2. 25
juni 2010. De laatste
wedstrijden uit de
groepsfase op het WK in
Zuid-Afrika zijn net af-
gefloten. De verrassing
van het tornooi is Chili. Elke wedstrijd van
de Zuid-Amerikanen is een waar spektakel-
stuk. De immer kritische Johan Cruijff
noemt hen zelfs de leukste ploeg van het
WK. Het land sneuvelt wel in de 1/8e
finale
tegen Brazilië, maar verlaat het tornooi toch
met opgeheven hoofd. Want Chili werd op
de wereldkaart gezet. Het brein achter het
succes? De Argentijnse coach Marcelo
Bielsa.
Peso’s
Een wereldvoetballer was Bielsa niet. “Ik
had eigenlijk geen talent”, verklaarde
hij zelf. “Ik werd dan ook een gefrus-
treerde, mislukte voetballer.” De Ar-
gentijn kwam slechts één seizoen uit op
het hoogste niveau. Hij speelde amper
twintig wedstrijden bij topclub Ne-
well’s Old Boys in zijn thuisland. Op
zijn 24e
hangt hij zijn voetbalschoenen
aan de haak, mede door een aansle-
pende knieblessure. Vanaf dan heeft
hij nog slechts één doel voor ogen: zo
snel mogelijk een topcoach worden.
Bielsa wordt meteen jeugdtrainer bij
de Old Boys. Ondertussen schoolt hij
zich bij op een obsessieve manier. Vooral in
de fysieke component verdiept hij zich, hij
volgt zelfs vijf jaar een opleiding tot fysio-
loog. Tien jaar rijper staat hij bovenaan de
ladder bij de Old Boys. Onder zijn leiding
pakt de club uit Rosario meteen de titel. In
datzelfde jaar verliest ze ook de finale van
de Copa Libertadores, de Zuid-Amerikaan-
se variant van de Champions League. Later
reist Bielsa naar Mexico waar hij achtereen-
volgens één seizoen op de bank zit bij de
eersteklassers Atlas en América.
In 1998 krijgt El Loco zijn kans bij Espa-
nyol Barcelona, maar daar stopt het verhaal
al snel. Het vaderland roept: Bielsa wordt
hoofdcoach van de Argentijnse nationale
ploeg. Ondanks een geflopt WK in 2002 -
La Albiceleste wordt uitgeschakeld in de
groepsfase - krijgt hij een verlengd contract
aangeboden. Dankzij een forse verjonging
leidt Bielsa een vernieuwd elftal naar de fi-
nale van de Copa América en naar een gou-
den medaille op de Olympische Spelen. Tot
ieders verbazing dient de coach meteen
daarna zijn ontslag in. De Argentijnse voet-
balbond betaalt hem niet zoals afgesproken
in dollars, maar wel in peso’s - die op dat
moment vier keer minder waard zijn. Bielsa
heeft er even genoeg van en trekt zich drie
jaar terug uit het voetbal.
Tijdens die sabbatperiode inspireert hij
Pep Guardiola die op het punt staat om U
REPORTAGE
WWW.SPORTMAGAZINE.BE 25/04/12 SPORT VOETBAL 47
Athletic Bilbao legt een opmerkelijk parcours af in de
Europa League en probeert op 25 mei de Spaanse
beker te veroveren tegen Barcelona. Wie spektakel zoekt,
vindt dat tegenwoordig in het Baskenland. Marcelo Bielsa
drukte zijn stempel op de Baskische traditieclub.
Het verhaal van een van de meest excentrieke coaches
op aarde. DOOR BART PLASSCHAERT - BEELDEN: IMAGEGLOBE
Marcelo Bielsa volgt een wedstrijd van zijn team
tegen Barcelona op zijn hurken. Op de achtergrond
kijkt ook Pep Guardiola toe. Die was dit seizoen
lovend over Bielsa: ‘Elke wedstrijd van Athletic
is een geschenk voor de fans.’
3. coach te worden van Barcelona
B. Om zich voor te bereiden
zoekt hij Bielsa op in Argenti-
nië. Hij wordt er met open ar-
men ontvangen door El Loco.
De Argentijn raakt erg geïntri-
geerd door de motivatie van de
Catalaanse coach. De twee pra-
ten uren over voetbal en beïn-
vloeden elkaar enorm. Van-
daag zijn er dan ook heel wat
gelijkenissen terug te vinden
tussen de speelwijze van hun
elftal en hun manier van coa-
chen. Ze zitten ook regelmatig
allebei op hun hurken om de
wedstrijd beter te analyseren.
Voor de confrontatie tussen
Bilbao en Barcelona in de com-
petitie bewierookten Bielsa en
Guardiola elkaar zonder op-
houden. “Elke wedstrijd van
Athletic is een geschenk voor
de fans. Bielsa is voor mij de
beste coach ter wereld”, ver-
klaarde de trainer van Barça
meermaals. Guardiola ziet
Bielsa als zijn mentor, maar die
is het daar niet mee eens: “Kijk
naar de prijzen die Pep al op
jonge leeftijd pakte, dan ben ik
de leerling en is hij de mentor.”
Historische zeges
Na zijn pauze neemt El Loco in 2007 de leiding van het Chileense
nationale elftal op zich. De succesformule blijft onveranderd: hon-
gerige, jonge spelers een kans geven en hen motiveren als geen an-
der. Bielsa’s elftal stapelt de historische zeges op: La Roja wint voor
het eerst in Colombia en pakt een eerste zege in een officiële wed-
strijd tegen Argentinië. In de kwalificaties eindigt Chili zelfs op de
tweede plaats voor de Argentij-
nen, opnieuw een primeur in de
nationale voetbalgeschiedenis.
Het WK in Zuid-Afrika is een
bekend verhaal. Met spranke-
lend combinatievoetbal en veel
durf pakt Chili zes op zes in de
groepsfase. Uiteindelijk klopt
het Zwitserland en Honduras
met het kleinste verschil, 1-0.
De laatste groepswedstrijd te-
gen Spanje gaat verloren. Door
een wel erg aanvallende speel-
stijl, in 3-4-3-formatie, lopen de
Chilenen op twee counters en
incasseren ze al snel evenveel
tegendoelpunten. Als Marco
Estrada in de eerste helft ook
nog rood pakt, stuurt Bielsa niet
bij. Zijn team speelt met een
ongeziene 3-3-3-opstelling. De
aansluitingstreffer komt nog
diep in de tweede helft, maar
verder komt La Roja niet. In de
knock-outfase leggen ze de dui-
men tegen La Seleção, 3-0. Be-
gin 2011 stapt Bielsa op, de
schitterende resultaten ten spijt.
Een conflict aan de top van de
Chileense voetbalfederatie is de
oorzaak van zijn vertrek. De
topcoach had eerder al aange-
kondigd dat hij ontslag zou ne-
men als Jorge Segovia de nieu-
we bondsvoorzitter zou wor-
den. Smeekbedes van duizen-
den fans kunnen de nationale
held niet overtuigen om te blij-
ven. Een woord is een woord.
De werkloze trainer genoot
in de zomer van 2011 de inte-
resse van Inter maar tekende uiteindelijk bij Athletic Bilbao. Op-
nieuw een jong, kneedbaar en ambitieus elftal. Bielsa legde in de
voorbereiding vooral de nadruk op het fysieke aspect. Zijn team
moet immers een bijzonder hoog tempo kunnen ontwikkelen en
klaar zijn om over het hele veld negentig minuten druk te zetten.
Kick-and-rush
Met 2 op 15 kent Bilbao echter de zwakste start in de clubge-
schiedenis. “De ploeg had enkele maanden nodig om zich aan te
passen aan de speelstijl van Bielsa”, verklaart William Unwin van
de Britse krant The Independent. De sportjournalist woonde jaren-
lang in het Baskenland en volgt de club nog steeds van nabij. “De
coach experimenteerde in het begin voortdurend. Met bijvoorbeeld
Javi Martínez werd dat een succes. De verdedigende middenvelder
speelt nu centraal achterin, wat het team meer voetballend vermogen
van achteruit geeft.” El Loco probeerde ook verschillende formaties
uit. Hij gebruikt meestal het gekende 4-2-3-1-systeem, maar scha-
U
REPORTAGE
48 25/04/12 SPORT VOETBAL WWW.SPORTMAGAZINE.BE
EL LOCO: ¿POR QUÉ?
De bijnaam van Marcelo Bielsa is veelzeggend:
El Loco ofte De Gek. Die omschrijving kreeg hij in het
begin van zijn trainerscarrière na een incident met onte-
vreden fans van Newell’s Old Boys. Toen die verhaal gingen
halen aan het huis van Bielsa, wachtte de coach hen wit van woede
op met een granaat in de hand. Het tekent zijn excentrieke karakter.
Bielsa weigert ook steevast om exclusieve interviews te geven,
journalisten moeten zich tevreden stellen met persconferenties.
“Hij is nooit gehaast en een antwoord geven duurt vaak enorm lang”,
zegt sportjournalist Paul Giblin daarover. “Soms pauzeert hij tussen
twee zinnen en op andere momenten mompelt hij minutenlang
zonder iemand aan te kijken.”
Zijn bezetenheid wat het spelletje betreft kan ook een verklaring zijn
voor zijn bijnaam. Vooraleer hij naar Athletic afreisde, bekeek hij elke
wedstrijd die het team het vorige seizoen speelde. Op de WK’s met
Argentinië en Chili installeerde hij zelfs een montagekamer om wed-
strijdbeelden perfect te kunnen analyseren.
Ook op het veld is zijn gedrag op zijn minst obsessief te noemen.
Buitenshuis stapt Bielsa vaak voor de wedstrijd het hele veld af om
de exacte lengte te kennen. Pas dan beslist hij over zijn opstelling. En
zijn zin voor detail komt evenzeer
tot uiting op het trainingsveld. Gi-
blin: “Soms traint Bilbao op vier
verschillende velden, op ieder
terrein staat één oefening al op
voorhand minutieus opgesteld.”
Fernando Llorente (rechts) tegen
Sporting Clube. ‘Op gepaste
momenten durft Athletic nu ook
hoge ballen te spelen op
Llorente.’
4. kelt zonder problemen over naar een 3-3-1-3.
“Bielsa wijzigde heel sterk de manier van spelen van Athletic”,
gaat Unwin verder. “Onder de vorige coach Joaquín Caparrós
voetbalde het minder van achteruit. Het spel werd gekenmerkt door
lange ballen naar Fernando Llorente. Bielsa ruilde het kick-and-
rushvoetbal in voor zijn geliefkoosde spelletje: snel combinatievoet-
bal”, legt Unwin uit. Cijfers tonen overigens aan dat Bilbao, na Bar-
ça en Real, het hoogste percentage balbezit heeft. 56,4% van de tijd
heeft het de bal in eigen rangen. Vorig seizoen was dat slechts 47%.
In de maand oktober leek alles in de plooi te vallen. De Basken
pakten 11 op 15 in La Liga en ook in de Europa League liep het goed
met 7 punten uit 3 groepswedstrijden. “Vandaag gebruikt Bielsa
veelal dezelfde elf spelers. Iedereen weet wat van hem verwacht
wordt, en dankzij de automatismen stijgt het spelniveau van Bilbao”,
verklaart Unwin. Paul Giblin, een andere Engelse journalist die de
club al meer dan twintig jaar volgt, vult aan: “Het gaat ook beter nu
Bielsa enkele aspecten van het vorige Bilbao overnam. Op gepaste
momenten gooit de club nog hoge ballen in de box naar Llorente. Zo
komt zijn grootste kwaliteit, zijn kopbalsterkte, beter tot zijn recht.”
Ook in balverlies gooide Bielsa alles om. “Onder Caparrós zakte
het elftal ver terug, tot op de eigen baklijn. Als het de bal veroverde,
probeerde het snel om te schakelen met een lange pass naar Llorente.
In balverlies zetten de spelers nu voortdurend druk”, legt Giblin uit.
“Op elk deel van het veld worden de tegenstanders opgejaagd.
Athletic ontwikkelt soms een verschroeiend hoog tempo. De wed-
strijden tegen Manchester United waren daar een uitstekend voor-
beeld van.” De gezonde agressiviteit van de Basken drukt zich ook
uit in cijfers. Het elftal doet gemiddeld 25 tackles per wedstrijd, be-
duidend meer dan de 19 van vorig seizoen.
Geen voorstander van rotatie
Bielsa drukte dus overduidelijk zijn stempel op het jonge Baski-
sche elftal. Vooral in Europa en in de Spaanse beker – het speelt op
25 mei de finale tegen Barcelona - gooide Athletic hoge ogen. In de
competitie staat Bilbao er anderzijds niet zo schitterend voor. De
oorzaak? Misschien is die te vinden in het feit dat Bielsa geen voor-
stander van roteren is. “De Argentijn gebruikt eigenlijk slechts 14
spelers”, zegt Unwin. “De kern is erg smal en de vermoeidheid lijkt
vooral toe te slaan in de eigen competitie.”
Of Bielsa ook volgend jaar nog trainer is in Bilbao is onvoorspel-
baar. Hij tekent steeds contracten van slechts één seizoen en op de
meest onverwachte momenten, zoals na de olympische medaille met
Argentinië, verlaat hij het schip. Unwin: “Zijn contract loopt deze
zomer af en niemand weet of hij blijft. Hij heeft nu grote talenten on-
der zijn hoede, maar Bilbao wil alleen maar jonge Basken kopen.
Door zijn smalle kern kan het een hoog niveau geen volledig seizoen
aanhouden. Misschien vertrekt Bielsa daarom naar een team dat
meer potentieel heeft...” I
“MisschienvertrektBielsa
straksnaareenteamdat
meerpotentieelheeft.”
WilliamUnwin,sportjournalist
