή χρήστη (Graphical User Interface – GUI).
 Συνήθως χρησιμοποιείται μια διεπαφή γραμμής
εντολών (command line interface) που απαιτεί από
τους χρήστες να πληκτρολογούν τις εντολές για
οτιδήποτε θέλουν να κάνουν.
 Είναι ένα πανίσχυρο Λ.Σ. και διαθέτει πλήθος
εντολών για οτιδήποτε.
4
Εισαγωγή
 Κάθε χρήστης ενός συστήματος UNIX πρέπει να
γνωρίζει :
– Το λογισμικό που χρησιμοποιεί ο server
– Τη λειτουργία των εντολών και τον τρόπο χρήσης τους
– Πως και που θα βρει πληροφορίες για τις εντολές
 Η πρόσβαση σε ένα σύστημα UNIX γίνεται συνήθως
μέσω ενός προγράμματος remote client μια και ο
κεντρικός ΗΥ του συστήματος (server) βρίσκεται σε
απομακρυσμένη θέση σε σχέση με το τερματικό
(terminal) που χρησιμοποιούμε.
5
Λογαριασμοί Χρηστών
 Η πρόσβαση σε ένα σύστημα Unix
απαιτεί την ύπαρξη ενός λογαριασμού
- account.
 Το Unix account περιλαμβάνει:
– username & password
– userid & groupid
– home directory
– shell
6
username
 Το όνομα χρήστη - username είναι τυπικά
μια ακολουθία αλφαριθμητικών χαρακτήρων
με μήκος όχι μεγαλύτερο από 8.
 Το username ταυτοποιεί αρχικά τα
χαρακτηριστικά του λογαριασμού.
 Το username συνήθως χρησιμοποιείται ως
email address
 Το όνομα του home directory συνήθως
συσχετίζεται με το username.
7
password
 Ένα password είναι μια μυστική λέξη που τη
γνωρίζει μόνον ο χρήστης (ούτε το σύστημα τη
γνωρίζει!)
 Όταν ο χρήστης εισάγει το password στο σύστημα
το σύστημα το κρυπτογραφεί και το συγκρίνει με
την αποθηκευμένη λέξη που αντιστοιχεί στο
username.
 Το μήκος των passwords συνήθως δεν υπερβαίνει
τους 8 χαρακτήρες σε μήκος.
 Συνιστάται η συμπερίληψη αριθμών και ειδικών
χαρακτήρων (μη χρησιμοποιείτε αυτούσιες αγγλικές
λέξεις!)
8
userid
 Το userid είναι ένας ακέραιος αριθμός
που ταυτοποιεί έναν λογαριασμό Unix.
Κάθε userid είναι μοναδικό.
 Είναι ευκολότερο και περισσότερο
αποτελεσματικό για το σύστημα να
χρησιμοποιεί έναν αριθμό παρά ένα
αλφαριθμητικό ως username.
 Δεν απαιτείται να γνωρίζετε το δικό
σας userid!
9
Unix Groups & groupid
 Το Unix περιλαμβάνει την έννοια του "group" των
χρηστών.
 Ένα Unix group μπορεί να διαμοιράζεται αρχεία και
ενεργές διεργασίες.
 Κάθε account αντιστοιχείται σε ένα πρωτεύον
(primary) group.
 Το groupid είναι ένας αριθμός που αντιστοιχεί στο
primary group.
 Ένα απλό account μπορεί να ανήκει σε πολλά
groups (αλλά έχει μόνον ένα primary group).
10
Home Directory
 Το home directory είναι μια περιοχή του file system
όπου αποθηκεύονται τα αρχεία κάθε λογαριασμού.
 Ένα directory είναι ότι και ένας φάκελος στα
Windows folder.
 Πολλές εντολές και εφαρμογές του Unix
χρησιμοποιούν το home directory του λογαριασμού
ως κατάλογο εργασίας καθώς και ως χώρο
αναζήτησης των αρχείων προσαρμογής του
αντίστοιχου account (customization files).
11
Φλοιός (Shell)
 Ο φλοιός (Shell) είναι ένα πρόγραμμα Unix
που παρέχει μια αλληλεπιδραστική
συνεργασία (interactive session) μεταξύ
χρήστη και συστήματος – είναι συνήθως μια
διεπαφή χρήστη κατάστασης κειμένου (text-
based user interface).
 Κατά τη σύνδεση σε ένα σύστημα Unix
(login) το πρόγραμμα που αρχικά
αλληλεπιδρά με το χρήστη είναι ο φλοιός.
 Υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα και δημοφιλή
προγράμματα φλοιού.
12
 Ο φλοιός εκτελεί επαναληπτικά τις παρακάτω 4
εργασίες:
display
prompt
execute
command
process
command
read
command the shell
13
Logging in
 Η πρόσβαση σε ένα σύστημα Unix μπορεί να
γίνει:
– Μέσω ενός τερματικού του συστήματος
– Μέσω πρόσβασης διαμέσου του δικτύου (χρήση
telnet client connection, SSH, SecureCRT ή
άλλων εργαλείων απομακρυσμένης πρόσβασης -
remote access client).
– Χρησιμοποιείστε εργαλεία που δεν απαιτούν
passwords, cracks ή έχουν περιορισμένη
διάρκεια (trial versions)
14
Logging in
 Το σύστημα ζητά : username &
password.
 Τα usernames & passwords είναι case
sensitive! (διαφορά μεταξύ κεφαλαίων
και μικρών χαρακτήρων)
15
Έναρξη (Session Startup)
 Μετά την επιτυχή σύνδεση εκκινεί το
πρόγραμμα φλοιού και εμφανίζεται η ένδειξη
αναμονής (prompt).
 Κατά την εκκίνηση του φλοιού γίνεται
αναζήτηση στο home directory για τα αρχεία
προσαρμογής του χρήστη (customization
files).
– Ο χρήστης μπορεί να αλλάξει το shell prompt και
μια ομάδα ρυθμίσεων δημιουργώντας νέα αρχεία
προσαρμογής
16
Home Directory
 Κάθε διεργασία Unix έχει μια αναφορά στο
“current working directory”.
 Ο φλοιός (που είναι μια διεργασία) ξεκινά
θέτοντας ως current working directory το
home directory του χρήστη.
ι
17
Αλληλεπίδραση με τον
φλοιό
 Ο φλοιός εμφανίζει την ένδειξη αναμονής
(prompt – συνήθως είναι το $) και αναμένει
το χρήστη να πληκτρολογήσει μια εντολή.
 Ο φλοιός μπορεί να διερμηνεύσει δύο
τύπους εντολών :
– Εσωτερικές εντολές φλοιού (shell internals
commands) – ο φλοιός τις διαχειρίζεται άμεσα.
– Εξωτερικά προγράμματα (External programs) – ο
φλοιός «τρέχει» αυτά τα προγράμματα.
18
Μερικές απλές εντολές
 ls εμφανίζει μια λίστα των ονομάτων
αρχείων (παρόμοια με την εντολή dir στο
DOS).
 who εμφανίζει μια λίστα των χρηστών
που βρίσκονται τώρα στο σύστημα.
 date δείχνει την τρέχουσα ώρα και την
ημερομηνία.
 pwd εμφανίζει το τρέχον directory
(working directory).
19
Το σύστημα αρχείων
 Μια λογική μέθοδος για την οργάνωση και την
αποθήκευση μεγάλης ποσότητας πληροφοριών.
 Παρέχει ευκολία στη διαχείριση.
 File: βασική μονάδα αποθήκευσης.
 Τύποι αρχείων:
– Κανονικά αρχεία (αποθηκεύουν πληροφορίες)
– directories (διατηρούν άλλα αρχεία και directories)
– Ειδικά αρχεία (αντιπροσωπεύουν τις φυσικές συσκευές
όπως εκτυπωτές, τερματικά κλπ)
– Διασωλήνωση - pipe (προσωρινά αρχεία για τη σύνδεση
εντολών)
20
Αρχεία & ονόματα
αρχείων
 Το αρχείο είναι η βασική μονάδα αποθήκευσης.
 Κάθε αρχείο έχει ένα όνομα.
 Τα ονόματα αρχείων στο Unix μπορούν να
περιέχουν οποιουσδήποτε χαρακτήρες (αν και
μερικοί προξενούν δυσκολίες κατά την πρόσβαση
στο αρχείο).
 Το μήκος των Unix file names μπορεί να είναι
μεγάλο!
– Το ακριβές μήκος εξαρτάται από την έκδοση – διανομή
Unix.
21
Περιεχόμενα αρχείων
 Κάθε αρχείο μπορεί να περιέχει μη επεξεργασμένα
δεδομένα.
 Το Unix δεν επιβάλλει κάποια δομή στα αρχεία
– Τα αρχεία μπορούν να περιέχουν οποιοδήποτε ακολουθία
από bytes.
 Ορισμένα προγράμματα διερμηνεύουν τα
περιεχόμενα ενός αρχείου σαν να υπάρχει κάποια
ειδική δομή
– Αρχεία κειμένου, ακολουθίες ακεραίων, εγγραφές βάσεων
δεδομένων κλπ.
22
Directories
 Ένα directory είναι μια ειδική μορφή αρχείου, το
Unix χρησιμοποιεί ένα directory για να κρατά
πληροφορίες σχετικές με άλλα αρχεία.
 Κάθε αρχείο στο ίδιο directory πρέπει να έχει ένα
μοναδικό όνομα.
 Αρχεία σε διαφορετικά directories μπορούν να
έχουν ίδιο όνομα.
23
Το σύστημα αρχείων
/
bin etc users tmp usr
hollid2 scully bin etc
netprog unix X ls who
24
Το σύστημα αρχείων στο
Unix
 Το σύστημα αρχείων είναι ένα ιεραρχικό
σύστημα οργάνωσης αρχείων και
καταλόγων.
 Το κορυφαίο επίπεδο στην ιεραρχική δομή
ονομάζεται ρίζα -"root" και διατηρεί όλα τα
αρχεία και τους καταλόγους.
 Το όνομα του root directory είναι /
25
Βασικοί κατάλογοι
/ root ancestor of all files in the file system
/bin binary executable files
/dev special device files
/etc administrative files
/home user home directories
/tmp temporary files
/usr special user files or home directories
26
Ονόματα διαδρομών
(Pathnames)
 Το pathname ενός αρχείου περιλαμβάνει το
όνομα του αρχείου και το όνομα του
καταλόγου που διατηρεί το αρχείο, και το
όνομα του καταλόγου που διατηρεί τον
κατάλογο που διατηρεί το αρχείο και το
όνομα του …. μέχρι τη ρίζα
 Το pathname κάθε αρχείου στο σύστημα
αρχείων του Unix είναι μοναδικό.
27
Ονόματα διαδρομών
(Pathnames) (συνέχεια)
 Για τη δημιουργία ενός pathname ξεκινάμε
από τη ρίζα (δηλ. με "/"), στη συνέχεια
ακολουθούμε προς τα κάτω την ιεραρχική
διαδρομή (περιλαμβάνοντας κάθε όνομα
καταλόγου) και τελειώνουμε με το όνομα
του αρχείου.
 Ανάμεσα σε κάθε όνομα καταλόγου θέτουμε
ένα "/".
28
Τρέχων Κατάλογος
 Κάθε εκτελούμενο πρόγραμμα έχει
έναν τρέχοντα κατάλογο (current
directory) και όλα τα ονόματα αρχείων
που σχετίζονται με το πρόγραμμα αυτό
είναι ρητά συνδεδεμένα με το όνομα
του καταλόγου αυτού, εκτός και αν
ξεκινούν με /.
29
Παραδείγματα Pathnames
/
bin etc users tmp usr
hollid2 scully bin etc
netprog unix X ls who
/usr/bin/ls
Syllabus
/users/hollid2/unix/Syllabus
30
Απόλυτα Pathnames
 Τα pathnames που περιγράφηκαν
προηγουμένως ξεκινούν από τη ρίζα.
 Αυτά τα pathnames ονομάζονται
απόλυτα ονόματα διαδρομών
(absolute pathnames).
 Ωστόσο μπορούμε να αναφερθούμε
στο pathname ενός αρχείου σχετικά
με έναν κατάλογο.
31
Σχετικά Pathnames
 Αν βρισκόμαστε στο directory /users/hollid2, το
σχετικό pathname του αρχείου Syllabus είναι:
unix/Syllabus
 Οι περισσότερες εντολές unix χρησιμοποιούν
pathnames.
 Συνήθως χρησιμοποιούμε σχετικά pathnames όταν
προσδιορίζουμε αρχεία.
32
Παράδειγμα
 Απόλυτο όνομα διαδρομής
– Κάθε αρχείο και κατάλογος στο σύστημα αρχείων μπορεί να
οριστεί με ένα «πλήρες όνομα διαδρομής» (η διαδρομή από τη
ρίζα μέχρι το αρχείο) π.χ.
/home/sue/email/f1
 Σχετικό όνομα διαδρομής
– Η θέση συσχετίζεται με τον κατάλογο εργασίας
(working directory)
. Working directory
.. Parent directory
– Αν το είναι /home/sue:
email/f1
fred
/
home
sue
docs email
f1 f2
33
Παράδειγμα: Η εντολή ls
 Άσκηση: κάντε login στο σύστημα unix και
πληκτρολογήστε την εντολή "ls".
 Τα ονόματα αρχείων εμφανίζονται ως
σχετικά.
 Δοκιμάστε την εντολή:
ls /usr
 Η ls θα εμφανίσει το όνομα κάθε αρχείου
στο directory /usr.
34
Δίσκοι και σύστημα
αρχείων
 Το ιεραρχικό σύστημα αρχείων μπορεί να περιλαμβάνεται σε
πολλούς δίσκους.
– μερικά directories μπορούν να βρίσκονται σε
άλλους υπολογιστές
/
bin etc users tmp usr
hollid2 scully
35
Το τρέχον και το γονικό directory
(current και parent directory)
 Υπάρχει ένα ειδικό σχετικό pathname για το
τρέχον directory :
.
 Υπάρχει ένα ειδικό σχετικό pathname για το
γονικό directory:
..
 Υπάρχει ένα ειδικό σχετικό pathname για το
home directory:
~
36
Η εντολή ls
 Η εντολή ls εμφανίζει τα ονόματα
ορισμένων αρχείων.
 Αν δοθεί το όνομα ενός directory ως
command line parameter (παράμετρος
της γραμμής εντολών) θα
εμφανιστούν όλα τα ονόματα αρχείων
στο directory με το συγκεκριμένο
όνομα.
37
Παραδείγματα
ls list files στο current directory
ls / list files στο root directory
ls . list files στο current directory
ls .. list files στο parent directory
ls /usr list files στο directory /usr
38
Επιλογές στη γραμμή εντολών
(Command Line Options)
 Μπορούμε να τροποποιήσουμε τη μορφοποίηση της
εξόδου της εντολής ls με μια επιλογή στη γραμμή
εντολών (command line option).
 Η εντολή ls υποστηρίζει πλήθος επιλογών:
– l long format (περιλαμβάνει file times, owner &
permissions)
– a all (εμφανίζει τα κρυφά - hidden* αρχεία όπως και τα
κανονικά αρχεία)
– F εμφανίζει τους τύπους των αρχείων.
*τα κρυφά - hidden αρχεία έχουν ονόματα που
ξεκινούν με "."
39
ls - command line options
 Για να χρησιμοποιηθεί μια command
line option πρέπει να προηγείται της
επιλογής το σύμβολοn μείον:
ls -a ή ls -l
 Μπορούν να χρησιμοποιηθούν 2 ή
περισσότερες επιλογές ταυτόχρονα
π.χ.:
ls -al
40
Γενική μορφή της ls
 Η γενική μορφή για την εντολή ls είναι:
ls [options] [names]
 Οι επιλογές (options) πρέπει να
προηγούνται!
 Μπορούν να αναμιχθούν οποιεσδήποτε
επιλογές με οποιαδήποτε ονόματα.
 Ένα παράδειγμα:
ls -al /usr/bin
41
ls [options] [names]
 Οι αγκύλες που περιβάλλουν τις
επιλογές και τα ονόματα στη γενική
μορφή της εντολής ls σημαίνουν κάτι
που είναι προαιρετικό.
 Με παρόμοιο τρόπο σχηματίζονται και
πλήθος άλλες εντολές.
 Ορισμένες εντολές ωστόσο απαιτούν
παραμέτρους.
42
Πολλαπλά ονόματα
 Μπορούν να δοθούν περισσότερα
ονόματα στην εντολή ls :
ls /usr /etc
ls -l /usr/bin /tmp /etc
43
Ειδικοί χαρακτήρες
 *
– Χρησιμοποιείται ως wildcard και αντιπροσωπεύει
οποιοδήποτε πλήθος χαρακτήρων.
Για παράδειγμα, η εντολή ls p* θα εμφανίσει λίστα όλων
των αρχείων στον τρέχοντα κατάλογο που ξεκινούν με το
γράμμα p.
 ?
– Χρησιμοποιείται ως a wildcard για έναν μόνο χαρακτήρα.
Για παράδειγμα η εντολή ls jun??.dat θα εμφανίσει λίστα
όλων των αρχείων που ξεκινούν από τους χαρακτήρες jun,
τελειώνουν με .dat και έχουν ενδιάμεσα οποιουσδήποτε 2
χαρακτήρες.
44
Ειδικοί χαρακτήρες
 [
– Χρησιμοποιείται για να καθορίσει επακριβώς ένα σύνολο
χαρακτήρων.
Για παράδειγμα η εντολή rm prog[2-4p-r].c θα διαγράψει,
εφόσον υπάρχουν τα αντίστοιχα αρχεία, prog2.c, prog3.c,
prog4.c, progp.c, progq.c, progr.c.
 ~
– Χρησιμοποιείται για να αντιπροσωπεύει το πλήρες όνομα
διαδρομής του home directory. Για παράδειγμα, ls ~mary
θα εμφανίσει τα περιεχόμενα του home directory του
χρήστη mary, το πλήρες όνομα του οποίου μπορεί να είναι
/users/it/mary.
45
Μετακίνηση στο σύστημα αρχείων του
UNIX
 Η εντολή cd αλλάζει τον τρέχοντα
κατάλογο εργασίας (current working
directory):
cd change directory
 Η γενική μορφή είναι:
cd [directory_name]
46
cd
 Η χρήση της εντολής cd χωρίς παραμέτρους
αλλάζει τον τρέχοντα κατάλογο με το home
directory του χρήστη.
 Μπορούμε επίσης να δώσουμε ως
παράμετρο στην cd ένα σχετικό ή απόλυτο
όνομα διαδρομής (relative ή absolute
pathname):
cd /usr
cd ..
47
Αλλαγή Καταλόγων
cd change directory (home)
cd .. Μετάβαση στον κατάλογο «Πατέρα»
cd / Μετάβαση στον κατάλογο root
cd ~ Μετάβαση στο home directory
cd ~user Μετάβαση στο user’s home directory
cd /etc Μετάβαση στο etc directory από root
cd ../sub Μετάβαση στον κατάλογο sub του
καταλόγου «Πατέρα»
48
Άλλες εντολές και
επιλογές
 ls -R : εμφανίζει όλα τα περιεχόμενα ενός
καταλόγου και τα περιεχόμενα όλων των
υποκαταλόγων του (subdirectories) recursively
(ολόκληρη την ιεραρχία καταλόγων).
– Ο συνδυασμός των πλήκτρων Ctrl-C ακυρώνει (διακόπτει)
μια εντολή!
 pwd : print working directory – εμφανίζει τον
κατάλογο εργασίας.
 df : δείχνει ποιος δίσκος διατηρεί έναν κατάλογο.
49
Αντιγραφή αρχείων
(Copying Files)
 Η εντολή cp αντιγράφει αρχεία:
cp [options] source dest
 source είναι το όνομα του αρχείου που
θέλουμε να αντιγράψουμε.
 dest είναι το όνομα του νέου αρχείου.
 source & dest μπορούν να
αναφέρονται σχετικά ή απόλυτα.
50
Μια άλλη μορφή της cp
 Αν το όνομα dest είναι ένας κατάλογος
(directory), η εντολή cp θα
τοποθετήσει ένα αντίγραφο του source
στον κατάλογο.
 Το όνομα αρχείου θα είναι το ίδιο με
το όνομα του αρχείου source.
cp [options] source destdir
51
Μια άλλη μορφή της cp
(συνέχεια)
 Αν ορίσετε περισσότερα από ένα ονόματα, η cp
υποθέτει ότι θέλετε να χρησιμοποιήσετε τη μορφή :
cp [options] source... destdir
 Στην περίπτωση αυτή η cp θα αντιγράψει πολλά
αρχεία στο destdir.
 source... σημαίνει τουλάχιστον ένα όνομα (μπορεί
να είναι περισσότερα από ένα)
52
Διαγραφή (removing)
αρχείων
 Η εντολή rm διαγράφει αρχεία:
rm [options] names...
 rm αντιστοιχεί στη λέξη "remove".
 Μπορούν να διαγραφούν πολλά αρχεία
ταυτόχρονα:
rm foo /tmp/blah /users/itm/intern
53
File attributes
(χαρακτηριστικά)
 Κάθε αρχείο έχει ορισμένα χαρακτηριστικά
(attributes):
– Χρόνοι προσπέλασης:
 Όταν το αρχείο δημιουργήθηκε
 Όταν το αρχείο τροποποιήθηκε για τελευταία φορά
 Όταν το αρχείο διαβάστηκε (προσπελάστηκε) για
τελευταία φορά
– Μέγεθος
– Ιδιοκτήτες -Owners (user & group)
– Άδειες πρόσβασης -Permissions
54
File Time Attributes
 Time Attributes:
– Όταν το αρχείο τροποποιήθηκε για τελευταία
φορά: ls -l
– Όταν το αρχείο δημιουργήθηκε * : ls -lc
– Όταν το αρχείο διαβάστηκε (προσπελάστηκε) για
τελευταία φορά : ls –ul
*στην πραγματικότητα είναι ο χρόνος που
άλλαξε για τελευταία φορά ή κατάσταση του
αρχείου.
55
File Owners
 Κάθε αρχείο κατέχεται ή ανήκει από ή σε
ένα χρήστη.
 Μπορούμε να βρούμε το όνομα του χρήστη
του κατόχου του αρχείου με την επιλογή "-l"
της εντολής ls,
 Κάθε αρχείο κατέχεται ή ανήκει επίσης από
ένα Unix group.
 ls –l : εμφανίζει επίσης το group όπου
ανήκει το αρχείο.
56
File Permissions
 Κάθε αρχείο έχει ένα σύνολο αδειών πρόσβασης
(permissions) που ελέγχουν ποιος μπορεί να
χειρίζεται το αρχείο.
 Υπάρχουν τρία είδη αδειών πρόσβασης:
– read σε συντομογραφία r
– write σε συντομογραφία w
– execute σε συντομογραφία x
 Υπάρχουν διαφορετικές άδειες πρόσβασης για τον
ιδιοκτήτη του αρχείου, την ομάδα (group) και
οποιονδήποτε άλλο.
57
ls -l
$ls -l foo
-rw-rw---- 1 hollingd grads 13 Nov 10 23:05
foo
58
ls -l & permissions
-rwxrwxrwx
Owner Group Others
File type
59
Access Permissions
 Κάθε αρχείο έχει:
– Ένα μοναδικό ιδιοκτήτη
– Μια συσχέτιση με ένα μοναδικό group
– Ένα σύνολο αδειών πρόσβασης που
συσχετίζονται με αυτό
 Για ένα αρχείο, οι άδειες πρόσβασης ελέγχουν τι μπορεί να
γίνει με τα περιεχόμενα του αρχείου
 Για ένα directory, οι άδειες πρόσβασης ελέγχουν αν ένα αρχείο
του directory μπορεί να εμφανιστεί στη λίστα , να αναζητηθεί
να αλλάξει όνομα ή να διαγραφεί
60
rwx
 Files:
r – επιτρέπεται η λειτουργία read.
w - επιτρέπεται η λειτουργία write.
x - επιτρέπεται η λειτουργία execute.
 Directories:
r – επιτρέπεται να φαίνονται τα ονόματα των
αρχείων.
w – επιτρέπεται η προσθήκη και διαγραφή
αρχείων.
x – επιτρέπεται η είσοδος στο directory
61
Permission Settings
Permission Για ένα αρχείο Για ένα Directory
r (read) Εμφάνιση ή
εκτύπωση των
περιεχομένων
Τα περιεχόμενα εμφανίζονται σε
λίστα αλλά δεν μπορεί να γίνει
αναζήτηση σε αυτά. Τα r και x
συνήθως χρησιμοποιούνται μαζί
w (write) Αλλαγή ή διαγραφή
των περιεχομένων
Αρχεία μπορούν να προστεθούν
ή να διαγραφούν
x (execute) Το αρχείο τρέχει
όπως ένα
πρόγραμμα.
Το Directory μπορεί να
ανιχνευθεί και να γίνει
περιπλάνηση (cd) σε αυτό.
62
Αλλαγή των Permissions
 Η εντολή chmod αλλάζει τα
permissions που συσχετίζονται με ένα
αρχείο ή κατάλογο.
 Υπάρχει ένα πλήθος μορφών για την
chmod, η απλούστερη είναι:
chmod mode file
63
chmod mode file
 Το mode έχει την παρακάτω μορφή:
[ugoa][+-=][rwx]
u=user g=group o=other a=all
+ add permission
- remove permission
= set permission
64
chmod παραδείγματα
$ ls -al foo
rwxrwx--x 1 hollingd grads …
$ chmod g-wx foo
$ ls -al foo
-rwxrw---- 1 hollingd grads
$ chmod u-r
$ ls -al foo
ls: .: Permission denied
65
Άλλες εντολές αρχείων
 mkdir δημιουργία καταλόγου (make
directory)
 rmdir διαγραφή καταλόγου (remove
directory)
 touch αλλάζει το timestamp του αρχείου
(μπορεί επίσης να δημιουργήσει ένα
κενό αρχείο)
 cat συνδέει αρχεία και τα εμφανίζει
στην οθόνη του τερματικού.
66
Εντολές καθημερινής
χρήσης
 cal month year
– Εμφάνιση ημερολογίου
 date
– Εμφάνιση ημέρομηνίας και ώρας
 echo any text
– Εμφάνιση μηνυμάτων
 file filename
– Εμφανίζει πληροφορίες για το είδος του αρχείου
 who
– Εμφανίζει τους χρήστες που είναι συνδεδεμένοι στο
σύστημα
67
Εντολές καθημερινής χρήσης (2)
Command Function
cat Εμφάνιση περιεχομένων ενός αρχείου
cp Αντιγραφή αρχείων
mv Μετακίνηση αρχείων
rm Διαγραφή αρχείων
ls Εμφάνιση περιεχομένων καταλόγου
chmod Αλλαγή διακιωμάτων για αρχεία και καταλόγους
pwd Εμφάνιση τρέχοντος καταλόγου
cd Αλλαγή τρέχοντος καταλόγου
mkdir Δημιουργία καταλόγου
rmdir Διαγραφή καταλόγου
ps Εμφάνιση διεργασιών συστήματος
man Βοήθεια
df Εμφάνιση στοιχείων συστημάτων αρχείων
du Εμφάνιση δεσμευμένου χώρου σε αρχεία

More Related Content

Similar to Unix Basic Commands (Βασιkές εντολές του UNIX)

σημειώσεις Unix
σημειώσεις Unixσημειώσεις Unix
σημειώσεις Unixeseralid
 
Λειτουργικά Συστήματα: Οργάνωση Συστήματος Αρχείων.
Λειτουργικά Συστήματα: Οργάνωση Συστήματος Αρχείων.Λειτουργικά Συστήματα: Οργάνωση Συστήματος Αρχείων.
Λειτουργικά Συστήματα: Οργάνωση Συστήματος Αρχείων.Georgios Giannopoulos
 
μάθημα11 21/12
μάθημα11 21/12μάθημα11 21/12
μάθημα11 21/12eseralid
 
Ergasia(power gia point 2007) LINUX
Ergasia(power gia point 2007) LINUXErgasia(power gia point 2007) LINUX
Ergasia(power gia point 2007) LINUXGiorgos Stavropoulos
 
βασικές έννοιες λειτουργικών συστημάτων
βασικές έννοιες λειτουργικών συστημάτωνβασικές έννοιες λειτουργικών συστημάτων
βασικές έννοιες λειτουργικών συστημάτωνeseralid
 
Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 4 Λογισμικό
Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 4 ΛογισμικόΕφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 4 Λογισμικό
Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 4 Λογισμικό11lykperist
 
σύστημα αρχείων
σύστημα αρχείωνσύστημα αρχείων
σύστημα αρχείωνAgelos Titis
 
μάθημα4 9/11
μάθημα4 9/11μάθημα4 9/11
μάθημα4 9/11eseralid
 
Shmeioseis os
Shmeioseis osShmeioseis os
Shmeioseis osdannieza
 
Εισαγωγή στο LinuxMint 17
Εισαγωγή στο LinuxMint 17Εισαγωγή στο LinuxMint 17
Εισαγωγή στο LinuxMint 17tzormbas
 
Γ.2.Μ.2 υπολογιστικό σύστημα ως ενιαίο σύνολο
Γ.2.Μ.2 υπολογιστικό σύστημα ως ενιαίο σύνολοΓ.2.Μ.2 υπολογιστικό σύστημα ως ενιαίο σύνολο
Γ.2.Μ.2 υπολογιστικό σύστημα ως ενιαίο σύνολοpapettas
 
Κ3_1_Λειτουργικά_Συστήματα_NC.pdf
Κ3_1_Λειτουργικά_Συστήματα_NC.pdfΚ3_1_Λειτουργικά_Συστήματα_NC.pdf
Κ3_1_Λειτουργικά_Συστήματα_NC.pdfssuserc3950c
 
A3Μ4 Files and Folders
A3Μ4 Files and FoldersA3Μ4 Files and Folders
A3Μ4 Files and Folderspapettas
 
Filoi Logismikou Anoiktou Kwdika
Filoi Logismikou Anoiktou KwdikaFiloi Logismikou Anoiktou Kwdika
Filoi Logismikou Anoiktou KwdikaM B
 
μάθημα2 26/10
μάθημα2 26/10μάθημα2 26/10
μάθημα2 26/10eseralid
 
Χαρίτων Καραμήτας 5755
Χαρίτων Καραμήτας 5755Χαρίτων Καραμήτας 5755
Χαρίτων Καραμήτας 5755ISSEL
 

Similar to Unix Basic Commands (Βασιkές εντολές του UNIX) (20)

σημειώσεις Unix
σημειώσεις Unixσημειώσεις Unix
σημειώσεις Unix
 
Λειτουργικά Συστήματα: Οργάνωση Συστήματος Αρχείων.
Λειτουργικά Συστήματα: Οργάνωση Συστήματος Αρχείων.Λειτουργικά Συστήματα: Οργάνωση Συστήματος Αρχείων.
Λειτουργικά Συστήματα: Οργάνωση Συστήματος Αρχείων.
 
μάθημα11 21/12
μάθημα11 21/12μάθημα11 21/12
μάθημα11 21/12
 
Ergasia(power gia point 2007) LINUX
Ergasia(power gia point 2007) LINUXErgasia(power gia point 2007) LINUX
Ergasia(power gia point 2007) LINUX
 
βασικές έννοιες λειτουργικών συστημάτων
βασικές έννοιες λειτουργικών συστημάτωνβασικές έννοιες λειτουργικών συστημάτων
βασικές έννοιες λειτουργικών συστημάτων
 
Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 4 Λογισμικό
Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 4 ΛογισμικόΕφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 4 Λογισμικό
Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 4 Λογισμικό
 
Stt
SttStt
Stt
 
σύστημα αρχείων
σύστημα αρχείωνσύστημα αρχείων
σύστημα αρχείων
 
Git intro
Git introGit intro
Git intro
 
μάθημα4 9/11
μάθημα4 9/11μάθημα4 9/11
μάθημα4 9/11
 
Shmeioseis os
Shmeioseis osShmeioseis os
Shmeioseis os
 
Εισαγωγή στο LinuxMint 17
Εισαγωγή στο LinuxMint 17Εισαγωγή στο LinuxMint 17
Εισαγωγή στο LinuxMint 17
 
Γ.2.Μ.2 υπολογιστικό σύστημα ως ενιαίο σύνολο
Γ.2.Μ.2 υπολογιστικό σύστημα ως ενιαίο σύνολοΓ.2.Μ.2 υπολογιστικό σύστημα ως ενιαίο σύνολο
Γ.2.Μ.2 υπολογιστικό σύστημα ως ενιαίο σύνολο
 
Κ3_1_Λειτουργικά_Συστήματα_NC.pdf
Κ3_1_Λειτουργικά_Συστήματα_NC.pdfΚ3_1_Λειτουργικά_Συστήματα_NC.pdf
Κ3_1_Λειτουργικά_Συστήματα_NC.pdf
 
A3Μ4 Files and Folders
A3Μ4 Files and FoldersA3Μ4 Files and Folders
A3Μ4 Files and Folders
 
07 εντολές pwd ls
07 εντολές pwd ls07 εντολές pwd ls
07 εντολές pwd ls
 
Filoi Logismikou Anoiktou Kwdika
Filoi Logismikou Anoiktou KwdikaFiloi Logismikou Anoiktou Kwdika
Filoi Logismikou Anoiktou Kwdika
 
ΛΣ1-001
ΛΣ1-001ΛΣ1-001
ΛΣ1-001
 
μάθημα2 26/10
μάθημα2 26/10μάθημα2 26/10
μάθημα2 26/10
 
Χαρίτων Καραμήτας 5755
Χαρίτων Καραμήτας 5755Χαρίτων Καραμήτας 5755
Χαρίτων Καραμήτας 5755
 

Unix Basic Commands (Βασιkές εντολές του UNIX)

  • 2. 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ  Εισαγωγή  Λογαριασμοί Χρηστών  Σύστημα Αρχείων  Εντολές Διαχείρισης Αρχείων
  • 3. 3 Εισαγωγή  Το UNIX είναι ένα Λ.Σ. που χρησιμοποιείται από το 1969.  Οι σύγχρονες διανομές UNIX διαθέτουν γραφική διεπαφή χρήστη (Graphical User Interface – GUI).  Συνήθως χρησιμοποιείται μια διεπαφή γραμμής εντολών (command line interface) που απαιτεί από τους χρήστες να πληκτρολογούν τις εντολές για οτιδήποτε θέλουν να κάνουν.  Είναι ένα πανίσχυρο Λ.Σ. και διαθέτει πλήθος εντολών για οτιδήποτε.
  • 4. 4 Εισαγωγή  Κάθε χρήστης ενός συστήματος UNIX πρέπει να γνωρίζει : – Το λογισμικό που χρησιμοποιεί ο server – Τη λειτουργία των εντολών και τον τρόπο χρήσης τους – Πως και που θα βρει πληροφορίες για τις εντολές  Η πρόσβαση σε ένα σύστημα UNIX γίνεται συνήθως μέσω ενός προγράμματος remote client μια και ο κεντρικός ΗΥ του συστήματος (server) βρίσκεται σε απομακρυσμένη θέση σε σχέση με το τερματικό (terminal) που χρησιμοποιούμε.
  • 5. 5 Λογαριασμοί Χρηστών  Η πρόσβαση σε ένα σύστημα Unix απαιτεί την ύπαρξη ενός λογαριασμού - account.  Το Unix account περιλαμβάνει: – username & password – userid & groupid – home directory – shell
  • 6. 6 username  Το όνομα χρήστη - username είναι τυπικά μια ακολουθία αλφαριθμητικών χαρακτήρων με μήκος όχι μεγαλύτερο από 8.  Το username ταυτοποιεί αρχικά τα χαρακτηριστικά του λογαριασμού.  Το username συνήθως χρησιμοποιείται ως email address  Το όνομα του home directory συνήθως συσχετίζεται με το username.
  • 7. 7 password  Ένα password είναι μια μυστική λέξη που τη γνωρίζει μόνον ο χρήστης (ούτε το σύστημα τη γνωρίζει!)  Όταν ο χρήστης εισάγει το password στο σύστημα το σύστημα το κρυπτογραφεί και το συγκρίνει με την αποθηκευμένη λέξη που αντιστοιχεί στο username.  Το μήκος των passwords συνήθως δεν υπερβαίνει τους 8 χαρακτήρες σε μήκος.  Συνιστάται η συμπερίληψη αριθμών και ειδικών χαρακτήρων (μη χρησιμοποιείτε αυτούσιες αγγλικές λέξεις!)
  • 8. 8 userid  Το userid είναι ένας ακέραιος αριθμός που ταυτοποιεί έναν λογαριασμό Unix. Κάθε userid είναι μοναδικό.  Είναι ευκολότερο και περισσότερο αποτελεσματικό για το σύστημα να χρησιμοποιεί έναν αριθμό παρά ένα αλφαριθμητικό ως username.  Δεν απαιτείται να γνωρίζετε το δικό σας userid!
  • 9. 9 Unix Groups & groupid  Το Unix περιλαμβάνει την έννοια του "group" των χρηστών.  Ένα Unix group μπορεί να διαμοιράζεται αρχεία και ενεργές διεργασίες.  Κάθε account αντιστοιχείται σε ένα πρωτεύον (primary) group.  Το groupid είναι ένας αριθμός που αντιστοιχεί στο primary group.  Ένα απλό account μπορεί να ανήκει σε πολλά groups (αλλά έχει μόνον ένα primary group).
  • 10. 10 Home Directory  Το home directory είναι μια περιοχή του file system όπου αποθηκεύονται τα αρχεία κάθε λογαριασμού.  Ένα directory είναι ότι και ένας φάκελος στα Windows folder.  Πολλές εντολές και εφαρμογές του Unix χρησιμοποιούν το home directory του λογαριασμού ως κατάλογο εργασίας καθώς και ως χώρο αναζήτησης των αρχείων προσαρμογής του αντίστοιχου account (customization files).
  • 11. 11 Φλοιός (Shell)  Ο φλοιός (Shell) είναι ένα πρόγραμμα Unix που παρέχει μια αλληλεπιδραστική συνεργασία (interactive session) μεταξύ χρήστη και συστήματος – είναι συνήθως μια διεπαφή χρήστη κατάστασης κειμένου (text- based user interface).  Κατά τη σύνδεση σε ένα σύστημα Unix (login) το πρόγραμμα που αρχικά αλληλεπιδρά με το χρήστη είναι ο φλοιός.  Υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα και δημοφιλή προγράμματα φλοιού.
  • 12. 12  Ο φλοιός εκτελεί επαναληπτικά τις παρακάτω 4 εργασίες: display prompt execute command process command read command the shell
  • 13. 13 Logging in  Η πρόσβαση σε ένα σύστημα Unix μπορεί να γίνει: – Μέσω ενός τερματικού του συστήματος – Μέσω πρόσβασης διαμέσου του δικτύου (χρήση telnet client connection, SSH, SecureCRT ή άλλων εργαλείων απομακρυσμένης πρόσβασης - remote access client). – Χρησιμοποιείστε εργαλεία που δεν απαιτούν passwords, cracks ή έχουν περιορισμένη διάρκεια (trial versions)
  • 14. 14 Logging in  Το σύστημα ζητά : username & password.  Τα usernames & passwords είναι case sensitive! (διαφορά μεταξύ κεφαλαίων και μικρών χαρακτήρων)
  • 15. 15 Έναρξη (Session Startup)  Μετά την επιτυχή σύνδεση εκκινεί το πρόγραμμα φλοιού και εμφανίζεται η ένδειξη αναμονής (prompt).  Κατά την εκκίνηση του φλοιού γίνεται αναζήτηση στο home directory για τα αρχεία προσαρμογής του χρήστη (customization files). – Ο χρήστης μπορεί να αλλάξει το shell prompt και μια ομάδα ρυθμίσεων δημιουργώντας νέα αρχεία προσαρμογής
  • 16. 16 Home Directory  Κάθε διεργασία Unix έχει μια αναφορά στο “current working directory”.  Ο φλοιός (που είναι μια διεργασία) ξεκινά θέτοντας ως current working directory το home directory του χρήστη. ι
  • 17. 17 Αλληλεπίδραση με τον φλοιό  Ο φλοιός εμφανίζει την ένδειξη αναμονής (prompt – συνήθως είναι το $) και αναμένει το χρήστη να πληκτρολογήσει μια εντολή.  Ο φλοιός μπορεί να διερμηνεύσει δύο τύπους εντολών : – Εσωτερικές εντολές φλοιού (shell internals commands) – ο φλοιός τις διαχειρίζεται άμεσα. – Εξωτερικά προγράμματα (External programs) – ο φλοιός «τρέχει» αυτά τα προγράμματα.
  • 18. 18 Μερικές απλές εντολές  ls εμφανίζει μια λίστα των ονομάτων αρχείων (παρόμοια με την εντολή dir στο DOS).  who εμφανίζει μια λίστα των χρηστών που βρίσκονται τώρα στο σύστημα.  date δείχνει την τρέχουσα ώρα και την ημερομηνία.  pwd εμφανίζει το τρέχον directory (working directory).
  • 19. 19 Το σύστημα αρχείων  Μια λογική μέθοδος για την οργάνωση και την αποθήκευση μεγάλης ποσότητας πληροφοριών.  Παρέχει ευκολία στη διαχείριση.  File: βασική μονάδα αποθήκευσης.  Τύποι αρχείων: – Κανονικά αρχεία (αποθηκεύουν πληροφορίες) – directories (διατηρούν άλλα αρχεία και directories) – Ειδικά αρχεία (αντιπροσωπεύουν τις φυσικές συσκευές όπως εκτυπωτές, τερματικά κλπ) – Διασωλήνωση - pipe (προσωρινά αρχεία για τη σύνδεση εντολών)
  • 20. 20 Αρχεία & ονόματα αρχείων  Το αρχείο είναι η βασική μονάδα αποθήκευσης.  Κάθε αρχείο έχει ένα όνομα.  Τα ονόματα αρχείων στο Unix μπορούν να περιέχουν οποιουσδήποτε χαρακτήρες (αν και μερικοί προξενούν δυσκολίες κατά την πρόσβαση στο αρχείο).  Το μήκος των Unix file names μπορεί να είναι μεγάλο! – Το ακριβές μήκος εξαρτάται από την έκδοση – διανομή Unix.
  • 21. 21 Περιεχόμενα αρχείων  Κάθε αρχείο μπορεί να περιέχει μη επεξεργασμένα δεδομένα.  Το Unix δεν επιβάλλει κάποια δομή στα αρχεία – Τα αρχεία μπορούν να περιέχουν οποιοδήποτε ακολουθία από bytes.  Ορισμένα προγράμματα διερμηνεύουν τα περιεχόμενα ενός αρχείου σαν να υπάρχει κάποια ειδική δομή – Αρχεία κειμένου, ακολουθίες ακεραίων, εγγραφές βάσεων δεδομένων κλπ.
  • 22. 22 Directories  Ένα directory είναι μια ειδική μορφή αρχείου, το Unix χρησιμοποιεί ένα directory για να κρατά πληροφορίες σχετικές με άλλα αρχεία.  Κάθε αρχείο στο ίδιο directory πρέπει να έχει ένα μοναδικό όνομα.  Αρχεία σε διαφορετικά directories μπορούν να έχουν ίδιο όνομα.
  • 23. 23 Το σύστημα αρχείων / bin etc users tmp usr hollid2 scully bin etc netprog unix X ls who
  • 24. 24 Το σύστημα αρχείων στο Unix  Το σύστημα αρχείων είναι ένα ιεραρχικό σύστημα οργάνωσης αρχείων και καταλόγων.  Το κορυφαίο επίπεδο στην ιεραρχική δομή ονομάζεται ρίζα -"root" και διατηρεί όλα τα αρχεία και τους καταλόγους.  Το όνομα του root directory είναι /
  • 25. 25 Βασικοί κατάλογοι / root ancestor of all files in the file system /bin binary executable files /dev special device files /etc administrative files /home user home directories /tmp temporary files /usr special user files or home directories
  • 26. 26 Ονόματα διαδρομών (Pathnames)  Το pathname ενός αρχείου περιλαμβάνει το όνομα του αρχείου και το όνομα του καταλόγου που διατηρεί το αρχείο, και το όνομα του καταλόγου που διατηρεί τον κατάλογο που διατηρεί το αρχείο και το όνομα του …. μέχρι τη ρίζα  Το pathname κάθε αρχείου στο σύστημα αρχείων του Unix είναι μοναδικό.
  • 27. 27 Ονόματα διαδρομών (Pathnames) (συνέχεια)  Για τη δημιουργία ενός pathname ξεκινάμε από τη ρίζα (δηλ. με "/"), στη συνέχεια ακολουθούμε προς τα κάτω την ιεραρχική διαδρομή (περιλαμβάνοντας κάθε όνομα καταλόγου) και τελειώνουμε με το όνομα του αρχείου.  Ανάμεσα σε κάθε όνομα καταλόγου θέτουμε ένα "/".
  • 28. 28 Τρέχων Κατάλογος  Κάθε εκτελούμενο πρόγραμμα έχει έναν τρέχοντα κατάλογο (current directory) και όλα τα ονόματα αρχείων που σχετίζονται με το πρόγραμμα αυτό είναι ρητά συνδεδεμένα με το όνομα του καταλόγου αυτού, εκτός και αν ξεκινούν με /.
  • 29. 29 Παραδείγματα Pathnames / bin etc users tmp usr hollid2 scully bin etc netprog unix X ls who /usr/bin/ls Syllabus /users/hollid2/unix/Syllabus
  • 30. 30 Απόλυτα Pathnames  Τα pathnames που περιγράφηκαν προηγουμένως ξεκινούν από τη ρίζα.  Αυτά τα pathnames ονομάζονται απόλυτα ονόματα διαδρομών (absolute pathnames).  Ωστόσο μπορούμε να αναφερθούμε στο pathname ενός αρχείου σχετικά με έναν κατάλογο.
  • 31. 31 Σχετικά Pathnames  Αν βρισκόμαστε στο directory /users/hollid2, το σχετικό pathname του αρχείου Syllabus είναι: unix/Syllabus  Οι περισσότερες εντολές unix χρησιμοποιούν pathnames.  Συνήθως χρησιμοποιούμε σχετικά pathnames όταν προσδιορίζουμε αρχεία.
  • 32. 32 Παράδειγμα  Απόλυτο όνομα διαδρομής – Κάθε αρχείο και κατάλογος στο σύστημα αρχείων μπορεί να οριστεί με ένα «πλήρες όνομα διαδρομής» (η διαδρομή από τη ρίζα μέχρι το αρχείο) π.χ. /home/sue/email/f1  Σχετικό όνομα διαδρομής – Η θέση συσχετίζεται με τον κατάλογο εργασίας (working directory) . Working directory .. Parent directory – Αν το είναι /home/sue: email/f1 fred / home sue docs email f1 f2
  • 33. 33 Παράδειγμα: Η εντολή ls  Άσκηση: κάντε login στο σύστημα unix και πληκτρολογήστε την εντολή "ls".  Τα ονόματα αρχείων εμφανίζονται ως σχετικά.  Δοκιμάστε την εντολή: ls /usr  Η ls θα εμφανίσει το όνομα κάθε αρχείου στο directory /usr.
  • 34. 34 Δίσκοι και σύστημα αρχείων  Το ιεραρχικό σύστημα αρχείων μπορεί να περιλαμβάνεται σε πολλούς δίσκους. – μερικά directories μπορούν να βρίσκονται σε άλλους υπολογιστές / bin etc users tmp usr hollid2 scully
  • 35. 35 Το τρέχον και το γονικό directory (current και parent directory)  Υπάρχει ένα ειδικό σχετικό pathname για το τρέχον directory : .  Υπάρχει ένα ειδικό σχετικό pathname για το γονικό directory: ..  Υπάρχει ένα ειδικό σχετικό pathname για το home directory: ~
  • 36. 36 Η εντολή ls  Η εντολή ls εμφανίζει τα ονόματα ορισμένων αρχείων.  Αν δοθεί το όνομα ενός directory ως command line parameter (παράμετρος της γραμμής εντολών) θα εμφανιστούν όλα τα ονόματα αρχείων στο directory με το συγκεκριμένο όνομα.
  • 37. 37 Παραδείγματα ls list files στο current directory ls / list files στο root directory ls . list files στο current directory ls .. list files στο parent directory ls /usr list files στο directory /usr
  • 38. 38 Επιλογές στη γραμμή εντολών (Command Line Options)  Μπορούμε να τροποποιήσουμε τη μορφοποίηση της εξόδου της εντολής ls με μια επιλογή στη γραμμή εντολών (command line option).  Η εντολή ls υποστηρίζει πλήθος επιλογών: – l long format (περιλαμβάνει file times, owner & permissions) – a all (εμφανίζει τα κρυφά - hidden* αρχεία όπως και τα κανονικά αρχεία) – F εμφανίζει τους τύπους των αρχείων. *τα κρυφά - hidden αρχεία έχουν ονόματα που ξεκινούν με "."
  • 39. 39 ls - command line options  Για να χρησιμοποιηθεί μια command line option πρέπει να προηγείται της επιλογής το σύμβολοn μείον: ls -a ή ls -l  Μπορούν να χρησιμοποιηθούν 2 ή περισσότερες επιλογές ταυτόχρονα π.χ.: ls -al
  • 40. 40 Γενική μορφή της ls  Η γενική μορφή για την εντολή ls είναι: ls [options] [names]  Οι επιλογές (options) πρέπει να προηγούνται!  Μπορούν να αναμιχθούν οποιεσδήποτε επιλογές με οποιαδήποτε ονόματα.  Ένα παράδειγμα: ls -al /usr/bin
  • 41. 41 ls [options] [names]  Οι αγκύλες που περιβάλλουν τις επιλογές και τα ονόματα στη γενική μορφή της εντολής ls σημαίνουν κάτι που είναι προαιρετικό.  Με παρόμοιο τρόπο σχηματίζονται και πλήθος άλλες εντολές.  Ορισμένες εντολές ωστόσο απαιτούν παραμέτρους.
  • 42. 42 Πολλαπλά ονόματα  Μπορούν να δοθούν περισσότερα ονόματα στην εντολή ls : ls /usr /etc ls -l /usr/bin /tmp /etc
  • 43. 43 Ειδικοί χαρακτήρες  * – Χρησιμοποιείται ως wildcard και αντιπροσωπεύει οποιοδήποτε πλήθος χαρακτήρων. Για παράδειγμα, η εντολή ls p* θα εμφανίσει λίστα όλων των αρχείων στον τρέχοντα κατάλογο που ξεκινούν με το γράμμα p.  ? – Χρησιμοποιείται ως a wildcard για έναν μόνο χαρακτήρα. Για παράδειγμα η εντολή ls jun??.dat θα εμφανίσει λίστα όλων των αρχείων που ξεκινούν από τους χαρακτήρες jun, τελειώνουν με .dat και έχουν ενδιάμεσα οποιουσδήποτε 2 χαρακτήρες.
  • 44. 44 Ειδικοί χαρακτήρες  [ – Χρησιμοποιείται για να καθορίσει επακριβώς ένα σύνολο χαρακτήρων. Για παράδειγμα η εντολή rm prog[2-4p-r].c θα διαγράψει, εφόσον υπάρχουν τα αντίστοιχα αρχεία, prog2.c, prog3.c, prog4.c, progp.c, progq.c, progr.c.  ~ – Χρησιμοποιείται για να αντιπροσωπεύει το πλήρες όνομα διαδρομής του home directory. Για παράδειγμα, ls ~mary θα εμφανίσει τα περιεχόμενα του home directory του χρήστη mary, το πλήρες όνομα του οποίου μπορεί να είναι /users/it/mary.
  • 45. 45 Μετακίνηση στο σύστημα αρχείων του UNIX  Η εντολή cd αλλάζει τον τρέχοντα κατάλογο εργασίας (current working directory): cd change directory  Η γενική μορφή είναι: cd [directory_name]
  • 46. 46 cd  Η χρήση της εντολής cd χωρίς παραμέτρους αλλάζει τον τρέχοντα κατάλογο με το home directory του χρήστη.  Μπορούμε επίσης να δώσουμε ως παράμετρο στην cd ένα σχετικό ή απόλυτο όνομα διαδρομής (relative ή absolute pathname): cd /usr cd ..
  • 47. 47 Αλλαγή Καταλόγων cd change directory (home) cd .. Μετάβαση στον κατάλογο «Πατέρα» cd / Μετάβαση στον κατάλογο root cd ~ Μετάβαση στο home directory cd ~user Μετάβαση στο user’s home directory cd /etc Μετάβαση στο etc directory από root cd ../sub Μετάβαση στον κατάλογο sub του καταλόγου «Πατέρα»
  • 48. 48 Άλλες εντολές και επιλογές  ls -R : εμφανίζει όλα τα περιεχόμενα ενός καταλόγου και τα περιεχόμενα όλων των υποκαταλόγων του (subdirectories) recursively (ολόκληρη την ιεραρχία καταλόγων). – Ο συνδυασμός των πλήκτρων Ctrl-C ακυρώνει (διακόπτει) μια εντολή!  pwd : print working directory – εμφανίζει τον κατάλογο εργασίας.  df : δείχνει ποιος δίσκος διατηρεί έναν κατάλογο.
  • 49. 49 Αντιγραφή αρχείων (Copying Files)  Η εντολή cp αντιγράφει αρχεία: cp [options] source dest  source είναι το όνομα του αρχείου που θέλουμε να αντιγράψουμε.  dest είναι το όνομα του νέου αρχείου.  source & dest μπορούν να αναφέρονται σχετικά ή απόλυτα.
  • 50. 50 Μια άλλη μορφή της cp  Αν το όνομα dest είναι ένας κατάλογος (directory), η εντολή cp θα τοποθετήσει ένα αντίγραφο του source στον κατάλογο.  Το όνομα αρχείου θα είναι το ίδιο με το όνομα του αρχείου source. cp [options] source destdir
  • 51. 51 Μια άλλη μορφή της cp (συνέχεια)  Αν ορίσετε περισσότερα από ένα ονόματα, η cp υποθέτει ότι θέλετε να χρησιμοποιήσετε τη μορφή : cp [options] source... destdir  Στην περίπτωση αυτή η cp θα αντιγράψει πολλά αρχεία στο destdir.  source... σημαίνει τουλάχιστον ένα όνομα (μπορεί να είναι περισσότερα από ένα)
  • 52. 52 Διαγραφή (removing) αρχείων  Η εντολή rm διαγράφει αρχεία: rm [options] names...  rm αντιστοιχεί στη λέξη "remove".  Μπορούν να διαγραφούν πολλά αρχεία ταυτόχρονα: rm foo /tmp/blah /users/itm/intern
  • 53. 53 File attributes (χαρακτηριστικά)  Κάθε αρχείο έχει ορισμένα χαρακτηριστικά (attributes): – Χρόνοι προσπέλασης:  Όταν το αρχείο δημιουργήθηκε  Όταν το αρχείο τροποποιήθηκε για τελευταία φορά  Όταν το αρχείο διαβάστηκε (προσπελάστηκε) για τελευταία φορά – Μέγεθος – Ιδιοκτήτες -Owners (user & group) – Άδειες πρόσβασης -Permissions
  • 54. 54 File Time Attributes  Time Attributes: – Όταν το αρχείο τροποποιήθηκε για τελευταία φορά: ls -l – Όταν το αρχείο δημιουργήθηκε * : ls -lc – Όταν το αρχείο διαβάστηκε (προσπελάστηκε) για τελευταία φορά : ls –ul *στην πραγματικότητα είναι ο χρόνος που άλλαξε για τελευταία φορά ή κατάσταση του αρχείου.
  • 55. 55 File Owners  Κάθε αρχείο κατέχεται ή ανήκει από ή σε ένα χρήστη.  Μπορούμε να βρούμε το όνομα του χρήστη του κατόχου του αρχείου με την επιλογή "-l" της εντολής ls,  Κάθε αρχείο κατέχεται ή ανήκει επίσης από ένα Unix group.  ls –l : εμφανίζει επίσης το group όπου ανήκει το αρχείο.
  • 56. 56 File Permissions  Κάθε αρχείο έχει ένα σύνολο αδειών πρόσβασης (permissions) που ελέγχουν ποιος μπορεί να χειρίζεται το αρχείο.  Υπάρχουν τρία είδη αδειών πρόσβασης: – read σε συντομογραφία r – write σε συντομογραφία w – execute σε συντομογραφία x  Υπάρχουν διαφορετικές άδειες πρόσβασης για τον ιδιοκτήτη του αρχείου, την ομάδα (group) και οποιονδήποτε άλλο.
  • 57. 57 ls -l $ls -l foo -rw-rw---- 1 hollingd grads 13 Nov 10 23:05 foo
  • 58. 58 ls -l & permissions -rwxrwxrwx Owner Group Others File type
  • 59. 59 Access Permissions  Κάθε αρχείο έχει: – Ένα μοναδικό ιδιοκτήτη – Μια συσχέτιση με ένα μοναδικό group – Ένα σύνολο αδειών πρόσβασης που συσχετίζονται με αυτό  Για ένα αρχείο, οι άδειες πρόσβασης ελέγχουν τι μπορεί να γίνει με τα περιεχόμενα του αρχείου  Για ένα directory, οι άδειες πρόσβασης ελέγχουν αν ένα αρχείο του directory μπορεί να εμφανιστεί στη λίστα , να αναζητηθεί να αλλάξει όνομα ή να διαγραφεί
  • 60. 60 rwx  Files: r – επιτρέπεται η λειτουργία read. w - επιτρέπεται η λειτουργία write. x - επιτρέπεται η λειτουργία execute.  Directories: r – επιτρέπεται να φαίνονται τα ονόματα των αρχείων. w – επιτρέπεται η προσθήκη και διαγραφή αρχείων. x – επιτρέπεται η είσοδος στο directory
  • 61. 61 Permission Settings Permission Για ένα αρχείο Για ένα Directory r (read) Εμφάνιση ή εκτύπωση των περιεχομένων Τα περιεχόμενα εμφανίζονται σε λίστα αλλά δεν μπορεί να γίνει αναζήτηση σε αυτά. Τα r και x συνήθως χρησιμοποιούνται μαζί w (write) Αλλαγή ή διαγραφή των περιεχομένων Αρχεία μπορούν να προστεθούν ή να διαγραφούν x (execute) Το αρχείο τρέχει όπως ένα πρόγραμμα. Το Directory μπορεί να ανιχνευθεί και να γίνει περιπλάνηση (cd) σε αυτό.
  • 62. 62 Αλλαγή των Permissions  Η εντολή chmod αλλάζει τα permissions που συσχετίζονται με ένα αρχείο ή κατάλογο.  Υπάρχει ένα πλήθος μορφών για την chmod, η απλούστερη είναι: chmod mode file
  • 63. 63 chmod mode file  Το mode έχει την παρακάτω μορφή: [ugoa][+-=][rwx] u=user g=group o=other a=all + add permission - remove permission = set permission
  • 64. 64 chmod παραδείγματα $ ls -al foo rwxrwx--x 1 hollingd grads … $ chmod g-wx foo $ ls -al foo -rwxrw---- 1 hollingd grads $ chmod u-r $ ls -al foo ls: .: Permission denied
  • 65. 65 Άλλες εντολές αρχείων  mkdir δημιουργία καταλόγου (make directory)  rmdir διαγραφή καταλόγου (remove directory)  touch αλλάζει το timestamp του αρχείου (μπορεί επίσης να δημιουργήσει ένα κενό αρχείο)  cat συνδέει αρχεία και τα εμφανίζει στην οθόνη του τερματικού.
  • 66. 66 Εντολές καθημερινής χρήσης  cal month year – Εμφάνιση ημερολογίου  date – Εμφάνιση ημέρομηνίας και ώρας  echo any text – Εμφάνιση μηνυμάτων  file filename – Εμφανίζει πληροφορίες για το είδος του αρχείου  who – Εμφανίζει τους χρήστες που είναι συνδεδεμένοι στο σύστημα
  • 67. 67 Εντολές καθημερινής χρήσης (2) Command Function cat Εμφάνιση περιεχομένων ενός αρχείου cp Αντιγραφή αρχείων mv Μετακίνηση αρχείων rm Διαγραφή αρχείων ls Εμφάνιση περιεχομένων καταλόγου chmod Αλλαγή διακιωμάτων για αρχεία και καταλόγους pwd Εμφάνιση τρέχοντος καταλόγου cd Αλλαγή τρέχοντος καταλόγου mkdir Δημιουργία καταλόγου rmdir Διαγραφή καταλόγου ps Εμφάνιση διεργασιών συστήματος man Βοήθεια df Εμφάνιση στοιχείων συστημάτων αρχείων du Εμφάνιση δεσμευμένου χώρου σε αρχεία