SlideShare a Scribd company logo
1 of 57
Download to read offline
Në emër të All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit!




                                   MREKULLIA
                               E KRIJIMIT NË ADN
                                                    Harun Yahya
                                                      Botuar nga: e pabotuar
                                            Të gjitha të drejtat e këtij libri i takojnë autorit




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih                           www.islamischen.ch                    e-mail: info@islamischen.ch   2
HYRJE ............................................................................................................................................................................................................................. 5
 KTHESË E MADHE NË HISTORINË E NJERËZIMIT............................................................................................................................................................... 5
 ADN: BURIMI I TË DHËNAVE TË JETËS ............................................................................................................................................................................. 8
 STRUKTURA SEKRETE E AND-SË........................................................................................................................................................................................ 9
 VËLLIMET E INFORMATAVE NË QELIZËN NJERËZORE .......................................................................................................................................................10
 QELIZAT: NJËSITË NDËRTUESE TË NJERËZVE ...................................................................................................................................................................12
 MENÇURIA NË QELIZË.....................................................................................................................................................................................................15
 ASNJË DIZAJN NUK MUND TË NDODHË RASTËSISHT ........................................................................................................................................................18
 ADN ALFABETI ...............................................................................................................................................................................................................20
 RENDITJA E GJENEVE .....................................................................................................................................................................................................21
 ADN-JA E SFIDON RASTËSINË.........................................................................................................................................................................................22
 NJË KRIJIM UNIK: VETËREPLIKIMI I ADN-SË ..................................................................................................................................................................26
 NJË SHEMBULL TJETËR I PAZOTËSISË SË EVOLUCIONISTËVE: SKENARI I “BOTËS SË ARN-SË” ........................................................................................30
 INFORMATAT NË STRUKTURAT E GJALLA DHE VDEKJA E MATERIALIZMIT....................................................................................................................... 36
 MATERIA NUK MUND TË PRODHOJË INFORMATA ............................................................................................................................................................ 37
 ORIGJINA E INFORMATAVE NË NATYRË ..........................................................................................................................................................................40


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih                                                                   www.islamischen.ch                                                           e-mail: info@islamischen.ch                            3
NGJASHMËRIA E NJERIUT ME MAJMUNIN ËSHTË PËRRALLË!...........................................................................................................................................41
 POHIMI PËR NGJASHMËRI 98 % ËSHTË PROPAGANDË MASHTRUESE.............................................................................................................................. 42
 ADN I NJERIUT ËSHTË POASHTU I NGJASHËM ME ATË TË KRIMBIT, MUSHKONJËS DHE PULËS!...................................................................................... 43
 NGJASHMËRITË GJENETIKE E SHQETËSOJNË “SKEMËN EVOLUCIONISTE” E CILA KËRKOHET TË KONSTITUOHET ............................................................. 44
 NGJASHMËRITË NUK JANË VËRTETIM PËR EVOLUCIONIN POR PËR KRIJIMIN.................................................................................................................. 46
 KONKLUZION................................................................................................................................................................................................................. 47
 IDETË E GABUARA DARVINISTO-MATERIALISTE RRETH PROJEKTIT TË GJENOMIT NJERËZOR..............................................................................................48
 RRJEDHJA E FATIT NUK MUND TË NDËRROJË.................................................................................................................................................................49
 KLONIMI I QENIEVE NJERËZORE APO GJALLESAVE TJERA NUK ËSHTË KRIJIM ............................................................................................................... 53
 POHIMET E FUNDIT LIDHUR ME MBËSHTJETJEN FOSILE TË TEORISË SË EVOLUCIONIT GJITHASHTU JANË TASHMË HISTORI............................................. 54
 “ZBULIMI FOSIL KËRCËNON TEORINË E EVOLUCIONIT TË SHPENDËVE”......................................................................................................................... 55
 NJË MOMENT GJIGAND NË HISTORINË E PALEONTOLOGJISË ........................................................................................................................................... 56




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih                                                                www.islamischen.ch                                                        e-mail: info@islamischen.ch                           4
HYRJE
 KTHESË E MADHE NË HISTORINË E NJERËZIMIT
 Sot është dita e një kthese të madhe në histori. Filozofia materialiste, e cila njëherë i qe imponuar
 njerëzimit nën trajtën e shkencës, ironikisht po rrëzohet sot nga vetë shkenca. Materializmi,
 filozofia sipas së cilës gjithqka është e përbërë nga materia dhe i cili e mohon ekzistencën e
 Perëndisë, është në fakt një version bashkëkohor i paganizmit. Paganët e vjetër i adhuronin
 gjësendet e vdekura siç ishin idhujt nga druri apo guri dhe i konsideronin ato për qenie hyjnore.
 Filozofia materialiste, në anën tjetër, e bazon pohimin e saj në besimin se njeriu dhe të gjitha
 qeniet tjera janë të krijuara vetëm nga atomet dhe molekulat. Sipas kësaj pikëpamjeje
 supersticioze, atomet jo të gjalla në njëfarë mënyre e organizuan vetveten dhe me kohë fituan jetë
 e vetëdije, duke e sjellur finalisht kështu në ekzistencë njeriun.
 Ky besim suepersticioz i bazuar nĂ« materializĂ«m quhet ‘evolucion’. Besimi nĂ« evolucionin, i
 paraqitur për herë të pare në kulturat pagane të Sumerianëve të vjetër dhe të Grekëve antikë, në
 një mënyrë u ringjall në shekullin e nëntëmbëdhjetë nga një grup i shkencëtarëve materialistë, dhe
 kështu u soll në agjendën botërore. Charles Darwin është më i njohuri nga këta shkencëtarë.
 Teoria e evolucionit të cilën ai e zhvilloi e humbi kot kohën e botës së shkencës për 150 vite, dhe
 megjithë natyrën e saj me të meta, gjë kjo gjërësisht e pranuar, ajo mbijetoi deri tash vonë për
 arsyera thjeshtë ideologjike.


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   5
Sidoqoftë, siç u përmend edhe më herët, sot materializmi po falimenton me një zhurmë
 gjëmuese. Shpesh thuhet se ishin tre teoretë të njohur materialistë të cilët manovruan shekullin
 XIX: Frojdi, Marksi dhe Darvini. Teoritë e dy të parëve u studiuan, testuan dhe duke u vërtetuar
 për jovalide, u mohuan pastaj në shekullin e njëzetë. Tashmë, edhe teoria e Darvinit po kapitullon
 në të njëjtën mënyrë.
 Disa zhvillime të rëndësishme në Qershorin e vitit 2000 e lehtësuan këtë rrëzim të madh të
 materializmit.
 Së pari, disa shkencëtarë të cilët po kryenin disa eksperimente për të thyer shpejtësinë e dritës,
 bënë një zbulim që ndryshoi tërësisht drejtimin e të gjitha premisave shkencore. Në një
 eksperiment ku u thye shpejtësia e dritës, shkencëtarët observuan me mahnitje se efekti i
 eksperimentit ngjau para shkakut tĂ« tij. Kjo do tĂ« thoshte disfatĂ« pĂ«r qĂ«ndrimin e “shkakĂ«sisĂ«-
 kauzalitetit”, i cili qe vendosur nĂ« themele tĂ« pikĂ«pamjeve materialiste nĂ« shekullin 19. NĂ« shumĂ«
 publikime shkencore u raportua se “ky eksperiment vĂ«rtetoi se Ă«shtĂ« i mundshĂ«m efekti-pasoja pa
 shkak dhe se fundi i njĂ« ngjarjeje mund tĂ« ndodhĂ« para fillimit tĂ« saj.” NĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, tĂ« ndodhurit
 e efektit të një veprimi para veprimit që duket të jetë shkaku i tij, është fakt shkencor se të gjitha
 ngjarjet janë krijuar individualisht. Kjo tërësisht e shembë dogmën materialiste.
 Disa javĂ« mĂ« vonĂ« u zbulua se Arheopteriksi, shpendi fosil i paraqitur si ‘ fakti mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m
 fosil’ nga DarvinistĂ«t pĂ«r mĂ« shumĂ« se njĂ« shekull, ishte nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« jo fakt, por goditje fatale pĂ«r
 teorinë e evolucionit. Kur u zbulua një fosil tjetër që nuk kishte dallim nga shpendtë e tashëm dhe
 ishte nja 75 milion vite mĂ« i vjetĂ«r se ky fosil (Arheopteriksi) qĂ« gjoja Ă«shtĂ« ‘paraardhĂ«si primitiv i
 shpendĂ«ve’, evolucionistĂ«t u shokuan. ShumĂ« revista qĂ« e kishin paraqitur mĂ« herĂ«t


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   6
Arheopteriksin si ‘paraardhĂ«sin primitiv tĂ« shpendve’ u detyruan tash tĂ« raportojnĂ« se
 ‘ParaardhĂ«si si shpendĂ«ve u vĂ«rtetua tĂ« jetĂ« shpend’.
 Përfundimisht, projekti i gjenomit njerëzor - një përpjekje për të krijuar hartën e përafërt të
 gjenomit njerëzor, u konkludua dhe kështu u bënë të njohura për njerëzimin detajet e
 ‘informacionit gjenetik’ tĂ« cilat e bĂ«nĂ« tĂ« njohur faktin se sa i madhĂ«rishĂ«m Ă«shtĂ« krijimi i qenieve
 të gjalla nga Perëndia. Sot, secili që i mer në konsideratë rezultatet e këtij projekti dhe që e sheh se
 një qelizë e vetme njerëzore përmban mjaft informata sa për tu deponuar në mijëra faqe
 enciklopedishë, e kupton se qfarë mrekullie e madhe e krijimit është kjo.
 Prapëseprapë, evolucionisët përpiqen që ti keqinterpretojnë zbulimet e fundit, të cilat në fakt
 flasin kundĂ«r tyre, dhe ti paraqesin ato si fakt pĂ«r “ evolucionin”. TĂ« paaftĂ« pĂ«r tĂ« sqaruar se si e
 ka origjinën qoftë edhe zingjiri i AND-së së një bakteri të vockël, evolucionistët tentojnë të
 pĂ«rhapin mesazhe si ky “ gjenet njerĂ«zore u pĂ«rngjajnĂ« gjeneve shtazore”. Mesazhet e tilla janĂ« tĂ«
 pasakta dhe nuk kanë ndonjë vlerë shkencore. Këto mesazhe janë dizajnuar për të udhëzuar
 mbrapsht shoqërinë. Në ndërkohë, disa institucione shtypi, për shkak të injorancës së tyre ndaj
 kësaj teme dhe për shkak të qasjes së njëanshme, supozojnë se Projekti i Gjenomit Njerëzor
 paraqet ‘fakte pĂ«r evolucionin’ dhe mundohen ta prezantojnĂ« kĂ«tĂ« nĂ« atĂ« mĂ«nyrĂ«.
 Në këtë libër janë sqaruar keqinterpretimet e mësipërme evolucioniste dhe është qartësuar natyra
 e cektë dhe iracionale e vërejtjeve të ngritura ndaj qështjes së krijimit. Përveq kësaj këtu është
 zbuluar në mënyrë eksplicite ashpërsia e rrënimit të Darvinizmit me zbulimet e fundit.




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih            www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   7
Kur ti e lexon këtë libër, do ta shohësh gjithashtu se filozofia materialiste e cila e mohon
 Perëndinë po e arrin fundin e saj dhe se në shek. 21 njerëzimi do ti kthehet pranimit të qëllimit të
 njëmendtë të krijimit duke u çliruar nga mashtrimet si evolucioni.



 ADN: BURIMI I TË DHËNAVE TË JETËS
 Progresi i shkencës e tregon qartë se qeniet e gjalla kanë një strukturë dhe rend skajshmërisht
 kompleks i cili është tepër i përsosur për të ardhë në ekzistencë rastësisht. Ky është fakt se qeniet
 e gjalla janë krijuar nga një Krijues i Gjithëfuqishëm me njohuri superiore. Tash vonë për
 shembull me shpleksjen e strukturĂ«s perfekte tĂ« gjenit njerĂ«zor – gjĂ« kjo qĂ« u bĂ« qĂ«shtje
 prominente pĂ«r shkak tĂ« Projektit tĂ« Gjenomit – krijimi unik i Zotit u zbulua edhe njĂ« herĂ« pĂ«r tĂ«
 gjithë.
 Shkencëtarët nga e tër bota, prej SHBA-ve deri në Kinë, kanë dhënë përpjekjet e tyrë më të mira
 gjatë më shumë se një dekade, për të deshifruar 3 bilion shkronjat kimike të ADN-së dhe për të
 përcaktuar sekuencën e tyre. Si rezultat i kësaj, 85% të të dhënave që përfshihen në AND-në e
 njerëzve mund të renditen në mënyrë të duhur. Edhe pse ky është një zhvillim shumë ngacmues
 dhe i rëndësishëm, siç thotë edhe Dr. Francis Collins i cili e udhëheq Projektin e Gjenomit
 Njerëzor, tani për tani është marrë vetëm hapi i parë në deshifrimin e informatave që gjenden në
 ADN.



Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   8
Për të kuptuar se pse deshifrimi i këtyre informatave merr kaq shumë kohë, ne duhet ta kuptojmë
 natyrën e informatave të deponuara në ADN.



 STRUKTURA SEKRETE E AND-SË.
 Në fabrikimin e produkteve teknologjike apo në menagjimin e një fabrike, mjetet më të mëdha të
 punësuara janë përvoja dhe akumulimi i njohurisë që i ka fituar njeriu gjatë shumë shekujve.
 Njohuria dhe pĂ«rvoja e nevojshme pĂ«r ndĂ«rtimin e trupit njerĂ«zor, “fabrikĂ«s” mĂ« tĂ« avancuar dhe
 sofistikuar në botë, janë të deponuara në ADN. ADN është një molekulë e madhe që ruhet me
 kujdes në bërthamën qelizore dhe që funksionon si një bankë e të dhënave për trupin e njeriut.
 Informatat e fshehura brenda ADN-së kontrollojnë qindra ngjarje të ndryshme që ndodhin në
 qelizat e trupit të njeriut dhe në funksionimin e sistemit të tij, sikur edhe në qështjet fizike, që nga
 ngjyra e flokëve dhe syve të personit e deri te lartësia e tij. Për shembull, edhe nëse shtypja e
 gjakut të dikuj është e lartë, e ulët apo normale, mvaret nga informatat në ADN.
 Një qështje e rëndësishme që duhet potencuar këtu është se qysh nga krijesa e parë njerëzore,
 triliona shembujt e ADN-së në biliona qelizat e njeriut janë paraqitur në gjendjen e njëjtë të
 përsosshmërisë dhe kompleksitetit siç janë edhe sot. Duke i lexuar rreshtat e mëposhtëm ti
 poashtu do të shohësh se sa e paarsyeshme është të pohohet, ashtu siç bëjnë evolucionistët, se
 gjoja një molekulë e tillë, me strukturën dhe mundësitë e saj marramendëse, është krijuar si
 rezultat i rastësisë.


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih            www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   9
VËLLIMET E INFORMATAVE NË QELIZËN NJERËZORE
 Informatat e deponuara në ADN nuk duhet të nënqmohen në asnjë mënyë. Për më tepër pasi që
 një molekulë ADN e njeriut përmban mjaftë informata sa për të mbushur miliona faqe
 enciklopedishë, apo për të mbushur rreth 1000 libra. Vëreje me vëmendje këtë fakt: një milion
 faqe enciklopedie, apo 1000 libra. Pra kjo do të thotë se bërthama e çdo qelize përmban aq
 informata sa për të mbushur një milion faqe enciklopedie, informata këto që përdoren për
 kontrollin e funksioneve të trupit të njeriut. Për të tërhequr një analogji ne mund të pohojmë se
 edhe 23 volumet e Enciklopedisë Britanike, njërës nga minierat më të mëdha të informacioneve
 në botë , kanë vetëm 25000 faqe. Kështuqë para nesh qëndron një pamje e habitshme. Në një
 molekulë të gjetur në bërthamë, e cila është shumë më e vogël se sa qeliza mikroskopike ku ajo
 është e vendosur, ekziston një depo e të dhënave 40 herë më e madhe se sa enciklopedia më e
 madhe e botës e cila përmban me miliona artikuj informacioni. Kjo do të thotë se kemi një
 enciklopedi 1000 volumëshe e cila është unike dhe nuk ka diqka që mund të krahasohet me të.
 Kur një pjesë e informacionit prezente në gjenin e njeriut do të lexohej çdo sekondë, non-stop,
 do të duheshin 100 vite për ta kompletuar këtë proçes. Nëse informatat që gjenden në ADN do
 të vendoseshin në formë libri, vëllimet e vendosura në majë të njëra tjetrës do të mbërrinin 70
 metra lartësi. Llogaritjet e fundit kanë zbuluar se kjo enciklopedi gjigante përmbanë nja 3 bilion
 “tema” tĂ« ndryshme. NĂ«se informatat e ADN-sĂ« do tĂ« shkruheshin nĂ« letĂ«r, ajo letĂ«r do tĂ« zgjatej
 nga Poli i Veriut deri në Ekuador.
 Këta shembuj janë indikacion i sasisë madhështore të informatave që gjenden në ADN. Tash
 shtrohet pyetja, si mund të bëhet fjalë për molekulë që përmban informata. Kjo për arsye sepse


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih         www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   10
ajo për qka ne po flasim nuk është kompjuter apo bibliotekë, por vetëm një pjesë e trupit që është
 me qindra mijëra herë më e vogël se një milimetër, e përbërë thjeshtë nga proteina, yndyra dhe
 molekula uji. Do të ishte një mrekulli me përmasa mahnitëse sikur kjo pjesë pambarimisht e vogël
 e trupit do të përmbante dhe depononte qoftë edhe një informatë të vetme e të mos flasim për
 miliona informata të tilla.
 Kompjuterët janë momentalisht format më të përparuara të teknologjisë për deponimin e
 informatave. Sasia e informatave e cila para 30 viteve në mënyrë rutinore deponohej në një
 kompjuter me madhësi sa të një dhome, sot mund të deponohet në disqe të vogla, por edhe
 teknologjia më e re e zbuluar nga intelegjenca njerëzore, pas diturisë së akumuluar me shekuj dhe
 punës së mundimshme, akoma është larg nga arritja e kapacitetit deponues të informatave që ka
 një bërthamë e vetme qelizore. Krahasimi në vijim i bërë nga profesori i mirënjohur i
 mikrobiologjisë Michael Denton, mbase do të mjaftojë për të ndriquar kontrastin midis
 madhësisë së vockël të ADN-së dhe sasisë së madhe të informatave që ajo përmban:
 Informatat e nevojshme për të specifikuar dizajnin e të gjitha specieve të organizmave që kanë
 ekiztuar ndonjëherë në planetë, një numër i cili sipas G.G. Simpson arrin në përafërsisht një mijë
 milion, do të mund të mbaheshin në një lugë qaji dhe akoma do të kishte vend aty për të gjitha
 informatat që gjenden në secilin libër të shkruar ndonjëherë. 1
 Si mundet një zingjir i padukshëm për syrin, i përbërë nga atomet, me diametër sa e një bilionta
 pjesë e milimetrit, të përmbajë një memorie të tillë dhe një kapacitet të tillë informatash? Kësaj
 pyetje shtoja edhe këtë tjetrën: Përdesisa secila nga 100 trilion qelizat e trupit tënd i dinë
 përmendësh një milion faqe informacioni, ti si një qenie njerëzore intelegjente dhe e vetëdijshme,


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih         www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   11
sa faqe enciklopedie do tĂ« mund t’i memorizoje gjatĂ« tĂ«rĂ« jetĂ«s tĂ«nde. Diqka qĂ« Ă«shtĂ« edhe mĂ« e
 rëndësishme, qeliza i përdorë këto informata në mënyrë të rrjedhshme, në një mënyrë tejmase të
 planifikuar dhe koordinuar, në vendet e duhura dhe kurrë nuk bën ndonjë gabim. Akoma para se
 njeriu të vijë në ekzistencë, qelizat e tij veqse kanë filluar proçesin e ndërtimit të tij.



 QELIZAT: NJËSITË NDËRTUESE TË NJERËZVE
 Fekondimi i qelizës vezë nga spermatozoidi do të thotë fillimi i jetës së re njerëzore. Miliona
 spermatozoide garojnë për të fekonduar qelizën vezë, por vetëm një nga ta arrin ta bëjë këtë.
 Megjithatë, kjo garë nuk i është lënë shansit apo rastësisë, pasi që çdo fazë e saj është krijuar nga
 Zoti me përmasa të fiksuara. Perëndia e shpallë këtë të vërtetë në ajetin e shenjtë:
 “Ne u kemi krijuar juve, e pĂ«rse nuk pranoni? A keni menduar pĂ«r farĂ«n qĂ« e dredhni. A ju e
 krijoni atĂ«, apo Ne jemi qĂ« e krijojmĂ«?” (Kur’ani 56:57-59)
 Kur qeliza spermatozoide e babait e fekondon qelizën vezë të nënës, gjenet e prindërve
 bashkohen dhe përcaktojnë karakteristikat fizike të foshnjes që eventualisht do të lindet. Secili
 nga mijëra gjenet e ndryshme e ka një funksion të veqantë. Janë gjenet ato që e përcaktojnë
 ngjyrën e flokëve dhe syve, formën e fytyrës dhe detaje tjera të panumërta në skelet, organe të
 brendshme, tru, nerva dhe muskuj.




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   12
Kur sperma bashkohet me qelizĂ«n vezĂ«, formohet njĂ« qelizĂ« – themeli i qenies sĂ« re njerĂ«zore -
 dhe bashkë me atë qelizë formohet gjithashtu kopja e parë e molekulës së ADN-së, të cilat do ta
 bartin kodin gjenetik të personit brenda secilës qelizë përgjatë tërë jetës së tij.
 Në mënyrë që kjo qelizë e parë, veza e fekonduar, të zhvillohet në qenie njerëzore, ajo duhet të
 shumohet, dhe në bazë të kësaj ajo fillon të ndahet me një vetëdije të mrekullueshme. Kjo
 vetëdije e zbulon vetveten në fazën e ardhshme. Duke u ndarë qelizat ato fillojnë të rriten
 ndryshëm dhe shkojnë në ato pjesë të trupit ku ato nevojiten. Në vend të një mase trupi të
 përbërë nga qeliza saktësisht të njëjta, disa nga to shëndërrohen në qeliza syri dhe shkojnë aty ku
 nevojiten, të tjerat formojnë qelizat e zemrës dhe shkojnë në gjoks, dhe prapë disa të tjera
 shëndërrohen në qeliza lëkure dhe e mbulojnë tërë trupin. Të gjitha qelizat shumohen aq sa
 nevojitet për indin e veqantë të cilin ato do ta konstruktojnë, dhe fillojnë të bashkohen duke i
 dhënë indit strukturën që i nevojitet, duke filluar kështu krijimin e organeve të ndryshme.
 Koordinimi i këtij diferencimi dhe strukturimi është bërë i mundur nga molekula e ADN-së. Ne
 nuk duhet ta lëmë mënjanë faktin se ADN nuk është as biokimist që punon në laboratore të
 mbushura plot nga pajisjet mĂ« tĂ« reja, e as njĂ« super – kompjuter i aftĂ« pĂ«r tĂ« kryer triliona
 kalkulime në sekondë. ADN është molekulë e krijuar nga atome si karboni, fosfori, azoti,
 hidrogjeni dhe oksigjeni.
 Le të kemi tani parasysh faktet vijuese: Triliona qelizat në trupin e njeriut shumohen me ndarje.
 Sidoqoftë gjenet e ndryshme në qelizat e ndryshme aktivizohen në kohëra të ndryshme, dhe me
 këtë i lejojnë qelizës që të diferencohet. Ose thënë ndryshe, çdo qelizë që ndahet dhe shumohet
 pas qelizës së parë, përmban kompletin e informatave gjenetike. Me fjalë tjera, çdo qelizë e vetme


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   13
posedon mundësinë për të prodhuar muskulin e zemrës, lëkurën, qelizat e kuqe të gjakut apo
 qfarëdo indi tjetër në trup. Edhepse secila qelizë përmbanë përshkrimin e tërësishëm gjenetik të
 tërë trupit, vetëm disa gjene janë aktive në kohëra të ndryshme në organe të ndryshme. Për
 shembull, çdo qelizë përmbanë kodet për zhvillimin dhe funksionimin e veshkëve, sidoqoftë
 vetëm gjenet relevante janë aktive në atë organ, në kohëra të caktuara në fazën e zhvillimit. Njëjtë
 me këtë, enzimet e caktuara, psh glukozo-6-fosfati, gjenden kryesisht në mushkëri. Edhepse të
 gjitha qelizat e të gjitha organeve të tjera e posedojnë përshkrimin e kësaj proteine ato kurrë nuk e
 prodhojnë atë. Qelizat e syrit kurrë nuk e bëjnë; për shembull ato krijojnë vetëm atë që është e
 nevojshme për syrin: qelizat nervore do të bartin porositë në tru dhe nga truri në organe, qelizat e
 mushkërive do të purifikojnë toksinet dhe qelizat yndyrore do të deponojnë ushqimin për kohën
 kur do të ketë mungesë ushqimi. Asnjë nga to kurrë nuk gabon dhe për shembull të prodhojë
 enzimet e lukthit. Pra kush e bartë sipër këtë divizion të përsosur pune? Kush i urdhëron qelizat
 që të specializojnë në fusha të ndryshme pasi që ato të jenë ndarë dhe shumuar? Për më tepër, si
 mundet që të gjitha qelizat të binden me aq vetëdije, dhe kë e dëgjojnë ato derisa punojnë me një
 disciplinĂ« dhe organizim kaq tĂ« patĂ«metĂ«? ËshtĂ« shumĂ« e qartĂ« se asnjĂ« nga kĂ«to nuk janĂ« sisteme
 të rastësishme të formuara si rezultat i akoma rastësive të tjera.
 Kjo përsoshmëri nuk përfundon me faktin se qelizat paraqiten në vendin e duhur dhe në kohën e
 duhur, dhe vënë në funksion gjenet e duhura. Qelizat duhet gjithashtu të jenë prezente në fazat
 pĂ«rkatĂ«se tĂ« jetĂ«s, dhe atĂ« nĂ« sasi tĂ« duhur. Gjenet tona ‘riparuese’ punojnĂ« gjatĂ« tĂ«rĂ« kohĂ«s nĂ«
 gati të gjitha qelizat tona. Gjenet tjera funksionojnë vetëm në disa qeliza në periudha kritike gjatë
 jetës, duke punuar për vetëm disa orë para se të shkojnë në gjendje gjumi. Për shembull prodhimi
 i qumështit mundësohet nga gjenet gjatë gjidhënies. Informata ekzistuese aktivizohet në kohën e


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   14
duhur, nĂ« sasinĂ« e duhur dhe nĂ« vendin e duhur. PĂ«rdorimi i “koincidencĂ«s” nga evolucionistĂ«t
 për të sqaruar këtë vetëdije, planifikim, përcaktim, llogaritje, drejtim intelegjent dhe përdorim të të
 biliontave pjesë të informatave që gjenden në ADN, në fakt nuk është sqarim aspak. Asnjë sistem
 në botë, as edhe më i thjeshti nuk mund të vijë në ekzistencë nga rastësia, kështuqë është
 skajshmërisht jologjike të shihen si rastësi ndodhitë e planifikuara dhe të organizuara që ngjajnë
 në nivel të hapësirës mikroskopike. Në të vërtetë, evolucionistët e pranojnë se ata janë larg nga
 ofrimi i sqarimit për këtë diferencim dhe ndarje të punëve në qelizë. Mikrobiologu evolucionist
 Profesor Ali Demirsoy dëshmon:
 Në esencë nuk është vërtetuar akoma asnjë sqarim i kënaqshëm për zhvillimin e grupeve të
 qelizave me struktura dhe funksione shumë të ndryshme. 2
 Të gjitha këto ngjarje të jashtëzakonshme nuk munden thjeshtë të llogariten në terme të rastësive
 apo sikur ato janë vepër e vetë qelizave. Pra, kush i drejton këto zhvillime që ngjajnë në qelizë,i
 krijon ato për qëllime të caktuara, dhe posedon intelegjencën dhe fuqinë për që paraqitur biliona
 pjesë të informatave në një sipërfaqë të tillë të vockël, të pakapshme për syrin e njeriut?



 MENÇURIA NË QELIZË
 Në këtë rast ti duhet ta pranosh se qfarëdo qelize në stomakun apo veshin tënd është më e ditur
 se sa ti, dhe pasiqë ajo i përdor informatat e përmendura në mënyrën më korrekte dhe perfekte,
 ajo është edhe më e menqur se ti.

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   15
Por ku është burimi i kësaj menqurie? Si është e mundur që secila nga 100 trilion qelizat e trupit
 të njeriut posedon këtë aftësi, informatë dhe intelegjencë të pabesueshme? Në fund të fundit këto
 janë vetëm një grumbull i atomeve dhe pastaj janë edhe të pavetëdijshme. Merri atomet e të gjitha
 elementeve, kombinoji në forma dhe numra të ndryshëm, do të fitosh molekula të ndryshme, por
 akoma kurrë nuk mund të fitosh ndonjë menquri. Qofshin këto molekula të vogla apo të mëdha,
 të thjeshta apo komplekse, kjo nuk ka fare rëndësi. Kurrë nuk do të mund të fitosh një mendje që
 me vetëdije do të organizonte ndonjë proces dhe do ta kryente atë.
 Si mund të ndodhë atëherë që molekula e ADN-së, e kompozuar nga mbarështimi i numrit të
 caktuar të atomeve të pamenqura dhe pavetëdije në sekuenca të caktuara, dhe enzimeve, të
 punojë në mënyrë të harmonishme, të ketë aftësi të organizojë veprime të panumërta të
 komplikuara dhe të ndryshme në mënyrën më të përsosur dhe më komplete në qelizë? Përgjegjja
 në këtë është shumë e thjeshtë; menquria nuk është në këto molekula apo në qelizat ku ato
 gjenden, por në atë që i ka krijuar këto molekula, që i ka programuar ato të funksionojnë sikurse
 funksionojnë. Thënë shkurt, menquria është prezente jo në veprën e bërë, por në krijuesin e asaj
 vepre.
 Edhe kompjuteri më i zhvilluar është produkt i menqurisë dhe intelektit që ka shkruar dhe
 instaluar programet e tij, dhe pastaj e ka përdorur atë. Njësoj, qeliza, ADN dhe ARN në të, dhe
 njeriu i përbërë nga qeliza të tilla nuk janë asgjë veqse vepra të Atij që i ka krijuar ato sikur edhe
 atë që ato bëjnë. Pa marrë parasysh se sa e përkryer, komplete dhe e mahnitshme është vepra,
 menquria gjithmonë qëndron në pronarin e veprës.




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   16
Nëse ti do ta shihje një fjali të kuptimtë në fletoren tënde në tavolinë, a nuk do të ishe kurreshtar
 për ta ditur kush e ka shkruar atë. Ti kurrë nuk do të mendoje se fletorja, lapsi dhe ngjyra u
 bashkuan si rezultat i erës dhe e shkruan atë fjali. Në ADN ne kemi të bëjmë me biliona pjesë të
 informatave, secila nga to kruciale për qenien njerëzore.
 Hë pra, pse nuk e bëjmë të njëjtën pyetje rreth qelizës? Nëse informata në kompjuter apo në
 fletore Ă«shtĂ« shkruar nga dikush, kush e ka “shkruar” atĂ«herĂ« ADN-nĂ« e cila ka teknologji shumĂ«
 më superiore dhe më të avancuar, është dizajnuar në mënyrën më të përkryer, është krijuar dhe
 vendosur në qelizën e imtë, e cila nga ana tjetër është një mrekulli tjetër në vetvete? Përveq kësaj,
 deri mĂ« sot ajo nuk ka humbur asnjĂ« nga aftĂ«sitĂ« qĂ« i ka pasur me mijĂ«ra vite. Çka mund tĂ« jetĂ«
 për ty më e rëndësishme se sa të pyetesh: Kush dhe pse i ka krijuar këto qeliza, të cilat
 funksionojnë non-stop në mënyrë që ti të mund të lexosh këta rreshta, të shohësh, të marrësh
 frymë, të mendosh, thënë shkurt të ekzistosh dhe të vazhdosh të ekzistosh?
 A nuk është përgjegjja në këtë pyetje ajo për të cilën ti duhet të mendosh më së shumti në jetën
 tënde? Ne shohim një dizajn, planifikim dhe rend madhështor që nga dielli në qiell e deri të
 ADN-ja në trupin e dikuj. Dhe të mendosh tash se cilado nga këto gjëra mund të jetë rezultat i
 rastit, është një pohim i papranueshëm, diqka që është e pamundur të mirret seriozisht.




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   17
ASNJË DIZAJN NUK MUND TË NDODHË RASTËSISHT
 Ti mund ta kesh parë emrin e ndonjë ndërtese, të bërë me lule në kopsht para saj. Duke shikuar
 aty poshtë ose edhe që nga larg, menjëherë mund ta kuptosh emrin e ndërtesës apo kompanisë
 përkatëse. Kjo është shenjë se ato lule nuk janë aty rastësisht por janë vendosur ashtu nga
 kopshtarët dhe dizajnuesit. Ti mund edhe të mos i shohësh kopshtarët duke e bërë atë, por ti e
 kupton se ajo ka ndodhur, nga emri që ato lule formojnë.
 Në mënyrë alternative, le të marrim sikur ti i ke lënë pllakëzat e shkapërderdhura në tavolinë pasi
 qĂ« ke luajtur lojĂ«n e mozaikut. Kur kthehesh e sheh se pllakĂ«zat janĂ« nĂ« formĂ«n e fjalĂ«ve: “UnĂ«
 kam fituar”, dhe ti menjĂ«herĂ« e di se dikush i ka renditur ato nĂ« atĂ« radhitje tĂ« kuptimtĂ«. Ti kurrĂ«
 nuk do të mund të imagjinoje se pllakëzat u bashkuan rastësisht dhe i formuan ato fjalë, ashtu
 sikur kurrë nuk do të mund të imagjinoje se emri që e kanë krijuar lulet është paraqitur rastësisht.
 Shkurtimisht, nëse ekziston ndonjë dizajn i drejtuar ndaj një caku të caktuar diku, atëherë ti e di
 se definitivisht duhet të ekzistojë një dizajnues mbrapa atij dizajni. Ti mund të mos e kesh parë
 dizajnuesin, sidoqoftë ti mund të jesh i sigurtë në ekzistencën e tij dhe qëllimin e tij nga vepra që
 ai e ka bërë dhe nga gjurmët që ka lënë prapa vetes.
 Ideja kryesore që ne duam të parashtrojmë me këta shembuj është kjo: Nëse ekziston qoftë edhe
 shenja më e vogël e diqkaje të planifikuar diku, atje sigurisht gjenden gjurmët e poseduesit të
 menqurisë. Për shembull, nëse ti i rrokullis disa gurë të bardhë teposhtë një mali triliona herë, ti
 kurrë nuk do të kesh shans të shohësh se ata gurë janë bashkuar dhe kanë formuar emrin e një
 ndërtese. Nëse ekziston ndonjë fjalë apo fjali diku, të gjithë do të pajtohen se ajo fjalë apo fjali do
 të jetë shkruar nga dikush. Fjalët pa autor, apo dizajnet pa dizajnues janë fare të pamundura.

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   18
Trupi i njeriut në anën tjetër posedon një strukturë triliona herë më komplekse se sa emri i një
 ndĂ«rtese apo se sa fjalĂ«t “UnĂ« kam fituar”, dhe prapĂ« Ă«shtĂ« tĂ«rĂ«sisht e pamundur tĂ« marrĂ«sh me
 mend se ky kompleksitet mund të ketë ndodhur vetvetiu apo me rastësi. Për më tepër, triliona
 ADN-të që biliona qenie të gjalla i kanë poseduar gjatë miliona vitesh, janë përdorur në mënyrën
 më intelegjente, janë shkruar në mënyrën më të përkryer pa asnjë cen, dhe janë vendosur në zona
 të imta të pakapshme për syrin e thjeshtë. E kjo do të thotë se ekziston një Krijues i cili e ka
 dizajnuar dhe planifikuar qelizën me ADN-në brenda saj, në mënyrë aq të përsosur. Të pohosh të
 kundërtën do të thotë të shkosh prapa kufinjëve të arsyeshmërisë dhe të sulmosh vetë themelin e
 të së vërtetës, arsyes dhe logjikës.
 Prapseprapë, shumë njerëz, të cilët me shumë gatishmëri do të thonë se është e pamundur që disa
 shkronja të rregullohen vetvetiu dhe të formojnë qoftë edhe tri fjalë të vockla, mund të dëgjojnë
 pa asnjĂ« vĂ«rejtje mashtrimin se ishte rezultat i “koincidencĂ«s” ajo qĂ« biliona atome u bashkuan njĂ«
 nga një në një renditje të planifikuar dhe formuan një molekulë si ADN-ja, e cila kryen një detyrë
 aq super-komplekse. Kjo është sikur një person i hipnotizuar i cili i është nënshtruar hipnotizuesit
 dhe qĂ« pranon me sugjestion se ai Ă«shtĂ« derĂ«, dru apo hardhucë 
 Shembujt e dizajnit të patëmetë në ADN nuk janë të kufizuar vetëm në rastet e përmendura më
 lartë. Kodimi i të dhënave në ADN është dizajnuar në mënyrë shumë më fascinante dhe të
 mahnitshme.




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   19
ADN ALFABETI
 ADN-ja në bërthamën qelizore ka strukturë spirale. Kur kjo do të nxirrej jashtë, ADN-ja kthehet
 në një fije të hollë me gjatësi prej një metre ose ashtu diqka. Mënyra se si ADN-ja e gjatësisë një
 metërshe ose afërsisht ashtu diqka, tkurret në bërthamën e vockël qelizore, është temë që do
 konsideratë të mëtejme.
 Atomet që e ndërtojnë ADN-në kanë një dizajn superior që mundëson përmbajtjen e sasisë
 maksimale të informatës në zonat sa më të vogla që të jetë e mundur. Tri elemente gjenden në
 secilin hap të fijeve spirale që rrotullohen rreth njëra tjetrës: sheqeri, fosfati dhe bazat organike që
 përmbajnë hidrogjen të cilat e krijojnë kodin e ADN-së. Edhepse mënyrat dhe funksionet janë të
 njëjta tek secili njeri, kodet e veqanta që u mundësojnë njerëzve të jenë të ndryshëm nga njëri
 tjetri, janë të ndërtuara nga këto baza hidrogjenore. Dallimet në mënyrën e kombinimeve të
 këtyre katër bazave të ndryshme janë arsyeja e të gjitha dallimeve midis njerëzve. Këto baza janë:
 Adenina, Guanina, Citozina dhe Timina. Ato lidhen me njëra tjetrën bazuar në rregulla specifike.
 Sikur një gjuhë e huaj të cilën shkencëtarët sapo kanë filluar të mësojnë ta lexojnë, këto katër tipe
 të bazave organike hidrogjenore e fshehin në vete tërë kodin e ekzistencës sonë biologjike.
 Këto baza që e ndërtojnë molekulën e ADN-së janë të njohura me inicialet e tyre: A, T, G dhe C.
 Informatat në bankën e të dhënave në bërthamën qelizore janë të deponuara në formën e
 alfabetit të përbërë nga këto katër shkronja.
 Secili gjen, i cili është njësi përbërëse e molekulës së ADN-së, përcakton veti të posaqme të trupit
 të njeriut. Veti të panumërta si lartësia, ngjyra e syve, materiali dhe forma e hundës, pastaj veshëve


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih            www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   20
dhe kafkës formohen me komandën e gjeneve të ndërlidhura. Ne mund të krahasojmë secilin nga
 këto gjene me faqet e një libri. Në faqe gjenden shkrime të përbëra nga shkronjat A-T-G-C.
 Në ADN-në e qelizës njerëzore gjenden përafërsisht 200 000 gjene. Secili gjen është i kompozuar
 nga sekuenca speciale e nukleotideve, numri i të cilave sillet prej 1000 deri në 186 000 sipas tipit
 të proteinave me të cilat ato korrespondojnë. Këto gjene përmbajnë kodet e përafërsisht 200 000
 proteinave që funksionojnë në trupin e njeriut dhe e kontrollojnë prodhimin e këtyre proteinave.



 RENDITJA E GJENEVE
 Një nga zbulimet më të rëndësishme të biologjisë molekulare është ai se disa gjene janë me
 influente se sa të tjerat. Arsyeja e kësaj është se gjenet janë të vendosura në një renditje shumë të
 komplikuar. Në hierarkinë fundamentale gjenetike ekzistojnë disa gjene të cilat janë të ngarkuara
 me bartjen e funksioneve që përsëriten: krijimi i hemoglobinës, rritja e flokëve ose për shembull
 prodhimi i enzimeve digjestive. EkzistojnĂ« gjenet “rregullatore” tĂ« vendosura mbi kĂ«to molekula
 punëtore. Këto i shtyjnë molekulat punëtore që të punojnë dhe gjithashtu i ndalojnë ato nga të
 punuarit. Për shembull, ato e ndalojnë nga funsionimi gjenin e hemoglobinës gjatë fëmirjërisë.
 Ekziston njĂ« seri e ‘kontrolleve kryesore’ mbi punĂ«n edhe tĂ« punĂ«torĂ«ve e edhe tĂ« ‘drejtuesve tĂ«
 ndĂ«rmjetmë’. Vendimi i tyre ndikon nĂ« disa, bile edhe deri nĂ« qindra sub-njĂ«si. KĂ«to gjene janĂ« aq
 vitale sa që dëmtimi i tyre gjatë fazës embrionale mund të jetë fatal.



Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   21
Ky është një fakt që kërkon konsideratë të kujdesshme. Gjenet janë molekula të përbëra nga
 atomet. E pra, si është e mundur që këto molekula të kenë vendosur një organizim kaq të
 rregulluar midis tyre? Si mund të ndodhë që një melekulë të marrë vendim për të ndalur rritjen e
 dikuj dhe t’ia besojĂ« kĂ«tĂ« vendim gjeneve tjera, ashtu qĂ« ato ta pranojnĂ«, ti binden dhe ta
 implementojnë këtë vendim? Kush e ka vendosur këtë disciplinë? Tutje, triliona gjene në mënyrë
 të pandërprerë me miliona vite kryejnë të njëjtat funksione, me disciplinën e njëjtë, bindjen,
 intelegjencën dhe vetëdijen e njëjtë..
 Të thuash tash se një sistem i tillë u shfaq rastësisht është absolutisht e quditshme. Nuk ka
 dyshim se është Perëndia Ai që i ka programuar gjenet në mënyrë aq të menqur dhe të përsosur.



 ADN-JA E SFIDON RASTËSINË
 Matematicientët kanë vërtetuar sot se rastësia nuk luan asnjë rol në formimin e informatave të
 koduara brenda ADN-së. Kur dihet se molekula e ADN-së është e përbërë nga miliona qifte
 bazash, gjasat e një krijimi të rastësishëm të qoftë edhe të një gjeni të vetëm nga 200 000 sosh që
 e pĂ«rbĂ«jnĂ« ADN-nĂ«, janĂ« mĂ« tĂ« pakta se sa edhe fjala “e pamundur” do ti shprehte. Frank
 Salisbury, njĂ« biolog evolucionist, i thotĂ« fjalĂ«t nĂ« vijim rreth kĂ«saj “pamundĂ«sie”.
 Një proteinë mesatare mund të përfshijë deri në 300 aminoacide. Gjeni i ADN-së që kontrollon
 këtë do ti ketë 1 000 nukleotide në zingjirin e tij. Duke qenë se ekzistojnë katër lloje të
 nukleotideve në zingjirin e ADN-së, një zingjirë i tillë i përbërë nga 1 000 lidhje mund të ekzistojë

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   22
në 41000 forma. Duke përdorur një algjebër të thjeshtë ne shohim se 41000 =10600. Kur numri dhjetë
 shumëzohet me vetveten 600 herë e jep një figurë ku numri 1 ka pas vetes 600 zero! Ky numër
 është tërësisht jashtë kufinjëve të të kuptuarit tonë. 3
 Sikur edhe po të supozonim se në një mjedis janë të pranishme të gjitha nukleotidet e nevojshme
 bashkë me kompleksin e molekulave dhe enzimeve të nevojshme për kombinimin e tyre, gjasat që
 këto nukleotide të radhiten në sekuencën e dëshiruar janë 1në 41000, ose me fjalë tjera 1 në 10600.
 Shkurt thënë, gjasat e formimit të rastësishëm të kodit të një proteine mesatare të trupit të njeriut
 në ADN janë 1 me një njësh tjetër të pasuar nga 600 zero. Ky numër, i cili është shumë më larg
 se sa tĂ« jetĂ« astronomik, do tĂ« thotĂ« nĂ« praktikĂ«: gjasĂ« “zero” . E kjo do tĂ« thotĂ« se njĂ« sekuencĂ« e
 tillë duhet të jetë e ndikuar nga kontrolli dhe dituria e një fuqie të menqur dhe të vetëdijshme.
 Gjasat janĂ« zero qĂ« kjo tĂ« ndodhĂ« “aksidentalisht” apo “rastĂ«sisht”.
 Mendo rreth librit qe je duke e lexuar pikërisht tani. Si do të reagoje ti ndaj dikuj që do të thoshte
 se shkronjat janĂ« bashkuar rastĂ«sisht nga vetvetiu dhe e kanĂ« formuar kĂ«tĂ« shkrim? ËshtĂ« shumĂ«
 e qartë se libri është shkruar nga një person intelegjent dhe i vetëdijshëm. Njësoj është edhe me
 ADN-në.
 Fransis Crick, biokimisti i cili e zbuloi strukturën e ADN-së ka fituar qmimin Nobël për
 hulumtimet e kryera në këtë fushë. Crick, i cili ishte një evolucionist i flaktë, dha këtë pohim
 shkencor nĂ« librin qĂ« e shkroi pas vĂ«rtetimit tĂ« strukturĂ«s sĂ« mrekullueshme tĂ« ADN-sĂ«: “NjĂ«
 njeri i ndershëm, i armatosur me tër njohuritë që i kemi në dispozicion tani, mundet vetëm të
 pohojĂ« se nĂ« njĂ«farĂ« mĂ«nyre, origjina e jetĂ«s paraqitet nĂ« njĂ« moment qĂ« Ă«shtĂ« gati mrekulli.” 4



Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   23
Pra edhe sipas mendimit të Crick-ut, i cili ishte një nga ekspertët më të mëdhenjë të ADN-së, jeta
 kurrë nuk mund të ketë lindur në tokë në mënyrë spontane.
 Kur ne kemi parasysh rregullin dhe balancin sensitiv në të dhënat brenda ADN-së, bëhet edhe
 më e qartë se sa e pamundur është që ato të kenë ardhur në jetë nga rastësia. Të dhënat e ADN-
 së, që përbëhen nga më shumë se 3 bilionë shkronja, janë të kompozuara nga një sekuencë
 speciale dhe të kuptimshme të shkronjave A-T-G-C. As edhe një shkronjë e vetme nuk duhet të
 vendoset gabimisht në këtë sekuencë. Një fjalë e shkruar gabimisht apo një gabim shkronjë në një
 enciklopedi mund të anashkalohet dhe të injorohet. As që edhe do të vërehet. Sidoqoftë, qoftë
 edhe një gabim i vetëm në ndonjë nga bazat qifte të ADN-së, si psh një shkronjë e koduar
 gabimisht në 1 bilion e 719 milion e 348 mijë e 632 qifte bazash, do të shkaktonte rezultate të
 tmerrshme për qelizën, dhe bashkë me këtë edhe për vetë personin. Për shembull, hemofilia
 (leukimia) është pasojë e një kodimi të tillë të gabueshëm. Janë disa sëmundje trashëguese që
 shkaktohen nga disa parregullsi në renditjen gjenetike. E vetmja arsye e këtyre sëmundjeve
 potencialisht shumë të rrezikshme, është se një apo disa nga miliona shkronjat e kodit gjenetik
 gjenden në vendin e gabuar. Mongolizmi, apo Sindromi i Daunit është gjërësisht i përhapur.
 Shkaktohet nga prezenca e një ekstra kromozomi në qiftin 21 të kromozomeve në secilën qelizë.
 Një shembull tjetër është sëmundja e Hantingtonit. I godituri nga kjo sëmundje është mjaft i
 shëndetshëm deri në moshën 35 vjeqare, por pastaj një spazmë e pakontrolluar muskulore
 paraqitet në duart, këmbët dhe fytyrën e tij. Pasi që kjo sëmundje fatale dhe e pashërueshme
 afekton edhe trurin, kujtesa dhe fuqia e të menduarit tek i sëmuri progresivisht dobësohen.
 Të gjitha këto sëmundje gjenetike e zbulojnë një fakt të rëndësishëm: kodi gjenetik është aq i
 ndjeshëm dhe i balancuar, dhe i përllogaritur në mënyrë aq minutore, sa që edhe ndryshimet më

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih         www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   24
të vogla mund të kenë pasoja serioze. Një shkronjë më shumë apo një shkronjë më pak mund të
 qojë deri te një sëmundje vdekjeprurëse apo deri te efekte gjymtuese për tërë jetën. Për këtë arsye
 është definitivisht e pamundur që të mendosh se një ekuilibër i tillë senzitiv erdhi në jetë nga
 rastësia dhe u zhvillua nëpërmes mutacionit, ashtu siq mundohet teoria e evolucionit të na bëjë të
 besojmë. Nëse do të ishte ashtu, si u krijuan dhe si u koduan informatat enorme brenda ADN-së?
 Evolucionistët, të cilët rrënjët e jetës ua lënë rastësisë, faktikisht nuk kanë asnjë koment për të
 bërë në temën e rrënjëve të jetës. Kur i pyet ata lidhur me rrënjët e ADN-së, me fjalë tjera kodit
 gjenetik, merr përgjegjje të njëjtë nga të gjithë ata. Leslie E. Orgel për shembull, një nga
 biokimistët evolucionistë më të njohur të kohës sonë, ofron përgjegjen në vazhdim:
 Ne nuk i kuptojmë as edhe tiparet e përgjithshme të origjinës së kodit gjenetik
Ky është aspekti
 më enigmatik i problemit të origjinës së jetës dhe mund të nevojiten zbulime të mëdha
 konceptuale apo eksperimentale para se të bëjmë ndonjë progres thelbësor në këtë drejtim. 5
 Kështu mbesin krejt të stepur ata që pohojnë se miliona faqe, apo biliona pjesë informatash janë
 shkruar nga rastësia. Ashtu si secili libër apo pjesë informate ka autorin apo pronarin e tij, njësoj e
 kanë edhe informatat në ADN: dhe ai Krijues është Zoti ynë, poseduesi i diturisë dhe arsyes
 superiore e të pafundme.




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   25
NJË KRIJIM UNIK: VETËREPLIKIMI I ADN-SË
 Sikur që e dimë, qelizat shumohen me ndarje. Trupi i njeriut fillimisht përbëhet nga një qelizë e
 vetme e cila pastaj ndahet dhe e reprodukon vetveten shumë herë në proporcionin 2-4-8-16-32

 Qfarë ndodhë me ADN-në në fund të këtij procesi të ndarjes? Ekziston vetëm një zingjir i ADN-
 së në qelizë. Por, është evidente se qelizës së re të sapokrijuar i nevojitet ADN-ja. Për ta mbushur
 këtë zbraztësi, ADN-ja kryen një seri interesante të veprimeve, secila fazë e të cilave veprime
 është një mrekulli tjetër në vetvete. Finalisht, pak para se të ndahet qeliza ADN-ja krijon një
 kopje të vetvetes dhe e transferon atë në qelizën e re.
 Vështrimet në ndarjen e qelizës tregojnë se qeliza duhet të arrijë një madhësi specifike para se të
 ndahet. Në momentin kur tejkalohet kjo madhësi e veqantë, automatikisht fillon procesi i ndarjes.
 Përderisa forma e qelizës fillon të bëhet më e sheshuar për të akomoduar procesin e ndarjes,
 ADN-ja fillon ta replikojë vetveten ashtu siç u përmend më herët.
 Kjo do tĂ« thotĂ« se qeliza “vendosĂ«â€ qĂ« tĂ« ndahet si e tĂ«rĂ« dhe pjesĂ«t e ndryshme tĂ« qelizĂ«s fillojnĂ«
 tĂ« veprojnĂ« nĂ« pajtim me kĂ«tĂ« vendim. ËshtĂ« evidente se qeliza Ă«shtĂ« e lirĂ« nga vetĂ«dija pĂ«r tĂ«
 kryer një veprim kaq kolektiv. Ndarja e qelizës fillon me një urdhër sekret dhe e tërë qeliza,
 përfshirë ADN-në vepron në bazë të këtij urdhëri.
 Së pari ADN ndahet në dy pjesë për të replikuar vetveten. Kjo ngjarje ndodhë në një mënyrë
 shumë interesante. Molekula e ADN-së në formë spiraleje ndahet në dy sikur zingjirë duke filluar
 nga mesi i përdredhjes së spiralit. Prej tash e tutje, ADN ndahet në dy pjesë. Dy gjysmat
 (replikatet) tjera të që të dy pjesëve krijohen nga materiali i pranishëm në mjedis. Në këtë mënyrë

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   26
janë prodhuar dy molekula të reja të ADN-së. Në secilën pjesë të operacionit marrin pjesë
 proteinat eksperte tĂ« quajtura “enzime” tĂ« cilat funksionojnĂ« sikur njĂ« robot i avancuar. Edhe pse
 duket e thjeshtë në shikim të parë, proceset e ndërmjetme që ndodhin përgjatë këtij operacioni
 janë aq të shumta dhe aq të komplikuara sa që për ta përshkruar tërë ngjarjen në detaje do të
 nevojiteshin faqe të tëra.
 Një gjë nuk duhet harruar këtu. Enzimet që formohen si rezultat i bashkimit të atomeve e
 ekzaminojnë njërën gjysmë të spiralit të ADN-së, i identifikojnë ato pjesë që mungojnë, i marrin
 këto pjesë nga vendet përkatëse dhe i shtojnë ato aty nevojiten. Në këtë mënyrë ndodhë kopjimi i
 ADN-së. Mënyra se si këto struktura të imta, të pavetëdije dhe të paarsye, i kryejnë në mënyrë të
 pandërprerë këto procese kaq komplekse, që kërkojnë vetëdije, dituri dhe arsye, nuk mund të
 kalohet thjeshtë vetëm duke lexuar për to. Këtu zbulohen disa të vërteta të rëndësishme që duhet
 pasur në konsideratë.
 Molekulat e reja të ADN-së që krijohen pas replikimit kontrollohen në mënyrë të përsëritshme
 nga enzimet inspektuese. Nëse është bërë ndonjë gabim i cili mund të jetë shumë vital, ai
 menjëherë identifikohet dhe përmirësohet. Kodi i gabuar largohet dhe zëvendësohet nga tjetri i
 pĂ«rmirĂ«suar. Edhepse tĂ« gjitha kĂ«to procese kryhen me njĂ« shpejtĂ«si verbuese – 3 000 qifte
 bazash prodhohen në një minutë, - të gjitha këto qifte kontrollohen në mënyrë të përsëritshme
 nga enzimet që kanë këtë detyrë dhe kryhen ndryshimet e nevojshme. Faktet vijuese që janë
 veqanërisht të qarta do të krijojnë një të kuptuar më të mirë të shpejtësisë së madhe me të cilën
 ADN shumohet. Ndarja e një qelize zgjatë midis 20 dhe 80 minuta, dhe informatat në ADN
 duhet të kopjohen dhe shumohen brenda kësaj kohe të caktuar. Me fjalë tjera, 3 bilion pjesët e
 informatës në ADN mund të kopjohen në intervalin kohor prej 20 deri 80 minutash pa asnjë

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih         www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   27
gabim apo cen. Kjo është po aq e mrekullueshme sa reprodukimi i përsosur në një interval kaq të
 shkurtër kohorë, i të gjitha informatave në një bibliotekë, apo i të 1 000 librave, apo i miliona
 faqeve. Dhe vëreje me kujdes, nuk është ndonjë pajisje teknologjike apo ndonjë fotokopjues i
 avancuar që e bën këtë, por janë enzimet e formuara nga bashkimi i atomeve.
 Në molekulën e re të prodhuar të ADN-së, më shumë gabime se ato normale mund të bëhen si
 rezultat i faktorëve të jashtëm. Në këtë rast, ribozomet e qelizës fillojnë të prodhojnë enzimet
 riparuese të ADN-së sipas urdhërit të dhënë nga ADN. Kështu, ADN duke e mbrojtur vetveten
 gjithashtu garanton edhe ruajtjen e gjeneratës.
 Qelizat lindin, shumohen dhe vdesin njësoj sikur qeniet njerëzore. Megjithatë jetëgjatësia e
 qelizave është shumë më e shkurtër se sa e e njeriut që ato e përbëjnë. Për shembull, shumica e
 qelizave që e përbënin trupin tënd para gjashtë muajve nuk ekzistojnë sot. Megjithëkëtë ti ke
 mbijetuar sepse ato janë ndarë me kohë dhe u kanë lënë vend qelizave të reja. Për këtë arsye,
 veprimet shumë të komplikuara siç janë këto të shumimit të qelizave dhe replikimit të ADN-së,
 janë procese vitale që nuk mund të tolerojnë as edhe një gabim të vogël kur ka të bëjë me
 mbijetimin e njeriut. Prapseprapë, procesi i shumimit ndodhë aq rrjedhshëm sa që norma e
 gabimeve është vetëm një në 3 milion qifte bazash. Dhe ky gabim i vetëm eliminohet nga
 mekanizmat kontrollues më të lartë në trup pa shkaktuar ndonjë problem.
 Pika më interesantë është se këto enzime të cilat ndihmojnë në prodhimin e ADN-së dhe që e
 kontrollojnë kompozimin e saj, janë në të vërtetë proteina të prodhuara sipas informatave të
 koduara nĂ« ADN dhe nĂ«n komandĂ«n dhe kontrollin e ADN-sĂ«. ËshtĂ« ky njĂ« sistem kaq i
 gërshetuar dhe i përsosur në punën e tij sa që është krejtësisht e pamundur që ky sistem ta ketë


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih         www.islamischen.ch              e-mail: info@islamischen.ch   28
arritur këtë gjendje me rastësi graduale. Njësoj sikur që ADN-ja duhet të ekzistojë në mënyrë që
 enzimet të ekzistojnë, ashtu edhe enzimet duhet të ekzistojnë për të ekzistuar ADN-ja, dhe për të
 ekzistuar që të dyja këtë në anën tjetër, qeliza duhet të ekzistojë si e tërë bashkë me membranën
 dhe të gjitha organelet komplekse që ajo i përmbanë.
 Teoria e evolucionit e cila pohon se qeniet e gjalla evoluan ‘hap pas hapi’ si rezultat i ‘rastĂ«sive tĂ«
 dobishme’, refuzohet nĂ« mĂ«nyrĂ« eksplicite nga paradoksi ADN-enzim i pĂ«rmendur mĂ« lartĂ«. Kjo
 është për arsyen se edhe ADN e edhe enzimet duhet të ekzistojnë në të njëjtën kohë. Dhe kjo
 tregon ekzistencën e një krijimi të vetëdijshëm.
 Përgjatë tërë ditës, pa qenë ti fare i vetëdijshëm për këtë, kryhen operacione dhe kontrolle të
 shumta, dhe poashtu shumë masa mirren në trupin tënd me një shpejtësi të pabesueshme dhe në
 një mënyrë aq të përgjegjshme ashtu që ti të mund ta jetosh jetën tënde pa ndonjë problem. Secila
 pjesë e vetme e kryen detyrën e saj në mënyrë të suksesshme dhe të tërësishme. Perëndia ka
 vendosur në shërbimin tënd atome dhe molekula të panumërta, prej më të mëdhave deri tek më
 të voglat, prej më të thjeshtave deri te më të komplikuarat, ashtu që ti të mund ta jetosh një jetë të
 mirë dhe të shëndetshme. Favori dhe bekimi i tillë pa kurgjë tjetër është i mjaftueshëm për të
 merituar falënderimet tona të vazhdueshme.
 All-llahu është Ai, që juve ua bëri natën të pushoni në të, e ditën të ndritëshme. All-llahu ëhtë
 dhurues ndaj njerĂ«zve, por shumica e njerĂ«zve nuk falĂ«nderojnĂ«. (Kur’ani, 40:61)




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   29
NJË SHEMBULL TJETËR I PAZOTËSISË SË EVOLUCIONISTËVE:
 SKENARI I “BOTËS SË ARN-SË”
 Qysh nga fillimi i shekullit 20, evolucionistët kanë zhvilluar teori të ndryshme për të sqaruar se si
 erdhën në jetë qelizat e para të gjalla. Biologu rus Alexander Oparin, i cili propozoi tezën e parë
 evolucioniste në këtë temë, sugjeroi se në botën primitive të para qindra miliona viteve më herët,
 një seri e reaksioneve kimike të rastësishme qoi deri të krijimi, i para së gjithash proteinave dhe
 pastaj qelizat u lindën kur këto (proteina) u bashkuan. Zbulimet e bëra në të shtatëdhjetat e shek
 20 treguan se edhe supozimet më fundamentale të këtij pohimi të bërë nga Oparin në vitet e
 tridhjeta të të njëjtit shekull, ishin të gabuara.
 Skenari i “atmosferĂ«s primitive tĂ« botĂ«s” qĂ« sipas Oparinit pĂ«rmbante gazĂ«rat metan dhe
 amoniak, gjoja mundësonte krijimin e molekulave organike. Sidoqoftë, është parë se hipoteza e
 atmosferës së hershme të përbërë nga metani dhe amoniaku, është pa ndonjë themel solid dhe
 gjithsesi është kontradiktore dhe pastaj atmosfera e hershme poashtu përmbante edhe sasi të
 madhe të oksigjenit i cili shkatërron molekulat organike duke u krijuar.
 Kjo ishte një goditje e rëndë për teorinë e evolucionit molekular. Evolucionistët pastaj u desh të
 ballafaqohen me faktin se “eksperimentet lidhur me atmosferĂ«n primitive” tĂ« kryera nga Stanley
 Miller, Sidney Fox dhe Cyril Ponnamperuma e të tjerë ishin jovalide. Për këtë arsye, në vitet e
 tetëdhjeta të shekullit 20 evolucionistët bënë një përpjekje tjetër. Si rezultat u zhvillua hipoteza e
 “BotĂ«s sĂ« ARN-sĂ«â€. Ky skenario propozonte qĂ« sĂ« pari ishin krijuar, jo proteinat, por molekulat e
 ARN-së që përmbanin informatat për proteina. Sipas këtij skenari të zhvilluar nga kimisti i


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   30
Harvardit Walter Gilbert më 1986, biliona vite më parë një molekulë e ARN-së e aftë për ta
 replikuar vetveten, u formua disi nga rastësia. Pastaj kjo molekulë e ARN-së filloi të prodhojë
 proteina, duke qenë e aktivizuar nga ndikime të jashtme. Pas kësaj u bë i nevojshëm deponimi i
 këtyre informatave në një molekulë të dytë dhe kështu disi u shfaq molekula e ADN-së për ta
 kryer këtë.
 Ky skenario fare i pabesueshëm, i përbërë nga zingjirë pamundësishë në secilën fazë të tij, është
 larg nga të ofruarit e ndonjë sqarimi për origjinën e jetës. Ky vetëm sa e zmadhoi problemin dhe
 ngriti shumë pyetje që mbeten pa përgjegjje:
 1. Duke qenë se është e pamundur që të sqarohet krijimi i rastësishëm i qoftë edhe një nukleotidi
 të vetëm që përbën ARN-në, si është e mundur atëherë që këto nukleotide imagjinare të
 bashkohen në një sekuencë të veqantë dhe të formojnë ARN-në? Evolucionisti John Horgan e
 pranon pamundësinë e krijimit të rastësishëm të ARN-së:
 Sa më shumë që hulumtuesit vazhdojnë të ekzaminojnë konceptin e botës së ARN-së nga afër, aq
 mĂ« shumĂ« probleme ngriten. Si u krijua fillimisht ARN-ja? ËshtĂ« shumĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« sintetizohet
 ARN dhe komponentet e saj nën kushtet më optimale laboratorike e qa më vështirë nën kushtet
 reale. 11
 2. Edhe nëse supozojmë se ajo u formua nga rastësia, si është e mundur që kjo ARN e përbërë
 nga vetĂ«m njĂ« zingjirĂ« nukleotidesh, “vendosi” qĂ« tĂ« vetĂ«replikohet dhe me qfarĂ« lloji mekanizmi
 do ta ketë kryer këtë proces vetëreplikimi? Ku i gjeti nukleotidet që i përdori gjatë vetëreplikimit?
 Edhe mikrobiologët evolucionistë Gerald Joyce dhe Leslie Orgel e shprehin qorrsokakun e kësaj
 situate në librin e tyre me titull Në botën e ARN-së:

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   31
Ky diskutim në një fare mënyre është fokusuar në njeriun e kashtës: miti i vetëreplikimit të
 molekulës së ARN-së që u krijua de novo nga supa e polinukleotideve të rastësishme. Ky nocion
 jo vetëm që është jorealistik vështruar në dritën e të të kuptuarit të tanishëm të kimisë
 parabiotike, por ai bile edhe do ta tendosë lehtëbesueshmërinë e pikëpamjes së optimistit lidhur
 me potencialin katalitik të ARN-së.
 3. Edhe nëqoftëse supozojmë se ekzistonte një ARN vetëreplikuese në botën primordiale, dhe se
 ishin të pranishme aminoacidet e shumta të çdo lloji, të gatshme për tu përdorur nga ARN, dhe
 se që të gjitha këto pamundësi disi ndodhën, situata akoma nuk qon drejt formimit të qoftë edhe
 një proteine të vetme. Sepse ARN përfshin vetëm informatat lidhur me strukturën e proteinave.
 Aminoacidet, në anën tjetër, janë lëndë të para. Prapseprapë nuk ekziston asnjë mekanizëm për
 prodhimin e proteinave. Të konsiderosh ekzistencën e ARN-së të mjaftueshme për prodhimin e
 proteinave është po aq absurde sa edhe të presësh që një veturë të mblidhet vetvetiu thjeshtë
 duke e gjuajtur planin e projekt-vizatimit në grumbullin e pjesëve të përziera njëra mbi tjetrën.
 Projekti nuk mund të prodhojë makinën krjet vetvetiu pa fabrikë dhe pa punëtorët që do ti
 bashkonin pjesët e veturës sipas instruksioneve të përmbajtura në projekt; në të njëjtën mënyrë
 projekti i gjendur në ARN nuk mund të prodhojë proteina nga vetvetiu pa bashkëpunimin e
 komponentave tjera qelizore të cilat i pasojnë instruksionet e ARN-së.
 Proteinat prodhohen në fabrikat e ribozomeve me ndihmën e enzimeve dhe kjo si rezultat i
 proçeseve skajshmërisht komplekse që ndodhin brenda qelizës. Ribozomi është një organel
 kompleks i qelizĂ«s i pĂ«rbĂ«rĂ« nga proteinat. Kjo, pastaj qon nĂ« njĂ« supozim tjetĂ«r tĂ« paarsyeshĂ«m –
 se ribozomet gjithashtu, do të kenë ardhur në ekzistencë nga rastësia, në të njëjtën kohë. Edhe
 fituesi i çmimit Nobël Jasques Monod, i cili ishte një nga mbrojtësit më fanatikë të evolucionit, ka

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   32
sqaruar se sinteza e proteinave në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohet si e mvarur vetëm nga
 informatat në acidet nukleike:
 Kodi është i pakuptimtë përderisa të mos përkthehet. Makineria përkthyese moderne e qelizës
 përbëhet nga më së paku 50 komponente makromolekulare, të cilat edhe vetë janë të koduara në
 ADN: kodi nuk mund të përkthehet ndryshe vetëm se nga produktet e vetë përkthimit. Kjo është
 një e shprehur moderne e omme vivum ex ovo [krejt jeta nga vezët, ose në mënyrë idiomatike,
 kush erdhi sĂ« pari, pula apo veza?]. Kur dhe ku u bĂ« i mbyllur ky cikĂ«l? ËshtĂ« njĂ« vĂ«shtirĂ«si
 marramendëse ta imagjinosh këtë.
 Si ka mundur ta marrë një vendim të tillë zingjiri i ARN-së në botën primordiale, dhe qfarë
 metode do të ketë përdorur për ta bërë të mundur prodhimin e proteinave duke e kryer punën e
 50 komponenteve makromolekulare krejt vetë? Evolucionistët nuk kanë ndonjë perëgjegje në
 këto pyetje.
 Dr. Leslie Orgel, një nga kolegët e Stanley Miller dhe Francis Crick nga Universiteti i Kalifornias
 nĂ« San Diego, pĂ«rdorĂ« termin “skenario” pĂ«r mundĂ«sinĂ« e “formimit tĂ« jetĂ«s nĂ«pĂ«rmjet botĂ«s sĂ«
 ARN-sĂ«.” Orgel pĂ«rshkruan se qfarĂ« tiparesh do tĂ« duhej tĂ« kishte kjo ARN dhe sa gjĂ« e
 pamundur do tĂ« ishte kjo, nĂ« artikullin “Origjina e JetĂ«s”, publikuar nĂ« American Scientist tĂ« Tetorit
 1994:
 Ky skenario do të ndodhte nëse ARN parabiotike do ti kishte dy mundësi që nuk janë evidente
 sot: Kapacitetin e replikimit pa ndihmën e proteinave dhe aftësinë e katalizimit të secilit hap të
 sintezës së proteinave. 14



Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   33
Siç do të duhej të ishte e qartë deri tash, të presësh këto dy procese komplekse dhe skajshmërisht
 thelbësore nga një molekulë si ARN-ja është e mundur vetëm në pikëpamjet e evolucionistëve
 dhe me ndihmën e fuqisë së tyre të fantazisë. Në anën tjetër, faktet konkrete shkencore e bëjnë
 definitivisht tĂ« qartĂ« se hipoteza e “BotĂ«s sĂ« ARN-sĂ«â€, e cila Ă«shtĂ« njĂ« model i ri i propozuar pĂ«r
 krijimin e rastësishëm të jetës, është e barabartë me një përrallëzë të trilluar.
 Jeta nuk mund të sqarohet me bashkimin
 e molekulave të pajeta
 Le të harrojmë për një moment të gjitha pamundësitë dhe të supozojmë se një molekulë proteine
 është formuar në mjedisin më të papërshtatshëm dhe më të pakontrolluar, siç janë kushtet
 primordiale tokësore.
 Krijimi i një proteine të vetme nuk është i mjaftueshëm; kjo proteinë do të duhej të priste
 durueshëm në këtë mjedis të pakontrolluar pa pësuar asnjë dëmtim, derisa të formohej rastësisht
 nën kushtet e njëjta, molekula tjetër pranë saj. Do të duhej të priste derisa të krijoheshin njëra
 pranĂ« tjetrĂ«s miliona proteina korrekte dhe esenciale, tĂ« gjitha kĂ«to “rastĂ«sisht”. Ato tĂ« formuara
 më herët do të duhej të jenë të durueshme dhe të presin mjaftë, pa u shkatërruar, megjithë rrezet
 ultravjollce dhe efektet e ashpra mekanike. Të presin krijimin e proteinave tjera pranë tyre. Pastaj
 këto proteina në numër adekuat, të gjitha të krijuara në të njëjtin vend, do të duhej të
 bashkoheshin në kombinime të kuptimta për të formuar organelet e qelizës. Asnjë material i huaj,
 molekulë e dëmshme apo zingjir i pavlefshëm proteinash nuk do të duhej të ju interferonte.
 Pastaj, edhe nëse këto organele do të vinin së bashku në një mënyrë skajshmërisht harmonike dhe
 bashkë-punuese me plan dhe rregull, ato do të duhej të sillnin pranë tyre të gjitha enzimet e

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   34
nevojshme dhe të mbështillen me membranë, brendësia e të cilës do të duhej të mbushej me një
 lëng special për të përgatitur mjedis ideal për to. Tash, edhe në qoftë se të gjitha këto gjëra
 “shumĂ« tĂ« pagjasa” do tĂ« ndodhnin nga rastĂ«sia, a do tĂ« vinte nĂ« jetĂ« ky grumbull molekulash?
 PĂ«rgjegjja Ă«shtĂ« “Jo”, pasi qĂ« hulumtimet kanĂ« zbuluar se kombinimi i thjeshtĂ« i tĂ« gjitha
 materieve esenciale për jetë nuk është i mjaftueshëm për të filluar jeta. Edhe nëse të gjitha këto
 proteina esenciale për jetë do të mblidheshin dhe do të vendoseshin në një enë provë, këto
 përpjekje nuk do të rezultonin në prodhimin e qelizave të gjalla. Të gjitha eksperimentet e kryera
 në këtë drejtim janë vërtetuar të jenë të pasukseshme. Të gjitha observimet dhe eksperimentet
 indikojnë se jeta mund të lindë vetëm nga jeta. Pohimi se jeta ka evoluar nga gjërat jo të gjalla, me
 fjalĂ« tĂ« tjera “abiogjeneza”, Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rrallĂ« e cila ekziston vetĂ«m nĂ« Ă«ndrrat e evolucionistĂ«ve
 dhe është krjetësisht në kundërshtim me rezultatet e qfarëdo eksperimenti apo observimi.
 Në këtë kuptim, jeta e parë në tokë duhet të ketë origjinuar nga jeta tjetër poashtu. Ky është një
 reflektim i epitetit “Hayy” tĂ« PerĂ«ndisĂ«. (I Gjalli, I PĂ«rjetshmi). Jeta mund tĂ« fillojĂ«, vazhdojĂ« dhe
 përfundojë vetëm me vullnetin e Tij. Sa i përket evolucionit, ky jo vetëm që e ka të pamundur që
 ta sqarojë fillimin e jetës, por gjithashtu është i pandihmë të sqarojë se si materialet esenciale për
 jetë u krijuan dhe u bashkuan.
 Chandra Wickramasinghe nga Universiteti i Cardiff-it e përshkruan realitetin me të cilin ai është
 ballafaquar si shkencëtar të cilit i është thënë gjatë tërë jetës së tij se jeta ka lindur si rezultat i
 koinçidencave të rastësishme:
 Qysh nga trajnimi im hershëm si shkencëtar, unë isha programuar që të besoj se shkenca nuk
 mund të pajtohet me qfarëdo krijimi të paramenduar. Ky nocion u desh të zhveshej dhimbshëm.

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih            www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   35
Në një moment unë nuk mund të gjejë ndonjë argument racional për të hedhur poshtë
 pikëpamjen e cila kërkon kthim kah Perëndia. Ne kemi qenë mendjehapur; tani e shohim se
 pĂ«rgjegjja e vetme logjike pĂ«r jetĂ«n Ă«shtĂ« krijimi – dhe jo pĂ«rzierja e thjeshtĂ« aksidentale. 15



 INFORMATAT NË STRUKTURAT
 E GJALLA DHE VDEKJA E MATERIALIZMIT
 Filozofia materialiste qëndron në themele të teorisë së evolucionit. Materializmi mbështetet në
 supozimin se gjithqka që ekziston është materie. Sipas kësaj filozofie, materia ka ekzistuar qysh
 nga përjetësia, do të vazhdojë të ekzistojë përgjithmonë dhe nuk ka gjë tjetër pos materies. Për të
 mbĂ«shtetur pohimin e tyre, materialistĂ«t e pĂ«rdorin logjikĂ«n e quajtur “reduktionizĂ«m”. Kjo Ă«shtĂ«
 ideja se gjërat që nuk janë të observueshme mund që sqarohen gjithashtu me shkaqe materiale.
 PĂ«r tĂ« qartĂ«suar gjĂ«rat le tĂ« marrim njĂ« shembull nga mendja e njeriut. ËshtĂ« evidente se mendja
 nuk mund të preket apo shihet. Për më tepër, kjo nuk ka ndonjë qendër në trurin e njeriut. Kjo
 situatë pashmangshëm qon në konkluzionin se mendja është koncept përtej materies. Kështuqë,
 qenia tĂ« cilĂ«s ne i referohemi si “UnĂ«â€, e cila mendon, dashuron, nervozohet, brengoset, ndjen
 kënaqësi apo dhembje, nuk është qenie materiale sikur sofa, dërrasa apo guri.
 MaterialistĂ«t megjthatĂ« pohojnĂ« se mendja Ă«shtĂ« e “thjeshtĂ«suar nĂ« materie”. Sipas pohimit
 materialist, të menduarit, dashuria, brengosja dhe të gjitha aktivitetet tona mentale nuk janë asgjë
 tjetër veqse reaksione kimike që ndodhin midis atomeve në tru. Dashuria ndaj dikuj është

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   36
reaksion kimik në disa qeliza në trurin tonë, dhe frika është një tjetër reaksion. Filozofi i famshëm
 materialist Karl Vogt e nĂ«nvizoi kĂ«tĂ« logjikĂ« me fjalĂ«t e tij tĂ« famshme “Ashtu sikur qĂ« mĂ«lqia e
 tajon vrerin, edhe truri ynĂ« e sekreton mendimin.” 16 Por vreri Ă«shtĂ« materie, pĂ«rderisa nuk ka
 ndonjë fakt se edhe mendja është diqka e tillë.
 Reduksionizmi është deduksion (përfundim) logjik. Sidoqoftë, deduksioni logjik mund të bazohet
 në themel solide apo në themele tundëse. Për këtë arsye, pyetja që ne duhet ta bëjmë është: Qfarë
 ndodhë kur reduksionizmi, logjika themelore e materializmit, krahasohet me të dhënat
 shkencore?
 Shkencëtarët dhe mendimtarët materialistë të shekullit 19 mendonin se përgjigja do të ishte se
 “shkenca e vĂ«rteton reduksionizmin”. SidoqoftĂ«, shkenca e shekullit 20 ka shafaqur njĂ« pamje
 krjet ndryshe.
 NjĂ« nga qĂ«shtjet mĂ« tĂ« spikatura nĂ« kĂ«tĂ« pamje Ă«shtĂ« “informata” e cila Ă«shtĂ« prezente nĂ« natyrĂ«
 dhe e cila kurrë nuk mund të reduktohet në materie.



 MATERIA NUK MUND TË PRODHOJË INFORMATA
 Më herët ne kemi përmendur se në ADN-në e qenieve të gjalla ekzistojnë informata
 jashtëzakonisht gjithëpërfshirëse. Diqka që është e vogël sa e njëqindëmijëta pjesë e milimetrit
 pĂ«rmbanĂ« njĂ« farĂ« “banke tĂ« tĂ« dhĂ«nave” qĂ« specifikon tĂ« gjitha detajet fizike tĂ« trupit tĂ« qenies sĂ«


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   37
gjallë. Për më tepër, trupi poashtu e përmbanë sistemin që i lexon këto informata, i interpreton
 ato dhe e kryen pastaj “prodhimin” nĂ« pajtim me to. NĂ« tĂ« gjitha qelizat e gjalla, informatat nĂ«
 ADN lexohen nga enzime të ndryshme dhe pastaj prodhohen proteinat sipas këtyre informatave.
 Ky sistem e bën të mundshëm prodhimin e miliona proteinave për çdo sekondë, dhe atë të llojit
 të duhur të proteinës për vendin e duhur në trupin tonë. Në këtë mënyrë, qelizat e vdekura të
 syrit zëvendësohen me ato të gjalla dhe qelizat e vjetra të gjakut zëvendësohen me të rejat.
 Le ta konsiderojmë në këtë pikë pohimin e materializmit: A është e mundur që informatat në
 ADN të reduktohen në materie, siq sugjerojnë materialistët? Ose, me fjalë tjera, a mund të
 pranohet pohimi se ADN është vetëm një përzierje e materies, dhe se informatat që ajo i
 përmbanë vijnë si rezultat i interaksioneve të rëndomta të pjesëve të tilla të materies?
 Të gjitha hulumtimet, observimet dhe eksperimentet shkencore të kryera në shekullin 20 tregojnë
 se pĂ«rgjigjja nĂ« kĂ«tĂ« pyetje Ă«shtĂ« definitivisht “Jo”. Drejtori i Institutit Federal Gjerman pĂ«r FizikĂ«
 dhe Teknologji Prof. Dr. Werner Gitt ka për të thënë këtë lidhur me këtë qështje:
 Sistemi i koduar gjithmonë patjetër përfshinë proces intelektual jomaterial. Materia fizike nuk
 mund të prodhojë kod informatash. Të gjitha përvojat tregojnë se çdo pjesë e informacionit
 kreativ përfaqëson disa përpjekje mendore dhe mund të lidhet me ide-dhënësin personal i cili e ka
 vënë në përdorim vullnetin e tij të lirë dhe të cilit i është dhuruar mendja intelegjente
Nuk
 ekziston asnjë ligj i natyrës, asnjë proçes i njohur dhe asnjë sekuencë ngarjesh e cila mund të bëjë
 informatat që të lindin nga materia vetvetiu
17
 FjalĂ«t e Werner Gitt e pĂ«rmbledhin konkluzionin e “teorisĂ« sĂ« informatave”, e cila Ă«shtĂ« zhvilluar
 në 50 vitet e fundit dhe është pranuar si pjesë e termodinamikës. Teoria informative e investigon

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   38
origjinën dhe natyrën e informatave në univers. Konkluzioni i arritur nga teoretët informativë si
 rezultat i studimeve tĂ« gjata Ă«shtĂ« se “Informata Ă«shtĂ« diqka tjetĂ«r nga materia. Ajo kurrĂ« nuk
 mund të reduktohet në materie. Origjina e informatës dhe ajo e materies fizike duhet hetuar
 ndaras.”
 Për shembull le të mendojmë lidhur me burimin e një libri. Libri përbëhet nga letra, ngjyra dhe
 informatat që ai i përmbanë. Letra dhe ngjyra janë elemente materiale. Burimi i tyre është prapë
 materia: Letra është prodhuar nga celuloza dhe ngjyra nga materiet përkatëse kimike. Por,
 informatat në libër janë jomateriale dhe nuk mund të kenë burim material. Burim i informatës në
 secilin libër është mendja e personit që e ka shkruar atë.
 Për më tepër, kjo mendje e përcakton se si do të përdoren letra dhe ngjyra. Libri primarisht
 formohet në mendjen e autorit. Autori pastaj e ndërton në mendjen e tij zingjirin e logjikës dhe i
 rregullon sentencat e tij. Në hapin e dytë, ai i vendos ato në formë materiale, pra mund të thuhet
 se ai i kryen përkthimin e informatave të mendjes së tij në letër, duke përdorur laps, makinë
 shkrimi apo kompjuter. Më vonë këto shkronja shtypen në shtëpinë botuese dhe marrin formën e
 librit të përbërë nga letra dhe ngjyra.
 KĂ«shtuqĂ« mund ta japim kĂ«tĂ« konkluzion tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m: “NĂ«se materia fizike pĂ«rmbanĂ«
 informata, atëherë ajo materie duhet të jetë dizajnuar nga një mendje që ka poseduar informatat
 në fjalë. Së pari është mendja. Ajo mendje i kthen informatat që i posedon, në materie, veprim ky
 qĂ« pĂ«rbĂ«n aktin e dizajnit.”




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih         www.islamischen.ch               e-mail: info@islamischen.ch   39
ORIGJINA E INFORMATAVE NË NATYRË
 Kur e aplikojmë këtë definim shkencor të informatës në natyrë, për pasojë kemi një rezultat
 shumë të rëndësishëm. Kjo për arsyen se natyra të përmbytë me masën e pafundme të
 informatave (si për shembull në rastin e ADN-së), dhe duke qenë se kjo informatë nuk mund të
 reduktohen në materie, ajo pra vie nga një burim tjetër jashtë materies.
 Një nga mbrojtësit më të flaktë të teorisë së evolucionit, George C. Williams e pranon këtë
 realitet të cilin shumica e materialistëve dhe evolucionistëve ngurrojnë ta shohin. Williams në
 mënyrë të fuqishme e ka mbrojtur materializmin me vite të tëra, por në artikullin që shkroi në
 vitin 1995, ai i vë në pah jokorrektësitë e qasjes materialiste (reduksioniste) e cila pohon se çdo gjë
 është materie:
 Biologët evolucionistë kanë dështuar të shohin se ata kanë të bëjnë me dy fusha që nuk kanë
 plotpjestues të përbashkët: me fushën e informatës dhe atë të materies. Këto dy fusha kurrë nuk
 mund tĂ« sillen sĂ« bashku nĂ« ndonjĂ« koncept tĂ« njohur rĂ«ndom si “reduksionizĂ«m”. Gjeni Ă«shtĂ«
 një pako e informatave dhe jo një objekt
Në biologji kur flitet për gjëra si gjenet, gjenotipet dhe
 grumbujt e gjeneve, flitet për informata e jo për objektiva fizike
Kjo mungesë e përshkruesve të
 përbashkët i bën materien dhe informatën dy fusha të ndara të ekzistencës, të cilat duhet
 diskutuar ndaras, në termet e tyre të veta. 18
 Kështuqë, përkundër supozimeve të materialistëve, burimi i materieve në natyrë nuk mund të jetë
 vetë materia. Burim i informatës nuk është materia por Menquria superiore jashtë materies. Kjo



Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   40
Menquri ka ekzistuar para materies. Materia është sjellur në ekzistencë, i është dhënë formë dhe
 është organizuar nga Ai.



 NGJASHMËRIA E NJERIUT
 ME MAJMUNIN ËSHTË PËRRALLË!
 Kompletimi i hartës së gjenomit njerëzor sot nuk jep rezultatin se njeriu dhe majmuni janë
 kushërinjë. Nuk duhet mashtruar nga tentimet e evolucionistëve për ta shftytëzuar këtë zhvillim
 të ri shkencor ashtu siç kanë bërë me të gjitha zhvillimet tjera.
 Sikur që e dimë, kompletimi i tashëm i hartës së gjeneve të njeriut në kuadër të Projektit të
 Gjenomit Njerëzor është një përparim i rëndësishëm shkencor. Por disa rezultate të këti projekti
 po shtrembërohen nga disa publikime evolucioniste. Pohohet se gjenet e shimpanzës kanë 98%
 ngjashmëri me gjenet e njeriut dhe kjo promovohet si fakt për pohimin se majmunët janë të
 lidhur me njerĂ«zit gjĂ« kjo qĂ« sjell te teoria e evolucionit. NĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, kjo Ă«shtĂ« njĂ« pjesĂ« “fallso”
 e evidencës së promovuar nga evolucionistët të cilët përfitojnë nga mungesa e njohurisë lidhur
 me këtë temë në shoqëri.




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih            www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   41
POHIMI PËR NGJASHMËRI 98 % ËSHTË
 PROPAGANDË MASHTRUESE
 Së pari, duhet deklaruar se koncepti i ngjashmërisë 98 përqindëshe midis ADN-së së njeriut dhe
 shimpanzës, i përdorur shpesh nga evolucionistët është mashtrim.
 Për të pohuar se ndërtimi gjenetik i njeriut dhe shimpanzës ka 98 % ngjashmëri, duhet bërë
 hartën e gjenomit të shimpanzës, njëjtë sikur të njeriut, pastaj këto të dyjat duhet të krahasohen
 dhe pastaj duhet të nxirret rezultati i këtij krahasimi. Mirëpo nuk ekziston asnjë rezultat i tillë për
 arsye se deri më tani është bërë harta e vetëm të gjenomit të njeriut. Akoma nuk është bërë
 ndonjë hulumtim i tillë tek shimpanza.
 Në realitet, ngjashmëria 98 përqindëshe midis gjeneve të njeriut dhe shimpanzës, i cili po sillet në
 agjendë, është një sllogan propagandues qëllimisht i krijuar disa vite më parë. Kjo ngjashmëri
 është një gjeneralizim tejmase i ekzagjërua,r bazuar në ngjashmërinë e sekuencës së aminoacideve
 të nja 30-40 proteinave bazike, prezente tek njeriu dhe shimpanza. Analiza e sekuencës është bërë
 duke e pĂ«rdorur metodĂ«n e quajtur “hibridizimi i ADN-sĂ«â€ nĂ« sekuencat e ADN-sĂ« qĂ« janĂ« nĂ«
 korrelacion me këto proteina dhe vetëm ai numër i kufizuar i proteinave është krahasuar.
 Mirëpo ekzistojnë rreth njëqind mijë gjene, dhe në bazë të kësaj njëqind mijë proteina të shifruara
 nga këto gjene tek njeriu. Për këtë arsye, nuk ekziston asnjë bazë shkencore për pohimin se të
 gjitha gjenet e njeriut dhe të majmunit janë 98% të ngjashme vetëm për shkak se 40 nga 100 000
 proteinat janë të ngjashme.



Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   42
Për më tepër, krahasimi i ADN-së kryer në këto 40 proteina është gjithashtu kontraverz. Ky
 krahasim është bërë në vitin 1987 nga dy biologët Sibley dhe Ahlquist dhe është publikuar në
 Journal of Molecular Evolution. 19 Mirëpo një shkencëtar tjetër i quajtur Sarich, i cili ka ekzaminuar të
 dhënat e fituara nga këta dy shkencëtarë, ka konkluduar se besueshmëria e metodës që ata kanë
 përdorur është kontraverze dhe të dhënat janë interpretuar në mënyrë të ekzagjeruar.



 ADN I NJERIUT ËSHTË POASHTU I NGJASHËM
 ME ATË TË KRIMBIT, MUSHKONJËS DHE PULËS!
 Për më tepër, proteinat bazike të sipër përmendura janë molekula vitale të zakonshme prezente
 edhe tek qeniet e tjera të ndryshme të gjalla. Struktura e llojit të njëjtë të proteinave prezente jo
 vetëm te shimpanza, por gjithashtu edhe tek krijesa tjera të gjalla krejtësisht të ndryshme, është
 shumë e ngjashme me atë të njerut.
 Për shembull analizat gjenetike të publikuara në New Scientist kanë zbuluar 75% ngjashmëri midis
 ADN-së së krimbave nematode dhe njeriut. Kjo definitivisht nuk do të thotë se ekziston vetëm
 25% dallim midis njeriut dhe këtyre krimbave! Sipas trungut familjar të bërë nga evolucionistët,
 tipi Chordata ku është i përfshirë njeriu, dhe tipi Nematoda ishin shumë të ndryshëm nga njëri
 tjetri qysh para 530 milion vitesh.
 Pastaj një zbulim tjetër i cili poashtu u paraqit në media, thotë se krahasimet e bëra midis gjeneve
 të Drosophila sp. dhe gjeneve të njeriut tregojnë një ngjashmëri prej 60%.

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih            www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   43
Në një rast tjetër, analizat e bëra në proteinat e caktuara e paraqesin njeriun poaq afër të lidhur
 me qenie të tjera të gjalla të ndryshme. Në një hulumtim të kryer nga hulumtuesit e Universitetit
 të Kembrigjit janë krahasuar disa proteina të kafshëve tokësore. Quditërisht, në gati të gjithë
 shembujt, qeniet njerëzore dhe pulat janë qiftëzuar si kushërinjtë më të afërt. Kushëriri tjetër më i
 afërt ishte krokodili. 23
 NjĂ« shembull tjetĂ«r i pĂ«rdorur nga evolucionistĂ«t lidhur me “ngjashmĂ«rinĂ« gjenetike midis njeritu
 dhe majmunit”, Ă«shtĂ« prezenca e 48 kromozomeve tek shimpanzat dhe gorillat krahas 46
 kromozomeve tek njeriu. Evolucionistët e konsiderojnë afërsinë e numrit të kromozomeve si
 indikacion të lidhjes evolutive. Por, nëse logjika e tillë e përdorur nga evolucionistët do të ishte
 valide, atĂ«herĂ« njeriu do ta kishte njĂ« kusheri edhe mĂ« tĂ« afĂ«rt se sa shimpanza: “pataten”! PĂ«r
 arsye se numri i kromozomeve tek patatja është i njëjtë me atë tek njeriu:
 Këta shembuj konfirmojnë se koncepti i ngjashmërisë gjenetike nuk përbën evidencë për teorinë
 e evolucionit. Kjo për arsyen se ngjashmëritë gjenetike nuk janë në linjë me skemat e supozuara
 evolucioniste, dhe përkundrazi, këto tregojnë rezultate krejtësisht të kundërta.



 NGJASHMËRITË GJENETIKE E SHQETËSOJNË
 “SKEMËN EVOLUCIONISTE” E CILA KËRKOHET TË KONSTITUOHET
 Nuk është aspak befasi se kur kjo qështje vlerësohet si e tërë, shihet se tema e
 ”ngjashmĂ«risĂ« biokimike” nuk konstituon evidencĂ« pĂ«r evolucionin por e hudhĂ« kĂ«tĂ« teori nĂ«

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   44
greminë. Dr. Christian Schwabe, hulumtues biokimist nga Fakulteti i Mjekësisë në Universitetin e
 South Carolina, është një shkencëtar evolucionist i cili ka kaluar vite të tëra duke kërkuar evidencë
 për evolucionin në fushën molekulare. Në veqanti ai ka kryer hulumtime në proteinat e tipit të
 insulinës dhe relaksinës dhe ka tentuar që të krijojë një afërsi evolutive midis qenieve të gjalla.
 Mirëpo, atij i është dashur të pranojë shumë here se ai nuk ka mundur të gjejë ndonjë evidencë
 për evolucionin në ndonjë pikë të studimeve të tij. Në një artikull të publikuar në një revistë
 shkencore, ai thotë:
 Evolucioni molekular është duke u pranuar si metodë më superiore ndaj asaj paleontologjike për
 zbulimin e afërsive evolutive. Si evolucionist molekular unë do të duhej të isha i ngazëllyer. Në
 vend të kësaj duket turbullues fakti se ekzistojnë shumë përjashtime në progresionin e renditur të
 specieve përcaktuar sipas homologjisë molekulare: këto janë aq të shumta në të vërtetë sa që unë
 mendoj se përjashtimi mund të bartë ne vete porosi më të rëndësishme. 24
 Bazuar në zbulimet e vonshme në fushën e biologjisë molekulare, biokimisti i famshëm Prof.
 Michael Denton ka dhënë këto komente:
 Secila klasë e nivelit molekular është unike, e izoluar dhe e palidhur me ndërmjetësues. Kështuqë,
 molekulat, njësoj sikur fosilet kanë dështuar të sigurojnë ndërmjetësuesit e pakapshëm të kërkuar
 aq gjatĂ« nga biologjia evolucioniste
NĂ« nivelin molekular asnjĂ« organizĂ«m nuk Ă«shtĂ« “mĂ« i
 vjetĂ«r” ose “mĂ« primitiv” apo “mĂ« i avancuar” krahasuar me tĂ« afĂ«rmit e tij
Ka pak dyshim se
 sikur këto fakte molekulare të ishin të pranishme para një shekulli
ideja e evolucionit organik
 mund të mos ishte pranuar kurrë. 25



Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   45
NGJASHMËRITË NUK JANË VËRTETIM PËR
 EVOLUCIONIN POR PËR KRIJIMIN
 Sigurisht se është e natyrshme për trupin e njeriut që të ketë disa ngjashmëri molekulare me
 qeniet e tjera të gjalla, për arsye se të gjitha këto janë të ndërtuara nga qelizat e njëjta, të gjitha
 përdorin ujin dhe atmosferën e njëjtë, të gjitha konsumojnë ushqimin e përbërë nga molekulat e
 njëjta. Sigurisht se metabolizmi i tyre dhe me këtë edhe ndërtimi i tyre gjenetik do ti përgjasojë
 njërti tjetrit. Megjithatë, ky nuk është vërtetim se ato kanë evoluar nga paraardhës të përbashkët.
 Ky “material i njĂ«jtĂ«â€ nuk Ă«shtĂ« rezultat i evolucionit por i “dizajnit tĂ« njĂ«jtĂ«â€, qĂ« do tĂ« thotĂ« se
 ato janë krijuar sipas planit të njëjtë.
 ËshtĂ« e mundur tĂ« sqarohet kjo qĂ«shtje me njĂ« shembull: tĂ« gjitha konstruksionet nĂ« botĂ« janĂ« tĂ«
 ndërtuara me material të ngjashëm (tulla, hekur, qimento, etj). Por kjo nuk do të thotë se këto
 ndĂ«rtesa kanĂ« “evoluar” nga njĂ«ra tjetra. Ato janĂ« ndĂ«rtuar ndaras duke pĂ«rdorur materialin e
 rëndomtë. E njëjta gjë vlen edhe për qeniet e gjalla poashtu.
 Jeta nuk ka filluar si rezultat i rastësive të pavetëdijshme siç pohon evolucioni, por si rezultat i
 krijimit nga Perëndia, i Gjithëfuqishmi, Poseduesi i diturisë dhe menqurisë të pafund.
 Ai (All-llahu) është që krijoi (pa kurrfarë shembulli) qiejt dhe tokën, e si mund të ketë Ai fëmijë
 kur nuk pati bashkëshorte? çdo send e krijoi Ai, dhe është më i dijshmi për të gjitha sendet e
 krijuara. Ky është All-llahu, Zoti juaj, nuk ka të adhuruar përveç Tij, Krijues i çdo sendi, pra
 adhuronie AtĂ«; Ai Ă«shtĂ« mbikĂ«qyrĂ«s ndaj çdo sendi. (Kur’ani, 6:101-102)


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   46
KONKLUZION
 Si shtesë e krejt informatave që i kemi shqyrtuar deri më tash, ne mendojmë se do ishte ndihmesë
 theksimi i një fakti tjetër.
 Përveq ngjashmërisë sipërfaqësore midis tyre, majmunët nuk janë më të afërt me qeniet njerëzore
 se sa ndonjë shtazë tjetër. Për më tepër, kur përdoret intelegjenca si mjet i krahasimit, bleta e cila
 prodhon mrekullinë gjeometrike të huallit, apo merimanga e cila e prodhon mrekullinë
 inxhinierike të rrjetës, janë më të afërta me njeruin se sa majmuni. Ne bile edhe mund të themi se
 ato janë më superiore në disa aspekte.
 Sidoqoftë, midis njeriut dhe majmunit ekziston një zbraztësirë marramendëse e cila kurrë nuk
 mund të mbyllet me trille e përralla. Fundja, majmuni është një shtazë pa asnjë dallim me kalin
 apo qenin në aspektin e vetëdijes. Njeriu, në anën tjetër është qenie me vetëdije dhe vullnet, e cila
 mund të mendojë, arsyetojë, vendosë dhe gjykojë. Të gjitha këto kualitete janë funksione të
 ‘shpirtit’ qĂ« ai posedon. Dallimi mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m qĂ« e shkakton kĂ«tĂ« zbraztĂ«sirĂ« gjigante midis
 njeriut dhe qenieve tjera tĂ« gjalla Ă«shtĂ« ky “shpirt”. AsnjĂ« ngjshmĂ«ri fizike nuk mund ta afrojĂ« kĂ«tĂ«
 zbraztĂ«sirĂ« midis njeriut dhe qenieve tjera tĂ« gjalla. E vetmja krijesĂ« nĂ« natyrĂ« qĂ« ka “shpirt” Ă«shtĂ«
 njeriu.
 Ky kualitet superior të cilin e posedon njeriu dhe i cili e dallon atë nga qenie e tjera të gjalla, në
 Kur’an referohet si:




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   47
Mandej, Ai e formëson atë (në barkun e nënës) dhe nga ana e vet i jep shpirt atij dhe Ai është që
 juve ju pajis edhe me dëgjim, me të parit dhe me zemër, e pak send është ajo që ju falënderoni.
 (Kur’ani 32:9)



 IDETË E GABUARA DARVINISTO-MATERIALISTE RRETH PROJEKTIT
 TË GJENOMIT NJERËZOR
 Me bërjen të njohur të të arriturave të fundit në Projektin e Gjenomit Njerëzor, disa institucione
 publikuese kanë filluar të përhapin mesazhe çorientuese duke e keqinformuar publikun, ashtuqë
 rruga pa krye ku ka mbërrirë evolucioni të mos bëhet e ditur edhe më tutje.
 MĂ« herĂ«t, ne pĂ«rmendĂ«m mesazhet mashtruese tĂ« evolucionistĂ«ve rreth “ngjashmĂ«rive gjenetike”
 dhe e bëmë të qartë se këto janë interpretime subjektive të cilat nuk sjellin ndonjë fakt për teorinë
 e evolucionit. Një temë tjetër e cila po promovohet dhe po theksohet me të madhe nën sllogane e
 tituj të ndryshëm nga shtypi Darvinsto-Materialist, është pohimi se zbulimi i hartës së gjeneve
 sugjeron se fati i caktuar nga Perëndia mund të sfidohet.
 Ky është një keqkuptim dhe mashtrim i madh i trumbetura nga qarqe të ndryshme. Titujt që po
 paraqiten tash vonë në shtypin e shkruar dhe deklaratat e bëra në diskutime në programet
 televizive japin impresionin e njĂ« indoktrinimi tinzar. ËshtĂ« njĂ« gabim i madh prezentimi i
 informatave nga projekti i gjenomit njerĂ«zor, i shoqĂ«ruar nga mesazhe si “Njeriu mĂ« nuk do tĂ«
 jetĂ« i mundur nga fati i tij”. Sepse nĂ« fakt, hartimi i gjenomit njerĂ«zor nuk ka kurrfarĂ« rĂ«ndĂ«sie nĂ«

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   48
rrjedhjen e fatit të njeriut. Prodhimi i hartës së gjeneve të njeriut në asnjë mënyrë nuk do ta
 ndërrojë formën e fatit të njeriut, për arsye se ai gjithashtu është i parapërcaktuar.



 RRJEDHJA E FATIT NUK MUND TË NDËRROJË
 Fati është njohuria e përsosur e Perëndisë për të gjitha ngjarjet, të tashmet apo të ardhmet, sikur
 një moment i vetëm. Zoti veqse i di ngjarjet të cilat akoma nuk kanë ndodhur. Një numër i madh
 i njerëzve nuk mund të kuptojnë se si Perëndia mund të dijë se çfarë do të ndodhë në të
 ardhmen, me fjalĂ« tĂ« tjera se mund ta dijĂ« realitetin e fatit. SidoqoftĂ« “ngjarjet tĂ« cilat akoma nuk
 kanĂ« ndodhur” janĂ« tĂ« tilla vetĂ«m pĂ«r neve. TĂ« gjitha ato ngjarje rezultatin e tĂ« cilave ne e
 pĂ«rshkruajmĂ« si tĂ« “panjohur” janĂ« “tĂ« panjohura” vetĂ«m pĂ«r neve. Zoti i cili e posedon
 njohurinë e pafundme nuk është i kufizuar nga koha dhe hapësira. Në asnjë mënyrë, sepse ishte
 Ai që e krijoi kohën dhe hapësirën. Për këtë arsye e kaluara, e tashmja dhe e ardhmja janë që të
 gjitha njĂ«soj pĂ«r Zotin; pĂ«r TĂ« çdo gjĂ« veqse ka ndodhur dhe Ă«shtĂ« kryer. Çdo gjĂ« qĂ« neve na
 ndodhë tani dhe që do të na ndodhë në të ardhmen, është veqse e mbaruar dhe e kryer në
 shikimin e Perëndisë. Në kohën e duhur të gjithë njerëzit e takojnë fatin që Perëndia e ka
 përgatitur për ta.
 Ashtu sikur dikush që e ka në dorë shiritin e një filmi dhe që mund ta shohë fillimin, fundin dhe
 gjithqka që është në mes si një tërësi të vetme, njësoj Zoti di çdo gjë rreth qenieve njerëzore që Ai
 i ka krijuar. Zoti i cili di gjithqka si në një moment të vetëm, e ka shpallur Fuqinë e tij ndaj nesh


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih          www.islamischen.ch                e-mail: info@islamischen.ch   49
duke e krijuar pafundësinë, ose kohën pafundësisht të gjatë, në një moment të vetëm, e kjo do të
 thotë, në një kohë pafundësisht të shkurtër.
 Perëndia ka krijuar çdo njeri të në kaluarën dhe të tashmen duke e ditur çdo detaj të jetës së tyre.
 Qfarëdo që do ti ndodhë dikuj, qoftë kjo e mirë apo e keqe në sytë e tij, ndodhë mbrenda dijes së
 PerĂ«dnisĂ«. Sura An’am zbulon se gjithqka qĂ« ndodhĂ« nĂ« kĂ«tĂ« botĂ«, qoftĂ« kjo e vogĂ«l apo e madhe
 ndodhë me vullnetin e Perëndisë:
 çelësat e fshehtësive janë vetëm tek Ai, atë (fshehtësinë) nuk e di kush pos Tij. Ai e di çka ka në
 tokĂ« dhe nĂ« det, Ai e di pĂ«r çdo gjeth qĂ« bie dhe s’ka kokĂ«rr nĂ« thellĂ«si tĂ« tokĂ«s, s’ka tĂ« njomĂ« dhe
 s’ka tĂ« thatĂ« qĂ« nuk Ă«shtĂ« (shĂ«nuar) nĂ« librin e qartĂ«. (Kur’ani 6:59)
 Kjo është e vërtetë për secilin njeri dhe për secilën ngjarje. As nuk është e mundur që që dikush
 ta ndërrojë fatin që Perëndia e ka përgatitur për të, e as që është e mundur që të bëhet të ngjajë
 ndonjë ndryshim në rrjedhjen e ngjarjeve. Perëndia e ka krijuar secilin me jetëzgjatje të caktuar
 dhe momenti i vdekjes është caktuar (vendi, koha dhe forma) në vështrimin e Perëndisë. Për
 shembull, sëmundja nga e cila do të vuajë ndonjë person është paracaktuar me biliona vite para
 lindjes së tij. Se a do të shërohet apo jo ai njeri nga ajo sëmundje është vendosur nga Zoti në fatin
 e tij. Edhe mjekët, infermierët, spitalet dhe metodat e trajtimit që do të jenë motor i shërimit të tij
 janë të shkruara që më pare në vështrimin e Perëndisë. Për këtë arsye, fakti që dikush shërohet
 nga ndonjë sëmundje nuk do të thotë se ai ka mashtruar fatin e tij, por kjo do të thotë se shërimi i
 tij është pjesë e fatit të njëjtë.
 Nëse, në vitet që vijnë, jeta e dikuj zgjatet me intervenime kohore në gjene, kjo nuk do të thotë se
 kjo ngjarje e ka mposhtur fatin e atij personi. Kjo, thjeshtë, do të thotë kështu: Perëndia i ka

Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih           www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   50
dhënë këtij personi jetë të gjatë dhe se Ai e ka bërë përfundimin e hartës së gjeneve si mjet që jeta
 e tij të jetë e gjatë. Zbulimi i hartës së gjeneve, të jetuarit e atij personi në atë kohë dhe zgjatje e
 jetës së tij me metoda shkencore janë që të gjitha fati i tij. Krejt kjo është përcaktuar në sytë e
 Perëndisë para se ai person të vinte në këtë botë.
 Njësoj, dikush sëmundja fatale e të cilit është kuruar nëpërmjet zbulimeve të bëra në spektrin e
 këtij projekti, prapë nuk e ka ndërruar fatin e tij. Kjo për arsye se është fati i atij personi që të
 shërohet nga ajo sëmundje nëpërmes mjeteve të këtij projekti.
 Rrjedhimisht, kompletimi i projektit të gjenomit njerëzor dhe fakti se ai njeri do të mund të
 intervenojë në ndërtimin gjenetik, nuk do të thotë konfrontim i fatit të krijuar nga Perëndia.
 Përkundrazi, në këtë mënyrë njerëzimi i përcjell zhvillimet e krijuara për të nga Perëndia, dhe
 gjurmon e përfiton nga informatat e krijuara nga Perëndia. Nëse njeri jeton 120 vite falë këtyre
 zhvillimeve shkencore, kjo sigurisht është jetëzgjatje e dekretuar për të nga Zoti, dhe për këtë
 arsye ai ka jetuar aq gjatë.
 Zoti ka shpallur në një ajet se jeta e secilit njeri është e paraqitur në një libër në sytë e Tij:
 All-llahu ju krijoi prej dheu, mandej prej një pike uji, e pastaj ju bëri çift. E asnjë femër nuk bart e
 as nuk lind ndryshe, vetĂ«m se me dijen e Tij, dhe nuk i jepet kujt tĂ« jetojĂ« gjatĂ« ose t’i shkurtohet
 jeta e tij, vetĂ«m se ajo Ă«shtĂ« e shĂ«nuar nĂ« LibĂ«r, e kjo pĂ«r All-llahun Ă«shtĂ« e lehtĂ«. (Kur’ani 35:11)
 Studenti i cili bie nga provimi pranues në universitet për disa vite para se të pranohet në degën ku
 ai dëshiron, biznismeni i cili e shpëton kompaninë e tij nga bankrotimi, njerëzit të cili i ikin në
 momentin e fundit një rrëmbimi të aeroplanit, dhe të tjerët që bëjnë gjëra të njëjta, që të gjithë


Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih             www.islamischen.ch                  e-mail: info@islamischen.ch   51
vetëm janë duke e jetuar fatin e tyre. Askush nga ta nuk mund ta ndërrojë atë fat, e as që dikush
 tjetër ka fuqi për ta ndërruar fatin e tyre për ta.
 Shkurtimisht thĂ«nĂ«, shprehjet si “E kam mashtruar fatin”, “E kam ndĂ«rruar fatin” apo “Kam
 intervenuar nĂ« fatin tim” janĂ« si pasojĂ« e injorancĂ«s tĂ« shkaktuar nga mosnjohja e fakteve rreth
 fatit. Në anën tjetër, edhe personi që i përdorë këto shprehje gjithashtu është i parapërcaktuar:
 kur, si dhe nën qfarë kushtesh ai do ti thotë këto gjëra, janë që të gjitha të përcaktuara në sytë e
 PerĂ«ndisĂ«. ËshtĂ« Zoti Ai qĂ« i di tĂ« gjitha.
 Perëndia na ka informuar se çdo gjë është e regjistruar në një libër të qartë në sytë e Tij. Ne
 jetojmë atë që është e shkruar në atë libër, as më shumë as më pak.
 E ata qĂ« nuk besuan thanĂ«: “Nuk do tĂ« na vijĂ« neve kijameti!” Thuaj: “Po. pasha Zotin tim qĂ« e
 di tĂ« fshehtĂ«n, pa tjetĂ«r do t’ju vijĂ« ai juve. Atij nuk mund t’i fshihet as nĂ« qiell as nĂ« tokĂ« sendi sa
 grimca, e as mĂ« i vogĂ«l, e as mĂ« i madh, vetĂ«m se janĂ« tĂ« regjistruar nĂ« librin e qartĂ«â€. (Kur’ani
 34:3)
 Nuk ndodh asnjë fatkeqësi në tokë e as në trupin tuaj, e që të mos jetë në shënime para se të
 ngjajĂ« ajo, e kjo pĂ«r All-llahun Ă«shtĂ« e lehtĂ«. (Kur’ani 57:22)




Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih            www.islamischen.ch                 e-mail: info@islamischen.ch   52
Mrekullia E Krijimit Ne Adn
Mrekullia E Krijimit Ne Adn
Mrekullia E Krijimit Ne Adn
Mrekullia E Krijimit Ne Adn
Mrekullia E Krijimit Ne Adn

More Related Content

What's hot

Harun yahya frankmasoneria globale
Harun yahya   frankmasoneria globaleHarun yahya   frankmasoneria globale
Harun yahya frankmasoneria globaleLibra Islame
 
Femra Nen Mbrojtjen E Islamit
Femra Nen Mbrojtjen E IslamitFemra Nen Mbrojtjen E Islamit
Femra Nen Mbrojtjen E Islamitguest41e4e
 
Dr. bekir topallogllu gruaja ne islam
Dr. bekir topallogllu    gruaja ne islamDr. bekir topallogllu    gruaja ne islam
Dr. bekir topallogllu gruaja ne islamLibra Islame
 
Frankmasoneria Globale
Frankmasoneria GlobaleFrankmasoneria Globale
Frankmasoneria Globaleguestef339
 
Dr. shefik kurdiq martesa dhe marredheniet intime ne islam
Dr. shefik kurdiq   martesa dhe marredheniet intime ne islamDr. shefik kurdiq   martesa dhe marredheniet intime ne islam
Dr. shefik kurdiq martesa dhe marredheniet intime ne islamLibra Islame
 
Fenomeni Kur Anor
Fenomeni Kur AnorFenomeni Kur Anor
Fenomeni Kur Anorguest41e4e
 
Abdul mexhid ez zindani - kurani eshte i verteti
Abdul mexhid ez zindani  - kurani eshte i vertetiAbdul mexhid ez zindani  - kurani eshte i verteti
Abdul mexhid ez zindani - kurani eshte i vertetiLibra Islame
 
Besimi, Bazat Esenca Negacioni
Besimi, Bazat   Esenca   NegacioniBesimi, Bazat   Esenca   Negacioni
Besimi, Bazat Esenca Negacioniguest41e4e
 
Kur Ani Prin Rrugen Drejt Shkences
Kur Ani Prin Rrugen Drejt ShkencesKur Ani Prin Rrugen Drejt Shkences
Kur Ani Prin Rrugen Drejt Shkencesguest41e4e
 
Le Ta Dije Rinia
Le Ta Dije RiniaLe Ta Dije Rinia
Le Ta Dije Riniaguest41e4e
 
Martesa Dhe Marrëdhëniet Intime Në Islam
Martesa Dhe Marrëdhëniet Intime Në IslamMartesa Dhe Marrëdhëniet Intime Në Islam
Martesa Dhe Marrëdhëniet Intime Në Islamguest41e4e
 

What's hot (13)

Harun yahya frankmasoneria globale
Harun yahya   frankmasoneria globaleHarun yahya   frankmasoneria globale
Harun yahya frankmasoneria globale
 
Femra Nen Mbrojtjen E Islamit
Femra Nen Mbrojtjen E IslamitFemra Nen Mbrojtjen E Islamit
Femra Nen Mbrojtjen E Islamit
 
Dr. bekir topallogllu gruaja ne islam
Dr. bekir topallogllu    gruaja ne islamDr. bekir topallogllu    gruaja ne islam
Dr. bekir topallogllu gruaja ne islam
 
artan
artanartan
artan
 
Frankmasoneria Globale
Frankmasoneria GlobaleFrankmasoneria Globale
Frankmasoneria Globale
 
Dr. shefik kurdiq martesa dhe marredheniet intime ne islam
Dr. shefik kurdiq   martesa dhe marredheniet intime ne islamDr. shefik kurdiq   martesa dhe marredheniet intime ne islam
Dr. shefik kurdiq martesa dhe marredheniet intime ne islam
 
Fenomeni Kur Anor
Fenomeni Kur AnorFenomeni Kur Anor
Fenomeni Kur Anor
 
Abdul mexhid ez zindani - kurani eshte i verteti
Abdul mexhid ez zindani  - kurani eshte i vertetiAbdul mexhid ez zindani  - kurani eshte i verteti
Abdul mexhid ez zindani - kurani eshte i verteti
 
Besimi, Bazat Esenca Negacioni
Besimi, Bazat   Esenca   NegacioniBesimi, Bazat   Esenca   Negacioni
Besimi, Bazat Esenca Negacioni
 
Kur Ani Prin Rrugen Drejt Shkences
Kur Ani Prin Rrugen Drejt ShkencesKur Ani Prin Rrugen Drejt Shkences
Kur Ani Prin Rrugen Drejt Shkences
 
Le Ta Dije Rinia
Le Ta Dije RiniaLe Ta Dije Rinia
Le Ta Dije Rinia
 
Hz
HzHz
Hz
 
Martesa Dhe Marrëdhëniet Intime Në Islam
Martesa Dhe Marrëdhëniet Intime Në IslamMartesa Dhe Marrëdhëniet Intime Në Islam
Martesa Dhe Marrëdhëniet Intime Në Islam
 

Similar to Mrekullia E Krijimit Ne Adn

Hz. Musa
Hz. MusaHz. Musa
Hz. Musaguest41e4e
 
Krijesa Te Mrekullueshme
Krijesa Te MrekullueshmeKrijesa Te Mrekullueshme
Krijesa Te Mrekullueshmeguest41e4e
 
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njerezimin
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per NjereziminIslami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njerezimin
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njereziminguest41e4e
 
Frankmasoneria Globale
Frankmasoneria GlobaleFrankmasoneria Globale
Frankmasoneria Globaleguest41e4e
 
Frankmasoneria globale
Frankmasoneria globaleFrankmasoneria globale
Frankmasoneria globaleFSstudio
 
Frankmasoneria Globale
Frankmasoneria GlobaleFrankmasoneria Globale
Frankmasoneria Globaleguest41e4e
 
Harun yahya kurani prin rrugen drejt shkences
Harun yahya   kurani prin rrugen drejt shkencesHarun yahya   kurani prin rrugen drejt shkences
Harun yahya kurani prin rrugen drejt shkencesLibra Islame
 
Dita E Gjykimit
Dita E GjykimitDita E Gjykimit
Dita E Gjykimitguest41e4e
 
Dita E Gjykimit
Dita E GjykimitDita E Gjykimit
Dita E Gjykimitguest41e4e
 
Dita e gjykimit
Dita e gjykimitDita e gjykimit
Dita e gjykimitFSstudio
 
Kurani Prin Rrugen Drejt Shkences
Kurani Prin Rrugen Drejt ShkencesKurani Prin Rrugen Drejt Shkences
Kurani Prin Rrugen Drejt Shkencesguest41e4e
 
Harun yahya hz. musa
Harun yahya   hz. musaHarun yahya   hz. musa
Harun yahya hz. musaLibra Islame
 
Femra nen mbrojtjen e islamit
Femra nen mbrojtjen e islamitFemra nen mbrojtjen e islamit
Femra nen mbrojtjen e islamitLavdrimi91
 
Dr. Jusuf Kardavi - Islami dhe varferia
Dr. Jusuf Kardavi - Islami dhe varferiaDr. Jusuf Kardavi - Islami dhe varferia
Dr. Jusuf Kardavi - Islami dhe varferiaShkumbim Jakupi
 
Të mësojmë islamin tonë. albanian (shqip)
Të mësojmë islamin tonë. albanian (shqip)Të mësojmë islamin tonë. albanian (shqip)
Të mësojmë islamin tonë. albanian (shqip)HarunyahyaAlbanian
 
Krijimi I Universit
Krijimi I UniversitKrijimi I Universit
Krijimi I Universitguest41e4e
 
E Verteta E Jetes Se Kesaj Bote
E Verteta E Jetes Se Kesaj BoteE Verteta E Jetes Se Kesaj Bote
E Verteta E Jetes Se Kesaj Boteguest41e4e
 
E verteta e jetes se kesaj bote
E verteta e jetes se kesaj boteE verteta e jetes se kesaj bote
E verteta e jetes se kesaj boteFSstudio
 

Similar to Mrekullia E Krijimit Ne Adn (20)

Hz. Musa
Hz. MusaHz. Musa
Hz. Musa
 
Krijesa Te Mrekullueshme
Krijesa Te MrekullueshmeKrijesa Te Mrekullueshme
Krijesa Te Mrekullueshme
 
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njerezimin
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per NjereziminIslami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njerezimin
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njerezimin
 
Frankmasoneria Globale
Frankmasoneria GlobaleFrankmasoneria Globale
Frankmasoneria Globale
 
Frankmasoneria globale
Frankmasoneria globaleFrankmasoneria globale
Frankmasoneria globale
 
Frankmasoneria Globale
Frankmasoneria GlobaleFrankmasoneria Globale
Frankmasoneria Globale
 
Harun yahya kurani prin rrugen drejt shkences
Harun yahya   kurani prin rrugen drejt shkencesHarun yahya   kurani prin rrugen drejt shkences
Harun yahya kurani prin rrugen drejt shkences
 
Dita e gjykimit
Dita e gjykimitDita e gjykimit
Dita e gjykimit
 
Dita E Gjykimit
Dita E GjykimitDita E Gjykimit
Dita E Gjykimit
 
Dita E Gjykimit
Dita E GjykimitDita E Gjykimit
Dita E Gjykimit
 
Dita e gjykimit
Dita e gjykimitDita e gjykimit
Dita e gjykimit
 
Kurani Prin Rrugen Drejt Shkences
Kurani Prin Rrugen Drejt ShkencesKurani Prin Rrugen Drejt Shkences
Kurani Prin Rrugen Drejt Shkences
 
Harun yahya hz. musa
Harun yahya   hz. musaHarun yahya   hz. musa
Harun yahya hz. musa
 
Femra nen mbrojtjen e islamit
Femra nen mbrojtjen e islamitFemra nen mbrojtjen e islamit
Femra nen mbrojtjen e islamit
 
Dr. Jusuf Kardavi - Islami dhe varferia
Dr. Jusuf Kardavi - Islami dhe varferiaDr. Jusuf Kardavi - Islami dhe varferia
Dr. Jusuf Kardavi - Islami dhe varferia
 
Të mësojmë islamin tonë. albanian (shqip)
Të mësojmë islamin tonë. albanian (shqip)Të mësojmë islamin tonë. albanian (shqip)
Të mësojmë islamin tonë. albanian (shqip)
 
Krijimi I Universit
Krijimi I UniversitKrijimi I Universit
Krijimi I Universit
 
E Verteta E Jetes Se Kesaj Bote
E Verteta E Jetes Se Kesaj BoteE Verteta E Jetes Se Kesaj Bote
E Verteta E Jetes Se Kesaj Bote
 
E verteta e jetes se kesaj bote
E verteta e jetes se kesaj boteE verteta e jetes se kesaj bote
E verteta e jetes se kesaj bote
 
E verteta e jetes se kesaj bote (1)
E verteta e jetes se kesaj bote (1)E verteta e jetes se kesaj bote (1)
E verteta e jetes se kesaj bote (1)
 

More from guest41e4e

Me Mbretin Alfons PĂ«R Sovran Histori E Skenderbeut
Me Mbretin Alfons PĂ«R Sovran   Histori E SkenderbeutMe Mbretin Alfons PĂ«R Sovran   Histori E Skenderbeut
Me Mbretin Alfons PĂ«R Sovran Histori E Skenderbeutguest41e4e
 
LetëR NëNëS Dhe MotrëS Muslimane
LetëR NëNëS Dhe MotrëS MuslimaneLetëR NëNëS Dhe MotrëS Muslimane
LetëR NëNëS Dhe MotrëS Muslimaneguest41e4e
 
Le Ta Dije Rinia
Le Ta Dije RiniaLe Ta Dije Rinia
Le Ta Dije Riniaguest41e4e
 
Kush ëShtë Mevdudiu
Kush ëShtë MevdudiuKush ëShtë Mevdudiu
Kush ëShtë Mevdudiuguest41e4e
 
Lufta E Bedrit
Lufta E BedritLufta E Bedrit
Lufta E Bedritguest41e4e
 
Kurani PëRopjekje PëR Të Kuptuarit BashkëKohor
Kurani PëRopjekje PëR Të Kuptuarit BashkëKohorKurani PëRopjekje PëR Të Kuptuarit BashkëKohor
Kurani PëRopjekje PëR Të Kuptuarit BashkëKohorguest41e4e
 
Kurani Mbrojtes Dhe Sherues
Kurani Mbrojtes Dhe SheruesKurani Mbrojtes Dhe Sherues
Kurani Mbrojtes Dhe Sheruesguest41e4e
 
Kurani ëShtë I VëRteti
Kurani ëShtë I VëRtetiKurani ëShtë I VëRteti
Kurani ëShtë I VëRtetiguest41e4e
 
Krijimi I Universit
Krijimi I UniversitKrijimi I Universit
Krijimi I Universitguest41e4e
 
Komploti Boteror
Komploti BoterorKomploti Boteror
Komploti Boterorguest41e4e
 
Koment I Sures Jasin
Koment I Sures JasinKoment I Sures Jasin
Koment I Sures Jasinguest41e4e
 
Karakteri I Muslimanit
Karakteri I MuslimanitKarakteri I Muslimanit
Karakteri I Muslimanitguest41e4e
 
Jeta Familjare NĂ« Islam
Jeta Familjare NĂ« IslamJeta Familjare NĂ« Islam
Jeta Familjare NĂ« Islamguest41e4e
 
Jeta Dhe E Vdekja
Jeta Dhe E VdekjaJeta Dhe E Vdekja
Jeta Dhe E Vdekjaguest41e4e
 
Islami Feja E Njerzimit
Islami Feja E NjerzimitIslami Feja E Njerzimit
Islami Feja E Njerzimitguest41e4e
 
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njerezimin
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per NjereziminIslami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njerezimin
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njereziminguest41e4e
 
Islami ëShtë Fe E PëRsosur
Islami ëShtë Fe E PëRsosurIslami ëShtë Fe E PëRsosur
Islami ëShtë Fe E PëRsosurguest41e4e
 
Islami Dhe VarfëRia
Islami Dhe VarfëRiaIslami Dhe VarfëRia
Islami Dhe VarfëRiaguest41e4e
 
Islami Denon Terrorismin
Islami Denon TerrorisminIslami Denon Terrorismin
Islami Denon Terrorisminguest41e4e
 
Isai Do TĂ« Kthehet
Isai Do TĂ« KthehetIsai Do TĂ« Kthehet
Isai Do TĂ« Kthehetguest41e4e
 

More from guest41e4e (20)

Me Mbretin Alfons PĂ«R Sovran Histori E Skenderbeut
Me Mbretin Alfons PĂ«R Sovran   Histori E SkenderbeutMe Mbretin Alfons PĂ«R Sovran   Histori E Skenderbeut
Me Mbretin Alfons PĂ«R Sovran Histori E Skenderbeut
 
LetëR NëNëS Dhe MotrëS Muslimane
LetëR NëNëS Dhe MotrëS MuslimaneLetëR NëNëS Dhe MotrëS Muslimane
LetëR NëNëS Dhe MotrëS Muslimane
 
Le Ta Dije Rinia
Le Ta Dije RiniaLe Ta Dije Rinia
Le Ta Dije Rinia
 
Kush ëShtë Mevdudiu
Kush ëShtë MevdudiuKush ëShtë Mevdudiu
Kush ëShtë Mevdudiu
 
Lufta E Bedrit
Lufta E BedritLufta E Bedrit
Lufta E Bedrit
 
Kurani PëRopjekje PëR Të Kuptuarit BashkëKohor
Kurani PëRopjekje PëR Të Kuptuarit BashkëKohorKurani PëRopjekje PëR Të Kuptuarit BashkëKohor
Kurani PëRopjekje PëR Të Kuptuarit BashkëKohor
 
Kurani Mbrojtes Dhe Sherues
Kurani Mbrojtes Dhe SheruesKurani Mbrojtes Dhe Sherues
Kurani Mbrojtes Dhe Sherues
 
Kurani ëShtë I VëRteti
Kurani ëShtë I VëRtetiKurani ëShtë I VëRteti
Kurani ëShtë I VëRteti
 
Krijimi I Universit
Krijimi I UniversitKrijimi I Universit
Krijimi I Universit
 
Komploti Boteror
Komploti BoterorKomploti Boteror
Komploti Boteror
 
Koment I Sures Jasin
Koment I Sures JasinKoment I Sures Jasin
Koment I Sures Jasin
 
Karakteri I Muslimanit
Karakteri I MuslimanitKarakteri I Muslimanit
Karakteri I Muslimanit
 
Jeta Familjare NĂ« Islam
Jeta Familjare NĂ« IslamJeta Familjare NĂ« Islam
Jeta Familjare NĂ« Islam
 
Jeta Dhe E Vdekja
Jeta Dhe E VdekjaJeta Dhe E Vdekja
Jeta Dhe E Vdekja
 
Islami Feja E Njerzimit
Islami Feja E NjerzimitIslami Feja E Njerzimit
Islami Feja E Njerzimit
 
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njerezimin
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per NjereziminIslami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njerezimin
Islami Ndikimi I Tij Ne Civilizim Dhe Merita E Tij Per Njerezimin
 
Islami ëShtë Fe E PëRsosur
Islami ëShtë Fe E PëRsosurIslami ëShtë Fe E PëRsosur
Islami ëShtë Fe E PëRsosur
 
Islami Dhe VarfëRia
Islami Dhe VarfëRiaIslami Dhe VarfëRia
Islami Dhe VarfëRia
 
Islami Denon Terrorismin
Islami Denon TerrorisminIslami Denon Terrorismin
Islami Denon Terrorismin
 
Isai Do TĂ« Kthehet
Isai Do TĂ« KthehetIsai Do TĂ« Kthehet
Isai Do TĂ« Kthehet
 

Mrekullia E Krijimit Ne Adn

  • 1.
  • 2. NĂ« emĂ«r tĂ« All-llahut, tĂ« GjithĂ«mĂ«shirshmit, MĂ«shiruesit! MREKULLIA E KRIJIMIT NË ADN Harun Yahya Botuar nga: e pabotuar TĂ« gjitha tĂ« drejtat e kĂ«tij libri i takojnĂ« autorit Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 2
  • 3. HYRJE ............................................................................................................................................................................................................................. 5 KTHESË E MADHE NË HISTORINË E NJERËZIMIT............................................................................................................................................................... 5 ADN: BURIMI I TË DHËNAVE TË JETËS ............................................................................................................................................................................. 8 STRUKTURA SEKRETE E AND-SË........................................................................................................................................................................................ 9 VËLLIMET E INFORMATAVE NË QELIZËN NJERËZORE .......................................................................................................................................................10 QELIZAT: NJËSITË NDËRTUESE TË NJERËZVE ...................................................................................................................................................................12 MENÇURIA NË QELIZË.....................................................................................................................................................................................................15 ASNJË DIZAJN NUK MUND TË NDODHË RASTËSISHT ........................................................................................................................................................18 ADN ALFABETI ...............................................................................................................................................................................................................20 RENDITJA E GJENEVE .....................................................................................................................................................................................................21 ADN-JA E SFIDON RASTËSINË.........................................................................................................................................................................................22 NJË KRIJIM UNIK: VETËREPLIKIMI I ADN-SË ..................................................................................................................................................................26 NJË SHEMBULL TJETËR I PAZOTËSISË SË EVOLUCIONISTËVE: SKENARI I “BOTËS SË ARN-SË” ........................................................................................30 INFORMATAT NË STRUKTURAT E GJALLA DHE VDEKJA E MATERIALIZMIT....................................................................................................................... 36 MATERIA NUK MUND TË PRODHOJË INFORMATA ............................................................................................................................................................ 37 ORIGJINA E INFORMATAVE NË NATYRË ..........................................................................................................................................................................40 Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 3
  • 4. NGJASHMËRIA E NJERIUT ME MAJMUNIN ËSHTË PËRRALLË!...........................................................................................................................................41 POHIMI PËR NGJASHMËRI 98 % ËSHTË PROPAGANDË MASHTRUESE.............................................................................................................................. 42 ADN I NJERIUT ËSHTË POASHTU I NGJASHËM ME ATË TË KRIMBIT, MUSHKONJËS DHE PULËS!...................................................................................... 43 NGJASHMËRITË GJENETIKE E SHQETËSOJNË “SKEMËN EVOLUCIONISTE” E CILA KËRKOHET TË KONSTITUOHET ............................................................. 44 NGJASHMËRITË NUK JANË VËRTETIM PËR EVOLUCIONIN POR PËR KRIJIMIN.................................................................................................................. 46 KONKLUZION................................................................................................................................................................................................................. 47 IDETË E GABUARA DARVINISTO-MATERIALISTE RRETH PROJEKTIT TË GJENOMIT NJERËZOR..............................................................................................48 RRJEDHJA E FATIT NUK MUND TË NDËRROJË.................................................................................................................................................................49 KLONIMI I QENIEVE NJERËZORE APO GJALLESAVE TJERA NUK ËSHTË KRIJIM ............................................................................................................... 53 POHIMET E FUNDIT LIDHUR ME MBËSHTJETJEN FOSILE TË TEORISË SË EVOLUCIONIT GJITHASHTU JANË TASHMË HISTORI............................................. 54 “ZBULIMI FOSIL KËRCËNON TEORINË E EVOLUCIONIT TË SHPENDËVE”......................................................................................................................... 55 NJË MOMENT GJIGAND NË HISTORINË E PALEONTOLOGJISË ........................................................................................................................................... 56 Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 4
  • 5. HYRJE KTHESË E MADHE NË HISTORINË E NJERËZIMIT Sot Ă«shtĂ« dita e njĂ« kthese tĂ« madhe nĂ« histori. Filozofia materialiste, e cila njĂ«herĂ« i qe imponuar njerĂ«zimit nĂ«n trajtĂ«n e shkencĂ«s, ironikisht po rrĂ«zohet sot nga vetĂ« shkenca. Materializmi, filozofia sipas sĂ« cilĂ«s gjithqka Ă«shtĂ« e pĂ«rbĂ«rĂ« nga materia dhe i cili e mohon ekzistencĂ«n e PerĂ«ndisĂ«, Ă«shtĂ« nĂ« fakt njĂ« version bashkĂ«kohor i paganizmit. PaganĂ«t e vjetĂ«r i adhuronin gjĂ«sendet e vdekura siç ishin idhujt nga druri apo guri dhe i konsideronin ato pĂ«r qenie hyjnore. Filozofia materialiste, nĂ« anĂ«n tjetĂ«r, e bazon pohimin e saj nĂ« besimin se njeriu dhe tĂ« gjitha qeniet tjera janĂ« tĂ« krijuara vetĂ«m nga atomet dhe molekulat. Sipas kĂ«saj pikĂ«pamjeje supersticioze, atomet jo tĂ« gjalla nĂ« njĂ«farĂ« mĂ«nyre e organizuan vetveten dhe me kohĂ« fituan jetĂ« e vetĂ«dije, duke e sjellur finalisht kĂ«shtu nĂ« ekzistencĂ« njeriun. Ky besim suepersticioz i bazuar nĂ« materializĂ«m quhet ‘evolucion’. Besimi nĂ« evolucionin, i paraqitur pĂ«r herĂ« tĂ« pare nĂ« kulturat pagane tĂ« SumerianĂ«ve tĂ« vjetĂ«r dhe tĂ« GrekĂ«ve antikĂ«, nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« u ringjall nĂ« shekullin e nĂ«ntĂ«mbĂ«dhjetĂ« nga njĂ« grup i shkencĂ«tarĂ«ve materialistĂ«, dhe kĂ«shtu u soll nĂ« agjendĂ«n botĂ«rore. Charles Darwin Ă«shtĂ« mĂ« i njohuri nga kĂ«ta shkencĂ«tarĂ«. Teoria e evolucionit tĂ« cilĂ«n ai e zhvilloi e humbi kot kohĂ«n e botĂ«s sĂ« shkencĂ«s pĂ«r 150 vite, dhe megjithĂ« natyrĂ«n e saj me tĂ« meta, gjĂ« kjo gjĂ«rĂ«sisht e pranuar, ajo mbijetoi deri tash vonĂ« pĂ«r arsyera thjeshtĂ« ideologjike. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 5
  • 6. SidoqoftĂ«, siç u pĂ«rmend edhe mĂ« herĂ«t, sot materializmi po falimenton me njĂ« zhurmĂ« gjĂ«muese. Shpesh thuhet se ishin tre teoretĂ« tĂ« njohur materialistĂ« tĂ« cilĂ«t manovruan shekullin XIX: Frojdi, Marksi dhe Darvini. TeoritĂ« e dy tĂ« parĂ«ve u studiuan, testuan dhe duke u vĂ«rtetuar pĂ«r jovalide, u mohuan pastaj nĂ« shekullin e njĂ«zetĂ«. TashmĂ«, edhe teoria e Darvinit po kapitullon nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n mĂ«nyrĂ«. Disa zhvillime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nĂ« Qershorin e vitit 2000 e lehtĂ«suan kĂ«tĂ« rrĂ«zim tĂ« madh tĂ« materializmit. SĂ« pari, disa shkencĂ«tarĂ« tĂ« cilĂ«t po kryenin disa eksperimente pĂ«r tĂ« thyer shpejtĂ«sinĂ« e dritĂ«s, bĂ«nĂ« njĂ« zbulim qĂ« ndryshoi tĂ«rĂ«sisht drejtimin e tĂ« gjitha premisave shkencore. NĂ« njĂ« eksperiment ku u thye shpejtĂ«sia e dritĂ«s, shkencĂ«tarĂ«t observuan me mahnitje se efekti i eksperimentit ngjau para shkakut tĂ« tij. Kjo do tĂ« thoshte disfatĂ« pĂ«r qĂ«ndrimin e “shkakĂ«sisĂ«- kauzalitetit”, i cili qe vendosur nĂ« themele tĂ« pikĂ«pamjeve materialiste nĂ« shekullin 19. NĂ« shumĂ« publikime shkencore u raportua se “ky eksperiment vĂ«rtetoi se Ă«shtĂ« i mundshĂ«m efekti-pasoja pa shkak dhe se fundi i njĂ« ngjarjeje mund tĂ« ndodhĂ« para fillimit tĂ« saj.” NĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, tĂ« ndodhurit e efektit tĂ« njĂ« veprimi para veprimit qĂ« duket tĂ« jetĂ« shkaku i tij, Ă«shtĂ« fakt shkencor se tĂ« gjitha ngjarjet janĂ« krijuar individualisht. Kjo tĂ«rĂ«sisht e shembĂ« dogmĂ«n materialiste. Disa javĂ« mĂ« vonĂ« u zbulua se Arheopteriksi, shpendi fosil i paraqitur si ‘ fakti mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m fosil’ nga DarvinistĂ«t pĂ«r mĂ« shumĂ« se njĂ« shekull, ishte nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« jo fakt, por goditje fatale pĂ«r teorinĂ« e evolucionit. Kur u zbulua njĂ« fosil tjetĂ«r qĂ« nuk kishte dallim nga shpendtĂ« e tashĂ«m dhe ishte nja 75 milion vite mĂ« i vjetĂ«r se ky fosil (Arheopteriksi) qĂ« gjoja Ă«shtĂ« ‘paraardhĂ«si primitiv i shpendĂ«ve’, evolucionistĂ«t u shokuan. ShumĂ« revista qĂ« e kishin paraqitur mĂ« herĂ«t Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 6
  • 7. Arheopteriksin si ‘paraardhĂ«sin primitiv tĂ« shpendve’ u detyruan tash tĂ« raportojnĂ« se ‘ParaardhĂ«si si shpendĂ«ve u vĂ«rtetua tĂ« jetĂ« shpend’. PĂ«rfundimisht, projekti i gjenomit njerĂ«zor - njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« krijuar hartĂ«n e pĂ«rafĂ«rt tĂ« gjenomit njerĂ«zor, u konkludua dhe kĂ«shtu u bĂ«nĂ« tĂ« njohura pĂ«r njerĂ«zimin detajet e ‘informacionit gjenetik’ tĂ« cilat e bĂ«nĂ« tĂ« njohur faktin se sa i madhĂ«rishĂ«m Ă«shtĂ« krijimi i qenieve tĂ« gjalla nga PerĂ«ndia. Sot, secili qĂ« i mer nĂ« konsideratĂ« rezultatet e kĂ«tij projekti dhe qĂ« e sheh se njĂ« qelizĂ« e vetme njerĂ«zore pĂ«rmban mjaft informata sa pĂ«r tu deponuar nĂ« mijĂ«ra faqe enciklopedishĂ«, e kupton se qfarĂ« mrekullie e madhe e krijimit Ă«shtĂ« kjo. PrapĂ«seprapĂ«, evolucionisĂ«t pĂ«rpiqen qĂ« ti keqinterpretojnĂ« zbulimet e fundit, tĂ« cilat nĂ« fakt flasin kundĂ«r tyre, dhe ti paraqesin ato si fakt pĂ«r “ evolucionin”. TĂ« paaftĂ« pĂ«r tĂ« sqaruar se si e ka origjinĂ«n qoftĂ« edhe zingjiri i AND-sĂ« sĂ« njĂ« bakteri tĂ« vockĂ«l, evolucionistĂ«t tentojnĂ« tĂ« pĂ«rhapin mesazhe si ky “ gjenet njerĂ«zore u pĂ«rngjajnĂ« gjeneve shtazore”. Mesazhet e tilla janĂ« tĂ« pasakta dhe nuk kanĂ« ndonjĂ« vlerĂ« shkencore. KĂ«to mesazhe janĂ« dizajnuar pĂ«r tĂ« udhĂ«zuar mbrapsht shoqĂ«rinĂ«. NĂ« ndĂ«rkohĂ«, disa institucione shtypi, pĂ«r shkak tĂ« injorancĂ«s sĂ« tyre ndaj kĂ«saj teme dhe pĂ«r shkak tĂ« qasjes sĂ« njĂ«anshme, supozojnĂ« se Projekti i Gjenomit NjerĂ«zor paraqet ‘fakte pĂ«r evolucionin’ dhe mundohen ta prezantojnĂ« kĂ«tĂ« nĂ« atĂ« mĂ«nyrĂ«. NĂ« kĂ«tĂ« libĂ«r janĂ« sqaruar keqinterpretimet e mĂ«sipĂ«rme evolucioniste dhe Ă«shtĂ« qartĂ«suar natyra e cektĂ« dhe iracionale e vĂ«rejtjeve tĂ« ngritura ndaj qĂ«shtjes sĂ« krijimit. PĂ«rveq kĂ«saj kĂ«tu Ă«shtĂ« zbuluar nĂ« mĂ«nyrĂ« eksplicite ashpĂ«rsia e rrĂ«nimit tĂ« Darvinizmit me zbulimet e fundit. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 7
  • 8. Kur ti e lexon kĂ«tĂ« libĂ«r, do ta shohĂ«sh gjithashtu se filozofia materialiste e cila e mohon PerĂ«ndinĂ« po e arrin fundin e saj dhe se nĂ« shek. 21 njerĂ«zimi do ti kthehet pranimit tĂ« qĂ«llimit tĂ« njĂ«mendtĂ« tĂ« krijimit duke u çliruar nga mashtrimet si evolucioni. ADN: BURIMI I TË DHËNAVE TË JETËS Progresi i shkencĂ«s e tregon qartĂ« se qeniet e gjalla kanĂ« njĂ« strukturĂ« dhe rend skajshmĂ«risht kompleks i cili Ă«shtĂ« tepĂ«r i pĂ«rsosur pĂ«r tĂ« ardhĂ« nĂ« ekzistencĂ« rastĂ«sisht. Ky Ă«shtĂ« fakt se qeniet e gjalla janĂ« krijuar nga njĂ« Krijues i GjithĂ«fuqishĂ«m me njohuri superiore. Tash vonĂ« pĂ«r shembull me shpleksjen e strukturĂ«s perfekte tĂ« gjenit njerĂ«zor – gjĂ« kjo qĂ« u bĂ« qĂ«shtje prominente pĂ«r shkak tĂ« Projektit tĂ« Gjenomit – krijimi unik i Zotit u zbulua edhe njĂ« herĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ«. ShkencĂ«tarĂ«t nga e tĂ«r bota, prej SHBA-ve deri nĂ« KinĂ«, kanĂ« dhĂ«nĂ« pĂ«rpjekjet e tyrĂ« mĂ« tĂ« mira gjatĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« dekade, pĂ«r tĂ« deshifruar 3 bilion shkronjat kimike tĂ« ADN-sĂ« dhe pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar sekuencĂ«n e tyre. Si rezultat i kĂ«saj, 85% tĂ« tĂ« dhĂ«nave qĂ« pĂ«rfshihen nĂ« AND-nĂ« e njerĂ«zve mund tĂ« renditen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« duhur. Edhe pse ky Ă«shtĂ« njĂ« zhvillim shumĂ« ngacmues dhe i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, siç thotĂ« edhe Dr. Francis Collins i cili e udhĂ«heq Projektin e Gjenomit NjerĂ«zor, tani pĂ«r tani Ă«shtĂ« marrĂ« vetĂ«m hapi i parĂ« nĂ« deshifrimin e informatave qĂ« gjenden nĂ« ADN. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 8
  • 9. PĂ«r tĂ« kuptuar se pse deshifrimi i kĂ«tyre informatave merr kaq shumĂ« kohĂ«, ne duhet ta kuptojmĂ« natyrĂ«n e informatave tĂ« deponuara nĂ« ADN. STRUKTURA SEKRETE E AND-SË. NĂ« fabrikimin e produkteve teknologjike apo nĂ« menagjimin e njĂ« fabrike, mjetet mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« punĂ«suara janĂ« pĂ«rvoja dhe akumulimi i njohurisĂ« qĂ« i ka fituar njeriu gjatĂ« shumĂ« shekujve. Njohuria dhe pĂ«rvoja e nevojshme pĂ«r ndĂ«rtimin e trupit njerĂ«zor, “fabrikĂ«s” mĂ« tĂ« avancuar dhe sofistikuar nĂ« botĂ«, janĂ« tĂ« deponuara nĂ« ADN. ADN Ă«shtĂ« njĂ« molekulĂ« e madhe qĂ« ruhet me kujdes nĂ« bĂ«rthamĂ«n qelizore dhe qĂ« funksionon si njĂ« bankĂ« e tĂ« dhĂ«nave pĂ«r trupin e njeriut. Informatat e fshehura brenda ADN-sĂ« kontrollojnĂ« qindra ngjarje tĂ« ndryshme qĂ« ndodhin nĂ« qelizat e trupit tĂ« njeriut dhe nĂ« funksionimin e sistemit tĂ« tij, sikur edhe nĂ« qĂ«shtjet fizike, qĂ« nga ngjyra e flokĂ«ve dhe syve tĂ« personit e deri te lartĂ«sia e tij. PĂ«r shembull, edhe nĂ«se shtypja e gjakut tĂ« dikuj Ă«shtĂ« e lartĂ«, e ulĂ«t apo normale, mvaret nga informatat nĂ« ADN. NjĂ« qĂ«shtje e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« duhet potencuar kĂ«tu Ă«shtĂ« se qysh nga krijesa e parĂ« njerĂ«zore, triliona shembujt e ADN-sĂ« nĂ« biliona qelizat e njeriut janĂ« paraqitur nĂ« gjendjen e njĂ«jtĂ« tĂ« pĂ«rsosshmĂ«risĂ« dhe kompleksitetit siç janĂ« edhe sot. Duke i lexuar rreshtat e mĂ«poshtĂ«m ti poashtu do tĂ« shohĂ«sh se sa e paarsyeshme Ă«shtĂ« tĂ« pohohet, ashtu siç bĂ«jnĂ« evolucionistĂ«t, se gjoja njĂ« molekulĂ« e tillĂ«, me strukturĂ«n dhe mundĂ«sitĂ« e saj marramendĂ«se, Ă«shtĂ« krijuar si rezultat i rastĂ«sisĂ«. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 9
  • 10. VËLLIMET E INFORMATAVE NË QELIZËN NJERËZORE Informatat e deponuara nĂ« ADN nuk duhet tĂ« nĂ«nqmohen nĂ« asnjĂ« mĂ«nyĂ«. PĂ«r mĂ« tepĂ«r pasi qĂ« njĂ« molekulĂ« ADN e njeriut pĂ«rmban mjaftĂ« informata sa pĂ«r tĂ« mbushur miliona faqe enciklopedishĂ«, apo pĂ«r tĂ« mbushur rreth 1000 libra. VĂ«reje me vĂ«mendje kĂ«tĂ« fakt: njĂ« milion faqe enciklopedie, apo 1000 libra. Pra kjo do tĂ« thotĂ« se bĂ«rthama e çdo qelize pĂ«rmban aq informata sa pĂ«r tĂ« mbushur njĂ« milion faqe enciklopedie, informata kĂ«to qĂ« pĂ«rdoren pĂ«r kontrollin e funksioneve tĂ« trupit tĂ« njeriut. PĂ«r tĂ« tĂ«rhequr njĂ« analogji ne mund tĂ« pohojmĂ« se edhe 23 volumet e EnciklopedisĂ« Britanike, njĂ«rĂ«s nga minierat mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« informacioneve nĂ« botĂ« , kanĂ« vetĂ«m 25000 faqe. KĂ«shtuqĂ« para nesh qĂ«ndron njĂ« pamje e habitshme. NĂ« njĂ« molekulĂ« tĂ« gjetur nĂ« bĂ«rthamĂ«, e cila Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« e vogĂ«l se sa qeliza mikroskopike ku ajo Ă«shtĂ« e vendosur, ekziston njĂ« depo e tĂ« dhĂ«nave 40 herĂ« mĂ« e madhe se sa enciklopedia mĂ« e madhe e botĂ«s e cila pĂ«rmban me miliona artikuj informacioni. Kjo do tĂ« thotĂ« se kemi njĂ« enciklopedi 1000 volumĂ«she e cila Ă«shtĂ« unike dhe nuk ka diqka qĂ« mund tĂ« krahasohet me tĂ«. Kur njĂ« pjesĂ« e informacionit prezente nĂ« gjenin e njeriut do tĂ« lexohej çdo sekondĂ«, non-stop, do tĂ« duheshin 100 vite pĂ«r ta kompletuar kĂ«tĂ« proçes. NĂ«se informatat qĂ« gjenden nĂ« ADN do tĂ« vendoseshin nĂ« formĂ« libri, vĂ«llimet e vendosura nĂ« majĂ« tĂ« njĂ«ra tjetrĂ«s do tĂ« mbĂ«rrinin 70 metra lartĂ«si. Llogaritjet e fundit kanĂ« zbuluar se kjo enciklopedi gjigante pĂ«rmbanĂ« nja 3 bilion “tema” tĂ« ndryshme. NĂ«se informatat e ADN-sĂ« do tĂ« shkruheshin nĂ« letĂ«r, ajo letĂ«r do tĂ« zgjatej nga Poli i Veriut deri nĂ« Ekuador. KĂ«ta shembuj janĂ« indikacion i sasisĂ« madhĂ«shtore tĂ« informatave qĂ« gjenden nĂ« ADN. Tash shtrohet pyetja, si mund tĂ« bĂ«het fjalĂ« pĂ«r molekulĂ« qĂ« pĂ«rmban informata. Kjo pĂ«r arsye sepse Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 10
  • 11. ajo pĂ«r qka ne po flasim nuk Ă«shtĂ« kompjuter apo bibliotekĂ«, por vetĂ«m njĂ« pjesĂ« e trupit qĂ« Ă«shtĂ« me qindra mijĂ«ra herĂ« mĂ« e vogĂ«l se njĂ« milimetĂ«r, e pĂ«rbĂ«rĂ« thjeshtĂ« nga proteina, yndyra dhe molekula uji. Do tĂ« ishte njĂ« mrekulli me pĂ«rmasa mahnitĂ«se sikur kjo pjesĂ« pambarimisht e vogĂ«l e trupit do tĂ« pĂ«rmbante dhe depononte qoftĂ« edhe njĂ« informatĂ« tĂ« vetme e tĂ« mos flasim pĂ«r miliona informata tĂ« tilla. KompjuterĂ«t janĂ« momentalisht format mĂ« tĂ« pĂ«rparuara tĂ« teknologjisĂ« pĂ«r deponimin e informatave. Sasia e informatave e cila para 30 viteve nĂ« mĂ«nyrĂ« rutinore deponohej nĂ« njĂ« kompjuter me madhĂ«si sa tĂ« njĂ« dhome, sot mund tĂ« deponohet nĂ« disqe tĂ« vogla, por edhe teknologjia mĂ« e re e zbuluar nga intelegjenca njerĂ«zore, pas diturisĂ« sĂ« akumuluar me shekuj dhe punĂ«s sĂ« mundimshme, akoma Ă«shtĂ« larg nga arritja e kapacitetit deponues tĂ« informatave qĂ« ka njĂ« bĂ«rthamĂ« e vetme qelizore. Krahasimi nĂ« vijim i bĂ«rĂ« nga profesori i mirĂ«njohur i mikrobiologjisĂ« Michael Denton, mbase do tĂ« mjaftojĂ« pĂ«r tĂ« ndriquar kontrastin midis madhĂ«sisĂ« sĂ« vockĂ«l tĂ« ADN-sĂ« dhe sasisĂ« sĂ« madhe tĂ« informatave qĂ« ajo pĂ«rmban: Informatat e nevojshme pĂ«r tĂ« specifikuar dizajnin e tĂ« gjitha specieve tĂ« organizmave qĂ« kanĂ« ekiztuar ndonjĂ«herĂ« nĂ« planetĂ«, njĂ« numĂ«r i cili sipas G.G. Simpson arrin nĂ« pĂ«rafĂ«rsisht njĂ« mijĂ« milion, do tĂ« mund tĂ« mbaheshin nĂ« njĂ« lugĂ« qaji dhe akoma do tĂ« kishte vend aty pĂ«r tĂ« gjitha informatat qĂ« gjenden nĂ« secilin libĂ«r tĂ« shkruar ndonjĂ«herĂ«. 1 Si mundet njĂ« zingjir i padukshĂ«m pĂ«r syrin, i pĂ«rbĂ«rĂ« nga atomet, me diametĂ«r sa e njĂ« bilionta pjesĂ« e milimetrit, tĂ« pĂ«rmbajĂ« njĂ« memorie tĂ« tillĂ« dhe njĂ« kapacitet tĂ« tillĂ« informatash? KĂ«saj pyetje shtoja edhe kĂ«tĂ« tjetrĂ«n: PĂ«rdesisa secila nga 100 trilion qelizat e trupit tĂ«nd i dinĂ« pĂ«rmendĂ«sh njĂ« milion faqe informacioni, ti si njĂ« qenie njerĂ«zore intelegjente dhe e vetĂ«dijshme, Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 11
  • 12. sa faqe enciklopedie do tĂ« mund t’i memorizoje gjatĂ« tĂ«rĂ« jetĂ«s tĂ«nde. Diqka qĂ« Ă«shtĂ« edhe mĂ« e rĂ«ndĂ«sishme, qeliza i pĂ«rdorĂ« kĂ«to informata nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« rrjedhshme, nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« tejmase tĂ« planifikuar dhe koordinuar, nĂ« vendet e duhura dhe kurrĂ« nuk bĂ«n ndonjĂ« gabim. Akoma para se njeriu tĂ« vijĂ« nĂ« ekzistencĂ«, qelizat e tij veqse kanĂ« filluar proçesin e ndĂ«rtimit tĂ« tij. QELIZAT: NJËSITË NDËRTUESE TË NJERËZVE Fekondimi i qelizĂ«s vezĂ« nga spermatozoidi do tĂ« thotĂ« fillimi i jetĂ«s sĂ« re njerĂ«zore. Miliona spermatozoide garojnĂ« pĂ«r tĂ« fekonduar qelizĂ«n vezĂ«, por vetĂ«m njĂ« nga ta arrin ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ«. MegjithatĂ«, kjo garĂ« nuk i Ă«shtĂ« lĂ«nĂ« shansit apo rastĂ«sisĂ«, pasi qĂ« çdo fazĂ« e saj Ă«shtĂ« krijuar nga Zoti me pĂ«rmasa tĂ« fiksuara. PerĂ«ndia e shpallĂ« kĂ«tĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« nĂ« ajetin e shenjtĂ«: “Ne u kemi krijuar juve, e pĂ«rse nuk pranoni? A keni menduar pĂ«r farĂ«n qĂ« e dredhni. A ju e krijoni atĂ«, apo Ne jemi qĂ« e krijojmĂ«?” (Kur’ani 56:57-59) Kur qeliza spermatozoide e babait e fekondon qelizĂ«n vezĂ« tĂ« nĂ«nĂ«s, gjenet e prindĂ«rve bashkohen dhe pĂ«rcaktojnĂ« karakteristikat fizike tĂ« foshnjes qĂ« eventualisht do tĂ« lindet. Secili nga mijĂ«ra gjenet e ndryshme e ka njĂ« funksion tĂ« veqantĂ«. JanĂ« gjenet ato qĂ« e pĂ«rcaktojnĂ« ngjyrĂ«n e flokĂ«ve dhe syve, formĂ«n e fytyrĂ«s dhe detaje tjera tĂ« panumĂ«rta nĂ« skelet, organe tĂ« brendshme, tru, nerva dhe muskuj. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 12
  • 13. Kur sperma bashkohet me qelizĂ«n vezĂ«, formohet njĂ« qelizĂ« – themeli i qenies sĂ« re njerĂ«zore - dhe bashkĂ« me atĂ« qelizĂ« formohet gjithashtu kopja e parĂ« e molekulĂ«s sĂ« ADN-sĂ«, tĂ« cilat do ta bartin kodin gjenetik tĂ« personit brenda secilĂ«s qelizĂ« pĂ«rgjatĂ« tĂ«rĂ« jetĂ«s sĂ« tij. NĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« kjo qelizĂ« e parĂ«, veza e fekonduar, tĂ« zhvillohet nĂ« qenie njerĂ«zore, ajo duhet tĂ« shumohet, dhe nĂ« bazĂ« tĂ« kĂ«saj ajo fillon tĂ« ndahet me njĂ« vetĂ«dije tĂ« mrekullueshme. Kjo vetĂ«dije e zbulon vetveten nĂ« fazĂ«n e ardhshme. Duke u ndarĂ« qelizat ato fillojnĂ« tĂ« rriten ndryshĂ«m dhe shkojnĂ« nĂ« ato pjesĂ« tĂ« trupit ku ato nevojiten. NĂ« vend tĂ« njĂ« mase trupi tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« nga qeliza saktĂ«sisht tĂ« njĂ«jta, disa nga to shĂ«ndĂ«rrohen nĂ« qeliza syri dhe shkojnĂ« aty ku nevojiten, tĂ« tjerat formojnĂ« qelizat e zemrĂ«s dhe shkojnĂ« nĂ« gjoks, dhe prapĂ« disa tĂ« tjera shĂ«ndĂ«rrohen nĂ« qeliza lĂ«kure dhe e mbulojnĂ« tĂ«rĂ« trupin. TĂ« gjitha qelizat shumohen aq sa nevojitet pĂ«r indin e veqantĂ« tĂ« cilin ato do ta konstruktojnĂ«, dhe fillojnĂ« tĂ« bashkohen duke i dhĂ«nĂ« indit strukturĂ«n qĂ« i nevojitet, duke filluar kĂ«shtu krijimin e organeve tĂ« ndryshme. Koordinimi i kĂ«tij diferencimi dhe strukturimi Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« i mundur nga molekula e ADN-sĂ«. Ne nuk duhet ta lĂ«mĂ« mĂ«njanĂ« faktin se ADN nuk Ă«shtĂ« as biokimist qĂ« punon nĂ« laboratore tĂ« mbushura plot nga pajisjet mĂ« tĂ« reja, e as njĂ« super – kompjuter i aftĂ« pĂ«r tĂ« kryer triliona kalkulime nĂ« sekondĂ«. ADN Ă«shtĂ« molekulĂ« e krijuar nga atome si karboni, fosfori, azoti, hidrogjeni dhe oksigjeni. Le tĂ« kemi tani parasysh faktet vijuese: Triliona qelizat nĂ« trupin e njeriut shumohen me ndarje. SidoqoftĂ« gjenet e ndryshme nĂ« qelizat e ndryshme aktivizohen nĂ« kohĂ«ra tĂ« ndryshme, dhe me kĂ«tĂ« i lejojnĂ« qelizĂ«s qĂ« tĂ« diferencohet. Ose thĂ«nĂ« ndryshe, çdo qelizĂ« qĂ« ndahet dhe shumohet pas qelizĂ«s sĂ« parĂ«, pĂ«rmban kompletin e informatave gjenetike. Me fjalĂ« tjera, çdo qelizĂ« e vetme Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 13
  • 14. posedon mundĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« prodhuar muskulin e zemrĂ«s, lĂ«kurĂ«n, qelizat e kuqe tĂ« gjakut apo qfarĂ«do indi tjetĂ«r nĂ« trup. Edhepse secila qelizĂ« pĂ«rmbanĂ« pĂ«rshkrimin e tĂ«rĂ«sishĂ«m gjenetik tĂ« tĂ«rĂ« trupit, vetĂ«m disa gjene janĂ« aktive nĂ« kohĂ«ra tĂ« ndryshme nĂ« organe tĂ« ndryshme. PĂ«r shembull, çdo qelizĂ« pĂ«rmbanĂ« kodet pĂ«r zhvillimin dhe funksionimin e veshkĂ«ve, sidoqoftĂ« vetĂ«m gjenet relevante janĂ« aktive nĂ« atĂ« organ, nĂ« kohĂ«ra tĂ« caktuara nĂ« fazĂ«n e zhvillimit. NjĂ«jtĂ« me kĂ«tĂ«, enzimet e caktuara, psh glukozo-6-fosfati, gjenden kryesisht nĂ« mushkĂ«ri. Edhepse tĂ« gjitha qelizat e tĂ« gjitha organeve tĂ« tjera e posedojnĂ« pĂ«rshkrimin e kĂ«saj proteine ato kurrĂ« nuk e prodhojnĂ« atĂ«. Qelizat e syrit kurrĂ« nuk e bĂ«jnĂ«; pĂ«r shembull ato krijojnĂ« vetĂ«m atĂ« qĂ« Ă«shtĂ« e nevojshme pĂ«r syrin: qelizat nervore do tĂ« bartin porositĂ« nĂ« tru dhe nga truri nĂ« organe, qelizat e mushkĂ«rive do tĂ« purifikojnĂ« toksinet dhe qelizat yndyrore do tĂ« deponojnĂ« ushqimin pĂ«r kohĂ«n kur do tĂ« ketĂ« mungesĂ« ushqimi. AsnjĂ« nga to kurrĂ« nuk gabon dhe pĂ«r shembull tĂ« prodhojĂ« enzimet e lukthit. Pra kush e bartĂ« sipĂ«r kĂ«tĂ« divizion tĂ« pĂ«rsosur pune? Kush i urdhĂ«ron qelizat qĂ« tĂ« specializojnĂ« nĂ« fusha tĂ« ndryshme pasi qĂ« ato tĂ« jenĂ« ndarĂ« dhe shumuar? PĂ«r mĂ« tepĂ«r, si mundet qĂ« tĂ« gjitha qelizat tĂ« binden me aq vetĂ«dije, dhe kĂ« e dĂ«gjojnĂ« ato derisa punojnĂ« me njĂ« disciplinĂ« dhe organizim kaq tĂ« patĂ«metĂ«? ËshtĂ« shumĂ« e qartĂ« se asnjĂ« nga kĂ«to nuk janĂ« sisteme tĂ« rastĂ«sishme tĂ« formuara si rezultat i akoma rastĂ«sive tĂ« tjera. Kjo pĂ«rsoshmĂ«ri nuk pĂ«rfundon me faktin se qelizat paraqiten nĂ« vendin e duhur dhe nĂ« kohĂ«n e duhur, dhe vĂ«nĂ« nĂ« funksion gjenet e duhura. Qelizat duhet gjithashtu tĂ« jenĂ« prezente nĂ« fazat pĂ«rkatĂ«se tĂ« jetĂ«s, dhe atĂ« nĂ« sasi tĂ« duhur. Gjenet tona ‘riparuese’ punojnĂ« gjatĂ« tĂ«rĂ« kohĂ«s nĂ« gati tĂ« gjitha qelizat tona. Gjenet tjera funksionojnĂ« vetĂ«m nĂ« disa qeliza nĂ« periudha kritike gjatĂ« jetĂ«s, duke punuar pĂ«r vetĂ«m disa orĂ« para se tĂ« shkojnĂ« nĂ« gjendje gjumi. PĂ«r shembull prodhimi i qumĂ«shtit mundĂ«sohet nga gjenet gjatĂ« gjidhĂ«nies. Informata ekzistuese aktivizohet nĂ« kohĂ«n e Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 14
  • 15. duhur, nĂ« sasinĂ« e duhur dhe nĂ« vendin e duhur. PĂ«rdorimi i “koincidencĂ«s” nga evolucionistĂ«t pĂ«r tĂ« sqaruar kĂ«tĂ« vetĂ«dije, planifikim, pĂ«rcaktim, llogaritje, drejtim intelegjent dhe pĂ«rdorim tĂ« tĂ« biliontave pjesĂ« tĂ« informatave qĂ« gjenden nĂ« ADN, nĂ« fakt nuk Ă«shtĂ« sqarim aspak. AsnjĂ« sistem nĂ« botĂ«, as edhe mĂ« i thjeshti nuk mund tĂ« vijĂ« nĂ« ekzistencĂ« nga rastĂ«sia, kĂ«shtuqĂ« Ă«shtĂ« skajshmĂ«risht jologjike tĂ« shihen si rastĂ«si ndodhitĂ« e planifikuara dhe tĂ« organizuara qĂ« ngjajnĂ« nĂ« nivel tĂ« hapĂ«sirĂ«s mikroskopike. NĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, evolucionistĂ«t e pranojnĂ« se ata janĂ« larg nga ofrimi i sqarimit pĂ«r kĂ«tĂ« diferencim dhe ndarje tĂ« punĂ«ve nĂ« qelizĂ«. Mikrobiologu evolucionist Profesor Ali Demirsoy dĂ«shmon: NĂ« esencĂ« nuk Ă«shtĂ« vĂ«rtetuar akoma asnjĂ« sqarim i kĂ«naqshĂ«m pĂ«r zhvillimin e grupeve tĂ« qelizave me struktura dhe funksione shumĂ« tĂ« ndryshme. 2 TĂ« gjitha kĂ«to ngjarje tĂ« jashtĂ«zakonshme nuk munden thjeshtĂ« tĂ« llogariten nĂ« terme tĂ« rastĂ«sive apo sikur ato janĂ« vepĂ«r e vetĂ« qelizave. Pra, kush i drejton kĂ«to zhvillime qĂ« ngjajnĂ« nĂ« qelizĂ«,i krijon ato pĂ«r qĂ«llime tĂ« caktuara, dhe posedon intelegjencĂ«n dhe fuqinĂ« pĂ«r qĂ« paraqitur biliona pjesĂ« tĂ« informatave nĂ« njĂ« sipĂ«rfaqĂ« tĂ« tillĂ« tĂ« vockĂ«l, tĂ« pakapshme pĂ«r syrin e njeriut? MENÇURIA NË QELIZË NĂ« kĂ«tĂ« rast ti duhet ta pranosh se qfarĂ«do qelize nĂ« stomakun apo veshin tĂ«nd Ă«shtĂ« mĂ« e ditur se sa ti, dhe pasiqĂ« ajo i pĂ«rdor informatat e pĂ«rmendura nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« korrekte dhe perfekte, ajo Ă«shtĂ« edhe mĂ« e menqur se ti. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 15
  • 16. Por ku Ă«shtĂ« burimi i kĂ«saj menqurie? Si Ă«shtĂ« e mundur qĂ« secila nga 100 trilion qelizat e trupit tĂ« njeriut posedon kĂ«tĂ« aftĂ«si, informatĂ« dhe intelegjencĂ« tĂ« pabesueshme? NĂ« fund tĂ« fundit kĂ«to janĂ« vetĂ«m njĂ« grumbull i atomeve dhe pastaj janĂ« edhe tĂ« pavetĂ«dijshme. Merri atomet e tĂ« gjitha elementeve, kombinoji nĂ« forma dhe numra tĂ« ndryshĂ«m, do tĂ« fitosh molekula tĂ« ndryshme, por akoma kurrĂ« nuk mund tĂ« fitosh ndonjĂ« menquri. Qofshin kĂ«to molekula tĂ« vogla apo tĂ« mĂ«dha, tĂ« thjeshta apo komplekse, kjo nuk ka fare rĂ«ndĂ«si. KurrĂ« nuk do tĂ« mund tĂ« fitosh njĂ« mendje qĂ« me vetĂ«dije do tĂ« organizonte ndonjĂ« proces dhe do ta kryente atĂ«. Si mund tĂ« ndodhĂ« atĂ«herĂ« qĂ« molekula e ADN-sĂ«, e kompozuar nga mbarĂ«shtimi i numrit tĂ« caktuar tĂ« atomeve tĂ« pamenqura dhe pavetĂ«dije nĂ« sekuenca tĂ« caktuara, dhe enzimeve, tĂ« punojĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« harmonishme, tĂ« ketĂ« aftĂ«si tĂ« organizojĂ« veprime tĂ« panumĂ«rta tĂ« komplikuara dhe tĂ« ndryshme nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« pĂ«rsosur dhe mĂ« komplete nĂ« qelizĂ«? PĂ«rgjegjja nĂ« kĂ«tĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« e thjeshtĂ«; menquria nuk Ă«shtĂ« nĂ« kĂ«to molekula apo nĂ« qelizat ku ato gjenden, por nĂ« atĂ« qĂ« i ka krijuar kĂ«to molekula, qĂ« i ka programuar ato tĂ« funksionojnĂ« sikurse funksionojnĂ«. ThĂ«nĂ« shkurt, menquria Ă«shtĂ« prezente jo nĂ« veprĂ«n e bĂ«rĂ«, por nĂ« krijuesin e asaj vepre. Edhe kompjuteri mĂ« i zhvilluar Ă«shtĂ« produkt i menqurisĂ« dhe intelektit qĂ« ka shkruar dhe instaluar programet e tij, dhe pastaj e ka pĂ«rdorur atĂ«. NjĂ«soj, qeliza, ADN dhe ARN nĂ« tĂ«, dhe njeriu i pĂ«rbĂ«rĂ« nga qeliza tĂ« tilla nuk janĂ« asgjĂ« veqse vepra tĂ« Atij qĂ« i ka krijuar ato sikur edhe atĂ« qĂ« ato bĂ«jnĂ«. Pa marrĂ« parasysh se sa e pĂ«rkryer, komplete dhe e mahnitshme Ă«shtĂ« vepra, menquria gjithmonĂ« qĂ«ndron nĂ« pronarin e veprĂ«s. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 16
  • 17. NĂ«se ti do ta shihje njĂ« fjali tĂ« kuptimtĂ« nĂ« fletoren tĂ«nde nĂ« tavolinĂ«, a nuk do tĂ« ishe kurreshtar pĂ«r ta ditur kush e ka shkruar atĂ«. Ti kurrĂ« nuk do tĂ« mendoje se fletorja, lapsi dhe ngjyra u bashkuan si rezultat i erĂ«s dhe e shkruan atĂ« fjali. NĂ« ADN ne kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me biliona pjesĂ« tĂ« informatave, secila nga to kruciale pĂ«r qenien njerĂ«zore. HĂ« pra, pse nuk e bĂ«jmĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n pyetje rreth qelizĂ«s? NĂ«se informata nĂ« kompjuter apo nĂ« fletore Ă«shtĂ« shkruar nga dikush, kush e ka “shkruar” atĂ«herĂ« ADN-nĂ« e cila ka teknologji shumĂ« mĂ« superiore dhe mĂ« tĂ« avancuar, Ă«shtĂ« dizajnuar nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« pĂ«rkryer, Ă«shtĂ« krijuar dhe vendosur nĂ« qelizĂ«n e imtĂ«, e cila nga ana tjetĂ«r Ă«shtĂ« njĂ« mrekulli tjetĂ«r nĂ« vetvete? PĂ«rveq kĂ«saj, deri mĂ« sot ajo nuk ka humbur asnjĂ« nga aftĂ«sitĂ« qĂ« i ka pasur me mijĂ«ra vite. Çka mund tĂ« jetĂ« pĂ«r ty mĂ« e rĂ«ndĂ«sishme se sa tĂ« pyetesh: Kush dhe pse i ka krijuar kĂ«to qeliza, tĂ« cilat funksionojnĂ« non-stop nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« ti tĂ« mund tĂ« lexosh kĂ«ta rreshta, tĂ« shohĂ«sh, tĂ« marrĂ«sh frymĂ«, tĂ« mendosh, thĂ«nĂ« shkurt tĂ« ekzistosh dhe tĂ« vazhdosh tĂ« ekzistosh? A nuk Ă«shtĂ« pĂ«rgjegjja nĂ« kĂ«tĂ« pyetje ajo pĂ«r tĂ« cilĂ«n ti duhet tĂ« mendosh mĂ« sĂ« shumti nĂ« jetĂ«n tĂ«nde? Ne shohim njĂ« dizajn, planifikim dhe rend madhĂ«shtor qĂ« nga dielli nĂ« qiell e deri tĂ« ADN-ja nĂ« trupin e dikuj. Dhe tĂ« mendosh tash se cilado nga kĂ«to gjĂ«ra mund tĂ« jetĂ« rezultat i rastit, Ă«shtĂ« njĂ« pohim i papranueshĂ«m, diqka qĂ« Ă«shtĂ« e pamundur tĂ« mirret seriozisht. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 17
  • 18. ASNJË DIZAJN NUK MUND TË NDODHË RASTËSISHT Ti mund ta kesh parĂ« emrin e ndonjĂ« ndĂ«rtese, tĂ« bĂ«rĂ« me lule nĂ« kopsht para saj. Duke shikuar aty poshtĂ« ose edhe qĂ« nga larg, menjĂ«herĂ« mund ta kuptosh emrin e ndĂ«rtesĂ«s apo kompanisĂ« pĂ«rkatĂ«se. Kjo Ă«shtĂ« shenjĂ« se ato lule nuk janĂ« aty rastĂ«sisht por janĂ« vendosur ashtu nga kopshtarĂ«t dhe dizajnuesit. Ti mund edhe tĂ« mos i shohĂ«sh kopshtarĂ«t duke e bĂ«rĂ« atĂ«, por ti e kupton se ajo ka ndodhur, nga emri qĂ« ato lule formojnĂ«. NĂ« mĂ«nyrĂ« alternative, le tĂ« marrim sikur ti i ke lĂ«nĂ« pllakĂ«zat e shkapĂ«rderdhura nĂ« tavolinĂ« pasi qĂ« ke luajtur lojĂ«n e mozaikut. Kur kthehesh e sheh se pllakĂ«zat janĂ« nĂ« formĂ«n e fjalĂ«ve: “UnĂ« kam fituar”, dhe ti menjĂ«herĂ« e di se dikush i ka renditur ato nĂ« atĂ« radhitje tĂ« kuptimtĂ«. Ti kurrĂ« nuk do tĂ« mund tĂ« imagjinoje se pllakĂ«zat u bashkuan rastĂ«sisht dhe i formuan ato fjalĂ«, ashtu sikur kurrĂ« nuk do tĂ« mund tĂ« imagjinoje se emri qĂ« e kanĂ« krijuar lulet Ă«shtĂ« paraqitur rastĂ«sisht. Shkurtimisht, nĂ«se ekziston ndonjĂ« dizajn i drejtuar ndaj njĂ« caku tĂ« caktuar diku, atĂ«herĂ« ti e di se definitivisht duhet tĂ« ekzistojĂ« njĂ« dizajnues mbrapa atij dizajni. Ti mund tĂ« mos e kesh parĂ« dizajnuesin, sidoqoftĂ« ti mund tĂ« jesh i sigurtĂ« nĂ« ekzistencĂ«n e tij dhe qĂ«llimin e tij nga vepra qĂ« ai e ka bĂ«rĂ« dhe nga gjurmĂ«t qĂ« ka lĂ«nĂ« prapa vetes. Ideja kryesore qĂ« ne duam tĂ« parashtrojmĂ« me kĂ«ta shembuj Ă«shtĂ« kjo: NĂ«se ekziston qoftĂ« edhe shenja mĂ« e vogĂ«l e diqkaje tĂ« planifikuar diku, atje sigurisht gjenden gjurmĂ«t e poseduesit tĂ« menqurisĂ«. PĂ«r shembull, nĂ«se ti i rrokullis disa gurĂ« tĂ« bardhĂ« teposhtĂ« njĂ« mali triliona herĂ«, ti kurrĂ« nuk do tĂ« kesh shans tĂ« shohĂ«sh se ata gurĂ« janĂ« bashkuar dhe kanĂ« formuar emrin e njĂ« ndĂ«rtese. NĂ«se ekziston ndonjĂ« fjalĂ« apo fjali diku, tĂ« gjithĂ« do tĂ« pajtohen se ajo fjalĂ« apo fjali do tĂ« jetĂ« shkruar nga dikush. FjalĂ«t pa autor, apo dizajnet pa dizajnues janĂ« fare tĂ« pamundura. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 18
  • 19. Trupi i njeriut nĂ« anĂ«n tjetĂ«r posedon njĂ« strukturĂ« triliona herĂ« mĂ« komplekse se sa emri i njĂ« ndĂ«rtese apo se sa fjalĂ«t “UnĂ« kam fituar”, dhe prapĂ« Ă«shtĂ« tĂ«rĂ«sisht e pamundur tĂ« marrĂ«sh me mend se ky kompleksitet mund tĂ« ketĂ« ndodhur vetvetiu apo me rastĂ«si. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, triliona ADN-tĂ« qĂ« biliona qenie tĂ« gjalla i kanĂ« poseduar gjatĂ« miliona vitesh, janĂ« pĂ«rdorur nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« intelegjente, janĂ« shkruar nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« pĂ«rkryer pa asnjĂ« cen, dhe janĂ« vendosur nĂ« zona tĂ« imta tĂ« pakapshme pĂ«r syrin e thjeshtĂ«. E kjo do tĂ« thotĂ« se ekziston njĂ« Krijues i cili e ka dizajnuar dhe planifikuar qelizĂ«n me ADN-nĂ« brenda saj, nĂ« mĂ«nyrĂ« aq tĂ« pĂ«rsosur. TĂ« pohosh tĂ« kundĂ«rtĂ«n do tĂ« thotĂ« tĂ« shkosh prapa kufinjĂ«ve tĂ« arsyeshmĂ«risĂ« dhe tĂ« sulmosh vetĂ« themelin e tĂ« sĂ« vĂ«rtetĂ«s, arsyes dhe logjikĂ«s. PrapseprapĂ«, shumĂ« njerĂ«z, tĂ« cilĂ«t me shumĂ« gatishmĂ«ri do tĂ« thonĂ« se Ă«shtĂ« e pamundur qĂ« disa shkronja tĂ« rregullohen vetvetiu dhe tĂ« formojnĂ« qoftĂ« edhe tri fjalĂ« tĂ« vockla, mund tĂ« dĂ«gjojnĂ« pa asnjĂ« vĂ«rejtje mashtrimin se ishte rezultat i “koincidencĂ«s” ajo qĂ« biliona atome u bashkuan njĂ« nga njĂ« nĂ« njĂ« renditje tĂ« planifikuar dhe formuan njĂ« molekulĂ« si ADN-ja, e cila kryen njĂ« detyrĂ« aq super-komplekse. Kjo Ă«shtĂ« sikur njĂ« person i hipnotizuar i cili i Ă«shtĂ« nĂ«nshtruar hipnotizuesit dhe qĂ« pranon me sugjestion se ai Ă«shtĂ« derĂ«, dru apo hardhucë  Shembujt e dizajnit tĂ« patĂ«metĂ« nĂ« ADN nuk janĂ« tĂ« kufizuar vetĂ«m nĂ« rastet e pĂ«rmendura mĂ« lartĂ«. Kodimi i tĂ« dhĂ«nave nĂ« ADN Ă«shtĂ« dizajnuar nĂ« mĂ«nyrĂ« shumĂ« mĂ« fascinante dhe tĂ« mahnitshme. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 19
  • 20. ADN ALFABETI ADN-ja nĂ« bĂ«rthamĂ«n qelizore ka strukturĂ« spirale. Kur kjo do tĂ« nxirrej jashtĂ«, ADN-ja kthehet nĂ« njĂ« fije tĂ« hollĂ« me gjatĂ«si prej njĂ« metre ose ashtu diqka. MĂ«nyra se si ADN-ja e gjatĂ«sisĂ« njĂ« metĂ«rshe ose afĂ«rsisht ashtu diqka, tkurret nĂ« bĂ«rthamĂ«n e vockĂ«l qelizore, Ă«shtĂ« temĂ« qĂ« do konsideratĂ« tĂ« mĂ«tejme. Atomet qĂ« e ndĂ«rtojnĂ« ADN-nĂ« kanĂ« njĂ« dizajn superior qĂ« mundĂ«son pĂ«rmbajtjen e sasisĂ« maksimale tĂ« informatĂ«s nĂ« zonat sa mĂ« tĂ« vogla qĂ« tĂ« jetĂ« e mundur. Tri elemente gjenden nĂ« secilin hap tĂ« fijeve spirale qĂ« rrotullohen rreth njĂ«ra tjetrĂ«s: sheqeri, fosfati dhe bazat organike qĂ« pĂ«rmbajnĂ« hidrogjen tĂ« cilat e krijojnĂ« kodin e ADN-sĂ«. Edhepse mĂ«nyrat dhe funksionet janĂ« tĂ« njĂ«jta tek secili njeri, kodet e veqanta qĂ« u mundĂ«sojnĂ« njerĂ«zve tĂ« jenĂ« tĂ« ndryshĂ«m nga njĂ«ri tjetri, janĂ« tĂ« ndĂ«rtuara nga kĂ«to baza hidrogjenore. Dallimet nĂ« mĂ«nyrĂ«n e kombinimeve tĂ« kĂ«tyre katĂ«r bazave tĂ« ndryshme janĂ« arsyeja e tĂ« gjitha dallimeve midis njerĂ«zve. KĂ«to baza janĂ«: Adenina, Guanina, Citozina dhe Timina. Ato lidhen me njĂ«ra tjetrĂ«n bazuar nĂ« rregulla specifike. Sikur njĂ« gjuhĂ« e huaj tĂ« cilĂ«n shkencĂ«tarĂ«t sapo kanĂ« filluar tĂ« mĂ«sojnĂ« ta lexojnĂ«, kĂ«to katĂ«r tipe tĂ« bazave organike hidrogjenore e fshehin nĂ« vete tĂ«rĂ« kodin e ekzistencĂ«s sonĂ« biologjike. KĂ«to baza qĂ« e ndĂ«rtojnĂ« molekulĂ«n e ADN-sĂ« janĂ« tĂ« njohura me inicialet e tyre: A, T, G dhe C. Informatat nĂ« bankĂ«n e tĂ« dhĂ«nave nĂ« bĂ«rthamĂ«n qelizore janĂ« tĂ« deponuara nĂ« formĂ«n e alfabetit tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« nga kĂ«to katĂ«r shkronja. Secili gjen, i cili Ă«shtĂ« njĂ«si pĂ«rbĂ«rĂ«se e molekulĂ«s sĂ« ADN-sĂ«, pĂ«rcakton veti tĂ« posaqme tĂ« trupit tĂ« njeriut. Veti tĂ« panumĂ«rta si lartĂ«sia, ngjyra e syve, materiali dhe forma e hundĂ«s, pastaj veshĂ«ve Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 20
  • 21. dhe kafkĂ«s formohen me komandĂ«n e gjeneve tĂ« ndĂ«rlidhura. Ne mund tĂ« krahasojmĂ« secilin nga kĂ«to gjene me faqet e njĂ« libri. NĂ« faqe gjenden shkrime tĂ« pĂ«rbĂ«ra nga shkronjat A-T-G-C. NĂ« ADN-nĂ« e qelizĂ«s njerĂ«zore gjenden pĂ«rafĂ«rsisht 200 000 gjene. Secili gjen Ă«shtĂ« i kompozuar nga sekuenca speciale e nukleotideve, numri i tĂ« cilave sillet prej 1000 deri nĂ« 186 000 sipas tipit tĂ« proteinave me tĂ« cilat ato korrespondojnĂ«. KĂ«to gjene pĂ«rmbajnĂ« kodet e pĂ«rafĂ«rsisht 200 000 proteinave qĂ« funksionojnĂ« nĂ« trupin e njeriut dhe e kontrollojnĂ« prodhimin e kĂ«tyre proteinave. RENDITJA E GJENEVE NjĂ« nga zbulimet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« biologjisĂ« molekulare Ă«shtĂ« ai se disa gjene janĂ« me influente se sa tĂ« tjerat. Arsyeja e kĂ«saj Ă«shtĂ« se gjenet janĂ« tĂ« vendosura nĂ« njĂ« renditje shumĂ« tĂ« komplikuar. NĂ« hierarkinĂ« fundamentale gjenetike ekzistojnĂ« disa gjene tĂ« cilat janĂ« tĂ« ngarkuara me bartjen e funksioneve qĂ« pĂ«rsĂ«riten: krijimi i hemoglobinĂ«s, rritja e flokĂ«ve ose pĂ«r shembull prodhimi i enzimeve digjestive. EkzistojnĂ« gjenet “rregullatore” tĂ« vendosura mbi kĂ«to molekula punĂ«tore. KĂ«to i shtyjnĂ« molekulat punĂ«tore qĂ« tĂ« punojnĂ« dhe gjithashtu i ndalojnĂ« ato nga tĂ« punuarit. PĂ«r shembull, ato e ndalojnĂ« nga funsionimi gjenin e hemoglobinĂ«s gjatĂ« fĂ«mirjĂ«risĂ«. Ekziston njĂ« seri e ‘kontrolleve kryesore’ mbi punĂ«n edhe tĂ« punĂ«torĂ«ve e edhe tĂ« ‘drejtuesve tĂ« ndĂ«rmjetmë’. Vendimi i tyre ndikon nĂ« disa, bile edhe deri nĂ« qindra sub-njĂ«si. KĂ«to gjene janĂ« aq vitale sa qĂ« dĂ«mtimi i tyre gjatĂ« fazĂ«s embrionale mund tĂ« jetĂ« fatal. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 21
  • 22. Ky Ă«shtĂ« njĂ« fakt qĂ« kĂ«rkon konsideratĂ« tĂ« kujdesshme. Gjenet janĂ« molekula tĂ« pĂ«rbĂ«ra nga atomet. E pra, si Ă«shtĂ« e mundur qĂ« kĂ«to molekula tĂ« kenĂ« vendosur njĂ« organizim kaq tĂ« rregulluar midis tyre? Si mund tĂ« ndodhĂ« qĂ« njĂ« melekulĂ« tĂ« marrĂ« vendim pĂ«r tĂ« ndalur rritjen e dikuj dhe t’ia besojĂ« kĂ«tĂ« vendim gjeneve tjera, ashtu qĂ« ato ta pranojnĂ«, ti binden dhe ta implementojnĂ« kĂ«tĂ« vendim? Kush e ka vendosur kĂ«tĂ« disciplinĂ«? Tutje, triliona gjene nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pandĂ«rprerĂ« me miliona vite kryejnĂ« tĂ« njĂ«jtat funksione, me disciplinĂ«n e njĂ«jtĂ«, bindjen, intelegjencĂ«n dhe vetĂ«dijen e njĂ«jtĂ«.. TĂ« thuash tash se njĂ« sistem i tillĂ« u shfaq rastĂ«sisht Ă«shtĂ« absolutisht e quditshme. Nuk ka dyshim se Ă«shtĂ« PerĂ«ndia Ai qĂ« i ka programuar gjenet nĂ« mĂ«nyrĂ« aq tĂ« menqur dhe tĂ« pĂ«rsosur. ADN-JA E SFIDON RASTËSINË MatematicientĂ«t kanĂ« vĂ«rtetuar sot se rastĂ«sia nuk luan asnjĂ« rol nĂ« formimin e informatave tĂ« koduara brenda ADN-sĂ«. Kur dihet se molekula e ADN-sĂ« Ă«shtĂ« e pĂ«rbĂ«rĂ« nga miliona qifte bazash, gjasat e njĂ« krijimi tĂ« rastĂ«sishĂ«m tĂ« qoftĂ« edhe tĂ« njĂ« gjeni tĂ« vetĂ«m nga 200 000 sosh qĂ« e pĂ«rbĂ«jnĂ« ADN-nĂ«, janĂ« mĂ« tĂ« pakta se sa edhe fjala “e pamundur” do ti shprehte. Frank Salisbury, njĂ« biolog evolucionist, i thotĂ« fjalĂ«t nĂ« vijim rreth kĂ«saj “pamundĂ«sie”. NjĂ« proteinĂ« mesatare mund tĂ« pĂ«rfshijĂ« deri nĂ« 300 aminoacide. Gjeni i ADN-sĂ« qĂ« kontrollon kĂ«tĂ« do ti ketĂ« 1 000 nukleotide nĂ« zingjirin e tij. Duke qenĂ« se ekzistojnĂ« katĂ«r lloje tĂ« nukleotideve nĂ« zingjirin e ADN-sĂ«, njĂ« zingjirĂ« i tillĂ« i pĂ«rbĂ«rĂ« nga 1 000 lidhje mund tĂ« ekzistojĂ« Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 22
  • 23. nĂ« 41000 forma. Duke pĂ«rdorur njĂ« algjebĂ«r tĂ« thjeshtĂ« ne shohim se 41000 =10600. Kur numri dhjetĂ« shumĂ«zohet me vetveten 600 herĂ« e jep njĂ« figurĂ« ku numri 1 ka pas vetes 600 zero! Ky numĂ«r Ă«shtĂ« tĂ«rĂ«sisht jashtĂ« kufinjĂ«ve tĂ« tĂ« kuptuarit tonĂ«. 3 Sikur edhe po tĂ« supozonim se nĂ« njĂ« mjedis janĂ« tĂ« pranishme tĂ« gjitha nukleotidet e nevojshme bashkĂ« me kompleksin e molekulave dhe enzimeve tĂ« nevojshme pĂ«r kombinimin e tyre, gjasat qĂ« kĂ«to nukleotide tĂ« radhiten nĂ« sekuencĂ«n e dĂ«shiruar janĂ« 1nĂ« 41000, ose me fjalĂ« tjera 1 nĂ« 10600. Shkurt thĂ«nĂ«, gjasat e formimit tĂ« rastĂ«sishĂ«m tĂ« kodit tĂ« njĂ« proteine mesatare tĂ« trupit tĂ« njeriut nĂ« ADN janĂ« 1 me njĂ« njĂ«sh tjetĂ«r tĂ« pasuar nga 600 zero. Ky numĂ«r, i cili Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« larg se sa tĂ« jetĂ« astronomik, do tĂ« thotĂ« nĂ« praktikĂ«: gjasĂ« “zero” . E kjo do tĂ« thotĂ« se njĂ« sekuencĂ« e tillĂ« duhet tĂ« jetĂ« e ndikuar nga kontrolli dhe dituria e njĂ« fuqie tĂ« menqur dhe tĂ« vetĂ«dijshme. Gjasat janĂ« zero qĂ« kjo tĂ« ndodhĂ« “aksidentalisht” apo “rastĂ«sisht”. Mendo rreth librit qe je duke e lexuar pikĂ«risht tani. Si do tĂ« reagoje ti ndaj dikuj qĂ« do tĂ« thoshte se shkronjat janĂ« bashkuar rastĂ«sisht nga vetvetiu dhe e kanĂ« formuar kĂ«tĂ« shkrim? ËshtĂ« shumĂ« e qartĂ« se libri Ă«shtĂ« shkruar nga njĂ« person intelegjent dhe i vetĂ«dijshĂ«m. NjĂ«soj Ă«shtĂ« edhe me ADN-nĂ«. Fransis Crick, biokimisti i cili e zbuloi strukturĂ«n e ADN-sĂ« ka fituar qmimin NobĂ«l pĂ«r hulumtimet e kryera nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«. Crick, i cili ishte njĂ« evolucionist i flaktĂ«, dha kĂ«tĂ« pohim shkencor nĂ« librin qĂ« e shkroi pas vĂ«rtetimit tĂ« strukturĂ«s sĂ« mrekullueshme tĂ« ADN-sĂ«: “NjĂ« njeri i ndershĂ«m, i armatosur me tĂ«r njohuritĂ« qĂ« i kemi nĂ« dispozicion tani, mundet vetĂ«m tĂ« pohojĂ« se nĂ« njĂ«farĂ« mĂ«nyre, origjina e jetĂ«s paraqitet nĂ« njĂ« moment qĂ« Ă«shtĂ« gati mrekulli.” 4 Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 23
  • 24. Pra edhe sipas mendimit tĂ« Crick-ut, i cili ishte njĂ« nga ekspertĂ«t mĂ« tĂ« mĂ«dhenjĂ« tĂ« ADN-sĂ«, jeta kurrĂ« nuk mund tĂ« ketĂ« lindur nĂ« tokĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« spontane. Kur ne kemi parasysh rregullin dhe balancin sensitiv nĂ« tĂ« dhĂ«nat brenda ADN-sĂ«, bĂ«het edhe mĂ« e qartĂ« se sa e pamundur Ă«shtĂ« qĂ« ato tĂ« kenĂ« ardhur nĂ« jetĂ« nga rastĂ«sia. TĂ« dhĂ«nat e ADN- sĂ«, qĂ« pĂ«rbĂ«hen nga mĂ« shumĂ« se 3 bilionĂ« shkronja, janĂ« tĂ« kompozuara nga njĂ« sekuencĂ« speciale dhe tĂ« kuptimshme tĂ« shkronjave A-T-G-C. As edhe njĂ« shkronjĂ« e vetme nuk duhet tĂ« vendoset gabimisht nĂ« kĂ«tĂ« sekuencĂ«. NjĂ« fjalĂ« e shkruar gabimisht apo njĂ« gabim shkronjĂ« nĂ« njĂ« enciklopedi mund tĂ« anashkalohet dhe tĂ« injorohet. As qĂ« edhe do tĂ« vĂ«rehet. SidoqoftĂ«, qoftĂ« edhe njĂ« gabim i vetĂ«m nĂ« ndonjĂ« nga bazat qifte tĂ« ADN-sĂ«, si psh njĂ« shkronjĂ« e koduar gabimisht nĂ« 1 bilion e 719 milion e 348 mijĂ« e 632 qifte bazash, do tĂ« shkaktonte rezultate tĂ« tmerrshme pĂ«r qelizĂ«n, dhe bashkĂ« me kĂ«tĂ« edhe pĂ«r vetĂ« personin. PĂ«r shembull, hemofilia (leukimia) Ă«shtĂ« pasojĂ« e njĂ« kodimi tĂ« tillĂ« tĂ« gabueshĂ«m. JanĂ« disa sĂ«mundje trashĂ«guese qĂ« shkaktohen nga disa parregullsi nĂ« renditjen gjenetike. E vetmja arsye e kĂ«tyre sĂ«mundjeve potencialisht shumĂ« tĂ« rrezikshme, Ă«shtĂ« se njĂ« apo disa nga miliona shkronjat e kodit gjenetik gjenden nĂ« vendin e gabuar. Mongolizmi, apo Sindromi i Daunit Ă«shtĂ« gjĂ«rĂ«sisht i pĂ«rhapur. Shkaktohet nga prezenca e njĂ« ekstra kromozomi nĂ« qiftin 21 tĂ« kromozomeve nĂ« secilĂ«n qelizĂ«. NjĂ« shembull tjetĂ«r Ă«shtĂ« sĂ«mundja e Hantingtonit. I godituri nga kjo sĂ«mundje Ă«shtĂ« mjaft i shĂ«ndetshĂ«m deri nĂ« moshĂ«n 35 vjeqare, por pastaj njĂ« spazmĂ« e pakontrolluar muskulore paraqitet nĂ« duart, kĂ«mbĂ«t dhe fytyrĂ«n e tij. Pasi qĂ« kjo sĂ«mundje fatale dhe e pashĂ«rueshme afekton edhe trurin, kujtesa dhe fuqia e tĂ« menduarit tek i sĂ«muri progresivisht dobĂ«sohen. TĂ« gjitha kĂ«to sĂ«mundje gjenetike e zbulojnĂ« njĂ« fakt tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m: kodi gjenetik Ă«shtĂ« aq i ndjeshĂ«m dhe i balancuar, dhe i pĂ«rllogaritur nĂ« mĂ«nyrĂ« aq minutore, sa qĂ« edhe ndryshimet mĂ« Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 24
  • 25. tĂ« vogla mund tĂ« kenĂ« pasoja serioze. NjĂ« shkronjĂ« mĂ« shumĂ« apo njĂ« shkronjĂ« mĂ« pak mund tĂ« qojĂ« deri te njĂ« sĂ«mundje vdekjeprurĂ«se apo deri te efekte gjymtuese pĂ«r tĂ«rĂ« jetĂ«n. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye Ă«shtĂ« definitivisht e pamundur qĂ« tĂ« mendosh se njĂ« ekuilibĂ«r i tillĂ« senzitiv erdhi nĂ« jetĂ« nga rastĂ«sia dhe u zhvillua nĂ«pĂ«rmes mutacionit, ashtu siq mundohet teoria e evolucionit tĂ« na bĂ«jĂ« tĂ« besojmĂ«. NĂ«se do tĂ« ishte ashtu, si u krijuan dhe si u koduan informatat enorme brenda ADN-sĂ«? EvolucionistĂ«t, tĂ« cilĂ«t rrĂ«njĂ«t e jetĂ«s ua lĂ«nĂ« rastĂ«sisĂ«, faktikisht nuk kanĂ« asnjĂ« koment pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« nĂ« temĂ«n e rrĂ«njĂ«ve tĂ« jetĂ«s. Kur i pyet ata lidhur me rrĂ«njĂ«t e ADN-sĂ«, me fjalĂ« tjera kodit gjenetik, merr pĂ«rgjegjje tĂ« njĂ«jtĂ« nga tĂ« gjithĂ« ata. Leslie E. Orgel pĂ«r shembull, njĂ« nga biokimistĂ«t evolucionistĂ« mĂ« tĂ« njohur tĂ« kohĂ«s sonĂ«, ofron pĂ«rgjegjen nĂ« vazhdim: Ne nuk i kuptojmĂ« as edhe tiparet e pĂ«rgjithshme tĂ« origjinĂ«s sĂ« kodit gjenetik
Ky Ă«shtĂ« aspekti mĂ« enigmatik i problemit tĂ« origjinĂ«s sĂ« jetĂ«s dhe mund tĂ« nevojiten zbulime tĂ« mĂ«dha konceptuale apo eksperimentale para se tĂ« bĂ«jmĂ« ndonjĂ« progres thelbĂ«sor nĂ« kĂ«tĂ« drejtim. 5 KĂ«shtu mbesin krejt tĂ« stepur ata qĂ« pohojnĂ« se miliona faqe, apo biliona pjesĂ« informatash janĂ« shkruar nga rastĂ«sia. Ashtu si secili libĂ«r apo pjesĂ« informate ka autorin apo pronarin e tij, njĂ«soj e kanĂ« edhe informatat nĂ« ADN: dhe ai Krijues Ă«shtĂ« Zoti ynĂ«, poseduesi i diturisĂ« dhe arsyes superiore e tĂ« pafundme. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 25
  • 26. NJË KRIJIM UNIK: VETËREPLIKIMI I ADN-SË Sikur qĂ« e dimĂ«, qelizat shumohen me ndarje. Trupi i njeriut fillimisht pĂ«rbĂ«het nga njĂ« qelizĂ« e vetme e cila pastaj ndahet dhe e reprodukon vetveten shumĂ« herĂ« nĂ« proporcionin 2-4-8-16-32
 QfarĂ« ndodhĂ« me ADN-nĂ« nĂ« fund tĂ« kĂ«tij procesi tĂ« ndarjes? Ekziston vetĂ«m njĂ« zingjir i ADN- sĂ« nĂ« qelizĂ«. Por, Ă«shtĂ« evidente se qelizĂ«s sĂ« re tĂ« sapokrijuar i nevojitet ADN-ja. PĂ«r ta mbushur kĂ«tĂ« zbraztĂ«si, ADN-ja kryen njĂ« seri interesante tĂ« veprimeve, secila fazĂ« e tĂ« cilave veprime Ă«shtĂ« njĂ« mrekulli tjetĂ«r nĂ« vetvete. Finalisht, pak para se tĂ« ndahet qeliza ADN-ja krijon njĂ« kopje tĂ« vetvetes dhe e transferon atĂ« nĂ« qelizĂ«n e re. VĂ«shtrimet nĂ« ndarjen e qelizĂ«s tregojnĂ« se qeliza duhet tĂ« arrijĂ« njĂ« madhĂ«si specifike para se tĂ« ndahet. NĂ« momentin kur tejkalohet kjo madhĂ«si e veqantĂ«, automatikisht fillon procesi i ndarjes. PĂ«rderisa forma e qelizĂ«s fillon tĂ« bĂ«het mĂ« e sheshuar pĂ«r tĂ« akomoduar procesin e ndarjes, ADN-ja fillon ta replikojĂ« vetveten ashtu siç u pĂ«rmend mĂ« herĂ«t. Kjo do tĂ« thotĂ« se qeliza “vendosĂ«â€ qĂ« tĂ« ndahet si e tĂ«rĂ« dhe pjesĂ«t e ndryshme tĂ« qelizĂ«s fillojnĂ« tĂ« veprojnĂ« nĂ« pajtim me kĂ«tĂ« vendim. ËshtĂ« evidente se qeliza Ă«shtĂ« e lirĂ« nga vetĂ«dija pĂ«r tĂ« kryer njĂ« veprim kaq kolektiv. Ndarja e qelizĂ«s fillon me njĂ« urdhĂ«r sekret dhe e tĂ«rĂ« qeliza, pĂ«rfshirĂ« ADN-nĂ« vepron nĂ« bazĂ« tĂ« kĂ«tij urdhĂ«ri. SĂ« pari ADN ndahet nĂ« dy pjesĂ« pĂ«r tĂ« replikuar vetveten. Kjo ngjarje ndodhĂ« nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« shumĂ« interesante. Molekula e ADN-sĂ« nĂ« formĂ« spiraleje ndahet nĂ« dy sikur zingjirĂ« duke filluar nga mesi i pĂ«rdredhjes sĂ« spiralit. Prej tash e tutje, ADN ndahet nĂ« dy pjesĂ«. Dy gjysmat (replikatet) tjera tĂ« qĂ« tĂ« dy pjesĂ«ve krijohen nga materiali i pranishĂ«m nĂ« mjedis. NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 26
  • 27. janĂ« prodhuar dy molekula tĂ« reja tĂ« ADN-sĂ«. NĂ« secilĂ«n pjesĂ« tĂ« operacionit marrin pjesĂ« proteinat eksperte tĂ« quajtura “enzime” tĂ« cilat funksionojnĂ« sikur njĂ« robot i avancuar. Edhe pse duket e thjeshtĂ« nĂ« shikim tĂ« parĂ«, proceset e ndĂ«rmjetme qĂ« ndodhin pĂ«rgjatĂ« kĂ«tij operacioni janĂ« aq tĂ« shumta dhe aq tĂ« komplikuara sa qĂ« pĂ«r ta pĂ«rshkruar tĂ«rĂ« ngjarjen nĂ« detaje do tĂ« nevojiteshin faqe tĂ« tĂ«ra. NjĂ« gjĂ« nuk duhet harruar kĂ«tu. Enzimet qĂ« formohen si rezultat i bashkimit tĂ« atomeve e ekzaminojnĂ« njĂ«rĂ«n gjysmĂ« tĂ« spiralit tĂ« ADN-sĂ«, i identifikojnĂ« ato pjesĂ« qĂ« mungojnĂ«, i marrin kĂ«to pjesĂ« nga vendet pĂ«rkatĂ«se dhe i shtojnĂ« ato aty nevojiten. NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« ndodhĂ« kopjimi i ADN-sĂ«. MĂ«nyra se si kĂ«to struktura tĂ« imta, tĂ« pavetĂ«dije dhe tĂ« paarsye, i kryejnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pandĂ«rprerĂ« kĂ«to procese kaq komplekse, qĂ« kĂ«rkojnĂ« vetĂ«dije, dituri dhe arsye, nuk mund tĂ« kalohet thjeshtĂ« vetĂ«m duke lexuar pĂ«r to. KĂ«tu zbulohen disa tĂ« vĂ«rteta tĂ« rĂ«ndĂ«sishme qĂ« duhet pasur nĂ« konsideratĂ«. Molekulat e reja tĂ« ADN-sĂ« qĂ« krijohen pas replikimit kontrollohen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rsĂ«ritshme nga enzimet inspektuese. NĂ«se Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« ndonjĂ« gabim i cili mund tĂ« jetĂ« shumĂ« vital, ai menjĂ«herĂ« identifikohet dhe pĂ«rmirĂ«sohet. Kodi i gabuar largohet dhe zĂ«vendĂ«sohet nga tjetri i pĂ«rmirĂ«suar. Edhepse tĂ« gjitha kĂ«to procese kryhen me njĂ« shpejtĂ«si verbuese – 3 000 qifte bazash prodhohen nĂ« njĂ« minutĂ«, - tĂ« gjitha kĂ«to qifte kontrollohen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rsĂ«ritshme nga enzimet qĂ« kanĂ« kĂ«tĂ« detyrĂ« dhe kryhen ndryshimet e nevojshme. Faktet vijuese qĂ« janĂ« veqanĂ«risht tĂ« qarta do tĂ« krijojnĂ« njĂ« tĂ« kuptuar mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« shpejtĂ«sisĂ« sĂ« madhe me tĂ« cilĂ«n ADN shumohet. Ndarja e njĂ« qelize zgjatĂ« midis 20 dhe 80 minuta, dhe informatat nĂ« ADN duhet tĂ« kopjohen dhe shumohen brenda kĂ«saj kohe tĂ« caktuar. Me fjalĂ« tjera, 3 bilion pjesĂ«t e informatĂ«s nĂ« ADN mund tĂ« kopjohen nĂ« intervalin kohor prej 20 deri 80 minutash pa asnjĂ« Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 27
  • 28. gabim apo cen. Kjo Ă«shtĂ« po aq e mrekullueshme sa reprodukimi i pĂ«rsosur nĂ« njĂ« interval kaq tĂ« shkurtĂ«r kohorĂ«, i tĂ« gjitha informatave nĂ« njĂ« bibliotekĂ«, apo i tĂ« 1 000 librave, apo i miliona faqeve. Dhe vĂ«reje me kujdes, nuk Ă«shtĂ« ndonjĂ« pajisje teknologjike apo ndonjĂ« fotokopjues i avancuar qĂ« e bĂ«n kĂ«tĂ«, por janĂ« enzimet e formuara nga bashkimi i atomeve. NĂ« molekulĂ«n e re tĂ« prodhuar tĂ« ADN-sĂ«, mĂ« shumĂ« gabime se ato normale mund tĂ« bĂ«hen si rezultat i faktorĂ«ve tĂ« jashtĂ«m. NĂ« kĂ«tĂ« rast, ribozomet e qelizĂ«s fillojnĂ« tĂ« prodhojnĂ« enzimet riparuese tĂ« ADN-sĂ« sipas urdhĂ«rit tĂ« dhĂ«nĂ« nga ADN. KĂ«shtu, ADN duke e mbrojtur vetveten gjithashtu garanton edhe ruajtjen e gjeneratĂ«s. Qelizat lindin, shumohen dhe vdesin njĂ«soj sikur qeniet njerĂ«zore. MegjithatĂ« jetĂ«gjatĂ«sia e qelizave Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« e shkurtĂ«r se sa e e njeriut qĂ« ato e pĂ«rbĂ«jnĂ«. PĂ«r shembull, shumica e qelizave qĂ« e pĂ«rbĂ«nin trupin tĂ«nd para gjashtĂ« muajve nuk ekzistojnĂ« sot. MegjithĂ«kĂ«tĂ« ti ke mbijetuar sepse ato janĂ« ndarĂ« me kohĂ« dhe u kanĂ« lĂ«nĂ« vend qelizave tĂ« reja. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, veprimet shumĂ« tĂ« komplikuara siç janĂ« kĂ«to tĂ« shumimit tĂ« qelizave dhe replikimit tĂ« ADN-sĂ«, janĂ« procese vitale qĂ« nuk mund tĂ« tolerojnĂ« as edhe njĂ« gabim tĂ« vogĂ«l kur ka tĂ« bĂ«jĂ« me mbijetimin e njeriut. PrapseprapĂ«, procesi i shumimit ndodhĂ« aq rrjedhshĂ«m sa qĂ« norma e gabimeve Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« nĂ« 3 milion qifte bazash. Dhe ky gabim i vetĂ«m eliminohet nga mekanizmat kontrollues mĂ« tĂ« lartĂ« nĂ« trup pa shkaktuar ndonjĂ« problem. Pika mĂ« interesantĂ« Ă«shtĂ« se kĂ«to enzime tĂ« cilat ndihmojnĂ« nĂ« prodhimin e ADN-sĂ« dhe qĂ« e kontrollojnĂ« kompozimin e saj, janĂ« nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« proteina tĂ« prodhuara sipas informatave tĂ« koduara nĂ« ADN dhe nĂ«n komandĂ«n dhe kontrollin e ADN-sĂ«. ËshtĂ« ky njĂ« sistem kaq i gĂ«rshetuar dhe i pĂ«rsosur nĂ« punĂ«n e tij sa qĂ« Ă«shtĂ« krejtĂ«sisht e pamundur qĂ« ky sistem ta ketĂ« Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 28
  • 29. arritur kĂ«tĂ« gjendje me rastĂ«si graduale. NjĂ«soj sikur qĂ« ADN-ja duhet tĂ« ekzistojĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« enzimet tĂ« ekzistojnĂ«, ashtu edhe enzimet duhet tĂ« ekzistojnĂ« pĂ«r tĂ« ekzistuar ADN-ja, dhe pĂ«r tĂ« ekzistuar qĂ« tĂ« dyja kĂ«tĂ« nĂ« anĂ«n tjetĂ«r, qeliza duhet tĂ« ekzistojĂ« si e tĂ«rĂ« bashkĂ« me membranĂ«n dhe tĂ« gjitha organelet komplekse qĂ« ajo i pĂ«rmbanĂ«. Teoria e evolucionit e cila pohon se qeniet e gjalla evoluan ‘hap pas hapi’ si rezultat i ‘rastĂ«sive tĂ« dobishme’, refuzohet nĂ« mĂ«nyrĂ« eksplicite nga paradoksi ADN-enzim i pĂ«rmendur mĂ« lartĂ«. Kjo Ă«shtĂ« pĂ«r arsyen se edhe ADN e edhe enzimet duhet tĂ« ekzistojnĂ« nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«. Dhe kjo tregon ekzistencĂ«n e njĂ« krijimi tĂ« vetĂ«dijshĂ«m. PĂ«rgjatĂ« tĂ«rĂ« ditĂ«s, pa qenĂ« ti fare i vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r kĂ«tĂ«, kryhen operacione dhe kontrolle tĂ« shumta, dhe poashtu shumĂ« masa mirren nĂ« trupin tĂ«nd me njĂ« shpejtĂ«si tĂ« pabesueshme dhe nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« aq tĂ« pĂ«rgjegjshme ashtu qĂ« ti tĂ« mund ta jetosh jetĂ«n tĂ«nde pa ndonjĂ« problem. Secila pjesĂ« e vetme e kryen detyrĂ«n e saj nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« suksesshme dhe tĂ« tĂ«rĂ«sishme. PerĂ«ndia ka vendosur nĂ« shĂ«rbimin tĂ«nd atome dhe molekula tĂ« panumĂ«rta, prej mĂ« tĂ« mĂ«dhave deri tek mĂ« tĂ« voglat, prej mĂ« tĂ« thjeshtave deri te mĂ« tĂ« komplikuarat, ashtu qĂ« ti tĂ« mund ta jetosh njĂ« jetĂ« tĂ« mirĂ« dhe tĂ« shĂ«ndetshme. Favori dhe bekimi i tillĂ« pa kurgjĂ« tjetĂ«r Ă«shtĂ« i mjaftueshĂ«m pĂ«r tĂ« merituar falĂ«nderimet tona tĂ« vazhdueshme. All-llahu Ă«shtĂ« Ai, qĂ« juve ua bĂ«ri natĂ«n tĂ« pushoni nĂ« tĂ«, e ditĂ«n tĂ« ndritĂ«shme. All-llahu Ă«htĂ« dhurues ndaj njerĂ«zve, por shumica e njerĂ«zve nuk falĂ«nderojnĂ«. (Kur’ani, 40:61) Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 29
  • 30. NJË SHEMBULL TJETËR I PAZOTËSISË SË EVOLUCIONISTËVE: SKENARI I “BOTËS SË ARN-SË” Qysh nga fillimi i shekullit 20, evolucionistĂ«t kanĂ« zhvilluar teori tĂ« ndryshme pĂ«r tĂ« sqaruar se si erdhĂ«n nĂ« jetĂ« qelizat e para tĂ« gjalla. Biologu rus Alexander Oparin, i cili propozoi tezĂ«n e parĂ« evolucioniste nĂ« kĂ«tĂ« temĂ«, sugjeroi se nĂ« botĂ«n primitive tĂ« para qindra miliona viteve mĂ« herĂ«t, njĂ« seri e reaksioneve kimike tĂ« rastĂ«sishme qoi deri tĂ« krijimi, i para sĂ« gjithash proteinave dhe pastaj qelizat u lindĂ«n kur kĂ«to (proteina) u bashkuan. Zbulimet e bĂ«ra nĂ« tĂ« shtatĂ«dhjetat e shek 20 treguan se edhe supozimet mĂ« fundamentale tĂ« kĂ«tij pohimi tĂ« bĂ«rĂ« nga Oparin nĂ« vitet e tridhjeta tĂ« tĂ« njĂ«jtit shekull, ishin tĂ« gabuara. Skenari i “atmosferĂ«s primitive tĂ« botĂ«s” qĂ« sipas Oparinit pĂ«rmbante gazĂ«rat metan dhe amoniak, gjoja mundĂ«sonte krijimin e molekulave organike. SidoqoftĂ«, Ă«shtĂ« parĂ« se hipoteza e atmosferĂ«s sĂ« hershme tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« nga metani dhe amoniaku, Ă«shtĂ« pa ndonjĂ« themel solid dhe gjithsesi Ă«shtĂ« kontradiktore dhe pastaj atmosfera e hershme poashtu pĂ«rmbante edhe sasi tĂ« madhe tĂ« oksigjenit i cili shkatĂ«rron molekulat organike duke u krijuar. Kjo ishte njĂ« goditje e rĂ«ndĂ« pĂ«r teorinĂ« e evolucionit molekular. EvolucionistĂ«t pastaj u desh tĂ« ballafaqohen me faktin se “eksperimentet lidhur me atmosferĂ«n primitive” tĂ« kryera nga Stanley Miller, Sidney Fox dhe Cyril Ponnamperuma e tĂ« tjerĂ« ishin jovalide. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, nĂ« vitet e tetĂ«dhjeta tĂ« shekullit 20 evolucionistĂ«t bĂ«nĂ« njĂ« pĂ«rpjekje tjetĂ«r. Si rezultat u zhvillua hipoteza e “BotĂ«s sĂ« ARN-sĂ«â€. Ky skenario propozonte qĂ« sĂ« pari ishin krijuar, jo proteinat, por molekulat e ARN-sĂ« qĂ« pĂ«rmbanin informatat pĂ«r proteina. Sipas kĂ«tij skenari tĂ« zhvilluar nga kimisti i Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 30
  • 31. Harvardit Walter Gilbert mĂ« 1986, biliona vite mĂ« parĂ« njĂ« molekulĂ« e ARN-sĂ« e aftĂ« pĂ«r ta replikuar vetveten, u formua disi nga rastĂ«sia. Pastaj kjo molekulĂ« e ARN-sĂ« filloi tĂ« prodhojĂ« proteina, duke qenĂ« e aktivizuar nga ndikime tĂ« jashtme. Pas kĂ«saj u bĂ« i nevojshĂ«m deponimi i kĂ«tyre informatave nĂ« njĂ« molekulĂ« tĂ« dytĂ« dhe kĂ«shtu disi u shfaq molekula e ADN-sĂ« pĂ«r ta kryer kĂ«tĂ«. Ky skenario fare i pabesueshĂ«m, i pĂ«rbĂ«rĂ« nga zingjirĂ« pamundĂ«sishĂ« nĂ« secilĂ«n fazĂ« tĂ« tij, Ă«shtĂ« larg nga tĂ« ofruarit e ndonjĂ« sqarimi pĂ«r origjinĂ«n e jetĂ«s. Ky vetĂ«m sa e zmadhoi problemin dhe ngriti shumĂ« pyetje qĂ« mbeten pa pĂ«rgjegjje: 1. Duke qenĂ« se Ă«shtĂ« e pamundur qĂ« tĂ« sqarohet krijimi i rastĂ«sishĂ«m i qoftĂ« edhe njĂ« nukleotidi tĂ« vetĂ«m qĂ« pĂ«rbĂ«n ARN-nĂ«, si Ă«shtĂ« e mundur atĂ«herĂ« qĂ« kĂ«to nukleotide imagjinare tĂ« bashkohen nĂ« njĂ« sekuencĂ« tĂ« veqantĂ« dhe tĂ« formojnĂ« ARN-nĂ«? Evolucionisti John Horgan e pranon pamundĂ«sinĂ« e krijimit tĂ« rastĂ«sishĂ«m tĂ« ARN-sĂ«: Sa mĂ« shumĂ« qĂ« hulumtuesit vazhdojnĂ« tĂ« ekzaminojnĂ« konceptin e botĂ«s sĂ« ARN-sĂ« nga afĂ«r, aq mĂ« shumĂ« probleme ngriten. Si u krijua fillimisht ARN-ja? ËshtĂ« shumĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« sintetizohet ARN dhe komponentet e saj nĂ«n kushtet mĂ« optimale laboratorike e qa mĂ« vĂ«shtirĂ« nĂ«n kushtet reale. 11 2. Edhe nĂ«se supozojmĂ« se ajo u formua nga rastĂ«sia, si Ă«shtĂ« e mundur qĂ« kjo ARN e pĂ«rbĂ«rĂ« nga vetĂ«m njĂ« zingjirĂ« nukleotidesh, “vendosi” qĂ« tĂ« vetĂ«replikohet dhe me qfarĂ« lloji mekanizmi do ta ketĂ« kryer kĂ«tĂ« proces vetĂ«replikimi? Ku i gjeti nukleotidet qĂ« i pĂ«rdori gjatĂ« vetĂ«replikimit? Edhe mikrobiologĂ«t evolucionistĂ« Gerald Joyce dhe Leslie Orgel e shprehin qorrsokakun e kĂ«saj situate nĂ« librin e tyre me titull NĂ« botĂ«n e ARN-sĂ«: Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 31
  • 32. Ky diskutim nĂ« njĂ« fare mĂ«nyre Ă«shtĂ« fokusuar nĂ« njeriun e kashtĂ«s: miti i vetĂ«replikimit tĂ« molekulĂ«s sĂ« ARN-sĂ« qĂ« u krijua de novo nga supa e polinukleotideve tĂ« rastĂ«sishme. Ky nocion jo vetĂ«m qĂ« Ă«shtĂ« jorealistik vĂ«shtruar nĂ« dritĂ«n e tĂ« tĂ« kuptuarit tĂ« tanishĂ«m tĂ« kimisĂ« parabiotike, por ai bile edhe do ta tendosĂ« lehtĂ«besueshmĂ«rinĂ« e pikĂ«pamjes sĂ« optimistit lidhur me potencialin katalitik tĂ« ARN-sĂ«. 3. Edhe nĂ«qoftĂ«se supozojmĂ« se ekzistonte njĂ« ARN vetĂ«replikuese nĂ« botĂ«n primordiale, dhe se ishin tĂ« pranishme aminoacidet e shumta tĂ« çdo lloji, tĂ« gatshme pĂ«r tu pĂ«rdorur nga ARN, dhe se qĂ« tĂ« gjitha kĂ«to pamundĂ«si disi ndodhĂ«n, situata akoma nuk qon drejt formimit tĂ« qoftĂ« edhe njĂ« proteine tĂ« vetme. Sepse ARN pĂ«rfshin vetĂ«m informatat lidhur me strukturĂ«n e proteinave. Aminoacidet, nĂ« anĂ«n tjetĂ«r, janĂ« lĂ«ndĂ« tĂ« para. PrapseprapĂ« nuk ekziston asnjĂ« mekanizĂ«m pĂ«r prodhimin e proteinave. TĂ« konsiderosh ekzistencĂ«n e ARN-sĂ« tĂ« mjaftueshme pĂ«r prodhimin e proteinave Ă«shtĂ« po aq absurde sa edhe tĂ« presĂ«sh qĂ« njĂ« veturĂ« tĂ« mblidhet vetvetiu thjeshtĂ« duke e gjuajtur planin e projekt-vizatimit nĂ« grumbullin e pjesĂ«ve tĂ« pĂ«rziera njĂ«ra mbi tjetrĂ«n. Projekti nuk mund tĂ« prodhojĂ« makinĂ«n krjet vetvetiu pa fabrikĂ« dhe pa punĂ«torĂ«t qĂ« do ti bashkonin pjesĂ«t e veturĂ«s sipas instruksioneve tĂ« pĂ«rmbajtura nĂ« projekt; nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n mĂ«nyrĂ« projekti i gjendur nĂ« ARN nuk mund tĂ« prodhojĂ« proteina nga vetvetiu pa bashkĂ«punimin e komponentave tjera qelizore tĂ« cilat i pasojnĂ« instruksionet e ARN-sĂ«. Proteinat prodhohen nĂ« fabrikat e ribozomeve me ndihmĂ«n e enzimeve dhe kjo si rezultat i proçeseve skajshmĂ«risht komplekse qĂ« ndodhin brenda qelizĂ«s. Ribozomi Ă«shtĂ« njĂ« organel kompleks i qelizĂ«s i pĂ«rbĂ«rĂ« nga proteinat. Kjo, pastaj qon nĂ« njĂ« supozim tjetĂ«r tĂ« paarsyeshĂ«m – se ribozomet gjithashtu, do tĂ« kenĂ« ardhur nĂ« ekzistencĂ« nga rastĂ«sia, nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«. Edhe fituesi i çmimit NobĂ«l Jasques Monod, i cili ishte njĂ« nga mbrojtĂ«sit mĂ« fanatikĂ« tĂ« evolucionit, ka Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 32
  • 33. sqaruar se sinteza e proteinave nĂ« asnjĂ« mĂ«nyrĂ« nuk mund tĂ« konsiderohet si e mvarur vetĂ«m nga informatat nĂ« acidet nukleike: Kodi Ă«shtĂ« i pakuptimtĂ« pĂ«rderisa tĂ« mos pĂ«rkthehet. Makineria pĂ«rkthyese moderne e qelizĂ«s pĂ«rbĂ«het nga mĂ« sĂ« paku 50 komponente makromolekulare, tĂ« cilat edhe vetĂ« janĂ« tĂ« koduara nĂ« ADN: kodi nuk mund tĂ« pĂ«rkthehet ndryshe vetĂ«m se nga produktet e vetĂ« pĂ«rkthimit. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« e shprehur moderne e omme vivum ex ovo [krejt jeta nga vezĂ«t, ose nĂ« mĂ«nyrĂ« idiomatike, kush erdhi sĂ« pari, pula apo veza?]. Kur dhe ku u bĂ« i mbyllur ky cikĂ«l? ËshtĂ« njĂ« vĂ«shtirĂ«si marramendĂ«se ta imagjinosh kĂ«tĂ«. Si ka mundur ta marrĂ« njĂ« vendim tĂ« tillĂ« zingjiri i ARN-sĂ« nĂ« botĂ«n primordiale, dhe qfarĂ« metode do tĂ« ketĂ« pĂ«rdorur pĂ«r ta bĂ«rĂ« tĂ« mundur prodhimin e proteinave duke e kryer punĂ«n e 50 komponenteve makromolekulare krejt vetĂ«? EvolucionistĂ«t nuk kanĂ« ndonjĂ« perĂ«gjegje nĂ« kĂ«to pyetje. Dr. Leslie Orgel, njĂ« nga kolegĂ«t e Stanley Miller dhe Francis Crick nga Universiteti i Kalifornias nĂ« San Diego, pĂ«rdorĂ« termin “skenario” pĂ«r mundĂ«sinĂ« e “formimit tĂ« jetĂ«s nĂ«pĂ«rmjet botĂ«s sĂ« ARN-sĂ«.” Orgel pĂ«rshkruan se qfarĂ« tiparesh do tĂ« duhej tĂ« kishte kjo ARN dhe sa gjĂ« e pamundur do tĂ« ishte kjo, nĂ« artikullin “Origjina e JetĂ«s”, publikuar nĂ« American Scientist tĂ« Tetorit 1994: Ky skenario do tĂ« ndodhte nĂ«se ARN parabiotike do ti kishte dy mundĂ«si qĂ« nuk janĂ« evidente sot: Kapacitetin e replikimit pa ndihmĂ«n e proteinave dhe aftĂ«sinĂ« e katalizimit tĂ« secilit hap tĂ« sintezĂ«s sĂ« proteinave. 14 Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 33
  • 34. Siç do tĂ« duhej tĂ« ishte e qartĂ« deri tash, tĂ« presĂ«sh kĂ«to dy procese komplekse dhe skajshmĂ«risht thelbĂ«sore nga njĂ« molekulĂ« si ARN-ja Ă«shtĂ« e mundur vetĂ«m nĂ« pikĂ«pamjet e evolucionistĂ«ve dhe me ndihmĂ«n e fuqisĂ« sĂ« tyre tĂ« fantazisĂ«. NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, faktet konkrete shkencore e bĂ«jnĂ« definitivisht tĂ« qartĂ« se hipoteza e “BotĂ«s sĂ« ARN-sĂ«â€, e cila Ă«shtĂ« njĂ« model i ri i propozuar pĂ«r krijimin e rastĂ«sishĂ«m tĂ« jetĂ«s, Ă«shtĂ« e barabartĂ« me njĂ« pĂ«rrallĂ«zĂ« tĂ« trilluar. Jeta nuk mund tĂ« sqarohet me bashkimin e molekulave tĂ« pajeta Le tĂ« harrojmĂ« pĂ«r njĂ« moment tĂ« gjitha pamundĂ«sitĂ« dhe tĂ« supozojmĂ« se njĂ« molekulĂ« proteine Ă«shtĂ« formuar nĂ« mjedisin mĂ« tĂ« papĂ«rshtatshĂ«m dhe mĂ« tĂ« pakontrolluar, siç janĂ« kushtet primordiale tokĂ«sore. Krijimi i njĂ« proteine tĂ« vetme nuk Ă«shtĂ« i mjaftueshĂ«m; kjo proteinĂ« do tĂ« duhej tĂ« priste durueshĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« mjedis tĂ« pakontrolluar pa pĂ«suar asnjĂ« dĂ«mtim, derisa tĂ« formohej rastĂ«sisht nĂ«n kushtet e njĂ«jta, molekula tjetĂ«r pranĂ« saj. Do tĂ« duhej tĂ« priste derisa tĂ« krijoheshin njĂ«ra pranĂ« tjetrĂ«s miliona proteina korrekte dhe esenciale, tĂ« gjitha kĂ«to “rastĂ«sisht”. Ato tĂ« formuara mĂ« herĂ«t do tĂ« duhej tĂ« jenĂ« tĂ« durueshme dhe tĂ« presin mjaftĂ«, pa u shkatĂ«rruar, megjithĂ« rrezet ultravjollce dhe efektet e ashpra mekanike. TĂ« presin krijimin e proteinave tjera pranĂ« tyre. Pastaj kĂ«to proteina nĂ« numĂ«r adekuat, tĂ« gjitha tĂ« krijuara nĂ« tĂ« njĂ«jtin vend, do tĂ« duhej tĂ« bashkoheshin nĂ« kombinime tĂ« kuptimta pĂ«r tĂ« formuar organelet e qelizĂ«s. AsnjĂ« material i huaj, molekulĂ« e dĂ«mshme apo zingjir i pavlefshĂ«m proteinash nuk do tĂ« duhej tĂ« ju interferonte. Pastaj, edhe nĂ«se kĂ«to organele do tĂ« vinin sĂ« bashku nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« skajshmĂ«risht harmonike dhe bashkĂ«-punuese me plan dhe rregull, ato do tĂ« duhej tĂ« sillnin pranĂ« tyre tĂ« gjitha enzimet e Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 34
  • 35. nevojshme dhe tĂ« mbĂ«shtillen me membranĂ«, brendĂ«sia e tĂ« cilĂ«s do tĂ« duhej tĂ« mbushej me njĂ« lĂ«ng special pĂ«r tĂ« pĂ«rgatitur mjedis ideal pĂ«r to. Tash, edhe nĂ« qoftĂ« se tĂ« gjitha kĂ«to gjĂ«ra “shumĂ« tĂ« pagjasa” do tĂ« ndodhnin nga rastĂ«sia, a do tĂ« vinte nĂ« jetĂ« ky grumbull molekulash? PĂ«rgjegjja Ă«shtĂ« “Jo”, pasi qĂ« hulumtimet kanĂ« zbuluar se kombinimi i thjeshtĂ« i tĂ« gjitha materieve esenciale pĂ«r jetĂ« nuk Ă«shtĂ« i mjaftueshĂ«m pĂ«r tĂ« filluar jeta. Edhe nĂ«se tĂ« gjitha kĂ«to proteina esenciale pĂ«r jetĂ« do tĂ« mblidheshin dhe do tĂ« vendoseshin nĂ« njĂ« enĂ« provĂ«, kĂ«to pĂ«rpjekje nuk do tĂ« rezultonin nĂ« prodhimin e qelizave tĂ« gjalla. TĂ« gjitha eksperimentet e kryera nĂ« kĂ«tĂ« drejtim janĂ« vĂ«rtetuar tĂ« jenĂ« tĂ« pasukseshme. TĂ« gjitha observimet dhe eksperimentet indikojnĂ« se jeta mund tĂ« lindĂ« vetĂ«m nga jeta. Pohimi se jeta ka evoluar nga gjĂ«rat jo tĂ« gjalla, me fjalĂ« tĂ« tjera “abiogjeneza”, Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rrallĂ« e cila ekziston vetĂ«m nĂ« Ă«ndrrat e evolucionistĂ«ve dhe Ă«shtĂ« krjetĂ«sisht nĂ« kundĂ«rshtim me rezultatet e qfarĂ«do eksperimenti apo observimi. NĂ« kĂ«tĂ« kuptim, jeta e parĂ« nĂ« tokĂ« duhet tĂ« ketĂ« origjinuar nga jeta tjetĂ«r poashtu. Ky Ă«shtĂ« njĂ« reflektim i epitetit “Hayy” tĂ« PerĂ«ndisĂ«. (I Gjalli, I PĂ«rjetshmi). Jeta mund tĂ« fillojĂ«, vazhdojĂ« dhe pĂ«rfundojĂ« vetĂ«m me vullnetin e Tij. Sa i pĂ«rket evolucionit, ky jo vetĂ«m qĂ« e ka tĂ« pamundur qĂ« ta sqarojĂ« fillimin e jetĂ«s, por gjithashtu Ă«shtĂ« i pandihmĂ« tĂ« sqarojĂ« se si materialet esenciale pĂ«r jetĂ« u krijuan dhe u bashkuan. Chandra Wickramasinghe nga Universiteti i Cardiff-it e pĂ«rshkruan realitetin me tĂ« cilin ai Ă«shtĂ« ballafaquar si shkencĂ«tar tĂ« cilit i Ă«shtĂ« thĂ«nĂ« gjatĂ« tĂ«rĂ« jetĂ«s sĂ« tij se jeta ka lindur si rezultat i koinçidencave tĂ« rastĂ«sishme: Qysh nga trajnimi im hershĂ«m si shkencĂ«tar, unĂ« isha programuar qĂ« tĂ« besoj se shkenca nuk mund tĂ« pajtohet me qfarĂ«do krijimi tĂ« paramenduar. Ky nocion u desh tĂ« zhveshej dhimbshĂ«m. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 35
  • 36. NĂ« njĂ« moment unĂ« nuk mund tĂ« gjejĂ« ndonjĂ« argument racional pĂ«r tĂ« hedhur poshtĂ« pikĂ«pamjen e cila kĂ«rkon kthim kah PerĂ«ndia. Ne kemi qenĂ« mendjehapur; tani e shohim se pĂ«rgjegjja e vetme logjike pĂ«r jetĂ«n Ă«shtĂ« krijimi – dhe jo pĂ«rzierja e thjeshtĂ« aksidentale. 15 INFORMATAT NË STRUKTURAT E GJALLA DHE VDEKJA E MATERIALIZMIT Filozofia materialiste qĂ«ndron nĂ« themele tĂ« teorisĂ« sĂ« evolucionit. Materializmi mbĂ«shtetet nĂ« supozimin se gjithqka qĂ« ekziston Ă«shtĂ« materie. Sipas kĂ«saj filozofie, materia ka ekzistuar qysh nga pĂ«rjetĂ«sia, do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« ekzistojĂ« pĂ«rgjithmonĂ« dhe nuk ka gjĂ« tjetĂ«r pos materies. PĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur pohimin e tyre, materialistĂ«t e pĂ«rdorin logjikĂ«n e quajtur “reduktionizĂ«m”. Kjo Ă«shtĂ« ideja se gjĂ«rat qĂ« nuk janĂ« tĂ« observueshme mund qĂ« sqarohen gjithashtu me shkaqe materiale. PĂ«r tĂ« qartĂ«suar gjĂ«rat le tĂ« marrim njĂ« shembull nga mendja e njeriut. ËshtĂ« evidente se mendja nuk mund tĂ« preket apo shihet. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, kjo nuk ka ndonjĂ« qendĂ«r nĂ« trurin e njeriut. Kjo situatĂ« pashmangshĂ«m qon nĂ« konkluzionin se mendja Ă«shtĂ« koncept pĂ«rtej materies. KĂ«shtuqĂ«, qenia tĂ« cilĂ«s ne i referohemi si “UnĂ«â€, e cila mendon, dashuron, nervozohet, brengoset, ndjen kĂ«naqĂ«si apo dhembje, nuk Ă«shtĂ« qenie materiale sikur sofa, dĂ«rrasa apo guri. MaterialistĂ«t megjthatĂ« pohojnĂ« se mendja Ă«shtĂ« e “thjeshtĂ«suar nĂ« materie”. Sipas pohimit materialist, tĂ« menduarit, dashuria, brengosja dhe tĂ« gjitha aktivitetet tona mentale nuk janĂ« asgjĂ« tjetĂ«r veqse reaksione kimike qĂ« ndodhin midis atomeve nĂ« tru. Dashuria ndaj dikuj Ă«shtĂ« Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 36
  • 37. reaksion kimik nĂ« disa qeliza nĂ« trurin tonĂ«, dhe frika Ă«shtĂ« njĂ« tjetĂ«r reaksion. Filozofi i famshĂ«m materialist Karl Vogt e nĂ«nvizoi kĂ«tĂ« logjikĂ« me fjalĂ«t e tij tĂ« famshme “Ashtu sikur qĂ« mĂ«lqia e tajon vrerin, edhe truri ynĂ« e sekreton mendimin.” 16 Por vreri Ă«shtĂ« materie, pĂ«rderisa nuk ka ndonjĂ« fakt se edhe mendja Ă«shtĂ« diqka e tillĂ«. Reduksionizmi Ă«shtĂ« deduksion (pĂ«rfundim) logjik. SidoqoftĂ«, deduksioni logjik mund tĂ« bazohet nĂ« themel solide apo nĂ« themele tundĂ«se. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, pyetja qĂ« ne duhet ta bĂ«jmĂ« Ă«shtĂ«: QfarĂ« ndodhĂ« kur reduksionizmi, logjika themelore e materializmit, krahasohet me tĂ« dhĂ«nat shkencore? ShkencĂ«tarĂ«t dhe mendimtarĂ«t materialistĂ« tĂ« shekullit 19 mendonin se pĂ«rgjigja do tĂ« ishte se “shkenca e vĂ«rteton reduksionizmin”. SidoqoftĂ«, shkenca e shekullit 20 ka shafaqur njĂ« pamje krjet ndryshe. NjĂ« nga qĂ«shtjet mĂ« tĂ« spikatura nĂ« kĂ«tĂ« pamje Ă«shtĂ« “informata” e cila Ă«shtĂ« prezente nĂ« natyrĂ« dhe e cila kurrĂ« nuk mund tĂ« reduktohet nĂ« materie. MATERIA NUK MUND TË PRODHOJË INFORMATA MĂ« herĂ«t ne kemi pĂ«rmendur se nĂ« ADN-nĂ« e qenieve tĂ« gjalla ekzistojnĂ« informata jashtĂ«zakonisht gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se. Diqka qĂ« Ă«shtĂ« e vogĂ«l sa e njĂ«qindĂ«mijĂ«ta pjesĂ« e milimetrit pĂ«rmbanĂ« njĂ« farĂ« “banke tĂ« tĂ« dhĂ«nave” qĂ« specifikon tĂ« gjitha detajet fizike tĂ« trupit tĂ« qenies sĂ« Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 37
  • 38. gjallĂ«. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, trupi poashtu e pĂ«rmbanĂ« sistemin qĂ« i lexon kĂ«to informata, i interpreton ato dhe e kryen pastaj “prodhimin” nĂ« pajtim me to. NĂ« tĂ« gjitha qelizat e gjalla, informatat nĂ« ADN lexohen nga enzime tĂ« ndryshme dhe pastaj prodhohen proteinat sipas kĂ«tyre informatave. Ky sistem e bĂ«n tĂ« mundshĂ«m prodhimin e miliona proteinave pĂ«r çdo sekondĂ«, dhe atĂ« tĂ« llojit tĂ« duhur tĂ« proteinĂ«s pĂ«r vendin e duhur nĂ« trupin tonĂ«. NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«, qelizat e vdekura tĂ« syrit zĂ«vendĂ«sohen me ato tĂ« gjalla dhe qelizat e vjetra tĂ« gjakut zĂ«vendĂ«sohen me tĂ« rejat. Le ta konsiderojmĂ« nĂ« kĂ«tĂ« pikĂ« pohimin e materializmit: A Ă«shtĂ« e mundur qĂ« informatat nĂ« ADN tĂ« reduktohen nĂ« materie, siq sugjerojnĂ« materialistĂ«t? Ose, me fjalĂ« tjera, a mund tĂ« pranohet pohimi se ADN Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« pĂ«rzierje e materies, dhe se informatat qĂ« ajo i pĂ«rmbanĂ« vijnĂ« si rezultat i interaksioneve tĂ« rĂ«ndomta tĂ« pjesĂ«ve tĂ« tilla tĂ« materies? TĂ« gjitha hulumtimet, observimet dhe eksperimentet shkencore tĂ« kryera nĂ« shekullin 20 tregojnĂ« se pĂ«rgjigjja nĂ« kĂ«tĂ« pyetje Ă«shtĂ« definitivisht “Jo”. Drejtori i Institutit Federal Gjerman pĂ«r FizikĂ« dhe Teknologji Prof. Dr. Werner Gitt ka pĂ«r tĂ« thĂ«nĂ« kĂ«tĂ« lidhur me kĂ«tĂ« qĂ«shtje: Sistemi i koduar gjithmonĂ« patjetĂ«r pĂ«rfshinĂ« proces intelektual jomaterial. Materia fizike nuk mund tĂ« prodhojĂ« kod informatash. TĂ« gjitha pĂ«rvojat tregojnĂ« se çdo pjesĂ« e informacionit kreativ pĂ«rfaqĂ«son disa pĂ«rpjekje mendore dhe mund tĂ« lidhet me ide-dhĂ«nĂ«sin personal i cili e ka vĂ«nĂ« nĂ« pĂ«rdorim vullnetin e tij tĂ« lirĂ« dhe tĂ« cilit i Ă«shtĂ« dhuruar mendja intelegjente
Nuk ekziston asnjĂ« ligj i natyrĂ«s, asnjĂ« proçes i njohur dhe asnjĂ« sekuencĂ« ngarjesh e cila mund tĂ« bĂ«jĂ« informatat qĂ« tĂ« lindin nga materia vetvetiu
17 FjalĂ«t e Werner Gitt e pĂ«rmbledhin konkluzionin e “teorisĂ« sĂ« informatave”, e cila Ă«shtĂ« zhvilluar nĂ« 50 vitet e fundit dhe Ă«shtĂ« pranuar si pjesĂ« e termodinamikĂ«s. Teoria informative e investigon Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 38
  • 39. origjinĂ«n dhe natyrĂ«n e informatave nĂ« univers. Konkluzioni i arritur nga teoretĂ«t informativĂ« si rezultat i studimeve tĂ« gjata Ă«shtĂ« se “Informata Ă«shtĂ« diqka tjetĂ«r nga materia. Ajo kurrĂ« nuk mund tĂ« reduktohet nĂ« materie. Origjina e informatĂ«s dhe ajo e materies fizike duhet hetuar ndaras.” PĂ«r shembull le tĂ« mendojmĂ« lidhur me burimin e njĂ« libri. Libri pĂ«rbĂ«het nga letra, ngjyra dhe informatat qĂ« ai i pĂ«rmbanĂ«. Letra dhe ngjyra janĂ« elemente materiale. Burimi i tyre Ă«shtĂ« prapĂ« materia: Letra Ă«shtĂ« prodhuar nga celuloza dhe ngjyra nga materiet pĂ«rkatĂ«se kimike. Por, informatat nĂ« libĂ«r janĂ« jomateriale dhe nuk mund tĂ« kenĂ« burim material. Burim i informatĂ«s nĂ« secilin libĂ«r Ă«shtĂ« mendja e personit qĂ« e ka shkruar atĂ«. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, kjo mendje e pĂ«rcakton se si do tĂ« pĂ«rdoren letra dhe ngjyra. Libri primarisht formohet nĂ« mendjen e autorit. Autori pastaj e ndĂ«rton nĂ« mendjen e tij zingjirin e logjikĂ«s dhe i rregullon sentencat e tij. NĂ« hapin e dytĂ«, ai i vendos ato nĂ« formĂ« materiale, pra mund tĂ« thuhet se ai i kryen pĂ«rkthimin e informatave tĂ« mendjes sĂ« tij nĂ« letĂ«r, duke pĂ«rdorur laps, makinĂ« shkrimi apo kompjuter. MĂ« vonĂ« kĂ«to shkronja shtypen nĂ« shtĂ«pinĂ« botuese dhe marrin formĂ«n e librit tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« nga letra dhe ngjyra. KĂ«shtuqĂ« mund ta japim kĂ«tĂ« konkluzion tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m: “NĂ«se materia fizike pĂ«rmbanĂ« informata, atĂ«herĂ« ajo materie duhet tĂ« jetĂ« dizajnuar nga njĂ« mendje qĂ« ka poseduar informatat nĂ« fjalĂ«. SĂ« pari Ă«shtĂ« mendja. Ajo mendje i kthen informatat qĂ« i posedon, nĂ« materie, veprim ky qĂ« pĂ«rbĂ«n aktin e dizajnit.” Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 39
  • 40. ORIGJINA E INFORMATAVE NË NATYRË Kur e aplikojmĂ« kĂ«tĂ« definim shkencor tĂ« informatĂ«s nĂ« natyrĂ«, pĂ«r pasojĂ« kemi njĂ« rezultat shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m. Kjo pĂ«r arsyen se natyra tĂ« pĂ«rmbytĂ« me masĂ«n e pafundme tĂ« informatave (si pĂ«r shembull nĂ« rastin e ADN-sĂ«), dhe duke qenĂ« se kjo informatĂ« nuk mund tĂ« reduktohen nĂ« materie, ajo pra vie nga njĂ« burim tjetĂ«r jashtĂ« materies. NjĂ« nga mbrojtĂ«sit mĂ« tĂ« flaktĂ« tĂ« teorisĂ« sĂ« evolucionit, George C. Williams e pranon kĂ«tĂ« realitet tĂ« cilin shumica e materialistĂ«ve dhe evolucionistĂ«ve ngurrojnĂ« ta shohin. Williams nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« fuqishme e ka mbrojtur materializmin me vite tĂ« tĂ«ra, por nĂ« artikullin qĂ« shkroi nĂ« vitin 1995, ai i vĂ« nĂ« pah jokorrektĂ«sitĂ« e qasjes materialiste (reduksioniste) e cila pohon se çdo gjĂ« Ă«shtĂ« materie: BiologĂ«t evolucionistĂ« kanĂ« dĂ«shtuar tĂ« shohin se ata kanĂ« tĂ« bĂ«jnĂ« me dy fusha qĂ« nuk kanĂ« plotpjestues tĂ« pĂ«rbashkĂ«t: me fushĂ«n e informatĂ«s dhe atĂ« tĂ« materies. KĂ«to dy fusha kurrĂ« nuk mund tĂ« sillen sĂ« bashku nĂ« ndonjĂ« koncept tĂ« njohur rĂ«ndom si “reduksionizĂ«m”. Gjeni Ă«shtĂ« njĂ« pako e informatave dhe jo njĂ« objekt
NĂ« biologji kur flitet pĂ«r gjĂ«ra si gjenet, gjenotipet dhe grumbujt e gjeneve, flitet pĂ«r informata e jo pĂ«r objektiva fizike
Kjo mungesĂ« e pĂ«rshkruesve tĂ« pĂ«rbashkĂ«t i bĂ«n materien dhe informatĂ«n dy fusha tĂ« ndara tĂ« ekzistencĂ«s, tĂ« cilat duhet diskutuar ndaras, nĂ« termet e tyre tĂ« veta. 18 KĂ«shtuqĂ«, pĂ«rkundĂ«r supozimeve tĂ« materialistĂ«ve, burimi i materieve nĂ« natyrĂ« nuk mund tĂ« jetĂ« vetĂ« materia. Burim i informatĂ«s nuk Ă«shtĂ« materia por Menquria superiore jashtĂ« materies. Kjo Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 40
  • 41. Menquri ka ekzistuar para materies. Materia Ă«shtĂ« sjellur nĂ« ekzistencĂ«, i Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« formĂ« dhe Ă«shtĂ« organizuar nga Ai. NGJASHMËRIA E NJERIUT ME MAJMUNIN ËSHTË PËRRALLË! Kompletimi i hartĂ«s sĂ« gjenomit njerĂ«zor sot nuk jep rezultatin se njeriu dhe majmuni janĂ« kushĂ«rinjĂ«. Nuk duhet mashtruar nga tentimet e evolucionistĂ«ve pĂ«r ta shftytĂ«zuar kĂ«tĂ« zhvillim tĂ« ri shkencor ashtu siç kanĂ« bĂ«rĂ« me tĂ« gjitha zhvillimet tjera. Sikur qĂ« e dimĂ«, kompletimi i tashĂ«m i hartĂ«s sĂ« gjeneve tĂ« njeriut nĂ« kuadĂ«r tĂ« Projektit tĂ« Gjenomit NjerĂ«zor Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rparim i rĂ«ndĂ«sishĂ«m shkencor. Por disa rezultate tĂ« kĂ«ti projekti po shtrembĂ«rohen nga disa publikime evolucioniste. Pohohet se gjenet e shimpanzĂ«s kanĂ« 98% ngjashmĂ«ri me gjenet e njeriut dhe kjo promovohet si fakt pĂ«r pohimin se majmunĂ«t janĂ« tĂ« lidhur me njerĂ«zit gjĂ« kjo qĂ« sjell te teoria e evolucionit. NĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, kjo Ă«shtĂ« njĂ« pjesĂ« “fallso” e evidencĂ«s sĂ« promovuar nga evolucionistĂ«t tĂ« cilĂ«t pĂ«rfitojnĂ« nga mungesa e njohurisĂ« lidhur me kĂ«tĂ« temĂ« nĂ« shoqĂ«ri. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 41
  • 42. POHIMI PËR NGJASHMËRI 98 % ËSHTË PROPAGANDË MASHTRUESE SĂ« pari, duhet deklaruar se koncepti i ngjashmĂ«risĂ« 98 pĂ«rqindĂ«she midis ADN-sĂ« sĂ« njeriut dhe shimpanzĂ«s, i pĂ«rdorur shpesh nga evolucionistĂ«t Ă«shtĂ« mashtrim. PĂ«r tĂ« pohuar se ndĂ«rtimi gjenetik i njeriut dhe shimpanzĂ«s ka 98 % ngjashmĂ«ri, duhet bĂ«rĂ« hartĂ«n e gjenomit tĂ« shimpanzĂ«s, njĂ«jtĂ« sikur tĂ« njeriut, pastaj kĂ«to tĂ« dyjat duhet tĂ« krahasohen dhe pastaj duhet tĂ« nxirret rezultati i kĂ«tij krahasimi. MirĂ«po nuk ekziston asnjĂ« rezultat i tillĂ« pĂ«r arsye se deri mĂ« tani Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« harta e vetĂ«m tĂ« gjenomit tĂ« njeriut. Akoma nuk Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« ndonjĂ« hulumtim i tillĂ« tek shimpanza. NĂ« realitet, ngjashmĂ«ria 98 pĂ«rqindĂ«she midis gjeneve tĂ« njeriut dhe shimpanzĂ«s, i cili po sillet nĂ« agjendĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« sllogan propagandues qĂ«llimisht i krijuar disa vite mĂ« parĂ«. Kjo ngjashmĂ«ri Ă«shtĂ« njĂ« gjeneralizim tejmase i ekzagjĂ«rua,r bazuar nĂ« ngjashmĂ«rinĂ« e sekuencĂ«s sĂ« aminoacideve tĂ« nja 30-40 proteinave bazike, prezente tek njeriu dhe shimpanza. Analiza e sekuencĂ«s Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« duke e pĂ«rdorur metodĂ«n e quajtur “hibridizimi i ADN-sĂ«â€ nĂ« sekuencat e ADN-sĂ« qĂ« janĂ« nĂ« korrelacion me kĂ«to proteina dhe vetĂ«m ai numĂ«r i kufizuar i proteinave Ă«shtĂ« krahasuar. MirĂ«po ekzistojnĂ« rreth njĂ«qind mijĂ« gjene, dhe nĂ« bazĂ« tĂ« kĂ«saj njĂ«qind mijĂ« proteina tĂ« shifruara nga kĂ«to gjene tek njeriu. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, nuk ekziston asnjĂ« bazĂ« shkencore pĂ«r pohimin se tĂ« gjitha gjenet e njeriut dhe tĂ« majmunit janĂ« 98% tĂ« ngjashme vetĂ«m pĂ«r shkak se 40 nga 100 000 proteinat janĂ« tĂ« ngjashme. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 42
  • 43. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, krahasimi i ADN-sĂ« kryer nĂ« kĂ«to 40 proteina Ă«shtĂ« gjithashtu kontraverz. Ky krahasim Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« nĂ« vitin 1987 nga dy biologĂ«t Sibley dhe Ahlquist dhe Ă«shtĂ« publikuar nĂ« Journal of Molecular Evolution. 19 MirĂ«po njĂ« shkencĂ«tar tjetĂ«r i quajtur Sarich, i cili ka ekzaminuar tĂ« dhĂ«nat e fituara nga kĂ«ta dy shkencĂ«tarĂ«, ka konkluduar se besueshmĂ«ria e metodĂ«s qĂ« ata kanĂ« pĂ«rdorur Ă«shtĂ« kontraverze dhe tĂ« dhĂ«nat janĂ« interpretuar nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« ekzagjeruar. ADN I NJERIUT ËSHTË POASHTU I NGJASHËM ME ATË TË KRIMBIT, MUSHKONJËS DHE PULËS! PĂ«r mĂ« tepĂ«r, proteinat bazike tĂ« sipĂ«r pĂ«rmendura janĂ« molekula vitale tĂ« zakonshme prezente edhe tek qeniet e tjera tĂ« ndryshme tĂ« gjalla. Struktura e llojit tĂ« njĂ«jtĂ« tĂ« proteinave prezente jo vetĂ«m te shimpanza, por gjithashtu edhe tek krijesa tjera tĂ« gjalla krejtĂ«sisht tĂ« ndryshme, Ă«shtĂ« shumĂ« e ngjashme me atĂ« tĂ« njerut. PĂ«r shembull analizat gjenetike tĂ« publikuara nĂ« New Scientist kanĂ« zbuluar 75% ngjashmĂ«ri midis ADN-sĂ« sĂ« krimbave nematode dhe njeriut. Kjo definitivisht nuk do tĂ« thotĂ« se ekziston vetĂ«m 25% dallim midis njeriut dhe kĂ«tyre krimbave! Sipas trungut familjar tĂ« bĂ«rĂ« nga evolucionistĂ«t, tipi Chordata ku Ă«shtĂ« i pĂ«rfshirĂ« njeriu, dhe tipi Nematoda ishin shumĂ« tĂ« ndryshĂ«m nga njĂ«ri tjetri qysh para 530 milion vitesh. Pastaj njĂ« zbulim tjetĂ«r i cili poashtu u paraqit nĂ« media, thotĂ« se krahasimet e bĂ«ra midis gjeneve tĂ« Drosophila sp. dhe gjeneve tĂ« njeriut tregojnĂ« njĂ« ngjashmĂ«ri prej 60%. Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 43
  • 44. NĂ« njĂ« rast tjetĂ«r, analizat e bĂ«ra nĂ« proteinat e caktuara e paraqesin njeriun poaq afĂ«r tĂ« lidhur me qenie tĂ« tjera tĂ« gjalla tĂ« ndryshme. NĂ« njĂ« hulumtim tĂ« kryer nga hulumtuesit e Universitetit tĂ« Kembrigjit janĂ« krahasuar disa proteina tĂ« kafshĂ«ve tokĂ«sore. QuditĂ«risht, nĂ« gati tĂ« gjithĂ« shembujt, qeniet njerĂ«zore dhe pulat janĂ« qiftĂ«zuar si kushĂ«rinjtĂ« mĂ« tĂ« afĂ«rt. KushĂ«riri tjetĂ«r mĂ« i afĂ«rt ishte krokodili. 23 NjĂ« shembull tjetĂ«r i pĂ«rdorur nga evolucionistĂ«t lidhur me “ngjashmĂ«rinĂ« gjenetike midis njeritu dhe majmunit”, Ă«shtĂ« prezenca e 48 kromozomeve tek shimpanzat dhe gorillat krahas 46 kromozomeve tek njeriu. EvolucionistĂ«t e konsiderojnĂ« afĂ«rsinĂ« e numrit tĂ« kromozomeve si indikacion tĂ« lidhjes evolutive. Por, nĂ«se logjika e tillĂ« e pĂ«rdorur nga evolucionistĂ«t do tĂ« ishte valide, atĂ«herĂ« njeriu do ta kishte njĂ« kusheri edhe mĂ« tĂ« afĂ«rt se sa shimpanza: “pataten”! PĂ«r arsye se numri i kromozomeve tek patatja Ă«shtĂ« i njĂ«jtĂ« me atĂ« tek njeriu: KĂ«ta shembuj konfirmojnĂ« se koncepti i ngjashmĂ«risĂ« gjenetike nuk pĂ«rbĂ«n evidencĂ« pĂ«r teorinĂ« e evolucionit. Kjo pĂ«r arsyen se ngjashmĂ«ritĂ« gjenetike nuk janĂ« nĂ« linjĂ« me skemat e supozuara evolucioniste, dhe pĂ«rkundrazi, kĂ«to tregojnĂ« rezultate krejtĂ«sisht tĂ« kundĂ«rta. NGJASHMËRITË GJENETIKE E SHQETËSOJNË “SKEMËN EVOLUCIONISTE” E CILA KËRKOHET TË KONSTITUOHET Nuk Ă«shtĂ« aspak befasi se kur kjo qĂ«shtje vlerĂ«sohet si e tĂ«rĂ«, shihet se tema e ”ngjashmĂ«risĂ« biokimike” nuk konstituon evidencĂ« pĂ«r evolucionin por e hudhĂ« kĂ«tĂ« teori nĂ« Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 44
  • 45. greminĂ«. Dr. Christian Schwabe, hulumtues biokimist nga Fakulteti i MjekĂ«sisĂ« nĂ« Universitetin e South Carolina, Ă«shtĂ« njĂ« shkencĂ«tar evolucionist i cili ka kaluar vite tĂ« tĂ«ra duke kĂ«rkuar evidencĂ« pĂ«r evolucionin nĂ« fushĂ«n molekulare. NĂ« veqanti ai ka kryer hulumtime nĂ« proteinat e tipit tĂ« insulinĂ«s dhe relaksinĂ«s dhe ka tentuar qĂ« tĂ« krijojĂ« njĂ« afĂ«rsi evolutive midis qenieve tĂ« gjalla. MirĂ«po, atij i Ă«shtĂ« dashur tĂ« pranojĂ« shumĂ« here se ai nuk ka mundur tĂ« gjejĂ« ndonjĂ« evidencĂ« pĂ«r evolucionin nĂ« ndonjĂ« pikĂ« tĂ« studimeve tĂ« tij. NĂ« njĂ« artikull tĂ« publikuar nĂ« njĂ« revistĂ« shkencore, ai thotĂ«: Evolucioni molekular Ă«shtĂ« duke u pranuar si metodĂ« mĂ« superiore ndaj asaj paleontologjike pĂ«r zbulimin e afĂ«rsive evolutive. Si evolucionist molekular unĂ« do tĂ« duhej tĂ« isha i ngazĂ«llyer. NĂ« vend tĂ« kĂ«saj duket turbullues fakti se ekzistojnĂ« shumĂ« pĂ«rjashtime nĂ« progresionin e renditur tĂ« specieve pĂ«rcaktuar sipas homologjisĂ« molekulare: kĂ«to janĂ« aq tĂ« shumta nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« sa qĂ« unĂ« mendoj se pĂ«rjashtimi mund tĂ« bartĂ« ne vete porosi mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme. 24 Bazuar nĂ« zbulimet e vonshme nĂ« fushĂ«n e biologjisĂ« molekulare, biokimisti i famshĂ«m Prof. Michael Denton ka dhĂ«nĂ« kĂ«to komente: Secila klasĂ« e nivelit molekular Ă«shtĂ« unike, e izoluar dhe e palidhur me ndĂ«rmjetĂ«sues. KĂ«shtuqĂ«, molekulat, njĂ«soj sikur fosilet kanĂ« dĂ«shtuar tĂ« sigurojnĂ« ndĂ«rmjetĂ«suesit e pakapshĂ«m tĂ« kĂ«rkuar aq gjatĂ« nga biologjia evolucioniste
NĂ« nivelin molekular asnjĂ« organizĂ«m nuk Ă«shtĂ« “mĂ« i vjetĂ«r” ose “mĂ« primitiv” apo “mĂ« i avancuar” krahasuar me tĂ« afĂ«rmit e tij
Ka pak dyshim se sikur kĂ«to fakte molekulare tĂ« ishin tĂ« pranishme para njĂ« shekulli
ideja e evolucionit organik mund tĂ« mos ishte pranuar kurrĂ«. 25 Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 45
  • 46. NGJASHMËRITË NUK JANË VËRTETIM PËR EVOLUCIONIN POR PËR KRIJIMIN Sigurisht se Ă«shtĂ« e natyrshme pĂ«r trupin e njeriut qĂ« tĂ« ketĂ« disa ngjashmĂ«ri molekulare me qeniet e tjera tĂ« gjalla, pĂ«r arsye se tĂ« gjitha kĂ«to janĂ« tĂ« ndĂ«rtuara nga qelizat e njĂ«jta, tĂ« gjitha pĂ«rdorin ujin dhe atmosferĂ«n e njĂ«jtĂ«, tĂ« gjitha konsumojnĂ« ushqimin e pĂ«rbĂ«rĂ« nga molekulat e njĂ«jta. Sigurisht se metabolizmi i tyre dhe me kĂ«tĂ« edhe ndĂ«rtimi i tyre gjenetik do ti pĂ«rgjasojĂ« njĂ«rti tjetrit. MegjithatĂ«, ky nuk Ă«shtĂ« vĂ«rtetim se ato kanĂ« evoluar nga paraardhĂ«s tĂ« pĂ«rbashkĂ«t. Ky “material i njĂ«jtĂ«â€ nuk Ă«shtĂ« rezultat i evolucionit por i “dizajnit tĂ« njĂ«jtĂ«â€, qĂ« do tĂ« thotĂ« se ato janĂ« krijuar sipas planit tĂ« njĂ«jtĂ«. ËshtĂ« e mundur tĂ« sqarohet kjo qĂ«shtje me njĂ« shembull: tĂ« gjitha konstruksionet nĂ« botĂ« janĂ« tĂ« ndĂ«rtuara me material tĂ« ngjashĂ«m (tulla, hekur, qimento, etj). Por kjo nuk do tĂ« thotĂ« se kĂ«to ndĂ«rtesa kanĂ« “evoluar” nga njĂ«ra tjetra. Ato janĂ« ndĂ«rtuar ndaras duke pĂ«rdorur materialin e rĂ«ndomtĂ«. E njĂ«jta gjĂ« vlen edhe pĂ«r qeniet e gjalla poashtu. Jeta nuk ka filluar si rezultat i rastĂ«sive tĂ« pavetĂ«dijshme siç pohon evolucioni, por si rezultat i krijimit nga PerĂ«ndia, i GjithĂ«fuqishmi, Poseduesi i diturisĂ« dhe menqurisĂ« tĂ« pafund. Ai (All-llahu) Ă«shtĂ« qĂ« krijoi (pa kurrfarĂ« shembulli) qiejt dhe tokĂ«n, e si mund tĂ« ketĂ« Ai fĂ«mijĂ« kur nuk pati bashkĂ«shorte? çdo send e krijoi Ai, dhe Ă«shtĂ« mĂ« i dijshmi pĂ«r tĂ« gjitha sendet e krijuara. Ky Ă«shtĂ« All-llahu, Zoti juaj, nuk ka tĂ« adhuruar pĂ«rveç Tij, Krijues i çdo sendi, pra adhuronie AtĂ«; Ai Ă«shtĂ« mbikĂ«qyrĂ«s ndaj çdo sendi. (Kur’ani, 6:101-102) Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 46
  • 47. KONKLUZION Si shtesĂ« e krejt informatave qĂ« i kemi shqyrtuar deri mĂ« tash, ne mendojmĂ« se do ishte ndihmesĂ« theksimi i njĂ« fakti tjetĂ«r. PĂ«rveq ngjashmĂ«risĂ« sipĂ«rfaqĂ«sore midis tyre, majmunĂ«t nuk janĂ« mĂ« tĂ« afĂ«rt me qeniet njerĂ«zore se sa ndonjĂ« shtazĂ« tjetĂ«r. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, kur pĂ«rdoret intelegjenca si mjet i krahasimit, bleta e cila prodhon mrekullinĂ« gjeometrike tĂ« huallit, apo merimanga e cila e prodhon mrekullinĂ« inxhinierike tĂ« rrjetĂ«s, janĂ« mĂ« tĂ« afĂ«rta me njeruin se sa majmuni. Ne bile edhe mund tĂ« themi se ato janĂ« mĂ« superiore nĂ« disa aspekte. SidoqoftĂ«, midis njeriut dhe majmunit ekziston njĂ« zbraztĂ«sirĂ« marramendĂ«se e cila kurrĂ« nuk mund tĂ« mbyllet me trille e pĂ«rralla. Fundja, majmuni Ă«shtĂ« njĂ« shtazĂ« pa asnjĂ« dallim me kalin apo qenin nĂ« aspektin e vetĂ«dijes. Njeriu, nĂ« anĂ«n tjetĂ«r Ă«shtĂ« qenie me vetĂ«dije dhe vullnet, e cila mund tĂ« mendojĂ«, arsyetojĂ«, vendosĂ« dhe gjykojĂ«. TĂ« gjitha kĂ«to kualitete janĂ« funksione tĂ« ‘shpirtit’ qĂ« ai posedon. Dallimi mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m qĂ« e shkakton kĂ«tĂ« zbraztĂ«sirĂ« gjigante midis njeriut dhe qenieve tjera tĂ« gjalla Ă«shtĂ« ky “shpirt”. AsnjĂ« ngjshmĂ«ri fizike nuk mund ta afrojĂ« kĂ«tĂ« zbraztĂ«sirĂ« midis njeriut dhe qenieve tjera tĂ« gjalla. E vetmja krijesĂ« nĂ« natyrĂ« qĂ« ka “shpirt” Ă«shtĂ« njeriu. Ky kualitet superior tĂ« cilin e posedon njeriu dhe i cili e dallon atĂ« nga qenie e tjera tĂ« gjalla, nĂ« Kur’an referohet si: Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 47
  • 48. Mandej, Ai e formĂ«son atĂ« (nĂ« barkun e nĂ«nĂ«s) dhe nga ana e vet i jep shpirt atij dhe Ai Ă«shtĂ« qĂ« juve ju pajis edhe me dĂ«gjim, me tĂ« parit dhe me zemĂ«r, e pak send Ă«shtĂ« ajo qĂ« ju falĂ«nderoni. (Kur’ani 32:9) IDETË E GABUARA DARVINISTO-MATERIALISTE RRETH PROJEKTIT TË GJENOMIT NJERËZOR Me bĂ«rjen tĂ« njohur tĂ« tĂ« arriturave tĂ« fundit nĂ« Projektin e Gjenomit NjerĂ«zor, disa institucione publikuese kanĂ« filluar tĂ« pĂ«rhapin mesazhe çorientuese duke e keqinformuar publikun, ashtuqĂ« rruga pa krye ku ka mbĂ«rrirĂ« evolucioni tĂ« mos bĂ«het e ditur edhe mĂ« tutje. MĂ« herĂ«t, ne pĂ«rmendĂ«m mesazhet mashtruese tĂ« evolucionistĂ«ve rreth “ngjashmĂ«rive gjenetike” dhe e bĂ«mĂ« tĂ« qartĂ« se kĂ«to janĂ« interpretime subjektive tĂ« cilat nuk sjellin ndonjĂ« fakt pĂ«r teorinĂ« e evolucionit. NjĂ« temĂ« tjetĂ«r e cila po promovohet dhe po theksohet me tĂ« madhe nĂ«n sllogane e tituj tĂ« ndryshĂ«m nga shtypi Darvinsto-Materialist, Ă«shtĂ« pohimi se zbulimi i hartĂ«s sĂ« gjeneve sugjeron se fati i caktuar nga PerĂ«ndia mund tĂ« sfidohet. Ky Ă«shtĂ« njĂ« keqkuptim dhe mashtrim i madh i trumbetura nga qarqe tĂ« ndryshme. Titujt qĂ« po paraqiten tash vonĂ« nĂ« shtypin e shkruar dhe deklaratat e bĂ«ra nĂ« diskutime nĂ« programet televizive japin impresionin e njĂ« indoktrinimi tinzar. ËshtĂ« njĂ« gabim i madh prezentimi i informatave nga projekti i gjenomit njerĂ«zor, i shoqĂ«ruar nga mesazhe si “Njeriu mĂ« nuk do tĂ« jetĂ« i mundur nga fati i tij”. Sepse nĂ« fakt, hartimi i gjenomit njerĂ«zor nuk ka kurrfarĂ« rĂ«ndĂ«sie nĂ« Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 48
  • 49. rrjedhjen e fatit tĂ« njeriut. Prodhimi i hartĂ«s sĂ« gjeneve tĂ« njeriut nĂ« asnjĂ« mĂ«nyrĂ« nuk do ta ndĂ«rrojĂ« formĂ«n e fatit tĂ« njeriut, pĂ«r arsye se ai gjithashtu Ă«shtĂ« i parapĂ«rcaktuar. RRJEDHJA E FATIT NUK MUND TË NDËRROJË Fati Ă«shtĂ« njohuria e pĂ«rsosur e PerĂ«ndisĂ« pĂ«r tĂ« gjitha ngjarjet, tĂ« tashmet apo tĂ« ardhmet, sikur njĂ« moment i vetĂ«m. Zoti veqse i di ngjarjet tĂ« cilat akoma nuk kanĂ« ndodhur. NjĂ« numĂ«r i madh i njerĂ«zve nuk mund tĂ« kuptojnĂ« se si PerĂ«ndia mund tĂ« dijĂ« se çfarĂ« do tĂ« ndodhĂ« nĂ« tĂ« ardhmen, me fjalĂ« tĂ« tjera se mund ta dijĂ« realitetin e fatit. SidoqoftĂ« “ngjarjet tĂ« cilat akoma nuk kanĂ« ndodhur” janĂ« tĂ« tilla vetĂ«m pĂ«r neve. TĂ« gjitha ato ngjarje rezultatin e tĂ« cilave ne e pĂ«rshkruajmĂ« si tĂ« “panjohur” janĂ« “tĂ« panjohura” vetĂ«m pĂ«r neve. Zoti i cili e posedon njohurinĂ« e pafundme nuk Ă«shtĂ« i kufizuar nga koha dhe hapĂ«sira. NĂ« asnjĂ« mĂ«nyrĂ«, sepse ishte Ai qĂ« e krijoi kohĂ«n dhe hapĂ«sirĂ«n. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye e kaluara, e tashmja dhe e ardhmja janĂ« qĂ« tĂ« gjitha njĂ«soj pĂ«r Zotin; pĂ«r TĂ« çdo gjĂ« veqse ka ndodhur dhe Ă«shtĂ« kryer. Çdo gjĂ« qĂ« neve na ndodhĂ« tani dhe qĂ« do tĂ« na ndodhĂ« nĂ« tĂ« ardhmen, Ă«shtĂ« veqse e mbaruar dhe e kryer nĂ« shikimin e PerĂ«ndisĂ«. NĂ« kohĂ«n e duhur tĂ« gjithĂ« njerĂ«zit e takojnĂ« fatin qĂ« PerĂ«ndia e ka pĂ«rgatitur pĂ«r ta. Ashtu sikur dikush qĂ« e ka nĂ« dorĂ« shiritin e njĂ« filmi dhe qĂ« mund ta shohĂ« fillimin, fundin dhe gjithqka qĂ« Ă«shtĂ« nĂ« mes si njĂ« tĂ«rĂ«si tĂ« vetme, njĂ«soj Zoti di çdo gjĂ« rreth qenieve njerĂ«zore qĂ« Ai i ka krijuar. Zoti i cili di gjithqka si nĂ« njĂ« moment tĂ« vetĂ«m, e ka shpallur FuqinĂ« e tij ndaj nesh Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 49
  • 50. duke e krijuar pafundĂ«sinĂ«, ose kohĂ«n pafundĂ«sisht tĂ« gjatĂ«, nĂ« njĂ« moment tĂ« vetĂ«m, e kjo do tĂ« thotĂ«, nĂ« njĂ« kohĂ« pafundĂ«sisht tĂ« shkurtĂ«r. PerĂ«ndia ka krijuar çdo njeri tĂ« nĂ« kaluarĂ«n dhe tĂ« tashmen duke e ditur çdo detaj tĂ« jetĂ«s sĂ« tyre. QfarĂ«do qĂ« do ti ndodhĂ« dikuj, qoftĂ« kjo e mirĂ« apo e keqe nĂ« sytĂ« e tij, ndodhĂ« mbrenda dijes sĂ« PerĂ«dnisĂ«. Sura An’am zbulon se gjithqka qĂ« ndodhĂ« nĂ« kĂ«tĂ« botĂ«, qoftĂ« kjo e vogĂ«l apo e madhe ndodhĂ« me vullnetin e PerĂ«ndisĂ«: çelĂ«sat e fshehtĂ«sive janĂ« vetĂ«m tek Ai, atĂ« (fshehtĂ«sinĂ«) nuk e di kush pos Tij. Ai e di çka ka nĂ« tokĂ« dhe nĂ« det, Ai e di pĂ«r çdo gjeth qĂ« bie dhe s’ka kokĂ«rr nĂ« thellĂ«si tĂ« tokĂ«s, s’ka tĂ« njomĂ« dhe s’ka tĂ« thatĂ« qĂ« nuk Ă«shtĂ« (shĂ«nuar) nĂ« librin e qartĂ«. (Kur’ani 6:59) Kjo Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ« pĂ«r secilin njeri dhe pĂ«r secilĂ«n ngjarje. As nuk Ă«shtĂ« e mundur qĂ« qĂ« dikush ta ndĂ«rrojĂ« fatin qĂ« PerĂ«ndia e ka pĂ«rgatitur pĂ«r tĂ«, e as qĂ« Ă«shtĂ« e mundur qĂ« tĂ« bĂ«het tĂ« ngjajĂ« ndonjĂ« ndryshim nĂ« rrjedhjen e ngjarjeve. PerĂ«ndia e ka krijuar secilin me jetĂ«zgjatje tĂ« caktuar dhe momenti i vdekjes Ă«shtĂ« caktuar (vendi, koha dhe forma) nĂ« vĂ«shtrimin e PerĂ«ndisĂ«. PĂ«r shembull, sĂ«mundja nga e cila do tĂ« vuajĂ« ndonjĂ« person Ă«shtĂ« paracaktuar me biliona vite para lindjes sĂ« tij. Se a do tĂ« shĂ«rohet apo jo ai njeri nga ajo sĂ«mundje Ă«shtĂ« vendosur nga Zoti nĂ« fatin e tij. Edhe mjekĂ«t, infermierĂ«t, spitalet dhe metodat e trajtimit qĂ« do tĂ« jenĂ« motor i shĂ«rimit tĂ« tij janĂ« tĂ« shkruara qĂ« mĂ« pare nĂ« vĂ«shtrimin e PerĂ«ndisĂ«. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, fakti qĂ« dikush shĂ«rohet nga ndonjĂ« sĂ«mundje nuk do tĂ« thotĂ« se ai ka mashtruar fatin e tij, por kjo do tĂ« thotĂ« se shĂ«rimi i tij Ă«shtĂ« pjesĂ« e fatit tĂ« njĂ«jtĂ«. NĂ«se, nĂ« vitet qĂ« vijnĂ«, jeta e dikuj zgjatet me intervenime kohore nĂ« gjene, kjo nuk do tĂ« thotĂ« se kjo ngjarje e ka mposhtur fatin e atij personi. Kjo, thjeshtĂ«, do tĂ« thotĂ« kĂ«shtu: PerĂ«ndia i ka Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 50
  • 51. dhĂ«nĂ« kĂ«tij personi jetĂ« tĂ« gjatĂ« dhe se Ai e ka bĂ«rĂ« pĂ«rfundimin e hartĂ«s sĂ« gjeneve si mjet qĂ« jeta e tij tĂ« jetĂ« e gjatĂ«. Zbulimi i hartĂ«s sĂ« gjeneve, tĂ« jetuarit e atij personi nĂ« atĂ« kohĂ« dhe zgjatje e jetĂ«s sĂ« tij me metoda shkencore janĂ« qĂ« tĂ« gjitha fati i tij. Krejt kjo Ă«shtĂ« pĂ«rcaktuar nĂ« sytĂ« e PerĂ«ndisĂ« para se ai person tĂ« vinte nĂ« kĂ«tĂ« botĂ«. NjĂ«soj, dikush sĂ«mundja fatale e tĂ« cilit Ă«shtĂ« kuruar nĂ«pĂ«rmjet zbulimeve tĂ« bĂ«ra nĂ« spektrin e kĂ«tij projekti, prapĂ« nuk e ka ndĂ«rruar fatin e tij. Kjo pĂ«r arsye se Ă«shtĂ« fati i atij personi qĂ« tĂ« shĂ«rohet nga ajo sĂ«mundje nĂ«pĂ«rmes mjeteve tĂ« kĂ«tij projekti. Rrjedhimisht, kompletimi i projektit tĂ« gjenomit njerĂ«zor dhe fakti se ai njeri do tĂ« mund tĂ« intervenojĂ« nĂ« ndĂ«rtimin gjenetik, nuk do tĂ« thotĂ« konfrontim i fatit tĂ« krijuar nga PerĂ«ndia. PĂ«rkundrazi, nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« njerĂ«zimi i pĂ«rcjell zhvillimet e krijuara pĂ«r tĂ« nga PerĂ«ndia, dhe gjurmon e pĂ«rfiton nga informatat e krijuara nga PerĂ«ndia. NĂ«se njeri jeton 120 vite falĂ« kĂ«tyre zhvillimeve shkencore, kjo sigurisht Ă«shtĂ« jetĂ«zgjatje e dekretuar pĂ«r tĂ« nga Zoti, dhe pĂ«r kĂ«tĂ« arsye ai ka jetuar aq gjatĂ«. Zoti ka shpallur nĂ« njĂ« ajet se jeta e secilit njeri Ă«shtĂ« e paraqitur nĂ« njĂ« libĂ«r nĂ« sytĂ« e Tij: All-llahu ju krijoi prej dheu, mandej prej njĂ« pike uji, e pastaj ju bĂ«ri çift. E asnjĂ« femĂ«r nuk bart e as nuk lind ndryshe, vetĂ«m se me dijen e Tij, dhe nuk i jepet kujt tĂ« jetojĂ« gjatĂ« ose t’i shkurtohet jeta e tij, vetĂ«m se ajo Ă«shtĂ« e shĂ«nuar nĂ« LibĂ«r, e kjo pĂ«r All-llahun Ă«shtĂ« e lehtĂ«. (Kur’ani 35:11) Studenti i cili bie nga provimi pranues nĂ« universitet pĂ«r disa vite para se tĂ« pranohet nĂ« degĂ«n ku ai dĂ«shiron, biznismeni i cili e shpĂ«ton kompaninĂ« e tij nga bankrotimi, njerĂ«zit tĂ« cili i ikin nĂ« momentin e fundit njĂ« rrĂ«mbimi tĂ« aeroplanit, dhe tĂ« tjerĂ«t qĂ« bĂ«jnĂ« gjĂ«ra tĂ« njĂ«jta, qĂ« tĂ« gjithĂ« Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 51
  • 52. vetĂ«m janĂ« duke e jetuar fatin e tyre. Askush nga ta nuk mund ta ndĂ«rrojĂ« atĂ« fat, e as qĂ« dikush tjetĂ«r ka fuqi pĂ«r ta ndĂ«rruar fatin e tyre pĂ«r ta. Shkurtimisht thĂ«nĂ«, shprehjet si “E kam mashtruar fatin”, “E kam ndĂ«rruar fatin” apo “Kam intervenuar nĂ« fatin tim” janĂ« si pasojĂ« e injorancĂ«s tĂ« shkaktuar nga mosnjohja e fakteve rreth fatit. NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, edhe personi qĂ« i pĂ«rdorĂ« kĂ«to shprehje gjithashtu Ă«shtĂ« i parapĂ«rcaktuar: kur, si dhe nĂ«n qfarĂ« kushtesh ai do ti thotĂ« kĂ«to gjĂ«ra, janĂ« qĂ« tĂ« gjitha tĂ« pĂ«rcaktuara nĂ« sytĂ« e PerĂ«ndisĂ«. ËshtĂ« Zoti Ai qĂ« i di tĂ« gjitha. PerĂ«ndia na ka informuar se çdo gjĂ« Ă«shtĂ« e regjistruar nĂ« njĂ« libĂ«r tĂ« qartĂ« nĂ« sytĂ« e Tij. Ne jetojmĂ« atĂ« qĂ« Ă«shtĂ« e shkruar nĂ« atĂ« libĂ«r, as mĂ« shumĂ« as mĂ« pak. E ata qĂ« nuk besuan thanĂ«: “Nuk do tĂ« na vijĂ« neve kijameti!” Thuaj: “Po. pasha Zotin tim qĂ« e di tĂ« fshehtĂ«n, pa tjetĂ«r do t’ju vijĂ« ai juve. Atij nuk mund t’i fshihet as nĂ« qiell as nĂ« tokĂ« sendi sa grimca, e as mĂ« i vogĂ«l, e as mĂ« i madh, vetĂ«m se janĂ« tĂ« regjistruar nĂ« librin e qartĂ«â€. (Kur’ani 34:3) Nuk ndodh asnjĂ« fatkeqĂ«si nĂ« tokĂ« e as nĂ« trupin tuaj, e qĂ« tĂ« mos jetĂ« nĂ« shĂ«nime para se tĂ« ngjajĂ« ajo, e kjo pĂ«r All-llahun Ă«shtĂ« e lehtĂ«. (Kur’ani 57:22) Fondacioni i RinisĂ« Islame — Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 52