1. MARC, MARC21, MODS
Kamil Çömlekci
TED Ankara Koleji
Kütüphane ve Dokümantasyon Merkez Müdürü
MARC Nedir?
Machine-Readeble Cataloging
g g
Makinece Okunabilir Kataloglama
Kodlu bilgi giriş sistemi
Alanlar (field)
Alt alanlar (subfield)
1
2. Tarihçe
NUC & LC Card Distribution Service
1964 yılında çalışmalara başladı
Sadece LC’de bulunan ingiliz monograflarının
bilgisayara girişi için bir proje çalışması
Projenin kapsamı genişletildi.
Manyetik teypler üzerinde bulunan
bibliyografik kayıtların değişimi için standart
bir f
b format olarak tasarlandı
l k l d
Tarihçe
Standart Format for Information Exchange ( ISO
2709)
Information Interchange Format (ANSI Z39.2)
OCLC - 1992-93 “Accessing Information on
the Internet”
OCLC –MARBI (Machine Readable Form of
Bibliographic Information ) (MARBI
Proposal 93 4)
93-4)
2
3. Tarihçe
1993 Annual ALA meeting
g
1996 –1998 MARC21
AMAÇ
Internet üzerinde bulunan kaynaklara erişim
y ş
sağlamak
Bu kaynakları, organize etmek
Var olan teknikleri ve prosedürleri kullanarak
Internet ü i d ki bilgi kaynaklarına OPAC’l
I t t üzerindeki bil i k kl OPAC’lar
üzerinden ulaşabilmek
3
4. MARC Formatı
MARC Format for Bibliographic Data
MARC Format for Holdings Data
MARC Format for Authority Data
MARC Format for Classification Data
MARC Format for Community Information
Provides
MARC Formatı
Kitaplar
Bil i
Bilgisayar Dosyaları
D l
Haritalar
Müzik
Süreli Yayınlar
Görsel Materyaller
Karışık materyaller
4
5. MARC Kayıt Yapısı
Başlık (leader) 24 byte
Dizin (12 byte her alan için)
3 byte tag alanı
4 byte toplam karakter sayısı
5 byte kaçıncı karakterden başladığı
245 0075 00185
Tag numarası Kaçıncı karakterden başladığı
Toplam uzunluğu
MARC Kayıt Yapısı
Değişken Uzunluktaki Kontrol Alanları (001,
ğş ( ,
005-009)
Değişken Uzunluktaki Veri Alanları (010-899)
Yerel(Local) Olarak Tanımlanan Alanlar (9XX)
5
6. MARC Kayıt Yapısı
0XX – Kontrol alanları
1XX – Temel giriş
2XX – Başlık, edisyon, basım bilgileri
3XX – Fiziksel ölçü bilgileri
4XX – Seri girişi
5XX – Notlar
6XX – Konu başlıkları
7XX – Ek girişler
ii l
8XX – Seri ek girişleri, holdings vs.
9XX – Yerel olarak tanımlanan alanlar
MARC Kayıt Yapısı (Ham Kayıt)
000000000011111111112222
012345678901234567890123
01042nam 2200277 4500001001200000005001700012008004100029010001700070
0350025000870350020001120860016001321000037001482450075001852600049002603000
0420030949000500035150000500040150000530045165000220050465000600052675200600
0586830005000646950003500696950002600731998000700757|CUBUGLAD97B|199606131
84859.0|830810 1917 dcu f eng u| $ags 17000387 | $a(CU-BANC)ocm04680933|
$a(CU-BANC)GLAD97| $aI 19.16:105|10$aGilbert, Grove Karl,$d1843-1918.|10$aHydraulic
-mining dâebris in the Sierra Nevada /$cby Grove Karl Gilbert|0 $aWashington :$bU. S. Gov't
Print. Off.,$c1917| $a154 p. :$bill., maps, plates ;$c29 cm|1 $aGeological Survey professional
paper,$vno.105| $aAt head of title: Department of the Interior| $aMany of the plates printed o
n both sides of leaf| 0$aHydraulic mining.| 0$aGold mines and mining$zSierra Nevada (Calif.
and Nev.).| $aUnited States$bDistrict of Columbia$dWashington$9(1917)| 0$aGeological Sur
vey professional paper,$vno.105| $lBANC$x1$dpf$aF868.S5.7$b.G56| $lENGI$x220$aTN
421$b.G5| $nCU|
6
7. Elektronik Kaynaklar
E-KİTAPLAR (Elektronik ortamda bulunan monograf
kaynaklar)
E-DEV-DOK(Elektronik ortamda bulunan devlet yayınları)
E-İNDEKS (Elektronik ortamda bulunan dergi indeksleri)
E-HARİTA (Elektronik ortamda bulunan haritalar)
E DERGİLER (Elektronik ortamda bulunan dergiler)
E-DERGİLER
Web Sayfaları
MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(006)
006 – Kayıt Türü
m bilgisayar dosyası (computer file)
006 #am
7
8. MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(007)
007– Fiziksel tanımlama (Bilgisayar dosyaları için)
Bütün bilgisayar dosya türleri için kullanılıyor.
a – Teyp kartuşu
b - Chip kartuşu
c – Bilgisayar optik disk kartuşu
f – Teyp kasedi
h – Teyp bobini
j – Manyetik disk
m – Manyetik-optik disk
o – Optik disk
r – Uzaktan erişimli
u – Tanımsız
z – Diğer
| - Tanımlı bir kod yoktur
MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(008)
008 – Sabit uzunluktaki bilgi alanı (18-34)
26 – Bilgisayar dosya türü (tek karakterlik alan)
a – Sayısal veri
b – Bilgisayar programı
c – İşaretler, kodlar
d – Dokümanlar
e – Bibliyografik veri
f – Font
g – Oyun
h – Ses
i – Etkileşimli programlar
j – Çevrimiçi sistem ve servis
m – Birleşik
u – Bilinmeyen
z – Diğer
| - Herhangi bir kod tanımlanmamış
8
9. MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(516)
516 – Not alanı (Bilgisayar dosya türü)
516 Text (citations)
516 8 Electronic serial in ASCII text
text.
516 Text (electronic journal)
516 8 Available in ASCII, Acrobat, and PostScript file formats
516 Electronic journal articles are available in portable document format
(PDF). Abstracts are in HTML
516 8 Text and JPEG graphics formats
516 8 Electronic journal issued in formatted-text files: TeX, DVI, PostScript,
and PDF
516 8 Bit-mapped images; PDF, PostScript, and TIFF formats available for
printing
516 8 Most issues in PDF format; some html
MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(530)
530 – Not alanı ( Ulaşılabilir diğer formlar)
530 Also issued in a print edition.
530 Also available in print with title: Chemicals in our community.
community
530 Available in a print edition, with title: Bibliography and index of
geology.
530 Electronic version of: Metabolic engineering.
530 Print version available.
530 Online version of the print title.
530 Online version of the print: Neighborhood networks nnewslines.
530 Also available on the Internet via the World Wide Web.
530 Tables of contents and selected articles also available online.
530 Issued also in electronic format under title: Copyright and new media
legal news.
9
10. MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(538)
538 – Not alanı (Sistem detayları)
538 Mode of access: Internet via the World Wide Web.
538 Mode of access: World Wide Web
Web.
538 Mode of access: Online access via Internet.
538 Mode of access: World Wide Web via Internet at the NSF web site.
538 System requirements: World Wide Web browser, Internet connectivity, and Adobe Acrobat reader.
538 System requirements: Web browser.
538 System requirements: World Wide Web browser, Internet access, and RealPage viewer.
538 System requirements: Internet access; World Wide Web browser.
538 Mode of access: Internet via the Navy web site.
538 Mode of access: Internet via the Dept.'s web site.
538 Mode of access: Electronic mail, FTP, gopher, and World Wide Web.
538 Mode of access: Electronic mail, FTP, gopher, telnet, and World Wide Web. For e-mail subscription, send to:
listserv@library.berkeley.edu, the message: sub cites [first name last name]. For telnet access, telnet to
MELVYL.UCOP.EDU and enter the command: SHOW CURRENT CITES. Also distributed on the PACS-L and PACS-P lists.
538 Mode of access: Electronic mail and World Wide Web. For e-mail subscription, sent to listproc@unc.edu, the message:
SUBSCRIBE PRICES [first name last name].
538 System requirements: WWW browser such as Netscape, and/or SilverPlatter WinSPIRS, MacSPIRS, or UNIX client
software.
538 RealAudio player required to listen to digital audio recordings
MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(856)
856 – Elektronik yer ve ulaşım
Göstergeler (indicator)
g ( )
İlk Gösterge
# - Bilgi tanımlanmamış
0 - Email
1 - FTP
2 - Remote login (Telnet)
3 - Dial-up
4 - HTTP
7 – Ul
Ulaşım şekli altalan $2’d
kli lt l $2’de
tanımlanmış
10
11. MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(856)
856 – Elektronik yer ve ulaşım
Göstergeler (indicator)
İkinci Gösterge
# - Bilgi tanımlanmamış
0 – Kaynak
1 – Kaynağın versiyonu
2 – İlgili kaynaklar
8 – Oluşturulmuş sabit alan gösterilmez
ş ş g
MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(856)
Altalanlar (subfield)
$a - Host name (R)
$b – A
Access number (R)
b
$c – Compression information (R)
$d – Path (R)
$f – Electronic name (R)
$g – Uniform Resource Name (R)
$h - Processor of request (NR)
$i – Instruction (R)
$j - Bits per second (NR)
$k - Password (NR)
$l - Logon (NR)
$m - Contact for access assistance (R)
11
12. MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(856)
Altalanlar
$n - Name of location of host (NR)
$o - Operating system (NR)
$p - Port (NR)
$q - Electronic format type (NR)
$r - Settings (NR)
$s - File size (R)
$t - Terminal emulation (R)
$u - Uniform Resource Locator (NR)
$v - Hours access method available (R)
$w - Record control number (R)
$x - Nonpublic note (R)
$z - Public note (R)
$2 - Access method (NR)
$3 - Materials specified (NR)
$6 - Linkage (NR)
$8 - Field link and sequence number (R)
MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(856)
Örnekler
856 4 0 $u http://www.absearch.com
856 4 1 $3 Online version. $z URL: $u
http://www.library.northwestern.edu/journal/matcorr/
856 4 0 $3 Full text: check e-journal site for available issues. $u
http://www.journals.cup.org/owadba/owa/ISSUESINJOURNAL?JID=DP
P
856 4 $u http://firstsearch.oclc.org $z Address for accessing the journal using
authorization number and password through OCLC FirstSearch Electronic
Collections Online
856 4 0 $ Available online, 1999- $ http://link.springer-
$z A il bl li 1999 $u htt //li k i
y.com/link/service/journals/10111/index.html
856 4 0 $3 Hitachi review, 1995- $u http://www.hitachi.co.jp/Sp/TJ-
e/index.html
12
13. MARC21’de Değişen Alanlar
MARC Alanları(856)
Örnekler
856 4 0 $u http://webspirs.silverplatter.com/cgi-bin/er17.cgi $z Requires
login and password
856 4 1 $z Link to the electronic version of this title: $u
http://ojps.aip.org/dok/
856 4 0 $u http://ojps.aip.org/dok/
856 4 1 $3 Tables of contents and selected articles $u
http://copyrightlaws.com/contents/
856 2 melvyl.ucop.edu $b 192.35.222.222 $l show current cites
856 7 $ g p
$u gopher.lib.berkeley.edu $ 1/ejrnls/Current.Cites $p 73 $
y $d / j / $2
gopher
856 4 0 $3 current issue $u http://purl.access.gpo.gov/GPO/LPS940
856 4 0 $u http://www.jstor.org/journals/01903187.html
856 4 0 $u http://ojps.aip.org/dok/
856 4 1 $3 Tables of contents and selected articles $u
http://copyrightlaws.com/contents/
Örnek (Türkiye)
Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi
13
14. Elektronik Kaynakların Kataloglanmasında
Kullanılan Diğer Standartlar
Tanımlamaya Yönelik
ISBD(ER) (International Standart Bibliographic
Description for El t i Resources)
D i ti f Electronic R )
Kayıt Girişine Yönelik
Marc
Marc21 ve diğerleri
Metadata (data about data)
Dublin core
GILS ( Goverment Information Locator Service)
RDF (Resource Description Framework)
MODS
MARC21 ve Dublin Core
MARC Dublin Core
Konu: 600, 610, 650, 651 Konu: subject
Materyal Adı: 245$a, 245b Materyal Adı: title
Yazar adı: 100, 110, 700, 710 Yazar adı: author, creator, otheragent
Yayıncı: 260$b Yayıncı: publisher
Yayın Tarihi: 260$c Yayın Tarihi: date
Tanımlayıcılar: 010, 020, 022, 856$u Tanımlayıcılar: identifier
Materyal Türü: 006, 008 Materyal Türü: object-type
Materyal Ş kli 530 538
M t l Şekli: 530, Materyal Ş kli : f
M t l Şekli form, f
format
t
Bağlantı: 772, 773, 775, 776, 780, 787 Bağlantı: relation
Dil : 008(35-37), 041, 546 Dil: language
Kaynak: 776, 786 Kaynak: source
Kapsam: 034, 045, 5133 Kapsam: coverage
Kullanım Hakkı: 017, 018 Kullanım Hakkı: rights
14
15. MODS: Metadata Object
Description Schema
11 Haziran 2002 (LC)
Yeni bir metadata sürümü
Z39.50 için yeni imkanlar
XML formatında hazırlanmış
MARC kayıtlarını XML formatında
gösterebilme
Elektronik Kaynaklar için XML
formatında tanımlanmış bir
metadata örneği
MODS: Metadata Object
Description Schema
Dublin Core’dan daha zengin bir
element seti
MARC formatından daha basit
Son kullanıcılar için yeni olanaklar
Kütüphaneler için daha kolay
kullanımlı
15
16. MODS: Metadata Object
Description Schema
MARC21’den üretilmiş
Bir çok yeni alan eklenmiş Daha
eklenmiş,
zengin içerik
Element düzeylerinde göre bağlatı
yapabilme, kurabilme
Herhangi bir özel katalog kodu
kullanmıyor
MODS: Metadata Object
Description Schema
20 element’ten oluşuyor
1. titleInfo [mandatory]
2. name
3. typeOfResource [list in schema]
4. genre
5. publicationInfo
6. language
7. physicalDescription
8. abstract
9. tableOfContents
10. targetAudience
16
17. MODS: Metadata Object
Description Schema
11.
11 Note
12. cartographics
13. subject
14. classification
15. relatedItem
16. identifier
17. location
18.
18 accessConditions
19. extension
20. recordInfo [not repeatable]
MODS: Metadata Object
Description Schema
Title <titleInfo>
245 $a$b$f$g$h$k <title>
245$n (and $f$g$h$k <partNumber>
following $n)
245$p (and $f$g$h$k <partName>
following $p)
245 ind2 is not 0 <nonSort></nonSort>
around characters excluded
from sort as indicated in
indicator value
17
