archaiological findings during infrastructure construction

1. Προστασία και ανάδειξη μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς από
τις επιπτώσεις που προκύπτουν κατά την κατασκευή και λειτουργία
μεγάλων συγκοινωνιακών έργων. Οι περιπτώσεις των
αρχαιολογικών χώρων κατά μήκος των έργων υποδομής στο τμήμα
Κιάτο – Ροδοδάφνη
Παπαντωνόπουλος Δημήτρης
Σεπτέμβριος 2014
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΓΩΝ
ΥΠΟΔΟΜΗΣ

2. Δομή παρουσίασης
1. Σκοπός
2. Παρουσίαση μεθόδων αρχαιολογικής έρευνας
3. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής στην περιοχή
4. Παρουσίαση των σημαντικότερων αρχαιολογικών χώρων και
ευρημάτων
5. Υπάρχουσα Κατάσταση – Νομικό πλαίσιο
6. Συμπεράσματα – Προτάσεις – Μελλοντικές Επιδιώξεις

3. Σκοπός
Να δούμε πως κατασκευάζονται τα έργα σήμερα, να εξάγουμε συμπεράσματα για τις
μεθόδους προστασίας των μνημείων και να προτείνουμε μέτρα για την βελτίωση
των συνθηκών με στόχο την καλύτερη προστασία και αξιοποίηση της πολιτιστικής
μας κληρονομιάς
 Αναφορά στις μεθόδους εντοπισμού αρχαιολογικών ευρημάτων
 Παρουσίαση του σημαντικού σιδηροδρομικού και οδικού έργου
 Παρουσίαση των αρχαιολογικών χώρων και ευρημάτων που ανακαλύφθηκαν
λόγω των έργων
 Αναφορά στο πλαίσιο κατασκευής των έργων
 Αναπτύσσονται προτάσεις για την κατασκευή των έργων με γνώμονα την
προστασία και ανάδειξη των αρχαιολογικών μνημείων

4. Παρουσίαση Μεθόδων Αρχαιολογικής Έρευνας
Επισκόπηση με ηλεκτρικές μεθόδους
 Οι μετρήσεις της ωμικής αντίστασης του εδάφους εκτελούνται γενικά με την
εμφύτευση μιας σειράς ηλεκτροδίων στο έδαφος και διαβιβάζοντας ένα ασθενές
ρεύμα. Το ρεύμα αυτό δεν διέρχεται μέσα από τα ίδια τα αρχαιολογικά υπολείμματα
εκτός αν είναι πορώδη αλλά διέρχεται από τα ιόντα του υπεδάφους που είναι
διαλυμένα σε νερό το οποίο συγκρατείται στο έδαφος.
 Η μέτρηση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας αφού πρώτα δημιουργηθεί ένα
ηλεκτρομαγνητικό πεδίο το οποίο ερχόμενο πλησίον αγώγιμων υλικών αναγκάζει
τα ρεύματα να ρέουν μέσα σε αυτά. Έπειτα τα ρεύματα που ρέουν μέσα στα
αντικείμενα δημιουργούν ένα νέο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο με επαγωγή (μέθοδος
ΕΜΙ). Τα δεδομένα αγωγιμότητας της EMI συλλέγονται συνήθως με δύο πηνία, μια
συσκευή εκπομπής σημάτων (πομπός) και έναν δέκτη σημάτων, με πολλές
εναλλακτικές διαμορφώσεις.

5. Παρουσίαση Μεθόδων Αρχαιολογικής Έρευνας
Επισκόπηση με ηλεκτρικές μεθόδους

6.  Η μαγνητική γεωφυσική μέθοδος ερευνά τις υπεδαφικές δομές
αξιοποιώντας ανωμαλίες στο μαγνητικό πεδίο της Γης που οφείλονται στις
διαφορετικές μαγνητικές ιδιότητες των γεωλογικών υλικών.
 Πρωτονιακό ή Πυρηνικό μαγνητόμετρο
 Μαγνητόμετρο αλκαλικών ατμών (μαγνητόμετρο οπτικής απορρόφησης)
 Μαγνητικό γκραντιόμετρο (fluxgate gradiometer)
Παρουσίαση Μεθόδων Αρχαιολογικής Έρευνας
Επισκόπηση με μαγνητισμό

7. Παρουσίαση Μεθόδων Αρχαιολογικής Έρευνας
Επισκόπηση με μαγνητισμό

8.  Το γεωραντάρ (GPR) είναι ένα ραντάρ που εισχωρεί στο έδαφος, λειτουργεί
με την εκπομπή ενός σύντομου ηλεκτρομαγνητικού παλμού από μια
κεραία εδάφους και με την καταγραφή τόσο της στιγμής άφιξης όσο και του
μεγέθους του σήματος που επιστρέφει αφού ανακλαστεί στις διηλεκτρικές
αντιθέσεις του υπεδάφους.
 Η ανάλυση των δεδομένων μπορεί να γίνει μόνον με τη βοήθεια πολύ ισχυρών
προγραμμάτων υπολογιστή που μας παρουσιάζουν δισδιάστατες φέτες που
κάθε μία αντιπροσωπεύει μία χρονική στιγμή.
Παρουσίαση Μεθόδων Αρχαιολογικής Έρευνας
Επισκόπηση με γεωραντάρ

9. Παρουσίαση Μεθόδων Αρχαιολογικής Έρευνας
Επισκόπηση με γεωραντάρ

10.  Η ψηφιακή τεκμηρίωση είναι μια νέα μέθοδος αποτύπωσης που στηρίζεται
στην εξαιρετικά πυκνή καταγραφή τρισδιάστατων συντεταγμένων των
σημείων της προς αποτύπωση επιφάνειας, σε ταχύτητες λήψης από
μερικές χιλιάδες έως 1.000.000 περίπου σημείων ανά δευτερόλεπτο.
 Από τις καταγραφές στο πεδίο παράγεται ένα νέφος σημείων που λόγω της
μεγάλης του πυκνότητας αλλά και της δυνατότητας να φέρει την πληροφορία
της ανακλαστικότητας ή και του χρώματος του κάθε σημείου, προσεγγίζει τον
όρο ‹εικονική πραγματικότητα›.
Παρουσίαση Μεθόδων Αρχαιολογικής Έρευνας
Ψηφιακή τεκμηρίωση με χρήση 3D Laser Ψηφιοποιητή

11. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
στην περιοχή
Τα μεγάλα έργα υποδομής στην υπόψη περιοχή αποτελούν τμήμα ενός
μεγαλύτερου δικτύου έργων που κατασκευάζονται την τελευταία 20ετία και
ξεκινούν από τα βόρεια σύνορά μας, περνούν από τη Θεσσαλονίκη, την
Αθήνα και φθάνουν στην Πάτρα και την Καλαμάτα.
 Το σιδηροδρομικό έργο περιλαμβάνει την κατασκευή νέας διπλής Σ.Γ.Υ.Τ.
μήκους περί τα 71 χλμ από το Κιάτο έως τη Ροδοδάφνη με ταυτόχρονη
κατάργηση ισόπεδων κόμβων, την κατασκευή Σιδηροδρομικών Σταθμών
και Στάσεων, τη σηματοδότηση, τηλεδιοίκηση, τηλεπικοινωνίες και
ηλεκτροκίνηση.
 Το έργο του αυτοκινητοδρόμου αναπτύσσεται στο κομμάτι Κιάτο – Πάτρα
έχοντας να κατασκευάσει πάνω από 16 χλμ. σηράγγων και πλήθος άνω και
κάτω διαβάσεων, γέφυρες, lane covers, κόμβους, υδραυλικά και αρδευτικά
έργα.

12. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Το Σιδηροδρομικό έργο
Το έργο χωρίστηκε
αρχικά σε 5 εργολαβίες
καθεμία από τις οποίες
εκτέλεσε ή εκτελεί
διακριτό τμήμα με βάση
τη χιλιομέτρηση της
γραμμής και το είδος
των εργασιών.
510, 511, 465, 533, 512
και ακολουθεί η 715 που
μόλις υπογράφηκε

13. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Η Σύμβαση 510 στο πρώτο τμήμα της γραμμής
Η περιοχή έργου είναι από Χ.Θ. 21+000 έως 28+000 και αναλυτικά το αντικείμενο έχει
ως εξής:
 την κατασκευή των χωματουργικών έργων της σιδηροδρομικής γραμμής σε όλο το
μήκος της γραμμής από Χ.Θ. 21+200 έως Χ.Θ. 28+000 (εντός και εκτός της
σήραγγας Μελισσίου) έως και το υπόστρωμα επιδομής.
 την κατασκευή της σήραγγας Μελισσίου συνολικού μήκους 1.815,60m με Cover &
Cut εισόδου, σήραγγα διαφυγής μήκους 300m και Cut & Cover εξόδου.
 την κατασκευή των απαραίτητων τοίχων αντιστήριξης πρανών συνολικού μήκους
περί τα 780m στην περιοχή εισόδου και εξόδου της σήραγγας.

14. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Η Σύμβαση 510 στο πρώτο τμήμα της γραμμής
 την κατασκευή παραλλαγής της Ε.Ο. Κορίνθου – Πατρών, στην θέση συνάντησης
της με την χάραξη της Ν.Σ.Γ. για την κατασκευή του Cover & Cut εισόδου.
 την αποκατάσταση του οδικού δικτύου λόγω κατασκευής του σιδηροδρομικού
έργου σε όλο το μήκος αυτού με την κατασκευή παράλληλων και κάθετων στο
σιδηροδρομικό επίχωμα οδών.
 τις παραλλαγές της υφιστάμενης κυκλοφορούσας μετρικής γραμμής, στις θέσεις
όπου αυτή συναντά την προς κατασκευή Σ.Γ.Υ.Τ.
 Έργα αποχέτευσης των ομβρίων υδάτων από τη γραμμή και έργα αποκατάστασης
του υφιστάμενου υδρογραφικού δικτύου στις θέσεις που αυτό επηρεάζεται από τα
έργα της ΣΓΥΤ.

15. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Η σύμβαση 511 καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μήκος του έργου
Εκτείνεται από τη ΧΘ 28+000 έως 67+870 και από ΧΘ 79+000 έως 91+500 έχει σε
μεγάλο βαθμό ολοκληρώσει το ακόλουθο αντικείμενο:
 Την κατασκευή των χωματουργικών έργων της σιδηροδρομικής γραμμής σε όλο
το μήκος αυτής μαζί με τη στρώση διαμόρφωσης χωματουργικών και το
υπόστρωμα επιδομής.
 Τις αναγκαίες εργασίες για την κατασκευή όλων των καθέτων οδών (Κ.Ο.) όλων
των παραπλεύρων οδών (ΔSR και ΑSR) και των οδικών τμημάτων που
εξυπηρετούν την εκτροπή της κυκλοφορίας της Νέας Εθνικής Οδού (Ν.Ε.Ο.), λόγω
των έργων της Ν.Σ.Γ.Υ.Τ. συμπεριλαμβανομένων επίσης και των έργων
αποχέτευσης όμβριων (οχετοί, τάφροι, κλπ.).

16. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Η σύμβαση 511 καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μήκος του έργου
 Σιδηροδρομικές Γέφυρες, Κάτω Διαβάσεις Οδών, Πεζοδιαβάσεις, Οδικές Γέφυρες
που απαιτούνται για την λειτουργία των τοπικών οδών.
 Προσωρινές παραλλαγές της γραμμής για την κατασκευή των έργων με
ταυτόχρονη απρόσκοπτη λειτουργία της υφιστάμενης σιδ. γραμμής.
 Τις Σήραγγες ΣΣ3 και ΣΣ4 στην περιοχή του Δερβενίου, με τα αντίστοιχα Cut &
Cover εισόδων και εξόδων, τα 2 υπόγεια τμήματα και ένα στέγαστρο εξόδου της
ΣΣ4. Επίσης η κατασκευή ενός Cut & Cover στην περιοχή Καθαρονερίου.
 Όλα τα απαραίτητα μικρά τεχνικά έργα (μόνιμοι και προσωρινοί τοίχοι
αντιστήριξης, πασσαλότοιχοι ,κ.λπ.).
 Τα έργα αποχέτευσης – αποστράγγισης της Ν.Σ.Γ.Υ.Τ. και του παράπλευρου οδικού
δικτύου την αποκατάσταση του τοπικού αρδευτικού δικτύου, όπου αυτό
διακόπτεται από τις εργασίες κατασκευής της Ν.Σ.Γ.Υ.Τ.

17. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Η σύμβαση 465 με τη σήραγγα του Αιγίου
Ξεκίνησε το 2006 και τελείωσε το 2014 έχοντας ολοκληρώσει πλήρως το κάτωθι
αντικείμενο:
 Πασσαλότοιχους μόνιμης αντιστήριξης συνολικού μήκους 368m.
 Πλήθος παράπλευρων και κάθετων στη Σ.Γ.Υ.Τ. οδών συνολικού μήκους περί των
2.500m.
 την κατασκευή τεχνικού Άνω Διάβασης (ΤΟ3), μήκους 32m.
 την κατασκευή σήραγγας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής με υπόγεια διάνοιξη
μήκους 3252m.
 την κατασκευή τεχνικών εισόδου Cover & Cut μήκους 105,16m Cut & Cover μήκους
120m και εξόδου μήκους 40,67m
 την κατασκευή 3 στοών διαφυγής, ΣΔ1 ΣΔ2 και ΣΔ3 μήκους 140,00m, 434,78m και
223,21m αντίστοιχα, με τις οδούς πρόσβασης στα μέτωπά τους.

18. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Η σύμβαση 533
 Κατασκευή της σήραγγας Πλατάνου συνολικού μήκους 2.259,90m με τα
αντίστοιχα Cut & Cover, τις Σήραγγες Διαφυγής ΟΧ1 και ΟΧ2 και τα
απαιτούμενα τεχνικά αντιστήριξης.
 Κατασκευή σήραγγας Τράπεζας συνολικού μήκους 2.748,12m με τα
αντίστοιχα Cut & Cover, τις Σήραγγες Διαφυγής ΣΔ1 και ΣΔ2 και τα
απαιτούμενα τεχνικά αντιστήριξης συγκέντρωσης.
 Κατασκευή γέφυρας Λαδοποτάμου, συνολικού μήκους 109,50m.
 Οδικά έργα για να εξασφαλιστεί η πρόσβαση στις περιοχές των στομίων
εισόδου-εξόδου των Σιδηροδρομικών Σηράγγων και των Σηράγγων
Διαφυγής συνολικού μήκους περί τα 1230m.

19. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Η σύμβαση 512 ολοκληρώνει τα έργα
Ξεκίνησε στις αρχές του 2012 και αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος
του 2014 έχοντας κατασκευάσει το ακόλουθο αντικείμενο:
 την υποδομή της Ν.Σ.Γ.Υ.Τ. στο τμήμα από Χ.Θ. 73+135,00 έως Χ.Θ.
80+493,07 (υπογειοποίηση Διακοπτού) και των απαιτούμενων
Σιδηροδρομικών και Οδικών Γεφυρών.
 Το παράπλευρο και κάθετο οδικό δίκτυο με τις αντίστοιχες Άνω και Κάτω
Οδικές Διαβάσεις για την αποκατάσταση της κυκλοφορίας.
 Εννιά συνολικά Σιδ/κους Σταθμούς και Στάσεις από το Διμηνιό έως το Αίγιο.

20. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Το οδικό δίκτυο
 Το έργο δημοπρατήθηκε το 2005 και η σύμβαση υπογράφηκε στα μέσα του
2007.
 Η κατασκευή γίνεται με σύμβαση παραχώρησης διάρκειας 30 ετών από
την ανώνυμη εταιρία Ολυμπία Οδός ΑΕ που απαρτίζεται από τις κάτωθι
εταιρίες: VINCI (29,9%), HOCHTIEF (17%), J&P-ΑΒΑΞ (17%), ΑΚΤΩΡ (17%),
ΤΕΡΝΑ (17%) και ΑΘΗΝΑ (2,1%).
 Η Α’ φάση αφορά το τμήμα Κόρινθος-Πάτρα και αναμένεται να
ολοκληρωθεί το 2015.
 Η Β’ φάση αφορά το τμήμα Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα και αναμένεται να
κατασκευαστεί με πόρους ΕΣΠΑ.
 Προετοιμάζεται συμπληρωματική σύμβαση για την Ολυμπία Οδό με 8
σημεία που εμπλέκονται οδικά και σιδηροδρομικά έργα.

21. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Το οδικό δίκτυο
Το τμήμα Κιάτο – Αίγιο χωρίζεται σε 3 εργολαβίες ως ακολούθως:
 Κιάτο-Δερβένι
Τμήμα 33χλμ και είχαν αναλάβει από κοινού οι εταιρείες Hochtief-ΑΚΤΩΡ
και πλέον συνεχίζει ο ΑΚΤΩΡ. Το έργο περιλαμβάνει:
 τη σήραγγα Δερβενίου με δύο αλλεπάλληλες σήραγγες στην κατεύθυνση προς
Κόρινθο μήκους 480 και 627 μέτρων αντίστοιχα (πλέον τα τμήματα C&C σε όλα
τα μέτωπα) που συνδέονται μεταξύ τους με τη γέφυρα του ποταμού Δερβενιώτη
(Β239) μήκους 120μ.
 3 γέφυρες στους ποταμούς: Σύθα (Β216), Φόνισσα (Β224), και Σκουπέικος
(Β234).
 3 Lane Covers: στο Μελίσσι, το Ξυλόκαστρο και το Δερβένι μήκους 75m, 165m
και 225m αντίστοιχα.

22. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Το οδικό δίκτυο
 Δερβένι – Πλάτανος
Τμήμα 13,5χλμ που κατασκευάζει η J&P Άβαξ και η ΑΘΗΝΑ και το τεχνικό
αντικείμενο περιλαμβάνει:
 Τη σήραγγα στα Μαύρα Λιθάρια που εκτείνεται και στα 2 ρεύματα κυκλοφορίας
με το ρεύμα προς Κόρινθο να έχει μήκος 1.189 m και το ρεύμα προς Πάτρα
1.160m.
 Τη σήραγγα στην Ακράτα που είναι στην ουσία δύο διαδοχικές σήραγγες με
μήκος 790 και 252m.
 Πέντε συνολικά γέφυρες: στα Ροζενά (Β245), 2 γέφυρες στον Κριό (Β252 και
Β253) όπου γίνεται ανακατασκευή, στο Θολοπόταμο (Β260) και στον Κράθη
(Β265) και τρία lane covers: στο Δερβένι μήκους 82,50μ. στην Ακράτα μήκους
60,00μ. και στον Πλάτανο μήκους 127,50μ.

23. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Το οδικό δίκτυο
 Πλάτανος – Αίγιο
Τμήμα 23,1χλμ και έχει αναλάβει την κατασκευή ο ΑΚΤΩΡ. Το ποσοστό
ολοκλήρωσης είναι άνω του 45% και το έργο περιλαμβάνει:
 Δύο δίδυμες σήραγγες στον Πλάτανο που στο ρεύμα προς Πάτρα έχει μήκος
1.670m και στο ρεύμα προς Αθήνα έχει μήκος 1.571m.
 Τέσσερις γέφυρες πάνω από ισάριθμα ποτάμια: του Λαδοποτάμου (Β269), του
Βουραϊκού (Β273), του Κερυνίτη (Β279) και του Σελινούντα (Β289) και
 Δύο ημιστέγαστρα: στην Ελίκη μήκους 38μ. και στην Τέμενη μήκους 117 μέτρων
και τα δύο άνωθεν του κλάδου με κατεύθυνση προς Κόρινθο.

24. Παρουσίαση των μεγάλων έργων υποδομής
Προβλήματα
Μεγαλύτερα προβλήματα κατά την κατασκευή των έργων αποτελούν:
 Οι απαλλοτριώσεις
 Καθυστερήσεις που οφείλονται κύρια σε αρχαιολογικά ευρήματα
 Αλλαγές μελετών ή ανάγκη εκπόνησης πρόσθετων μελετών
 Διεκδικήσεις τρίτων δικαστικές διαμάχες, αδειοδοτήσεις, κ.λπ.

25. Αρχαιολογικοί χώροι και ευρήματα
Αρχαία Σικυώνα
 Κατά τις εργασίες κατασκευής της Ολυμπίας Οδού αποκαλύφθηκε
νεκροταφείο των ιστορικών χρόνων, η χρήση του οποίου εκτείνεται από τη
μέση γεωμετρική περίοδο έως τους κλασσικούς χρόνους.
 Ανευρέθηκαν συνολικά 55 τάφοι λακκοειδούς τύπου με καλυπτήρια πλάκα
ενώ εντοπίζεται και ο τύπος της λάρνακας με μονές και πολλαπλές ταφές.
 Ακόμη εντοπίστηκε τοίχος μήκους 13m σωζόμενος σε ύψος 2m
χρονολογούμενος στα τέλη του 6ου αρχές 5ου αι. π.Χ.

26. Αρχαιολογικοί χώροι και ευρήματα
Δερβένι
 Κατά της εργασίες κατασκευής του Σιδηροδρομικού δικτύου
αποκαλύφθηκαν οικιστικά κατάλοιπα της πρωτοελλαδικής ΙΙ περιόδου που
φανερώνουν για πρώτη φορά ότι η περιοχή κατοικείτο από το 2900 – 2800
π.Χ.
 Ευρέθησαν μικροί χώροι που ορίζονται από τοίχους ενώ βρέθηκαν πολλά
μαγειρικά σκεύη και αντικείμενα από οψιανό.
 Στην ίδια περίπου περιοχή ανασκάφηκε Ρωμαϊκό Λουτρό όπου σώζονται
ψηφιδωτά και μάρμαρα.

27. Αρχαιολογικοί χώροι και ευρήματα
Μαύρα Λιθάρια
 Τα Μαύρα Λιθάρια αναφέρονται από τον Παυσανία και τον Πολύβιο ότι
αποτελούν επίνειο της Αρχαίας Αιγείρας.
 Σε χαμηλό λόφο ανάμεσα στο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο στην
περιοχή Μαύρα Λιθάρια εντοπίστηκε λόγω των έργων νεκροταφείο των
Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών χρόνων.
 Ανασκάφηκαν 22 τάφοι που περιείχαν αξιόλογα κτερίσματα όπως λύχνους,
μυροδοχεία, κάνθαρους, σκίφους χάλκινα κάτοπτρα κ.λπ.
 Στην ανατολική πλευρά του λόφου εντοπίστηκε θαλαμωτός τάφος του 2ου
αι. μ.Χ. που περιείχε 7 συνολικά τάφους με αξιόλογα κινητά ευρήματα.

28. Αρχαιολογικοί χώροι και ευρήματα
Μάρμαρα Αιγείρας
 Κατά την κατασκευή του οδικού έργου πλησίον του ανατολικού μετώπου
της σήραγγας 13Α αποκαλύφθηκαν κατάλοιπα ιερού της κλασσικής εποχής
που αναπτύσσεται κλιμακωτά σε δύο άνδηρα.
 Στο ανώτερο άνδηρο εντοπίστηκε ναΐσκος που είχε λατρευτικό χαρακτήρα
ή ήταν θησαυρός και ανάμεσα στα σημαντικά ευρήματα ήταν χάλκινος
καθρέφτης με το όνομα της θεάς Ειλειθυίας και πιθανώς κλειδί με το όνομα
της Δήμητρας που καταδεικνύουν ότι πρόκειται για ιερό της Δήμητρας
πιθανώς και της Κόρης όπου λατρευόταν και η Ειλειθυία θεά του τοκετού.
 Στο κατώτερο άνδηρο ανασκάφηκαν μικροί βοηθητικοί χώροι του ιερού
που χρησιμοποιούνταν για την πραγματοποίηση κοινών τελετουργικών
γευμάτων.

29. Αρχαιολογικοί χώροι και ευρήματα
Τράπεζα Αιγιαλείας
 Κατά τη διάρκεια εργασιών για την διάνοιξη της σήραγγας διαφυγής ΣΔ2
της κύριας σήραγγας Τράπεζας του σιδηροδρομικού έργου εντοπίστηκαν
εκτεταμένα οικιστικά κατάλοιπα.
 Πιθανότατα ο παραθαλάσσιος αυτός οικισμός αποτελούσε επίνειο της
Αρχαίας Βούρας μίας από τις δώδεκα αχαϊκές πόλεις που τοποθετείται
μεταξύ Ελίκης και Αιγών.
 Ευρέθησαν αξιόλογα κινητά ευρήματα που υποδεικνύουν τον αγροτικό-
εμπορικό χαρακτήρα της εγκατάστασης.
 Ακόμη στην περιοχή της ΣΔ ΟΧ2 Πλατάνου εντοπίστηκαν 2 κεραμοσκεπείς
τάφοι της Ύστερης Ρωμαϊκής εποχής.

30. Αρχαιολογικοί χώροι και ευρήματα
Κερύνεια
 Κατά την κατασκευή του οδικού έργου στην περιοχή της Κερύνειας
αποκαλύφθηκε εκτεταμένος οικισμός της Πρωτοελλαδικής περιόδου με
διάρκεια χρήσης περίπου 500 χρόνων.
 Ο οικισμός αυτός αποτελούσε το κέντρο της περιοχής της Ελίκης κατά την
3η χιλιετία και από αυτόν ήταν εξαρτημένοι άλλοι μικρότεροι οικισμοί όπως
ο Ριζόμυλος που πιθανότατα αποτελούσε επίνειο του οικιστικού κέντρου
στην Κερύνεια το οποίο παρουσιάζει χαρακτηριστικά πρώιμων
πρωτοαστικών κέντρων της περιόδου αυτής στην Πελοπόννησο.
 Περισώθηκαν πλήθος κεραμικών καθώς και λίθινα τριβεία, χάλκινα
αντικείμενα και εργαλεία.

31. Νομικό πλαίσιο
Το Ελληνικό κράτος έχει προσαρμόσει την Εθνική νομοθεσία με αποφάσεις της
Ευρωπαϊκής Ένωσης:
 Ν1650 ΦΕΚ 160/Α/86) «Για την προστασία του περιβάλλοντος»
 Ν. 3010 (ΦΕΚ 91/Α/02) «Τροποποίηση του Ν.1650/86 με τις οδηγίες 97/11 Ε.Ε. και
96/61 Ε.Ε»
 Οδηγία 2011/92/ΕΕ της 13-12-2011 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων
σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον
 Τροποποίηση της παραπάνω Οδηγίας με την Οδηγία 2014/52/ΕΕ την 16-04-2014

32. Υπάρχουσα κατάσταση
Σήμερα η προστασία του περιβάλλοντος από τις επιπτώσεις που δημιουργούν τα
τεχνικά έργα επιτυγχάνεται με:
 τη Μελέτη προέγκρισης χωροθέτησης ή Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων
 τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων
 Γενικά στοιχεία του έργου
 Περιγραφή υπάρχουσας κατάστασης περιβάλλοντος
 Περιγραφή προτεινόμενου έργου
 Εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων
 Μέτρα αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων
 τη Μελέτη αποκατάστασης τοπίου
 την προσεκτική συγγραφή των συμβατικών τευχών του έργου
 την υιοθέτηση ορθών πρακτικών κατά την κατασκευή

33. Συμπεράσματα – Μελλοντικές Επιδιώξεις
 Να ολοκληρώνονται οι απαλλοτριώσεις πριν τη φάση κατασκευής .
 Να γίνεται πλήρη αρχαιολογική έρευνα σαν υποέργο που θα ξεκινά πριν την
δημοπράτηση.
 Να δίνεται έμφαση στην αξιοποίηση της περιοχής που ευρέθησαν τα αρχαία.
 Να δοθεί προτεραιότητα κατά τη φάση κατασκευής των έργων στη προστασία των
αρχαιολογικών χώρων και των ευρημάτων.
 Στη φάση λειτουργίας των έργων θα μπορούσε να προβλεφθεί η ενσωμάτωση και
προβολή κάποιων αρχαιολογικών ευρημάτων σε θέσεις με σημαντική κίνηση και θέαση
από το κοινό.
 Να προβλεφθεί μια διαδικασία μέσα από την οποία θα συλλέγονται πληροφορίες και θα
προγραμματίζονται εργασίες αποκατάστασης των όποιων προβλημάτων δημιουργηθούν
στο μέλλον τόσο στον ίδιο τον αρχαιολογικό χώρο όσο και στην ευρύτερη περιοχή.

34. Συμπεράσματα – Μελλοντικές Επιδιώξεις
Μελλοντικά οι εξελίξεις οδηγούν στην ανάπτυξη δύο βασικών κατευθύνσεων:
 Τεχνολογικές εξελίξεις
 Ανάπτυξη αλγορίθμων και λογισμικού
 Ψηφιακή σάρωση 3D
 Ψηφιακή εκτύπωση 3D
 Καθιέρωση εκτίμησης Περιβαλλοντικών επιπτώσεων

35. Ευχαριστίες
 Λουπασάκης Κωνσταντίνος, Επίκουρος Καθηγητής του Εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας και
Υδρογεωλογίας της Σχολής Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών του Εθνικού Μετσόβιου
Πολυτεχνείου.
 Διμέλλη Δέσποινα, Επίκουρη Καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του
Πολυτεχνείου Κρήτης.
 Ζέρβας Ευθύμιος, Αναπληρωτής Καθηγητής της Σχολής Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας
του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.
 Στην οικογένειά μου.

36. Σας ευχαριστώ θερμά για τον χρόνο σας
και την υπομονή σας.
Τέλος Παρουσίασης- Ερωτήσεις
dpapanster@gmail.com