Les frais de sauvetage au sens de l'article 106 de la loi sur les assurances

1. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
LES FRAIS DE SAUVETAGE
REDDINGSKOSTEN
Jean-François POLAIN
Anne CUSTERS
Avocats au barreau de Namur
Avenue de Luxembourg, 152 – 5100 Jambes
Tél.: 081 21 22 23 – Fax: 078 15 56 56 – Email: jfpolain@philippelaw.eu

2. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
Artikel 106 (oud artikel 52) van de wet betreffende de
verzekeringen
• De kosten die voortvloeien zowel uit de maatregelen die de
verzekeraar heeft gevraagd om de gevolgen van het
schadegeval te voorkomen of te beperken als uit de
dringende en redelijke maatregelen die de verzekerde uit
eigen beweging heeft genomen om bij nakend gevaar een
schadegeval te voorkomen, of, zodra het schadegeval
ontstaat, om de gevolgen ervan te voorkomen of te
beperken, worden mits zij met de zorg van een goed
huisvader zijn gemaakt, door de verzekeraar gedragen, ook
wanneer de aangewende pogingen vruchteloos zijn geweest.
Zij komen te zijnen laste zelfs boven de verzekerde som.

3. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
HISTORIEK
• WET VAN 11 JUNI 1874
– ART. 17. Bij elke verzekering moet de verzekerde al het
nodige doen om de schade te voorkomen of te beperken;
dadelijk nadat de schade ontstaan is, moet hij daarvan kennis
geven aan de verzekeraar; een en ander op straffe van
schadevergoeding, indien daartoe grond bestaat.
De kosten, door de verzekerde gemaakt om de schade te
beperken, komen ten laste van de verzekeraar, ook wanneer
het gezamenlijk bedrag van die kosten en van de schade de
verzekerde som te boven gaat en de aangewende pogingen
vruchteloos gebleven zijn.

4. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
Artikel 17 van de wet van 11 juni 1874
INTERPRETATIEPROBLEEM:
Verplichting om maatregelen te nemen teneinde
de schade te beperken die begonnen is maar ook
de verplichting om algemene maatregelen ter
preventie te nemen voorafgaand aan het
schadegeval?

5. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
Arrest van het Hof van Cassatie van 22 januari 1976
Een televisieantenne dreigte om te vallen op een naburige
woning. De eigenaar heeft de herstellingen verricht om
schade aan de naburige woning te verhinderen. De
verzekerde heeft zijn BA verzekeraar gevraagd om die kosten
op basis van artikel 17 ten laste te nemen.
Het Hof van Cassatie overweegt dat het gaat om kosten
bestemd om een imminent schadegeval te voorkomen. Het
gaat dus om toelaatbare kosten in toepassing van artikel 17

6. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
De wet betreffende de verzekeringen
Art. 75. Bij elke verzekering tot vergoeding van
schade moet de verzekerde alle redelijke
maatregelen nemen om de gevolgen van het
schadegeval te voorkomen en te beperken.
Beoogt dus niet de maatregelen ter preventie van
een schadegeval maar de maatregelen ter
preventie van de gevolgen van een schadegeval.

7. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
ARTIKEL 75-ARTIKEL 106
Article 75 :
De verzekerde is niet verplicht om een imminent
schadegeval te verhinderen maar als hij tracht het te
doen, zullen die kosten ten laste genomen worden.
Mag hij dit dan veronachtzamen? Neen.
- Zware fout- Verval
- Goede trouw in uitvoering van de overeenkomst

8. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
DOOR DE VERZEKERAAR GEVRAAGDE MAATREGELEN
Artikel 106 :
De kosten die voortvloeien zowel uit de maatregelen die de
verzekeraar heeft gevraagd…
Hof van beroep te Luik van 29 maart 2010
De expert technische expert was als lasthebber van de
verzekeraar, waarmee hij regelmatige contacten onderhield,
opgetreden. De reeds genomen maatregelen volstonden niet
voor hem. Hij was van oordeel dat er andere dringende
maatregelen genomen moesten worden…
Geïntimeerde mocht dus rechtmatig geloven dat wanneer de
expert maatregelen vroeg, zulks met het akkoord en in naam van
de verzekeraar was ( principe van de goede trouw in de
uitvoering van de overeenkomst).

9. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
MAATREGELEN GENOMEN OP INITIATIEF VAN DE
VERZEKERDE
Twee types maatregelen :
1. De dringende en redelijke maatregelen, genomen
op initiatief van de verzekerde om het
schadegeval te voorkomen in geval van een
imminent gevaar.
2. De dringende en redelijke maatregelen, genomen
op initiatief van de verzekerde, wanneer het
schadegeval reeds begonnen is, om daarvan de
gevolgen te voorkomen dan wel te beperken.
Dringendheid en redelijk karakter.

10. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
MAATREGELEN GENOMEN OP INITIATIEF VAN DE
VERZEKERDE
Dringendheid
De rechtsleer is niet unaniem..
Bepaalde auteurs menen dat maatregelen enkel
dringend zijn als de verzekerde niet in de
mogelijkheid was om zijn verzekeraar te verwittigen.

11. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
MAATREGELEN GENOMEN OP INITIATIEF VAN DE
VERZEKERDE
Dringendheid en « recall »-kosten
«Recall»-maatregelen van een product maken vaak
het voorwerp uit van een vraag tot tussenkomst van
de verzekeraar als zijnde reddingskosten.
Enkel de kosten noodzakelijk om de consumenten te
verwittigen worden als reddingskosten beschouwd
en dus niet de « recall »-kosten op zich.

12. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
MAATREGELEN GENOMEN OP INITIATIEF VAN DE
VERZEKERDE
Redelijk karakter en gemaakt met de zorg van een
goed huisvader.
Kosten in verhouding met de schade die men wil
verhinderen of beperken.
De wet specifieert echter dat die kosten door de
verzekeraars worden betaald zelfs indien het
resultaat niet bereikt wordt.

13. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
MAATREGELEN GENOMEN OP INITIATIEF VAN DE
VERZEKERDE OM HET SCHADEGEVAL TE VOORKOMEN IN
GEVAL VAN IMMINENT GEVAAR
Het gaat hier dus over het voorkomen van een
schadegeval dat nog niet begonnen is. ( bijvoorbeeld
demontage van een hijskraan die dreigt om te vallen)
Het gaat om het verhinderen van een schade gedekt
door de polis!
Het gevaar moet imminent zijn, dit wil zeggen dat bij
het niet nemen van de preventiemaatregel, een
gedekte schade zich zal voordoen.

14. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
MAATREGELEN GENOMEN OP INITIATIEF VAN DE
VERZEKERDE OM HET SCHADEGEVAL TE VOORKOMEN IN
GEVAL VAN EEN IMMINENT GEVAAR
Als het niet gaat om een dringend gevaar, dan gaat
het om een klassieke preventiemaatregel van beheer
van het risico die niet ten laste wordt genomen door
de verzekeraar.
Die vraag kan zich stellen in het geval van serieschade
(« serial loss »).
Eerste schadegeval= imminent gevaar
Wat met de andere?

15. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
PLAFOND
Artikel 106 : Zij komen te zijnen laste zelfs boven de
verzekerde som.
De Koning kan de in het eerste lid van dit artikel
bedoelde kosten beperken, voor de
aansprakelijkheidsverzekeringen, andere dan die
bedoeld in de wet van 21 november 1989 betreffende
de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake
motorrijtuigen en voor de zaakverzekerings-
overeenkomsten.

16. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
PLAFOND
KB van 29 december 1994 :
Plafond :
Bovenop de totaal verzekerde som, kunnen de reddingskosten
beperkt worden tot:
1° 20 miljoen BFR wanneer het verzekerde totaalbedrag lager
of gelijk is aan 100 miljoen BFR;
2° 20 miljoen BFR plus 20 % van het verzekerde totaalbedrag,
wanneer dit tussen de 100 en 500 miljoen BFR ligt;
3° 100 miljoen BFR plus 10 % van het deel van het verzekerde
totaalbedrag boven 500 miljoen BFR met een
maximumbedrag van 400 miljoen BFR."

17. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
PLAFOND
Zaakverzekeringen
Plafond :
Gelijk aan het verzekerde bedrag, maar zij kunnen
beperkt worden tot een maximaal geïndexeerd
bedrag van 750.000.000 BFR
Die bedragen zijn dus geïndexeerd ( index 1992 soit
113,77)

18. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
JURISPRUDENCE
• Cour d’appel d’Anvers ( 12 mai 1998)
Dommage corporel et moral d’un tiers survenu lors d’une
opération de sauvetage.
• Cour d’Appel de Bruxelles ( 23 novembre 2007)
Assuré blessé lorsqu’il a tenté d’éteindre un l’incendie
d’une friteuse avec une couverture.
• Cour d’appel de Liège (29 mars 2010)
Assurance TRC. Coût du placement du sable stabilisé
pour maintenir l’ouvrage sur conseil de l’expert de la
compagnie.

19. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
JURISPRUDENCE
• Cour de Cassation (20 Avril 2007)
Accident d’un camion. L’entreprise de transport sollicite le
paiement des frais de déblaiement comme frais de sauvetage.
• Cour d’Appel de Mons ( 11 mars 2009)
Un tiers sollicite l’intervention d’un assureur sur base de
l’article 106.

20. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
JURISPRUDENCE
• Cour d’appel d’Anvers ( 12 mai 1998)
Une dame tente d’éteindre un incendie chez son voisin en jetant le
matelas en feu par la fenêtre.
Lors de l’opération, elle se blesse au genou.
Les frais d'extinction et de sauvetage dans une police-incendie
comportent tous les frais qui ont été causés par l'extinction et le
sauvetage, même s'ils sont seulement indirectement la
conséquence de l'opération de sauvetage et la garantie n'est pas
limitée à l'indemnisation de dommage purement matériel.
L'intervention entièrement volontaire du tiers pour protéger le bien
de l'assuré doit être considérée comme une gestion d'affaires
volontaire par laquelle l'assuré est tenu à indemnisation de toutes
les dépenses utiles et nécessaires qui ont été causées par la gestion
d'affaires.

21. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
JURISPRUDENCE
• Cour d’Appel de Bruxelles ( 23 novembre 2007)
Une friteuse est laissée pendant deux heures non surveillée. Le beau-
fils tente déteindre l’incendie et se brule.
Demande d’intervention de l’assureur incendie.
Refus de considérer ces frais comme frais de sauvetage car :
- Il n’existe pas de fondement juridique pour contraindre un assureur
incendie d’intervenir pour des dommages corporels subis par un tiers
du fait de l’assuré;
- L’article 106 parle de frais pour prévenir un sinistre et non de dommage;
- La police exclut les dommages corporels;
- Les frais doivent être faits par l’assuré et non par un tiers;
- Cet arrêt est critiqué par la doctrine.

22. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
JURISPRUDENCE
• Cour d’Appel de Liège (29 mars 2010)
Percement d’une tranchée qui va nécessiter le renforcement du
pignon d’un immeuble.
Pose de sable stabilisé pour renforcer le pignon.
Le conseiller technique de la compagnie écrit:
« En plus des précautions déjà prises (sable stabilisé), il nous
parait indispensable d’étudier au plus vite des mesures définitives
nécessaires pour renforcer le pignon ».
Il en résulte que l’expert s’est présenté comme mandataire de la
compagnie. L’assuré pouvait donc croire qu’il s’agissait de
mesures demandées par la compagnie….

23. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
JURISPRUDENCE
• Cour de Cassation (20 avril 2007)
Accident d’un camion dont le chargement s’est déversé sur le
côté de l’autoroute.
Frais de déblaiement pris en charge par le transporteur qui en
sollicite le remboursement à son assureur RC auto.
Sont des frais de sauvetages les frais causés par les mesures
prises d’initiative par l’assuré, indépendamment du fait que
ces mesures auraient aussi pu être prises par le tiers lésé et
peu importe que les conséquences que l’assuré entend
prévenir ou atténuer affectent ou menacent d’affecter l’assuré
lui-même ou un tiers.

24. Brussels
Liège
Namur
Luxembourg
Paris
Fine art in legal practice
JURISPRUDENCE
• Cour d’appel de Mons (11 mars 2009)
Intervention des pompiers lors d’un incendie.
Des ardoises sont jetées sur le toit des voitures stationnées à
proximité.
Demande d’intervention du propriétaire à son assureur incendie
(recours des tiers).
La Cour d’appel de Mons a cassé la décision du premier Juge qui
considérait que ces frais n’étaient pas des frais de sauvetage car
ils n’ont pas été faits par l’assuré ni demandé par l’assureur.
La Cour considère que les frais mentionnés à l’article 106
peuvent aussi être des frais indirects et notamment les frais
occasionnés par les pompiers appelés par l’assuré .