1. SON KULLANICI AÇISINDAN HUKUKEN GEÇERLİ
ELEKTRONİK DELİL ELDE ETME
Enes KIDIK
Ankara / Haziran 2016
ÖZET
Bilgisayarın hayatımızda aktif rol almaya başlamasından sonra
sağladığı kolaylıklar suç işlenmesi kapsamında da yeni yöntemlerin ve
kolaylıkların doğmasına yardımcı olmuştur. Nasıl ki telefonlar insanların
arasında bir iletişim aracı olması yanında sıkça kullanılan bir dolandırıcılık
aracı haline geldi ise bilgisayarlar potansiyel olarak çok daha fazla imkânı
sağlayabilmektedirler. Özellikle halk seviyesindeki son kullanıcının durumu
düşünüldüğünde, bilgisayar ortamında iken maruz kaldığı suç unsurlarına
karşı dava açmak istediğinde ilk karşılaşacağı problemi suçun ispatı olacaktır.
Türk ceza muhakemesinin delil serbestisi özelliği kapsamında hukuka uygun
ve maddi gerçeğin oraya çıkarılmasında kullanılabilecek her şey delil olarak
kullanılabilmektedir. Bu çalışmanın konusunu da özel araçlara sahip olmayan
son kullanıcının bilgisayar ortamında nasıl yollarla hukuka uygun delil
oluşturabilir sorusu oluşturmaktadır. Elektronik delillerle sıkça karşılaşan
muhakeme makamlarının bu deliller hakkında nasıl nitelikler aradığının
değerlendirilmesi ve teknik olarak delillerde aranan özelliklerin elektronik
deliller için nasıl sağlanacağı üzerine pratikteki görüşler ortaya konulacaktır.
.....
1. Belge ve Delil Kavramı
.....
2. Ceza Muhakemesi Kanununda delillerin niteliklerine ek olarak
gelen maddelerin incelenmesi
.....
3. Teknik açıdan elektronik delillerin güvenilirliğinin sağlanması
....
1

2. 4. Başka delillerle desteklenebilir olması
....
5. Sonuç
Sonuç olarak elektronik delillerin kullanımı konusunda karşımıza çıkan
zorluklar genel olarak internetin anonim bir ortam ve herhangi bir denetim
mekanizması içermiyor olmasıdır. Bu bilgisayar ve internet ortamından delil
elde edemeyeceğimizi göstermez ancak çok zorlaştırır. Herhangi bir şeyde
atıştığımız kullanıcı dünyanın herhangi bir yerinden çıkabilir ayrıca gerçek bir
kişi olmayıp bir bilgisayar yazılımı (chat-bot gibi) olma ihtimali bile vardır.
Elektronik ortamdan delil elde ederken özellikle bunun farkında olmalı ve
olabildiğince delilleri birbirine bağlayarak bir gerçeklik oluşturmamız
gerekmektedir. Bunun içinde en büyük yardımcılarımız internet ortamında
güvenliği sağlamak için alınmış önlemleri kullanabilmektir. Özellikle güvenli
bağlantı sunan web sitelerinin sertifikalarının tek ve başkası tarafında
kullanılamaz olması, güvenli elektronik imza gibi ıslak imza özelliklerini
taşıyan ve yerine geçebilen delilerin içerinde bulundurulması delil açısından
bir kat daha güvenilirlik sağlamaktadır. Örnek olarak güvenli elektronik imza
ile oluşturulmuş bir belge kanıtlanmaya ihtiyaç duymaz. Çünkü zaten güvenli
e-imzanın yapısı gereği imzanın bütün fonksiyonlarını sağladığı, elektronik
ortamda güvenlik problemini çözmeye yönelik çıkartıldığı için kesin delil
niteliğindedir.
Ayrıca delil elde etmede diğer önemli olan konu kişisel hak ve
hürriyetlerin önüne geçilmemesi, delillerin hukuka uygun ve hukuka uygun
olan yollardan elde edilmiş olmasıdır. Örnek olabilecek aşağıdaki davada
Yargıtayın kararı bozma sebebi ilgili eşin facebook üzerinden elde ettiği
fotoğrafların hukuka uygun yollardan elde edilmemiş olmasıdır.
Yargıtay 3.Hukuk Dairesinin 21.01.2013 tarihli kararı, Facebook’tan alınan ve
dosyaya sunulan fotoğrafların tek başına delil niteliği taşımadığına ilişkindir.
Söz konusu davada davacı yoksulluk ve iştirak nafakasının artırılmasını,
davalı ise yoksulluk nafakasının kaldırılmasını talep etmiştir. Davalı davacının
bir kişi ile karı koca hayatı yaşadığını bu vakıanın delili olarak da
Facebook’tan alınan fotoğrafları sunmuş olup nafakanın kaldırılmasını talep
etmiştir. Yerel mahkeme Facebook’tan alınan fotoğrafları yasal delil olarak
kabul edip nafakanın kaldırılmasına hükmetmiştir. Yargıtay Facebook’tan
alınan ve delil olarak dosyaya sunulan fotoğrafların yasal delil olarak değeri
tartışılıp değerlendirilmeksizin hükme dayanak alınması doğru bulunmayarak
yerel mahkeme kararını bozmuştur.
2

3. 6. Referanslar
 http://www.tdk.gov.tr belge nedir? Erişim:22.05.2016
 Prof. Dr. Muharrem ÖZEN , Gürkan ÖZOCAK Adli Bilişim,Elektronik
Deliller ve Bilgisayarlarda Arama ve El Koyma Tedbirinin Hukuki Rejimi
(CMK M. 134)
 Keser Berber, Adli Bilişim, s. 46.
 http://hukuksokagi.com/kaynak/hmk-ispat-ve-deliler-genel-hukumler Av
Aydoğan Tan, Erişim 22.05.2016
 Ceza muhakemesinde delil ve ispat hukuku açısından elektronik delil
kavramı
 Murat Belge, Türk yazar, çevirmen, öğretim üyesi ve siyasi aktivist
(1943)
 Kunter, Nurullah, Feridun Yenisey ve Ayşe Nuhoğlu, Muhakeme Hukuku
Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul Ekim
2010
 Ünver, Yener ve Hakan Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet
Yayınevi, Ankara 2014.
 Kunter, Nurullah, Feridun Yenisey ve Ayşe Nuhoğlu, Muhakeme Hukuku
Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul Ekim
2010
 Kaymaz, Seydi, Ceza Muhakemesinde Telekomünikasyon Yoluyla
Yapılan İletişimin Denetlenmesi, Seçkin Yayınları, Ankara 2009 s.227
 Öztürk, Bahri, Durmuş Tezcan, Mustafa Ruhan Erdem vd., Nazari Ve
Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Baskı, Seçkin Yayınları,
Ankara 2014.
 Bıçak, Vahit, Suç Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara 2011
 Toroslu, Nevzat ve Metin Feyzioğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku s.171,
Savaş Yayınevi, Ankara 2008.
3