Η εισαγωγή της μακροοικονομικής αιρεσιμότητας στην Πολιτική Συνοχής της ΕΕ κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2014-2020. Παρουσίαση τελικής εργασίας στην ΕΣΔΔΑ. Για περισσότερες λεπτομέρειες και αναφορές βλ. εργασία.

1. Η μακροοικονομική αιρεσιμότητα
και η Πολιτική Συνοχής στο πλαίσιο
της Ε’ προγραμματικής περιόδου:
Μοχλός ανάπτυξης
ή επιπλέον διελκυστίνδα
στο δρόμο προς τη «σύγκλιση»;
Κατερίνα Χατζηπέτρου
Επίβλεψη: Αντιγόνη Μακρυγιάννη
ΚΒ’ Εκπαιδευτική Σειρά Ε.Σ.Δ.Δ.Α.

2. Αντί προλόγου
Εισαγωγή μακροοικονομικής αιρεσιμότητας στην Πολιτική Συνοχής 2014-2020
• Λίγα λόγια για την Πολιτική Συνοχής
• Δημοσιονομική κρίση και νέα οικονομική διακυβέρνηση
• Το ΠΔΠ 2014-2020: διαπραγματεύσεις και τελικό πλαίσιο
• Η νέα προγραμματική περίοδος και η Πολιτική Συνοχής
• Έννοια της αιρεσιμότητας και εφαρμογή της ως σήμερα
• Αιρεσιμότητες στην Πολιτική Συνοχής 2014-2020
• Κριτική της μακροοικονομικής αιρεσιμότητας και τελικό συμπέρασμα

3. Πολιτική Συνοχής
Αποστολή
Σκοποί
χρηματοδότησης
•Βασική επενδυτική
στρατηγική της ΕΕ
•Στρατηγική «Ευρώπη 2020»
•Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη
•Αυξανόμενη βαρύτητα από
το 1988
•Ενίσχυση της οικονομικής,
κοινωνικής και εδαφικής
συνοχής της ΕΕ
•Μείωση των αναπτυξιακών
ανισοτήτων μεταξύ των
περιφερειών
•Μείωση της καθυστέρησης
των πλέον μειονεκτικών
περιοχών

4. % χρηματοδότησης για την Πολιτική Συνοχής
ως προς το σύνολο προϋπολογισμoύ ανά π.π.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
1989-1993 1994-1999 2000-2006 2007-2013

5. Η κριτική επί της Πολιτικής Συνοχής
Αποδοτικότητα;
Αποτελεσματικότητα;
Ακριβή φιλανθρωπία;
Αναπτυξιακά οφέλη
Οργανωσιακή κουλτούρα
στρατηγικού σχεδιασμού
και αξιολόγησης,
εταιρικότητα,
προσθετικότητα

6. Η δημοσιονομική κρίση και
η νέα οικονομική διακυβέρνηση
Δημοσιονομική
κρίση
Νέα Οικονομική Διακυβέρνηση
•Ευρωπαϊκό Εξάμηνο
•Μεταρρύθμιση ΣΣΑ

7. Συνθήκες στην ΕΕ
Ανάκαμψη ευρωπαϊκής οικονομίας 2013
Απομάκρυνση από τους στόχους
«Ευρώπης 2020», αύξηση ανισοτήτων
Ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της ΟΝΕ

8. ΠΔΠ 2014-2020
• Γενικά ετήσια ανώτατα όρια δαπανών
• Ανώτατα όρια δαπανών για κάθε heading
• 5 έτη και άνω
Χρηματοδοτικό
πλάνο της ΕΕ
• Προγραμματισμός
• Δημοσιονομική πειθαρχία
• Ένταξη των ετήσιων π/υ
Σκοπός
• Κανονισμός
• Διαπραγματεύσεις: Συμβούλιο, Επιτροπή,
Κοινοβούλιο
Πώς;

9. ΠΔΠ 2014-2020
Μειωμένο ΠΔΠ
960 τρισ. € / 1% του ΑΕΕ Μειώνεται για πρώτη φορά
Διαπραγματεύσεις
Έντονες και χρονοβόρες
Φίλοι Συνοχής vs
υποστηρικτές λιτότητας
Πρωτόγνωρες συνθήκες
Αυξημένες ανάγκες για
απασχόληση και
ανάπτυξη
ΕΕ των 28
Πολιτική και
διαπραγματευτική
ισχύς

10. Κατανομή του ΠΔΠ 2014-2020
13%
34%
39%
2%
6%
6%0% 1α
1β
2
3
4
5
6
Ανταγωνιστικότητα για ανάπτυξη & απασχόληση
Οικονομική, κοινωνική, εδαφική συνοχή
Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι
Ασφάλεια και ιθαγένεια
Η Ευρώπη στον κόσμο
Διοίκηση
Αντισταθμίσεις

11. Η Πολιτική Συνοχής
στη νέα π.π. 2014-2020
•352 δισ. € (τρεχ.τιμές)
•- 8,4% σε σχέση με 2007-2014
•Μικρότερο % (34%) σε ένα ήδη μειωμένο ΠΔΠ
Χρηματοδοτικό
πλαίσιο
•Συντονισμός ΕΔΕΤ: κοινές διατάξεις, 11 θεματικοί στόχοι, ΚΣΠ
•ΣΕΣ, θεματική συγκέντρωση προγραμμάτων
•Μεγαλύτερη εστίαση στο αποτέλεσμα
Αρχιτεκτονική
•3 κατηγορίες, μεγαλύτερη κάλυψη περιφερειών
•Μείωση συγκέντρωσης πόρων στις λιγότερο ανεπτυγμένες
περιφέρειες
•Περίοδος αναφοράς 2007-09, ρήτρα αναθεώρησης 2016
Επιλεξιμότητα
•Εισαγωγή αιρεσιμοτήτων
•Πολυταμειακές παρεμβάσεις
•Απλοποίηση γραφειοκρατίας και διευκόλυνση χρήσης
επενδύσεων
Σημαντικά στοιχεία

12. Η αιρεσιμότητα ως σήμερα
Δανειοδότηση κρατών με ανάγκη
οικονομικής ενίσχυσης
Εξωτερικό εμπόριο
Αναπτυξιακή βοήθεια
Διεύρυνση
Συντονισμός οικονομικής διακυβέρνησης
Προγράμματα προσαρμογής
Ταμείο Συνοχής
Είδη αιρεσιμότητας
Εκ των προτέρων/
Εκ των υστέρων
Αρνητική / θετική
IF …. THEN ….

13. Οι αιρεσιμότητες στην
Πολιτική Συνοχής 2014-2020
Κανονισμός για τις κοινές
διατάξεις των ΕΔΕΤ
Πλαίσιο
επίδοσης
Μακρο
αιρεσιμότητα
Εκ των
προτέρων
αιρεσιμότητες
Στόχος
Αποτελεσματικότητα
και αποδοτικότητα των
επενδύσεων
Συνδρομή στη νέα
οικονομική
διακυβέρνηση
Σύνδεση Πολιτικής
Συνοχής με νέα
οικονομική
διακυβέρνηση

14. Οι εκ των προτέρων αιρεσιμότητες
Εξασφάλιση
αποδοτικότητας
επενδύσεων
• Κατάλληλο
κανονιστικό
πλαίσιο
• Αποτελεσματικές
πολιτικές με
σαφείς στόχους
• Επαρκή διοικητική
και θεσμική
ικανότητα
ΣΕΣ
• Εφαρμοστέες
θεματικές και
γενικές εκ των
προτέρων
αιρεσιμότητες
• Εκπλήρωση ή
προγραμματισμός
• Συμμόρφωση έως
τέλος 2016
Αναστολή
πληρωμών
• Κατά την έγκριση
προγράμματος
• Μη συμμόρφωση
έως τέλος 2016

15. Το πλαίσιο επίδοσης
Θετική αιρεσιμότητα εν είδει κινήτρου
Το αποθεματικό επίδοσης κατανέμεται σε
προτεραιότητες
Διατίθεται σε προτεραιότητες που επιτυγχάνουν τα
ορόσημά τους (αξιολόγηση 2019)
Αν όχι, ανακατανέμεται προς τις επιτυχημένες
προτεραιότητες
Αναστολή ενδιάμεσων πληρωμών / δημοσιονομικές
διορθώσεις σε συγκεκριμένες περιπτώσεις

16. Η μακροοικονομική αιρεσιμότητα
Κατηγορίες
εφαρμογής
Προαιρετική
Υποχρεωτική
Πλαίσιο μέτρων που
σχετίζονται με τη
χρηστή οικονομική
διαχείριση
Στενότερη σύνδεση
με τους μηχανισμούς
της νέας οικονομικής
διακυβέρνησης

17. Σκέλος προαιρετικής εφαρμογής
Αίτημα Επιτροπής
για τροποποίηση του
ΣΕΣ
Πρόταση
τροποποίησης ΣΕΣ
από Κ.Μ.
Παρατηρήσεις από
Επιτροπή
Πρόταση
τροποποίησης ΣΕΣ
από Κ.Μ.
Όχι πρόταση
Επιτροπής για
αναστολή
πληρωμών
Πρόταση Επιτροπής
για αναστολή
πληρωμών
Όχι παρατηρήσεις
από Επιτροπή
Όχι πρόταση
Επιτροπης για
αναστολή
πληρωμών
Όχι υποβολή
πρότασης
τροποποίησης ΣΕΣ
από Κ.Μ.
Παρατηρήσεις από
Επιτροπή
Πρόταση Επιτροπής
για αναστολή
πληρωμών
Αναλογικότητα και αποτελεσματικότητα, ίση μεταχείριση,
αξιολόγηση αντίκτυπου στην οικονομία
Απόφαση
Συμβουλίου
Άρση
1) Στήριξη εφαρμογής συστάσεων του Συμβουλίου
2) Max αντίκτυπου σε Κ.Μ. που λαμβάνουν οικονομική ενίσχυση

18. Σκέλος υποχρεωτικής εφαρμογής
Όταν υπάρχει ήδη απόφαση για:
•Υπερβολικό έλλειμμα
•Μακροοικονομικές ανισορροπίες
•Μη συμμόρφωση με πρόγραμμα προσαρμογής /με μέτρα
δημοσιονομικής πειθαρχίας και συντονισμού οικονομικής πολιτικής
Πρόταση Επιτροπής για αναστολή αναλήψεων υποχρεώσεων ή
πληρωμών
•Προτεραιότητα στην αναστολή ανάληψης υποχρεώσεων
•Αναλογικότητα και αποτελεσματικότητα, ίση μεταχείριση, αξιολόγηση
αντίκτυπου στην οικονομία, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες,
συνέπειες σε σημαντικά προγράμματα, φάση κύκλου προγράμματος
Πρόταση για αναστολή αναλήψεων υποχρεώσεων = εγκριθείσα,
εκτός αν το Συμβούλιο την απορρίψει
ΕΝΩ
Πρόταση για αναστολή πληρωμών απαιτεί έγκριση του Συμβουλίου
Άρση

19. Δυνατότητες για Κ.Μ. που
λαμβάνουν οικονομική ενίσχυση
Για κράτη μέλη με προσωρινές δημοσιονομικές δυσκολίες που λαμβάνουν οικονομική ενίσχυση
Αύξηση ποσών ενδιάμεσων και
τελικών πληρωμών κατά 10%
Μεταφορά πόρων τεχνικής
συνδρομής

20. Κριτική της μακροοικονομικής
αιρεσιμότητας
Μεγαλύτερο εύρος
επιβολής κυρώσεων
Πιο πρώιμο στάδιο
διαδικασιών
οικονομικής
εποπτείας
Όχι άμεσος
αντίκτυπος στο
έλλειμμα
Λιγότερη έκθεση στο
πολιτικό στοιχείο
Δυνατότητα αύξησης
πληρωμών σε κράτη
που λαμβάνουν
οικονομική ενίσχυση
Υπέρ

21. Κριτική της μακροοικονομικής
αιρεσιμότητας
Πνεύμα και στόχοι
της Πολιτικής
Συνοχής
Προσθήκη στην
«εργαλειοθήκη»
των μέτρων και
κυρώσεων
Διπλή κύρωση
Αμφισβήτηση
μεθόδων
δημοσιονομικής
εξυγίανσης
Υποκειμενικότητα
και πολιτική χροιά
Ίση μεταχείριση
και εκτίμηση
αντίκτυπου
Ενδεχόμενη
επιδείνωση
δημοσιονομικών
προβλημάτων
Άνιση εφαρμογή
της Πολιτικής
Συνοχής
Υπονόμευση
αρχής
εταιρικότητας
Θύματα οι
περιφέρειες
Μέτρα χωρίς
προσαρμογή στις
συνθήκες του
Κ.Μ.
Αμφισβήτηση
αξιοπιστίας της
χρηματοδότησης
Κατά

22. Συμπέρασμα
…για τους σκοπούς της
Πολιτικής Συνοχής και την
πορεία σύγκλισης των
κρατών μελών
…θα προκαλέσει περαιτέρω
πόλωση και
ευρωσκεπτικισμό και θα
πλήξει τα θεμέλια μιας
γνήσιας κοινής οικονομικής
πολιτικής
…ενισχύοντας άνισα μια
«παντοδύναμη» οικονομική
πολιτική
… θα πλήξει την επίτευξη
των στόχων της «Ευρώπης
«2020» αλλά και την
αποστολή της ΕΕ
Η μακροοικονομική
αιρεσιμότητα
αποτελεί επιζήμια
επιλογή

23. Στην ενωσιακή διελκυστίνδα που πυροδότησε
η μακροοικονομική αιρεσιμότητα…
…η Πολιτική Συνοχής δεν αναδείχθηκε νικήτρια.

24. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ
για την προσοχή σας