1. Mila gau eta bat gehiago Ekialde Ertaineko ipuin arabiar sorta bat da,
istorio baten barnean istorio asko biltzen dituena. Antza denez, Abu abd-
Allah Muhammed el-Gahshigar ipuin kontalariak bildu eta itzuli zituen
arabierara istorio hauek IX.mendean. Xerezadei buruzko istorioa
XIV.mendean gehitu omen zen.
Zirrara handia sortu zuen
mendebaldean XIX.mendean. Garai
hartan metropoliek espedizioak eta
kultura exotikoei eta geografiari
buruzko ikerketak bultzatzen
zituzten. Benetan 1704an itzuli zen
lehen aldiz Mila gu eta bat gehiago,
baina urte horretan frantzezko
bertsioa moldaketa bat zen. Richard
Francis Burton, militar,
esploratzaile eta afrikar kulturan
adituak egindako itzulpenak
arrakasta handia izan zuen.
Hiru kontakizun multzo ditu, India,
Persia eta Egipto alegiazko
ikuspuntu distortsionatu batetik
islatzen dituztenak. Historia
gehienak Persia ( gaur egungo Iran ) Irak, Afganistan, Tajikistan, eta
Uzbekistango tradiziotik jasoak direla uste da, gerora konpilatu eta beste
egile batzuen istorioekin elkartuz. Edizio ezagunenak:
- Antoine Gallan: Europan egin zen lehen edizioa, les mille et une
nuits contes árabes traduits en français izenburupean. Lehenengo
liburukia 1704an agertu zen eta azkena 1717an. Modu batez edizio
honek tradizio bat ireki zuen: liburuan pasarte gordinak, erotikoak
eta odoltsuak ugariak dira eta horietako asko Gallandek ezabatu
zituen. Arrakasta handia izan zuen eta idazleak, publikoari asetzeko
asmoz, jatorrizko bilduman ez zeuden ipuinak sartu zituen. Osoan 12
liburuki argitaratu zituen. Edizio hau oso plagiatuta izan zen Europa
osoan.
- Francis Burton: Aurrekoa baino fidegarriagoa, hamasei liburukietan
1885tik 1888raino agertu zen.

2. - Boulaq edizioa: Hau Kairon agertu zen ,1835an. Antza denez edizio
horren egileak unibetsitate islamikoaren klerigoen presiopean lan
egin zuen eta horregatik, aintzinako bertsioak erabili beharrean, beste
berriagoak erabili zituen, berrriagoak eta droktrinaren ikuspuntutik
egokiagoak. Edizioa hau izan da arabiar munduan gehien zabaldu
dena.
- J.C. Mardrus idazlearen edizioa: frantsesez agertu zen eta, antza,
ausartagoa zen. Edizio hau 1899tik 1904ra kaleratu zen.
- Max Henningek: Alemanierazko edizioa egin zuen,1895-1897
urtetan kaleratuta.
- Rafael Cansinos Assens: Gaztelaniazko edizio bat kaleratu zuen
1954an. Berezitasun batzuk zituen: arabieratik zuzenean eratorria
zen eta, bestetik, zentzu okultistak erabili zituen ipuinak ulertzeko.
- Rene R.Khawan: frantsesez egindako itzulpena da eta itzulpen
kritikoa egin zuen, jatorriz liburukoak ez ziren pasarteak kenduz eta
denborarekin baztertuak berriro ere liburuan sartuz.