Rebar Terminator Benefits

2.  Donatı Sonlandırıcıların Tanımı
 Numunelerin Hazırlanması
 Oluşturulan Deney Düzeneği
 Deney Sonuçları
 ACI318 Hesap Esasları
 Sonuçlar

3. Aderans olayının nedenleri ise üç maddede incelenebilmektedir:
 Kimyasal adezyon safhasını tanımlayan ve çelik ile beton arasında
yapışmaya neden olan molekülsel ve kapiler bağ kuvvetleri
 Donatıyla beton arasındaki sürtünme kuvveti
 Nervürlü donatı kullanılması durumunda ortaya çıkan ve nervürlerle beton
arasında oluşan ezilme kuvvetlerinden oluşan kenetlenme.
 Donatıdaki çekme kuvvetinin
eksenine paralel olarak çevresini
saran betona aktarılmasını
sağlayan kuvvet “aderans
dayanımı” olarak adlandırılmaktadır.

4.  Montaj öncesi çelik donatılara diş açılıp yerleştirileren donatı sonlandırıcılar,
donatı ve beton arasında mekanik kenetlenme sağlamaktadırlar.
 Betonarme davranışın sağlanabilmesi içim gerekli aderans boyunun
sağlanamadığı yada donatıların yoğun olarak bulunduğu düğüm noktası
olarak isimlendiren kolon-kiriş birleşim bölgelerinde beton dökümünün
doğru şekilde yapılmasına olanak sağlayabilmesi nedeniyle kullanımları
giderek artmaktadır.

5. Temel Filiz Donatıları
Kolon-Kiriş Bağlantısı
Kolon Bitişleri

6.  Yönetmeliklerde hesap esasları yeralmaya başlamış olmakla birlikte henüz
standart bir boyut ve tipte üretime geçilmemiş olduğundan kullanılmak
istenmesi durumunda tercih edilecek sonlandırıcı tipine bağlı olarak
yükleme deneyi yapılması gerekmektedir.

7. Net yüzey alanı
Donatı kesit alanı
 Kenetlenme davranışının gözlemlenebilmesi amacıyla çekme deneylerinde
kullanılmak üzere 2 seri numune 4 farklı gömülme derinliğinde
hazırlanmıştır. Deneyi yapılan 8 adet, 20mm çap ve S420 kalitesindeki
nervürlü çelik donatılara Regnum M.BW.L.20.01 tipi sonlandırıcı ankraj
bölgesinin sonunda olacak biçimde yerleştirilmiştir.
 Deneylerde, C50 ve üzerinde bir dayanım hedeflenerek beton üretimi
yaptırılmıştır. İmal edilen numuneler için üretilen betonun basınç
deneylerinde 7(yedi) günlük dayanım 42.73MPa (7 günlük olması gereken
35MPa) bulunmuştur.

8.  Test numuneleri, boyutları ve donatı yerleşim yerleri şekilde verildiği gibi
olan iki adet beton blok olarak, 60cm-50cm-40cm ve 30cm’lik donatı
kenetlenme boylarında imal edilmişlerdir. Her bir farklı derinlik için iki adet
numune test edilmiştir.
Numune Plan Görünüşü Numune Kesiti, 1-1
 Deneylerde betonarme kesitlerdeki enine donatıları temsilen
minimum(binde2) enine donatı kabulü yapılarak numuneler imal edilmiştir.

9.  Hazırlanan deney düzeneğinde donatının betonla birleştiği noktada donatı
çevresinde yüzeye baskı uygulayacak herhangi bir eleman
bulunmamaktadır.
 Deneylerde yüklemeye bağlı olarak donatı çubuğundaki elastik uzama
miktarını ölçmek için yerdeğiştirme kapasitesi ±100mm olan bir adet
doğrusal yerdeğiştirme ölçer kullanılmıştır.

10.  Bu deneyin yapılmasının amacı, kullanılan donatı sonlandırıcıların statik
yükler altındaki ankraj kapasitelerinin belirlenmesidir. Sahada yapılan
testlerde, donatı sonlandırıcı elemanlar kopana veya test cihazının
kapasitesine ulaşılana kadar yükleme yapılmıştır.
Test Sonuçları

12.  Kenetlenme kuvveti ve şekildeğiştirme eğrilerinden başlangıç rijitlikleri,
şekildeğiştirme-süneklik oranları ve enerji yutma kapasiteleri
hesaplanmıştır. Elde edilen maksimum kenetlenme kuvvet değerleri Tablo
3’te verilmiştir.
Başlangıç rijitliği, şekildeğiştirme-süneklik oranı, enerji yutma kapasitesi

13. Deney sonrası beton yüzeyi
a) Önden görünüş b) Arkadan görünüş

14.  ACI318-14 yönetmeliğine göre nervürlü donatıların gerekli ankraj
uzunluklarının hesap esasları Bölüm 25.4.2.3’te belirtilen ampirik bağıntıya
göre yapılmaktadır.
 Bağıntıda verilen paspayı, sargı donatısı miktarı ve donatı çapına
bağlı oranın alabileceği maksimum değer 2.5 olarak tanımlanmıştır. Donatı
yüzeyindeki kaplama katsayısı ψe, donatı çapı katsayısı ψs ve beton
döküm katsayısı ψt ‘nin 1.0 kabul edilmesi durumunda; gerekli ankraj
boyu(ld) 432mm olarak hesaplanmaktadır.

15.  Amerikan Yapısal Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım
Yönetmeliği(ACI318-14) çelik donatılarda sonlandırıcı kullanılması
durumunda takip edilmesi gerekli kuralları ve hesap esaslarını Bölüm
25.4.4’te tanımlamıştır:
 Donatının akma dayanımı fy 420MPa’dan fazla olmamalı,
 Donatı çapı 36mm’yi geçmemeli,
 Sonlandırıcının beton ezilme yüzeyi olan Abrg, donatı alanı Ab’nin
en az 4 katı olmalı,
 Hafif yada ağır beton kullanılmamalı,
 Minimum paspayı 2db olmalı,
 Donatılar arasındaki mesafe minimum 4db olmalıdır.

16.  Belirtilen şartların sağlandığı durumlarda sonlandırıcı kullanılan donatıların
kenetlenme boyu belirtilen üç kriterden büyük olanını sağlayarak
kullanılmasına izin verilmektedir.
a. Maksimum beton dayanımı fc’ 40MPa olmak kaydı ile
b. 8db
c. 150mm
 Donatı yüzeyindeki kaplama katsayısı olan ψe’nin 1.0 kabul edilmesi
durumunda; ACI318’e göre deneyi yapılan 20mm çaplı donatılar için gerekli
minimum kenetlenme boyu(ldt) 252mm olmalıdır.
 Şartnamede verilen bağıntılara göre hesaplanan gerekli ankraj boyları
karşılaştırıldığında donatı sonlandırıcıların ankraj boyunu önemli
oranda(%42) azaltabileceği görülmektedir.

17.  ISO 15698-1’e göre ankraj kapasitesi ReH, spec.(Rm/ReH)spec verilen
sınır değer 450MPa’dır. Bu değer ayrıca TS708 S420 donatısı için verilen
akma değerleri ile de aynıdır. Buna göre tüm numuneler bu şartı
sağlamıştır.
 Tüm numuneler S420 sınıfı donatıdır. TS708’e göre Re, spec 420MPa
olmalıdır. Buna göre tüm numuneler bu şartı sağlamaktadır.
 Sonlandırıcı kullanılan çelik donatılarla yapılan deneylerde beton
yüzeyinde çatlak oluşumu gözlemlenmemiş ve test edilen numunelerin
tamamı akma noktasını geçmiştir.
 Kenetlenme boyunun artmasının aderans dayanımının artışına neden
olduğu bilinmektedir. Ancak bu çalışmada kenetlenme kuvvetleri 142-
145kN aralığında kenetlenme boyundan bağımsız olarak değerler almıştır.
Bu durum deney parametrelerinde 300mm olan gömme derinliğinden
başlamak üzere tam kenetlenme sağlandığını göstermektedir.

18.  Donatı kenetlenmesinin uygun şekilde sağlanabilmesi için yönetmeliklerde
verilen bağıntılara göre hesaplanan gerekli ankraj boyları
karşılaştırıldığında donatı sonlandırıcıların ankraj boyunu önemli
oranda(%42) azaltabileceği görülmektedir.
 ACI318’de verilen bağıntılara göre hesaplanan kenetlenme boyunun,
aderans dayanımının sağlanmasında yeterli olduğu görülmüştür.
 Çalışmada denenen en kısa gömülme derinliği 300mm’dir. Daha kısa
ankraj boylarıyla deney yapılarak donatı akması harici göçme
mekanizmaları gözlemlenip ACI318’de verilen bağıntıların güvenlik
katsayısının belirlenmesine yönelik çalışmalar yapılabilir.