Głównym zagadnieniem poruszanym w artykule jest Francja i Europa w programie Frontu
Narodowego i deklaracjach Marine Le Pen. Front Narodowy jest francuską partią polityczną
o proweniencji nacjonalistycznej. Nacjonalizm jest kierunkiem myśli politycznej, w którym
idea narodu i państwa narodowego jest wartością nadrzędną. Front Narodowy powstał w 1972
roku. Został założony przez Jeana-Marie Le Pena. Obecnie jego liderką jest jego córka Marine
Le Pen. Z jej wypowiedzi wynika żądanie rozwiązania Unii Europejskiej. W jej opinii najważniejszym problemem narodów Unii jest imigracja. Nacjonaliści obawiają się wielokulturowości, imigrantów i islamu.
Symbolika organizacji neonazistowskich w Niemczech. Sławomir Ozdyk Uniwersy...dr Sławomir Ozdyk
Ikona międzynarodowego nazizmu – Adolf Hitler, twierdził w „Mein Kampf”, iż:
"być obywatelem Rzeszy [swojego państwa], nawet jeżeli jest się tylko zamiataczem ulic, musi być uważane za większy honor, niż bycie królem w obcym kraju."
Idea ta, jak i pierwsza częśċ pieśni „Das Lied der Deutschen - Deutschland, Deutschland über alles, über alles in der Welt - Niemcy, Niemcy ponad wszystko, ponad wszystko na świecie”; dla niemieckich (i nie tylko), skrajnie prawicowych ugrupowań, nadal pozostaje kierunkowskazem działania i orientycji politycznej.
Problematyka europejska w przekazach programowych kandydatów na urząd Prezyd...Agnieszka Stępińska
A. Stępińska, (2004), Problematyka europejska w przekazach programowych kandydatów na urząd Prezydenta RP w latach 1990–2000 [European issues in election agendas of the Polish presidential candidates in 1990-2000], (in:) Europejskie dylematy i wyzwania [European dilemmas and challenges],edited by S. Wojciechowski, Poznań, pp. 107–124.
Jaka Polska w jakiej Europie? – analiza telewizyjnych audycji referendalnychAgnieszka Stępińska
A. Stepińska, (2007), Jaka Polska w jakiej Europie? – analiza telewizyjnych audycji referendalnych [What Poland in what Europe? Analysis of referendum campaign on TV], (in:) Europejskie wybory Polaków.Referendum i wybory do Parlamentu Europejskiego [European elections in Poland. Referendum and the European Parliament elections], edited by D. Piontek, Poznań, pp. 133–148.
W artykule podjęto próbę ukazania agendy dwóch dzienników ogólnopolskich „Gazety Wyborczej” i „Rzeczpospolitej”, związanej z nagłośnieniem kampanii wyborczej poprzedzającej wybory do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku.
Przedmiotem badań empirycznych uczyniono zarówno obecność na łamach wspomnianej prasy problematyki dotyczącej poszczególnych ugrupowań politycznych,
jak i sposób jej prezentacji opinii publicznej. Jednym z rezultatów przeprowadzonej analizy jest pozytywnie zweryfikowana hipoteza wskazująca na wysoki stopień
współzależności rankingu tematów agendy medialnej i publicznej w badanym okresie
(współczynnik Pearsona wyniósł 0,93).
Ruchy separatystyczne i dezintegracyjne przełomu XX i XXI wieku w EuropiePrzegląd Politologiczny
Istnienie w Europie ruchów separatystycznych i dezintegracyjnych, punktów zapalnych
oraz konfliktów zbrojnych przekonuje, że nasz kontynent nie jest miejscem spokojnym ani bezpiecznym. Nawet, jeżeli uważamy go za najbezpieczniejszy na naszym globie. Po 1989 roku zapanowała
w Europie demokracja, w latach 1999–2013 do zachodnich struktur obronnych (NATO) i gospodarczych (UE) włączono kraje Europy Środkowo-Wschodniej, wiązano z tym wielkie nadzieje na przyszłość. W drugiej dekadzie XXI wieku w Europie pojawiły się zupełnie inne tendencje. W prawie
wszystkich krajach europejskich nasiliły się ruchy separatystyczne i populistyczne. W artykule postawiono następujące pytania badawcze:
1. Jakie jest źródło ruchów separatystyczno-populistycznych?
2. Co leży u podstaw odrodzenia nacjonalizmu w państwach europejskich?
3. Dlaczego polityka autonomii regionów nie skutkuje?
4. Co może być skutkiem rozbicia etnicznego kolejnych państw w Europie?
Posłużono się metodą komparatystyczną oraz analizą systemową. Rozpoznając badany problem,
autor doszedł do następujących wniosków:
1. W Europie występują problemy, które prowadziły i mogą doprowadzić do wojen.
2. Żadne państwo nie może się czuć bezpieczne, nawet, jeśli samo jest stabilne i demokratyczne.
3. Ekstremistyczne ugrupowania i ruchy polityczne mogą zdestabilizować kontynent.
4. Jednym antidotum w uspakajaniu konfliktów oraz eliminowania sytuacji separatystycznych jest
ugruntowana i stabilna demokracja.
5. Polityka europejska (UE) powinna w tej kwestii być jednoznaczna i stabilna.
Symbolika organizacji neonazistowskich w Niemczech. Sławomir Ozdyk Uniwersy...dr Sławomir Ozdyk
Ikona międzynarodowego nazizmu – Adolf Hitler, twierdził w „Mein Kampf”, iż:
"być obywatelem Rzeszy [swojego państwa], nawet jeżeli jest się tylko zamiataczem ulic, musi być uważane za większy honor, niż bycie królem w obcym kraju."
Idea ta, jak i pierwsza częśċ pieśni „Das Lied der Deutschen - Deutschland, Deutschland über alles, über alles in der Welt - Niemcy, Niemcy ponad wszystko, ponad wszystko na świecie”; dla niemieckich (i nie tylko), skrajnie prawicowych ugrupowań, nadal pozostaje kierunkowskazem działania i orientycji politycznej.
Problematyka europejska w przekazach programowych kandydatów na urząd Prezyd...Agnieszka Stępińska
A. Stępińska, (2004), Problematyka europejska w przekazach programowych kandydatów na urząd Prezydenta RP w latach 1990–2000 [European issues in election agendas of the Polish presidential candidates in 1990-2000], (in:) Europejskie dylematy i wyzwania [European dilemmas and challenges],edited by S. Wojciechowski, Poznań, pp. 107–124.
Jaka Polska w jakiej Europie? – analiza telewizyjnych audycji referendalnychAgnieszka Stępińska
A. Stepińska, (2007), Jaka Polska w jakiej Europie? – analiza telewizyjnych audycji referendalnych [What Poland in what Europe? Analysis of referendum campaign on TV], (in:) Europejskie wybory Polaków.Referendum i wybory do Parlamentu Europejskiego [European elections in Poland. Referendum and the European Parliament elections], edited by D. Piontek, Poznań, pp. 133–148.
W artykule podjęto próbę ukazania agendy dwóch dzienników ogólnopolskich „Gazety Wyborczej” i „Rzeczpospolitej”, związanej z nagłośnieniem kampanii wyborczej poprzedzającej wybory do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku.
Przedmiotem badań empirycznych uczyniono zarówno obecność na łamach wspomnianej prasy problematyki dotyczącej poszczególnych ugrupowań politycznych,
jak i sposób jej prezentacji opinii publicznej. Jednym z rezultatów przeprowadzonej analizy jest pozytywnie zweryfikowana hipoteza wskazująca na wysoki stopień
współzależności rankingu tematów agendy medialnej i publicznej w badanym okresie
(współczynnik Pearsona wyniósł 0,93).
Ruchy separatystyczne i dezintegracyjne przełomu XX i XXI wieku w EuropiePrzegląd Politologiczny
Istnienie w Europie ruchów separatystycznych i dezintegracyjnych, punktów zapalnych
oraz konfliktów zbrojnych przekonuje, że nasz kontynent nie jest miejscem spokojnym ani bezpiecznym. Nawet, jeżeli uważamy go za najbezpieczniejszy na naszym globie. Po 1989 roku zapanowała
w Europie demokracja, w latach 1999–2013 do zachodnich struktur obronnych (NATO) i gospodarczych (UE) włączono kraje Europy Środkowo-Wschodniej, wiązano z tym wielkie nadzieje na przyszłość. W drugiej dekadzie XXI wieku w Europie pojawiły się zupełnie inne tendencje. W prawie
wszystkich krajach europejskich nasiliły się ruchy separatystyczne i populistyczne. W artykule postawiono następujące pytania badawcze:
1. Jakie jest źródło ruchów separatystyczno-populistycznych?
2. Co leży u podstaw odrodzenia nacjonalizmu w państwach europejskich?
3. Dlaczego polityka autonomii regionów nie skutkuje?
4. Co może być skutkiem rozbicia etnicznego kolejnych państw w Europie?
Posłużono się metodą komparatystyczną oraz analizą systemową. Rozpoznając badany problem,
autor doszedł do następujących wniosków:
1. W Europie występują problemy, które prowadziły i mogą doprowadzić do wojen.
2. Żadne państwo nie może się czuć bezpieczne, nawet, jeśli samo jest stabilne i demokratyczne.
3. Ekstremistyczne ugrupowania i ruchy polityczne mogą zdestabilizować kontynent.
4. Jednym antidotum w uspakajaniu konfliktów oraz eliminowania sytuacji separatystycznych jest
ugruntowana i stabilna demokracja.
5. Polityka europejska (UE) powinna w tej kwestii być jednoznaczna i stabilna.
The paper shows insight into the Polish response to the elections to the European Parliament held in 1979. It focuses on the opinions presented by journalists in the Polish press, and
also highlights the response of the Ministry of the Interior of the Polish People’s Republic to the
EEC’s political unification process announced after 1975. The paper also presents the response
of the public in the EEC ‘nine’ to the important event that the elections to the European Parliament were
Artykuł dotyczy ewolucji stanowiska rządów Polski wobec kolejnych etapów rozwoju europejskiej autonomii strategicznej (Europejska Tożsamości Bezpieczeństwa i Obrony), Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony oraz Wspólna Europejska Polityka Bezpieczeństwa
i Obrony Unii Europejskiej). Wyodrębnione zostały dwa etapy polskiej Polityki; przed akcesją
do UE oraz udział Polski w ESDP/WPBiO, po przystąpieniu do UE. Podczas sprawowania przez
Polskę Prezydencji w Radzie, jednym z priorytetów było doskonalenie zdolności wojskowych
i systemu reagowania kryzysowego. Scharakteryzowano oficjalne stanowisko władz polskich
wobec integracji systemu bezpieczeństwa UE wyrażone w dokumentach strategicznych. Ostatni taki dokument został opublikowany w maju 2017 r. w Ministerstwie Obrony Narodowej.
Zwrócono uwagę na sytuacje kryzysowe w problemach dotyczących integracji europejskiej
oraz na brak zainteresowania aktualnych władz politycznych Polski udziałem w reformowaniu
systemu bezpieczeństwa UE.
Państwa Unii Europejskiej, po ogłoszeniu przez Wielką Brytanię decyzji o opuszczeniu
Wspólnoty, muszą ponownie zredefiniować swoje podejście do polityki obronnej i kluczowej
w tym zakresie Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Inicjatywy podjęte w ostatnim
czasie w obszarze uwiarygodniania UE na arenie międzynarodowej, wskazują na determinację
pozostałych państw członkowskich, by budować politykę obronną w oparciu o projekty, które
przez lata nie miały szansy na urzeczywistnienie, właśnie z powodu sprzeciwu Londynu.
The article is based on an analysis of national and international legislation, on documentation and on the subject literature. It aims to present the adaptation process of Polish consumer
policy to European standards. The article discusses the legal basis for the adjustment of national
consumer legislation and the strategies of consumer policies towards the European Union. The
second part of the article describes the process of adjustment of Polish legislation to the EU
legislation. The last part includes concluding remarks and elaborations concerning the actual
problems of the Union connected with the implementation of consumer-protection-related regulations into the national legal standards, the function and the role of relevant consumer policy.
The article is based on the assumption that the politics of Vladimir Mečiar, in particular human rights breaches, negatively inluenced the process of Slovakia’s accession to the European
Union. Another hypothesis is that in comparison to other countries of Central Europe, Slovak
political parties reached a national consensus concerning accession to the European Union.
Celem przedstawionych badań jest analiza procesu decyzyjnego w UE w odniesieniu do
nakładania i rozszerzania sankcji wobec Rosji oraz ocena przyczyny trwałości decyzji i porozumienia między państwami członkowskimi UE, pomimo odmiennego stanowiska. W szczególności artykuł analizuje proces decyzyjny, dynamikę oraz zmiany zachodzące w ramach grup
roboczych Rady, takich jak COEST (Grupa Robocza ds. Europy Wschodniej i Azji Środkowej)
dla Ukrainy, Białorusi oraz Rosji. Badania pokazują, że czynniki geopolityczne oraz ekonomiczne mają bardzo duże znaczenie w tworzeniu dynamiki, jaka zachodziła w grupach doradczych Rady Europejskiej, niemniej jednak pomimo tych różnic jednomyślność jest w dużej
mierze wynikiem działań Francji i Niemiec.
The author analyzes how the concept of “traditional values” is used in the political discourse
of the Russian authorities. Since the third term of Vladimir Putin, there has been a noticeable
neo-conservative turn in Russian politics, expressed both in the strengthening of the influence
of religion and in the tightening of legislation. An active role in this is played by the leadership
of the Russian Orthodox Church, which openly supports the current regime and strengthens
its own influence on public life, regardless of the absence of direct religious demands of Russian society. The concept of “traditional values” is thus politically motivated, interpreted as an
opposition to liberal values (an example is the homophobic policy of the Russian authorities)
and is aimed at contrasting Russian values with Western ones. The author describes how this
discourse is aimed, principally, at consolidating the conservative electorate within the country
and spreading Russian influence on “conservatives” from other countries. This reflects the need
to search for effective ways to counter populist rhetoric.
Tekst przybliża regulacje unijne dotyczące współpracy rozwojowej i wskazuje mechanizm
wpływu, jaki wywierają one na wypełnianie roli donatora przez wstępujące do Unii Europejskiej (UE) państwa. Analiza nie ogranicza się tylko do norm prawnych, płynących choćby
z traktatów, ale rozpatruje również dokumenty tworzące zobowiązania o charakterze politycznym, które nota bene dominują w sferze unijnej kooperacji rozwojowej. Najbardziej aktualnym
zbiorem zasad drugiego typu jest Nowy Europejski Konsensus w sprawie Rozwoju z 2017 r.
W tekście weryfikowana jest hipoteza głosząca, że regulacje unijne są czynnikiem bezpośrednio wymuszającym podjęcie roli donatora pomocy rozwojowej przez kraj wstępujący do
UE, a następnie determinującym kształt i wielkość jego współpracy rozwojowej.
This article analyzes the scope of cooperation at the institutional and bilateral level of the
European Union and Central Asia. Despite the systematic tightening of cooperation between
Brussels and the republics of the former USSR, there is still a lack of unambiguous definition
of real long-term interests of the European Union in the region. The fundamental problem of
cooperation development is a strong fragmentation of EU activities in five different republics
of Central Asia. Therefore, there is a need to improve the exchange of information, increase
control and coordination, as well as limit the thematic scope of undertaken initiatives. There are
potential diversification opportunities for energy sources that exist in the Central Asia region.
China’s Belt and Road Initiative is both an opportunity and challenge for Central Asian
countries and the European Union. As an initiative announced in Astana, it may make Europe
closer to Asia through railway connections. Its scope, proposed infrastructural investments and
different connections and routes, additional initiatives and diplomacy suggest OBOR is in line
with the global Chinese strategy.
In the paper, the author analyses three years of the rule of the left-wing SYRIZA in Greece.
She discusses the basis of the party’s historical victory in the parliamentary elections in 2015.
In addition, she analyses the course of negotiations with Greek creditors regarding the third
economic adjustment programme for Greece. She also points out the necessity of gradual resignation from anti-austerity agenda and social reactions against introduced reforms. In the final
part, the author of the paper outlines the current challenges of the Greek government.
In 2018 the European Union (EU) recalled that the future of the Western Balkans lies in the
EU. The vision of an “European (Union) future” was announced to the Balkan countries fifteen
years earlier, in 2003, when they were recognized as a potential candidates for membership in
the EU.
In 2016 Sarajevo decided to apply for membership in the European Union. Therefore, the
main aim of this article is to analyse the possibility of joining the EU by Bosnia and Herzegovina. It is necessary to identify – even if chosen – opportunities and challenges, perspectives
and barriers on the path to further integration of that country with Brussels. The background of
these considerations must be the EU’s policy towards the Western Balkans region, which lost its
dynamics with the beginning of the second decade of the 21st century, and is trying to retrieve
if for various reasons nowadays. Will Bosnia and Herzegovina benefit from the intensification
of the EU’s enlargement policy?
Bałkany Zachodnie od lat zajmują istotne miejsce w polityce Unii Europejskiej, która postrzega ten region jako istotny z punktu widzenia bezpieczeństwa europejskiego. Jednym ze
sposobów stabilizacji i umacniania pokoju w regionie jest jego zbliżenie ze strukturami unijnej współpracy. Proces ten jest determinowany różnorodnymi czynnikami natury politycznej,
społecznej, gospodarczej, kulturowej. W artykule uwaga została skoncentrowana na analizie
determinantów procesu zbliżenia Albanii z UE, określeniu perspektyw jej akcesji do Unii, oraz
wyartykułowaniu korzyści płynących z poszerzenia UE o państwa Bałkanów Zachodnich. Dodatkowo zwraca się uwagę na możliwe implikacje akcesji Albanii z perspektywy bezpieczeństwa UE.
Celem artykułu jest przegląd polityki Unii Europejskiej wobec Afryki w kontekście kryzysu migracyjnego w latach 2011–2017. Analiza źródeł w postaci aktów prawnych i dokumentów Unii Europejskiej pozwoliła na identyfikację zmian w wymiarze zewnętrznym różnych
polityk unijnych adresowanych do państw afrykańskich. W niniejszej pracy skupiono są na
przedstawieniu ram polityki Unii Europejskiej wobec Afryki. Następnie przybliżono zjawisko intensyfikacji migracji z tego kontynentu do Europy. Zaprezentowano także odpowiedź Unii
Europejskiej na problem wzmożonej presji na granice zewnętrzne.
Zaangażowanie parlamentów państw członkowskich w dyskusję nad problemem nielegalnej migracji do UE przybrało na sile w latach 2015 i 2016. Artykuł omawia uprawnienia przysługujące parlamentom na mocy traktatu lizbońskiego, pozwalające im wpływać na procesy
polityczne w UE, w szczególności w ramach polityki migracyjnej, azylowej i kontroli granic.
Następnie przedstawiono aktywność parlamentów w latach 2015–2017 wobec propozycji legislacyjnych KE dotyczących mechanizmu relokacji i przesiedleń oraz reformy wspólnego europejskiego systemu azylowego. Uzyskane wnioski pozwalają stwierdzić, że najczęściej używanymi przez parlamenty instrumentami była współpraca międzyparlamentarna, kontrola przestrzegania zasady pomocniczości
oraz dialog polityczny. Ze względu na brak niezbędnych aktów wykonawczych pozwalających
prowadzić kontrolę działań Europolu, parlamenty w latach 2015–2017 nie wykorzystywały
w ogóle spotkań grupy ds. wspólnej kontroli parlamentarnej w ramach przestrzeni wolności,
bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Jednocześnie można było zauważyć, że parlamenty narodowe państw negatywnie ustosunkowanych do przyjmowania imigrantów, czyli przede wszystkim
państw z Europy Środkowo-Wschodniej, były bardziej aktywne na forum UE niż parlamenty
państw pozytywnie nastawionych do migrantów.
Wzrost gospodarczy w strefie euro pozostaje na poziomie niższym od oczekiwanego, pomimo działań podejmowanych przez instytucje Unii Europejskiej i przez rządy państw członkowskich. Przyczyn obecnej sytuacji gospodarczej strefy euro należy poszukiwać jednak nie tylko
wśród czynników ekonomicznych, ale także politycznych i społecznych. Przed rokiem 2008
strefa euro postrzegana była jako sukces europejskiej integracji, głosy krytyczne były nieliczne i słabo słyszalne. Sytuacja uległa zasadniczej zmianie po wybuchu kryzysu gospodarczego
i finansowego. Kryzys w strefie euro nie tylko dowiódł, że mechanizmy działania strefy są
wadliwe, ale również, że kraje tworzące strefę mają poważny problem z identyfikacją swojego
miejsca i roli w jednoczącej się Europie. Celem artykułu jest charakterystyka i analiza mechanizmów działania strefy euro, które przyczyniły się do wybuchu kryzysu w strefie. Szczególna
uwaga zostanie poświęcona kwestii swobody przepływu kapitału w kontekście prowadzonej
przez EBC jednolitej polityki pieniężnej i braku wspólnej polityki fiskalnej.
Cooperation between France and Germany is crucial for the future of the European Union.
Slowed down by lengthy coalition negotiations in the aftermath of German elections, chancel
lor Merkel has been late to give an answer to reform proposals from president Macron. There
have been a few improvements concerning European defence policy and the Posting of Workers
Directive. More important topics, including European financial policy, are still being vividly
debated. Aside from current difficulties and strong reservations from within Merkel’s conservative party, the way for a practicable compromise seems to be paved.
The article presents the political and media process of the formation of the public opinion
between Germany and the Russian Federation on the background of increasing the East-West
crisis, especially taking into consideration the Neue Ostpolitik that Germany is following. With
the beginning of the Ukraine-Russia conflict and after the western sanctions were imposed on
Moscow, the Russia propaganda machine started to work on every political, economic and
media level. The paper analyses its system and mechanism in the context of the dynamically
changing international order. The author identifies the German Russlandversteher, defines the
most active institutional forms of the German-Russia cooperation and economic contacts under
the patronage of both governments that can have influence on decision process of the German
government. To the most important actors in the Russian lobbying belong German political parties, representatives of the German world of culture, art, media, whose popularity can modify
the perception of the Russian politics against the Ukraine and the European Union.
Pursuant to the German constitution, the Bundestag exercises parliamentary control over
the government’s European policy. In its activities in the European Union the government must
take account of the Bundestag’s proposals. The 2009 Competencies Laws strengthened the parliament’s position in European government policy, making any major decision on EU matters
practically dependent on the consent of the Bundestag. According to the author, although this
severely restricted Chancellor Merkel’s freedom of action, it did not paralyze the government’s
European initiatives. The German Parliament behaved responsibly, especially during the financial crisis in the eurozone, allowing financial support for Greece, the establishment of the
European Stability Mechanism and the establishment of the Banking Union
The document discusses the perspective of Germany on China's Belt and Road Initiative (BRI). It can be summarized in 3 sentences:
Germany's perspective on the BRI has gone through two phases - an initial phase from 2013-2016 where the initiative received little public attention in Germany, and a current phase since 2016 where Chinese investments in German companies have increased scrutiny but Germany also supports the initiative and sees opportunities for cooperation. The document analyzes these two phases from the perspective of liberal international relations theories focusing on the roles of state and non-state actors in shaping foreign policy.
The paper shows insight into the Polish response to the elections to the European Parliament held in 1979. It focuses on the opinions presented by journalists in the Polish press, and
also highlights the response of the Ministry of the Interior of the Polish People’s Republic to the
EEC’s political unification process announced after 1975. The paper also presents the response
of the public in the EEC ‘nine’ to the important event that the elections to the European Parliament were
Artykuł dotyczy ewolucji stanowiska rządów Polski wobec kolejnych etapów rozwoju europejskiej autonomii strategicznej (Europejska Tożsamości Bezpieczeństwa i Obrony), Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony oraz Wspólna Europejska Polityka Bezpieczeństwa
i Obrony Unii Europejskiej). Wyodrębnione zostały dwa etapy polskiej Polityki; przed akcesją
do UE oraz udział Polski w ESDP/WPBiO, po przystąpieniu do UE. Podczas sprawowania przez
Polskę Prezydencji w Radzie, jednym z priorytetów było doskonalenie zdolności wojskowych
i systemu reagowania kryzysowego. Scharakteryzowano oficjalne stanowisko władz polskich
wobec integracji systemu bezpieczeństwa UE wyrażone w dokumentach strategicznych. Ostatni taki dokument został opublikowany w maju 2017 r. w Ministerstwie Obrony Narodowej.
Zwrócono uwagę na sytuacje kryzysowe w problemach dotyczących integracji europejskiej
oraz na brak zainteresowania aktualnych władz politycznych Polski udziałem w reformowaniu
systemu bezpieczeństwa UE.
Państwa Unii Europejskiej, po ogłoszeniu przez Wielką Brytanię decyzji o opuszczeniu
Wspólnoty, muszą ponownie zredefiniować swoje podejście do polityki obronnej i kluczowej
w tym zakresie Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Inicjatywy podjęte w ostatnim
czasie w obszarze uwiarygodniania UE na arenie międzynarodowej, wskazują na determinację
pozostałych państw członkowskich, by budować politykę obronną w oparciu o projekty, które
przez lata nie miały szansy na urzeczywistnienie, właśnie z powodu sprzeciwu Londynu.
The article is based on an analysis of national and international legislation, on documentation and on the subject literature. It aims to present the adaptation process of Polish consumer
policy to European standards. The article discusses the legal basis for the adjustment of national
consumer legislation and the strategies of consumer policies towards the European Union. The
second part of the article describes the process of adjustment of Polish legislation to the EU
legislation. The last part includes concluding remarks and elaborations concerning the actual
problems of the Union connected with the implementation of consumer-protection-related regulations into the national legal standards, the function and the role of relevant consumer policy.
The article is based on the assumption that the politics of Vladimir Mečiar, in particular human rights breaches, negatively inluenced the process of Slovakia’s accession to the European
Union. Another hypothesis is that in comparison to other countries of Central Europe, Slovak
political parties reached a national consensus concerning accession to the European Union.
Celem przedstawionych badań jest analiza procesu decyzyjnego w UE w odniesieniu do
nakładania i rozszerzania sankcji wobec Rosji oraz ocena przyczyny trwałości decyzji i porozumienia między państwami członkowskimi UE, pomimo odmiennego stanowiska. W szczególności artykuł analizuje proces decyzyjny, dynamikę oraz zmiany zachodzące w ramach grup
roboczych Rady, takich jak COEST (Grupa Robocza ds. Europy Wschodniej i Azji Środkowej)
dla Ukrainy, Białorusi oraz Rosji. Badania pokazują, że czynniki geopolityczne oraz ekonomiczne mają bardzo duże znaczenie w tworzeniu dynamiki, jaka zachodziła w grupach doradczych Rady Europejskiej, niemniej jednak pomimo tych różnic jednomyślność jest w dużej
mierze wynikiem działań Francji i Niemiec.
The author analyzes how the concept of “traditional values” is used in the political discourse
of the Russian authorities. Since the third term of Vladimir Putin, there has been a noticeable
neo-conservative turn in Russian politics, expressed both in the strengthening of the influence
of religion and in the tightening of legislation. An active role in this is played by the leadership
of the Russian Orthodox Church, which openly supports the current regime and strengthens
its own influence on public life, regardless of the absence of direct religious demands of Russian society. The concept of “traditional values” is thus politically motivated, interpreted as an
opposition to liberal values (an example is the homophobic policy of the Russian authorities)
and is aimed at contrasting Russian values with Western ones. The author describes how this
discourse is aimed, principally, at consolidating the conservative electorate within the country
and spreading Russian influence on “conservatives” from other countries. This reflects the need
to search for effective ways to counter populist rhetoric.
Tekst przybliża regulacje unijne dotyczące współpracy rozwojowej i wskazuje mechanizm
wpływu, jaki wywierają one na wypełnianie roli donatora przez wstępujące do Unii Europejskiej (UE) państwa. Analiza nie ogranicza się tylko do norm prawnych, płynących choćby
z traktatów, ale rozpatruje również dokumenty tworzące zobowiązania o charakterze politycznym, które nota bene dominują w sferze unijnej kooperacji rozwojowej. Najbardziej aktualnym
zbiorem zasad drugiego typu jest Nowy Europejski Konsensus w sprawie Rozwoju z 2017 r.
W tekście weryfikowana jest hipoteza głosząca, że regulacje unijne są czynnikiem bezpośrednio wymuszającym podjęcie roli donatora pomocy rozwojowej przez kraj wstępujący do
UE, a następnie determinującym kształt i wielkość jego współpracy rozwojowej.
This article analyzes the scope of cooperation at the institutional and bilateral level of the
European Union and Central Asia. Despite the systematic tightening of cooperation between
Brussels and the republics of the former USSR, there is still a lack of unambiguous definition
of real long-term interests of the European Union in the region. The fundamental problem of
cooperation development is a strong fragmentation of EU activities in five different republics
of Central Asia. Therefore, there is a need to improve the exchange of information, increase
control and coordination, as well as limit the thematic scope of undertaken initiatives. There are
potential diversification opportunities for energy sources that exist in the Central Asia region.
China’s Belt and Road Initiative is both an opportunity and challenge for Central Asian
countries and the European Union. As an initiative announced in Astana, it may make Europe
closer to Asia through railway connections. Its scope, proposed infrastructural investments and
different connections and routes, additional initiatives and diplomacy suggest OBOR is in line
with the global Chinese strategy.
In the paper, the author analyses three years of the rule of the left-wing SYRIZA in Greece.
She discusses the basis of the party’s historical victory in the parliamentary elections in 2015.
In addition, she analyses the course of negotiations with Greek creditors regarding the third
economic adjustment programme for Greece. She also points out the necessity of gradual resignation from anti-austerity agenda and social reactions against introduced reforms. In the final
part, the author of the paper outlines the current challenges of the Greek government.
In 2018 the European Union (EU) recalled that the future of the Western Balkans lies in the
EU. The vision of an “European (Union) future” was announced to the Balkan countries fifteen
years earlier, in 2003, when they were recognized as a potential candidates for membership in
the EU.
In 2016 Sarajevo decided to apply for membership in the European Union. Therefore, the
main aim of this article is to analyse the possibility of joining the EU by Bosnia and Herzegovina. It is necessary to identify – even if chosen – opportunities and challenges, perspectives
and barriers on the path to further integration of that country with Brussels. The background of
these considerations must be the EU’s policy towards the Western Balkans region, which lost its
dynamics with the beginning of the second decade of the 21st century, and is trying to retrieve
if for various reasons nowadays. Will Bosnia and Herzegovina benefit from the intensification
of the EU’s enlargement policy?
Bałkany Zachodnie od lat zajmują istotne miejsce w polityce Unii Europejskiej, która postrzega ten region jako istotny z punktu widzenia bezpieczeństwa europejskiego. Jednym ze
sposobów stabilizacji i umacniania pokoju w regionie jest jego zbliżenie ze strukturami unijnej współpracy. Proces ten jest determinowany różnorodnymi czynnikami natury politycznej,
społecznej, gospodarczej, kulturowej. W artykule uwaga została skoncentrowana na analizie
determinantów procesu zbliżenia Albanii z UE, określeniu perspektyw jej akcesji do Unii, oraz
wyartykułowaniu korzyści płynących z poszerzenia UE o państwa Bałkanów Zachodnich. Dodatkowo zwraca się uwagę na możliwe implikacje akcesji Albanii z perspektywy bezpieczeństwa UE.
Celem artykułu jest przegląd polityki Unii Europejskiej wobec Afryki w kontekście kryzysu migracyjnego w latach 2011–2017. Analiza źródeł w postaci aktów prawnych i dokumentów Unii Europejskiej pozwoliła na identyfikację zmian w wymiarze zewnętrznym różnych
polityk unijnych adresowanych do państw afrykańskich. W niniejszej pracy skupiono są na
przedstawieniu ram polityki Unii Europejskiej wobec Afryki. Następnie przybliżono zjawisko intensyfikacji migracji z tego kontynentu do Europy. Zaprezentowano także odpowiedź Unii
Europejskiej na problem wzmożonej presji na granice zewnętrzne.
Zaangażowanie parlamentów państw członkowskich w dyskusję nad problemem nielegalnej migracji do UE przybrało na sile w latach 2015 i 2016. Artykuł omawia uprawnienia przysługujące parlamentom na mocy traktatu lizbońskiego, pozwalające im wpływać na procesy
polityczne w UE, w szczególności w ramach polityki migracyjnej, azylowej i kontroli granic.
Następnie przedstawiono aktywność parlamentów w latach 2015–2017 wobec propozycji legislacyjnych KE dotyczących mechanizmu relokacji i przesiedleń oraz reformy wspólnego europejskiego systemu azylowego. Uzyskane wnioski pozwalają stwierdzić, że najczęściej używanymi przez parlamenty instrumentami była współpraca międzyparlamentarna, kontrola przestrzegania zasady pomocniczości
oraz dialog polityczny. Ze względu na brak niezbędnych aktów wykonawczych pozwalających
prowadzić kontrolę działań Europolu, parlamenty w latach 2015–2017 nie wykorzystywały
w ogóle spotkań grupy ds. wspólnej kontroli parlamentarnej w ramach przestrzeni wolności,
bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Jednocześnie można było zauważyć, że parlamenty narodowe państw negatywnie ustosunkowanych do przyjmowania imigrantów, czyli przede wszystkim
państw z Europy Środkowo-Wschodniej, były bardziej aktywne na forum UE niż parlamenty
państw pozytywnie nastawionych do migrantów.
Wzrost gospodarczy w strefie euro pozostaje na poziomie niższym od oczekiwanego, pomimo działań podejmowanych przez instytucje Unii Europejskiej i przez rządy państw członkowskich. Przyczyn obecnej sytuacji gospodarczej strefy euro należy poszukiwać jednak nie tylko
wśród czynników ekonomicznych, ale także politycznych i społecznych. Przed rokiem 2008
strefa euro postrzegana była jako sukces europejskiej integracji, głosy krytyczne były nieliczne i słabo słyszalne. Sytuacja uległa zasadniczej zmianie po wybuchu kryzysu gospodarczego
i finansowego. Kryzys w strefie euro nie tylko dowiódł, że mechanizmy działania strefy są
wadliwe, ale również, że kraje tworzące strefę mają poważny problem z identyfikacją swojego
miejsca i roli w jednoczącej się Europie. Celem artykułu jest charakterystyka i analiza mechanizmów działania strefy euro, które przyczyniły się do wybuchu kryzysu w strefie. Szczególna
uwaga zostanie poświęcona kwestii swobody przepływu kapitału w kontekście prowadzonej
przez EBC jednolitej polityki pieniężnej i braku wspólnej polityki fiskalnej.
Cooperation between France and Germany is crucial for the future of the European Union.
Slowed down by lengthy coalition negotiations in the aftermath of German elections, chancel
lor Merkel has been late to give an answer to reform proposals from president Macron. There
have been a few improvements concerning European defence policy and the Posting of Workers
Directive. More important topics, including European financial policy, are still being vividly
debated. Aside from current difficulties and strong reservations from within Merkel’s conservative party, the way for a practicable compromise seems to be paved.
The article presents the political and media process of the formation of the public opinion
between Germany and the Russian Federation on the background of increasing the East-West
crisis, especially taking into consideration the Neue Ostpolitik that Germany is following. With
the beginning of the Ukraine-Russia conflict and after the western sanctions were imposed on
Moscow, the Russia propaganda machine started to work on every political, economic and
media level. The paper analyses its system and mechanism in the context of the dynamically
changing international order. The author identifies the German Russlandversteher, defines the
most active institutional forms of the German-Russia cooperation and economic contacts under
the patronage of both governments that can have influence on decision process of the German
government. To the most important actors in the Russian lobbying belong German political parties, representatives of the German world of culture, art, media, whose popularity can modify
the perception of the Russian politics against the Ukraine and the European Union.
Pursuant to the German constitution, the Bundestag exercises parliamentary control over
the government’s European policy. In its activities in the European Union the government must
take account of the Bundestag’s proposals. The 2009 Competencies Laws strengthened the parliament’s position in European government policy, making any major decision on EU matters
practically dependent on the consent of the Bundestag. According to the author, although this
severely restricted Chancellor Merkel’s freedom of action, it did not paralyze the government’s
European initiatives. The German Parliament behaved responsibly, especially during the financial crisis in the eurozone, allowing financial support for Greece, the establishment of the
European Stability Mechanism and the establishment of the Banking Union
The document discusses the perspective of Germany on China's Belt and Road Initiative (BRI). It can be summarized in 3 sentences:
Germany's perspective on the BRI has gone through two phases - an initial phase from 2013-2016 where the initiative received little public attention in Germany, and a current phase since 2016 where Chinese investments in German companies have increased scrutiny but Germany also supports the initiative and sees opportunities for cooperation. The document analyzes these two phases from the perspective of liberal international relations theories focusing on the roles of state and non-state actors in shaping foreign policy.
Chinese Belt and Road Initiative – the perspective of the Federal Republic of...
Francja a Europa w programie Frontu Narodowego i deklaracjach Marine Le Pen
1. Nr 11 ROCZNIK INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ 2017
DOI : 10.14746/rie.2017.11.14PAWEŁ MALENDOWICZ
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz
Francja a Europa w programie Frontu Narodowego
i deklaracjach Marine Le Pen
Front Narodowy (Front National) jest francuską partią polityczną powstałą w 1972
roku w wyniku zjednoczenia ugrupowań politycznych o proweniencji narodowo-ra-
dykalnej, narodowo-konserwatywnej, radykalnie gaullistowskiej, monarchistycznej,
populistycznej i neofaszystowskiej. Do 2011 roku przewodniczącym Frontu Naro-
dowego był kontrowersyjny polityk Jean-Marie Le Pen. Pierwsze sukcesy wyborcze
partia osiągała w latach 1983–1988. W 1984 roku uzyskała poparcie w wyborach do
Parlamentu Europejskiego sięgające 11%, co oznaczało 10 mandatów poselskich na
84 przypadające Francji. W wyborach parlamentarnych w 1986 roku partia osiągnęła
poparcie niespełna 10% głosujących, co dało jej 35 mandatów w Zgromadzeniu Na-
rodowym, zaś w wyborach prezydenckich w 1988 roku Jeana-Marie Le Pena poparło
15% wyborców (Bartyzel, b.d.w.).
Poparcie społeczne dla tej partii utrzymywało się przez kolejne lata na umiarko-
wanie zmiennym poziomie, a rosło wraz z odżywającymi nastrojami nacjonalistycz-
nymi we Francji. W 2011 roku na stanowisku przewodniczącego partii, Jeana-Marie
Le Pena zastąpiła jego córka Marine Le Pen. W gronie wpływowych działaczy partii
znalazła się także Marion Maréchal-Le Pen – wnuczka założyciela Frontu Narodowe-
go, córka Yann Le Pen.
Front Narodowy jest partią polityczną, która na tle innych ugrupowań nacjonali-
stycznych w Europie cieszy się wysokim poparciem wyborców. Początkowo było ono
determinowane charyzmą jej założyciela i przewodniczącego – Jeana-Marie Le Pena,
prostymi argumentami trafiającymi do zradykalizowanej części wyborców, następnie
zaś fenomenem i magnetyzmem Marine Le Pen, przyciągającej wyborców retoryką
dostosowaną do oczekiwań części Francuzów. Na popularność partii wpłynęły kolejne
fale imigrantów napływających do Francji i problemy, o które nacjonaliści oskarżali
ich, jak przestępczość, bezrobocie i pauperyzacja społeczeństwa. Ale Marine Le Pen
oskarżała również Unię Europejską, a przede wszystkim Niemcy, o wspieranie poli-
tyki otwartości dla imigrantów, co wzmocniło nastroje nacjonalistyczne we Francji
i było odzwierciedleniem szerszego kontekstu sprzeciwu wobec neoliberalnego pro-
jektu globalizacji. Jego elementem było również poczucie braku wpływu na swoje
losy mieszkańców Francji, a także obniżająca się jakość elit politycznych, jak i samej
demokracji. Żaden z powyższych czynników, analizowanych samodzielnie, nie służy
jednak holistycznemu rozpoznaniu przyczyn popularności Frontu Narodowego. Jego
fenomen wyjaśnić mogą program partii oraz przekaz jej liderki, które stanowią upu-
blicznioną kwintesencję negacji współczesności i wizji przyszłości kreślonej przez
Front, i które korespondują z przekonaniami lub emocjami francuskich wyborców.
2. 200 Paweł Malendowicz RIE 11 ’17
Stosując analizę zawartości treści oraz inne metody właściwe naukom społecznym,
jak systemowa i porównawcza, poniżej podjęta została próba weryfikacji wskazanej
hipotezy.
Stan badań nad nacjonalizmem francuskim
oraz historią i koncepcjami Frontu Narodowego
Aktywność i przekaz programowy Frontu Narodowego stały się przedmiotem zain-
teresowań uczonych, głównie we Francji – co naturalne, szczególnie od drugiej połowy
lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Wówczas partia ta stała się znaną za sprawą środków
przekazu chętnie cytujących kontrowersyjne wypowiedzi jej lidera. Publikacje zwarte
objęły zagadnienia związane z analizą fenomenu Le Pena, historią partii, rozwoju nacjo-
nalizmu i zagrożeń dla demokracji. W związku z tym warto wymienić choćby niektóre
tytuły publikacji poświęconych francuskiemu Frontowi Narodowemu.
W 1996 roku ukazała się książka Harvey’a G. Simmons’a pt. The French Natio-
nal Front. The extremist challenge to democracy (Simmons, 1996). Dwa lata później
Gilles Ivaldi opublikował rozdział zatytułowany The Front National. The Making of
an Authoritarian Party w opracowaniu zbiorowym, którego redaktorami byli Piero
Ignazi i Colette Ysmal, pt. The organization of political parties in southern Europe
(Ivaldi, 1998). W 1999 roku Renaud Dély opublikował Histoire secrète du Front na-
tional (Dély, 1999). W tym samym roku Edward G. DeClair wydał Politics on the
fringe. The people, policies, and organization of the French National Front (DeClair,
1999), a Peter Davies opublikował The National Front in France. Ideology, discour-
se and power (Davies, 1999). Bruno Villalba i Xavier Vandendriessche w 2001 roku
zredagowali książkę Le Front National au regard du droit (Villalba, Vandendriessche,
2001), a Jean-Louis Levet kierował pracami nad wydaniem Front national, le parti de
l’anti-France. Anatomie d’un programme contre la nation (Levet, 2001). W 2006 roku
Gerald Gaillard-Starzmann opublikował rozdział pt. Regarding the Front National
wydany w opracowaniu zbiorowym Andre Gingrich’a i Marcusa Banks’a zatytułowa-
nym Neo-nationalism in Europe and beyond. Perspectives from Social Anthropology
(Gaillard-Starzmann, 2006). Rok później James G. Shields wydał The extreme right
in France. From Pétain to Le Pen (Shields, 2007). Gabriel Goodliffe w 2012 roku
opublikował The Resurgence of the Radical Right in France. From Boulangisme to
the Front National (Goodliffe, 2012). Michel Gandilhon w 2013 roku opublikował
Right Wing Political Violence in France: Stock Take and Perspectives, który to tekst
stanowił rozdział w opracowaniu Extreme right wing political violence and terrorism,
którego redaktorami byli Max Taylor, Donald Holbrook i P. M. Currie (Gandilhon,
2013). W tym samym roku Dominique Albertini i David Doucet wydali Histoire du
Front national (Albertini, Doucet, 2013).
Wśród publikacji na temat Frontu Narodowego oraz Jeana-Marie Le Pena i Marine
Le Pen wydanych w Polsce, prekursorką, a zatem i wyjątkową, była książka Roma-
na Kilara pt. Francuski Front Narodowy, wydana w 2001 roku (Kilar, 2001). Uwagę
zwraca również artykuł pt. The Front National. Old Rhetoric, New Practices, opubli-
kowany w „The Polish Quarterly of International Affairs” w 2015 roku, którego auto-
3. RIE 11 ’17 Francja a Europa w programie Frontu Narodowego i deklaracjach... 201
rami byli Renaud Thillaye i Claudia Chwalisz (Thillaye, Chwalisz, 2015). Tematyka
aktywności nacjonalistów francuskich była też elementem analitycznych opracowań
o szerszych zakresach przedmiotowych, wśród których wymienić można m.in. książkę
René Rémonda Francuska prawica dzisiaj, która w Polsce została wydana w 2008
roku (Rémond, 2008), monografię Joanny Jankiewicz Nowa skrajna prawica w wy-
branych państwach Europy Zachodniej. Analiza porównawcza, z 2007 roku (Jankie-
wicz, 2007), publikację Bartłomieja Michalaka Partie protestu w Europie Zachodniej.
Analiza relewancji politycznej, z 2008 roku (Michalak, 2008), a także książkę Ra-
fała Pankowskiego Neofaszyzm w Europie Zachodniej. Zarys ideologii, z 1998 roku
(Pankowski, 1998). Istotne dla analizowanej problematyki było także wydanie w 1994
roku książki w formie spisanego wywiadu z Jeanem-Marie Le Penem pt. Nadzieja.
Rozważania o Francji i Europie z przywódcą francuskiego Frontu Narodowego (Le
Pen, 1994).
W powyższym nieskończonym wykazie publikacji o nacjonalizmie francuskim
i jego strukturach organizacyjnych brakuje analitycznych opracowań programu Frontu
Narodowego, a także deklaracji jego liderów na temat wizji przyszłości Francji i jej
roli w Europie, jak również przyszłości Unii Europejskiej.
Francja a Europa w programie Frontu Narodowego
Program polityczny Frontu Narodowego z 2012 roku zatytułowany został Nasz
Projekt (Notre Projet – Programme Politique du Front National) (Notre Projet, 2012).
W części poświęconej Europie autorzy dokumentu uznali, że Unia Europejska została
utworzona przez kraje kultur sąsiadujących ze sobą, które znajdowały się na porów-
nywalnym poziomie rozwoju ekonomicznego i społecznego, jak również, że oparta
została na zasadzie wyższości wspólnoty nad jednostką. Współcześnie jednak stanowi
ona organizację podążającą w niewłaściwym kierunku. Konsekwencją jej istnienia we-
dług Frontu Narodowego miało być otwarcie granic zachęcające do przenoszenia sie-
dzib firm, bezrobocie, dyktatura rynku, niszczenie usług publicznych, brak stabilizacji,
ubóstwo oraz masowe migracje. Nadto partia wymieniła działania na rzecz utworzenia
„superpaństwa” wraz z jego konstytucją, zatarcie granic, chęć przyłączenia Turcji do
Unii, ultraliberalną i globalną ideologię oraz nowe kompetencje elit unijnych.
W Naszym Projekcie Unia Europejska została nazwana „Europą nienarodową”.
Jego autorzy ocenili, że od chwili jej narodzin cierpiała ona na „deficyt demokracji”.
Mając na celu ochronę tej struktury przed przypadkowością polityki oraz ustalenie
wspólnego celu dla Europy, Komisja – organ niewybieralny – przekazuje technokra-
tom obszerne uprawnienia oraz monopol na inicjatywę ustawodawczą. Despotyzm
stosuje się także wobec Europejskiego Banku Centralnego, którego decyzje finansowe
narzucane na państwa strefy euro stają się jednostronne w kontekście polityki gospo-
darczej. Dla nacjonalistów wybory powszechne eurodeputowanych jedynie maskują
niedemokratyczność Unii. Parlament ma wciąż niewielkie kompetencje. Traktat li-
zboński ustanawia wprawdzie prawo do składania petycji pod warunkiem zebrania
miliona podpisów, jednak Komisja dysponuje prawem do odrzucenia takiej petycji
wedle własnego uznania.
4. 202 Paweł Malendowicz RIE 11 ’17
Unia jest skierowana przeciwko narodom – konstatowali zwolennicy Marine Le
Pen. Europejska Wspólnota Węgla i Stali doprowadziła do upadku europejskiego prze-
mysłu stalowego. Wspólna Polityka Rolna zmarginalizowała europejskie rolnictwo.
Euro i otwarcie granic na obcą konkurencję doprowadziły do utraty milionów miejsc
pracy w sektorze przemysłowym, zwłaszcza we Francji. Europejski Bank Centralny
deklaruje walkę z inflacją, ale nie wyznaczył sobie żadnych konkretnych celów – stąd
rządy poszczególnych państw podejmowały daremne próby podtrzymania dotychcza-
sowego poziomu życia poprzez zadłużanie się na masową skalę. Zakaz finansowania
państw przez banki centralne sprawił jednak, że zadłużenie to stało się kosztowne.
Tymczasem Unia Europejska, która została zniewolona poprzez długi i euro, stała się
narzędziem w rękach ultraliberalnych ideologów, zwolenników globalizacji oraz inte-
resów sektora finansowego – analizował Front Narodowy. Finansiści mieli postrzegać
kryzys jako okazję do tego, by przyspieszyć likwidację narodów i wprowadzić fede-
rację, która skieruje losy narodów w ręce niewybieralnych ekspertów, a instytucjom
przekaże zasoby wystarczające do tego, by wprowadzić politykę klientelizmu.
Nacjonaliści krytycznie ocenili walutę euro. W ich opinii porażka funkcjonowania
tej waluty była przewidywana jeszcze przed jej wprowadzeniem, nie tylko przez Front
Narodowy, ale także przez najlepszych ekonomistów, w tym laureata Nagrody Nobla
Miltona Friedmana oraz Maurice’a Allais’a. Tymczasem działacze unijni dostrzegli
w tej porażce okazję do integracji gospodarczej i budżetowej strefy euro. Autorzy pro-
gramu wskazali, że odpowiedzią na porażkę polityki europejskiej miało być nasilenie
federalizmu, co porównali do sytuacji, kiedy lekarze u Moliera leczyli anemię u swo-
ich pacjentów poprzez upuszczanie im krwi.
Obrazowym językiem Front Narodowy analizował, że elity unijne są gotowe rzu-
cić nowe ofiary na pożarcie kolejnemu Minotaurowi, począwszy od Greków, by wal-
czyć o euro do ostatniego obywatela tego kraju. Blokują wszelkie debaty na ten temat.
Tymczasem, według nacjonalistów, strefa euro odnotowała najniższy wzrost i najwyż-
sze bezrobocie na świecie. Recesje w tej strefie występują wcześniej i trwają dłużej.
Miliardy „poszły z dymem w próbie ugaszenia pożaru w Grecji”, co tylko podgrzewa
atmosferę. Recesja wynikająca z faktu, że waluta ta jest silniejsza od gospodarki, którą
reprezentuje, sprawia, że pogrąża się ona w „spirali śmierci”.
Europa utraciła nawet pozory demokratyczności i praworządności – ocenili na-
cjonaliści. Trzy narody głosowały przeciwko projektowi Konstytucji Europejskiej, po
czym nie wyciągnięto z tego żadnych wniosków. 55% Francuzów głosowało przeciw
przy frekwencji 70%, Holendrzy głosowali przeciw w liczbie 62% przy frekwencji
65%. Tym dwóm narodom narzucono traktat lizboński drogą parlamentarną. Irland-
czycy w 2008 roku odrzucili go, ponowne głosowanie przeprowadzono w 2009 roku,
gdyż groziło im pozbawienie unijnego wsparcia w chwili, gdy banki irlandzkie pogrą-
żały kraj w kryzysie finansowym – odnotowali autorzy Naszego Projektu.
Uznali oni w 2012 roku, że Francja jest jednym z najczęściej karanych przez Unię
krajów. Jest krajem, który pokrywa przywileje Brytyjczyków i nie korzysta ze zry-
czałtowanych obniżek składek opartych na dochodzie narodowym, ani też z obniżek
składek z tytułu VAT, które przyznano innym państwom. Francja jest drugim co do
wysokości składek płatnikiem Unii, zaraz za Niemcami. W przeciwieństwie jednak
do Niemiec, nie czerpie ona korzyści z rynku wewnętrznego i euro. Francja stała się
5. RIE 11 ’17 Francja a Europa w programie Frontu Narodowego i deklaracjach... 203
także ofiarą europejskiej polityki monetarnej, gdyż począwszy od roku 1983, czyli od
zawyżenia wartości franka podtrzymywanej przez zbyt wysokie stopy procentowe,
pociągające za sobą likwidację setek tysięcy miejsc pracy oraz przez wprowadzenie
euro, wartość franka została zawyżona w stosunku do marki w chwili wprowadzenia
współczynników konwersji. Od momentu wprowadzenia euro Niemcy są jedynym
krajem strefy, który poprawił saldo handlu zagranicznego. Bilans handlowy Francji
czy Włoch, uprzednio dodatni, od tamtego czasu stał się ujemny. Waluta euro dopro-
wadziła do ruiny Grecję i Portugalię, a także poważnie zagroziła Włochom, Hiszpanii
i Belgii. Dlatego Francja i jej partnerzy europejscy powinni się przygotować na powrót
walut lokalnych. Francja i Niemcy mogą wspólnie zadziałać jako motor, który pozwoli
Unii wydostać się z marazmu.
W ocenie nacjonalistów Francja padła także ofiarą otwarcia granic w wyniku wprowa-
dzenia strefy Schengen, zwłaszcza w kontekście demografii (nieuwzględniającej maso-
wych migracji) i systemu opieki społecznej (który pełni rolę katalizatora tego zjawiska).
Na podstawie tych argumentów Front Narodowy zaproponował zainicjowanie re-
negocjacji traktatów unijnych, celem zerwania z dogmatyczną strukturą Wspólnoty
– jak ją określił. Dążył do zbudowania fundamentów Europy respektującej suweren-
ność narodów, ich tożsamości, języków i kultur. Stąd „Ministerstwo Suwerenności”
koordynować miałoby renegocjacje traktatów i przywrócenie narodowej niezależności
Francji. Partia uznała zatem za konieczne by:
Francja ponownie zapanowała nad swoimi granicami, najlepiej w ramach swo-––
bodnego stowarzyszenia państw europejskich dzielących wspólną wizję i intere-
sy, w kwestiach takich, jak migracja czy reguły rządzące handlem zagranicznym
i przepływem kapitału;
Francja przywróciła nadrzędność prawa krajowego nad prawem unijnym;––
Francja odzyskała władzę nad własną polityką monetarną i finansami;––
powstawały wielkie, innowacyjne projekty europejskie, mające służyć obywate-––
lom, budowane na bazie dobrowolnego partnerstwa;
składka netto Francji do budżetu europejskiego została anulowana celem przezna-––
czenia nadwyżek na wsparcie dla m.in. lokalnego rolnictwa.
Powyższe plany działań miały skierować Francję na właściwe miejsce w Europie
poprzez nowe formy europejskiej współpracy i wyswobodzenie się spod „nadzoru eu-
rokratycznego superpaństwa”, które z Brukseli i Frankfurtu – jak stwierdzono – miało
usiłować rządzić wszystkimi aspektami życia politycznego, finansowego, gospodar-
czego, społecznego i kulturowego 450 milionów mieszkańców Europy.
Odrębne miejsce w Naszym Projekcie Front Narodowy poświęcił strefie euro.
W 2012 roku analizował, że 10 lat od wprowadzenia euro we Francji waluta ta, jako
jedyna dostępna, okazuje się być całkowitą porażką, mimo zaślepienia osób kierują-
cych Europą z Brukseli i Frankfurtu, które ignorują dowody i nie chcą tego przyznać.
Tymczasem euro przestanie funkcjonować, ponieważ koszt jego utrzymania staje się
zbyt wysoki dla poszczególnych krajów. Jest ono nieprzystosowane do większości
gospodarek. Euro od chwili powstania stanowi aberrację ekonomiczną, o której mówią
liczni eksperci. Próby naprawy i kolejne plany ratunkowe nie stanowią rozwiązania
w zakresie wyjścia z kryzysu. Stąd według nacjonalistów należy wdrożyć plan odgór-
nie narzuconej dekonstrukcji strefy euro.
6. 204 Paweł Malendowicz RIE 11 ’17
Tego typu krytyka i koncepcje określone w Naszym Projekcie, korespondują z ne-
gatywnym i pozytywnym programem partii w zakresie polityki zagranicznej Francji.
Front Narodowy w tej części programu ocenił, że w ciągu ostatnich dziesięcioleci
kolejne rządy przyczyniały się do osłabienia pozycji Francji w Europie i na świecie.
Ich polityka zagroziła wewnętrznej równowadze kraju oraz jego zewnętrznemu bez-
pieczeństwu. Poważnie ograniczyła wolność Francuzów i obniżyła rangę państwa. Po-
lityczni adwersarze Frontu Narodowego, jako więźniowie swojej globalnej ideologii,
uznali, że historia prowadzi Francję w kierunku globalizacji – świata bez podziału na
państwa, w którym uniwersalnym modelem byłby „zachodni model amerykański”. Dla
nacjonalistów był to błąd, który został uznany za przyczynę słabości Francji, bowiem
rodzący się współcześnie nowy świat, opiera się na afirmacji narodowej tożsamości
i suwerenności. Ponowny wzrost znaczenia Azji wskazuje na schyłek hegemonii Za-
chodu nad światem, którego ewolucja zmierza ku wielobiegunowości.
W kontekście krajowym i europejskim Front Narodowy analizował stan demo-
kracji. Uznał, że demokracja to fundamentalna zasada Republiki Francuskiej, a na-
wet wartość uświęcona. Przywiązanie narodu do wolności wypowiedzi i wolnej woli
obywateli w kształtowaniu własnej przyszłości, w sposób niezależny i niepodległy,
powinny zostać nienaruszone. Współcześnie jednak demokracja we Francji jest ogra-
niczana z jednej strony poprzez podległość krajowego prawa wobec niedemokratycz-
nych organów Unii Europejskiej, z drugiej – przez instytucje i procedury niezgodne
z imperatywem demokratycznym, a także przez nadużywanie władzy, które dodatko-
wo wzmacnia deficyt demokracji, gdyż pozwala na rezygnację z obrony dobra ogółu
na rzecz partykularnego zysku.
Autorzy programu partii Marine Le Pen analizowali, że instytucje europejskie, któ-
re decydują o części prawa obowiązującego we Francji, cierpią na deficyt demokra-
cji. Dotyczy to zwłaszcza Komisji Europejskiej, która jest organem niewybieralnym
i technokratycznym, dysponującym znacznymi kompetencjami w zakresie tworzenia
prawa. Parlament Europejski ma zaś ubogie kompetencje w tym zakresie. Nadto we-
dług nacjonalistów nie istnieje „naród europejski”, zatem nie funkcjonuje wspólna
i powszechna wola posiadania przedstawicieli w parlamencie. Kolejne rządy francu-
skie godziły się na przeniesienie suwerenności Francji i jej praw na poziom euro-
pejski. Miały one poparcie najwyższej władzy sądowniczej. Tę uległość demokracji
francuskiej wobec europejskich technokratów wzmocniła zdrada przedstawicieli naro-
du francuskiego przy głosowaniu traktatu lizbońskiego, będącego niemal kopią Kon-
stytucji Europejskiej, odrzuconej ogromną większością przez obywateli Francji we
wcześniejszym referendum. To działanie wbrew suwerenności narodu francuskiego
zostało uznane przez nacjonalistów za zbrodnię i symbol pogardy parlamentarzystów
dla demokracji.
Front Narodowy wskazał również, że poza problemami instytucjonalnymi sama
polityka ma charakter sprzeczny z ideałami demokratycznymi. Obok pogardy dla wy-
ników referendów Francuzi przywykli do zdrad czynionych przez własnych przedsta-
wicieli, zwłaszcza w kwestiach niewywiązywania się z obietnic wyborczych. Ta nielo-
jalność wzmacnia poczucie, iż głos narodu nie ma wpływu na podejmowane decyzje.
Przepaść między wyborcami a wybieranymi, zerwanie opartego na zaufaniu kontrak-
tu, prowadzi do zachowań niezgodnych z moralnością publiczną. Politycy, którzy nie
7. RIE 11 ’17 Francja a Europa w programie Frontu Narodowego i deklaracjach... 205
czują się zależni od mandatu, którego naród im udzielił, uważają, że nie muszą dbać
o dobro ogółu, ani przestrzegać wymogów, jakie na nich nakłada służba Republice.
Wymogi te są lekceważone na samych szczytach władzy, ale także na poziomie lokal-
nym i regionalnym.
Front Narodowy był zwolennikiem Francji zdefiniowanej jako „silne państwo”.
Ocenił, że Francja osłabiona przez trzydzieści lat zaniechań i zaniedbań, w obliczu
globalizacji powinna zadbać o to, by wzmocnić swoją pozycję na arenie międzynaro-
dowej. Zależą od tego miejsca pracy, ponowna industrializacja kraju, równość obywa-
teli, zagospodarowanie terytorium i sprawność usług publicznych. To właśnie państwo
winno być inicjatorem przedsięwzięć politycznych i ekonomicznych, gdyż jego auto-
rytet pozwala nakładać obowiązki na finansowe potęgi i lokalne wspólnoty. Państwo
jest tą instytucją, która jest w stanie zjednoczyć naród, powstrzymać feudałów i izo-
lacjonistyczne tendencje lokalnych wspólnot, wyeliminować mentalność plemienną,
zagospodarować terytorium i stopniowo zapewnić wszystkim obywatelom edukację,
opiekę, bezpieczeństwo i wysoką jakość usług publicznych. Tymczasem w ocenie
Frontu tendencje osłabiające państwo przejawiają się w następujących zjawiskach:
nieprawidłowo przeprowadzona decentralizacja pozbawiła państwo strategicznych––
kompetencji i pogłębiła podziały pomiędzy terytoriami oraz pomiędzy samymi
Francuzami, proces decyzyjny stał się bardziej skomplikowany, szerzy się korup-
cja i lokalne nadużycia;
Unia Europejska – koń trojański ultraliberalnej globalizacji, która narzuca dogmaty––
swobodnej i niezakłóconej konkurencji, zabraniającej państwowego wspomagania
rodzimych firm, zabraniającej także ochrony granic i patriotyzmu gospodarczego.
Według nacjonalistów te tendencje można zwalczyć silną wolą polityczną po-
przez:
poszanowanie dla wartości republikańskich w obliczu zapędów feudalistycznych––
i lokalnych tendencji izolacjonistycznych;
ponowną industrializację Francji jako sposób na zwalczanie bezrobocia i „uciecz-––
ki” lokalnych firm za granicę;
innowacje;––
przywrócenie sprawności działania usług publicznych;––
wymóg stosowania lojalnej konkurencji w obliczu nadużyć dużych firm, banków––
i korporacji;
rygorystyczne zarządzanie finansami, mające na uwadze interes społeczny, prze-––
ciwny interesom silnego lobby bankowego.
Istotne miejsce w programie Frontu Narodowego zajęła obrona narodowa. Partia
uznała, że Francja jest jedną z pięciu największych potęg dyplomatycznych i militar-
nych świata. Mimo to kolejne rządy zajmują się obronnością wyłącznie w kontekście
cięć budżetowych lub uczestnictwa w wielonarodowych misjach, często niebezpiecz-
nych, w których trudno dostrzec interes narodowy Francji. Jako że naród nie może
osiągnąć wielkości bez silnej armii, polityka obronna musi w opinii autorów programu
odzwierciedlać narodowe i międzynarodowe ambicje Francji.
Na podstawie krytycznej oceny polityki obronności dotychczasowych rządów,
które doprowadziły do obniżenia międzynarodowej pozycji Francji, partia zapropo-
nowała:
8. 206 Paweł Malendowicz RIE 11 ’17
opracowanie nowej strategii i zapewnienie krajowi niezależności, m.in. poprzez––
wycofanie się z członkostwa w zintegrowanym dowództwie NATO;
przywrócenie właściwych wydatków na obronność;––
sprecyzowanie koncepcji zastraszania posiadaniem broni jądrowej;––
zapewnienie właściwej liczby żołnierzy i ilości sprzętu, które pozwolą wypełniać––
powierzone armii zadania;
utworzenie Gwardii Narodowej w liczbie 50 tysięcy rezerwistów;––
przywrócenie branż przemysłowych związanych z obronnością, zwłaszcza we––
współpracy z wybranymi partnerami europejskimi, w tym z Rosją;
zapewnienie integralności departamentów i terytoriów zamorskich;––
kontynuowanie modernizacji wojska;––
zwiększenie nakładów na jednostki pływające, bojowe okręty podwodne, a także––
zakup drugiego lotniskowca.
Pozostałe zagadnienia poruszone w Naszym Projekcie dotyczyły kwestii bezpie-
czeństwa wewnętrznego i porządku publicznego, rodziny i polityki prorodzinnej, kul-
tury, sztuki i języka, które uznane zostały przez nacjonalistów za podstawę francuskiej
tożsamości narodowej, a także oświaty, pracy, rzemiosła i handlu.
W dobie problemów Francji z rosnącą imigracją, właśnie zagadnienie imigrantów
przybywających do Francji lub traktujących ten kraj jako tranzytowy, stało się jed-
nym z najważniejszych dla Frontu Narodowego, a w latach 2014–2017 było punk-
tem programowym stanowiącym najważniejszy wyznacznik propagandy partyjnej.
W programie z 2012 roku konstatowano, że to Nicolas Sarkozy dopuścił się zdrady
narodu francuskiego, a zwłaszcza własnych wyborców, prowadząc, wbrew własnym
wypowiedziom i obietnicom, najbardziej pobłażliwą politykę imigracyjną w historii
V Republiki. Imigracja bowiem pociąga za sobą olbrzymie koszty. Zarządy dużych
firm wykorzystują imigrantów do zaniżania płac, co destabilizuje społeczeństwo i re-
lacje między obywatelami. W przypadku migracji na tak masową skalę, w ocenie
nacjonalistów asymilacja nie była już możliwa. Dlatego należałoby podjąć działania
prawne, aby powstrzymać zarówno legalną, jak i nielegalną imigrację. Ponadto Front
proponował działania na skalę międzynarodową w ramach polityki współpracy w tym
zakresie z innymi podmiotami.
Francja i Europa w świetle wypowiedzi Marine Le Pen
Poza programem politycznym Frontu Narodowego, dla analizowanej problematyki
istotnym jest określenie stanowiska przewodniczącej partii wobec integracji europej-
skiej. Jest to o tyle ważne, że Front Narodowy jest „partią charyzmatyczną”, a więc
stworzoną przez jednego lidera, narzucającego się jako bezdyskusyjny założyciel,
twórca oraz interpretator symboli politycznych, które stają się nierozerwalnie zwią-
zane z jego osobą (Jankiewicz, 2007, s. 72). Wprawdzie definicja ta została przypo-
mniana przez Joannę Jankiewicz w 2007 roku, a w literaturze zachodnioeuropejskiej
była publikowana jeszcze wcześniej, a więc w czasach, kiedy Frontem Narodowym
kierował Jean-Marie Le Pen, to jednak koresponduje z komponentami przewodnicze-
nia partii przez jego córkę.
9. RIE 11 ’17 Francja a Europa w programie Frontu Narodowego i deklaracjach... 207
W swoich enuncjacjach Marine Le Pen zwykle szermuje hasłami i prostymi zda-
niami, które uzasadniają możliwość rozwiązania trudnych problemów współczesnej
Francji. Jednym z nich jest dla niej obecność w Unii Europejskiej. Zwykle też powta-
rza argumenty przeciwko niej zawarte w programie Frontu Narodowego, ale i wzbo-
gaca je o argumenty nowe, dostosowane do nasilających się kryzysów społecznych,
politycznych i ekonomicznych w Europie. Obejmują one kwestie niedemokratyczno-
ści Unii, biurokracji, ograniczania suwerenności państw i narodów Europy, dominacji
Niemiec w Europie, proukraińskiej, ale i antyrosyjskiej polityki elit unijnych, ukie-
runkowania procesów integracyjnych na Turcję, kryzysu w strefie euro oraz dyktatu
globalnej neoliberalnej ideologii, a także migracji.
W 2016 roku na łamach „New York Times’a” Marine Le Pen odwołała się do Bre-
xitu, jako możliwego dla Francji kierunku w polityce międzynarodowej. Stwierdziła,
że „Wielka Brytania zdecydowała się odrzucić Unię Europejską i odzyskać swoją nie-
podległość wobec narodów świata. Przed referendum mówiono, że zależeć będzie ono
od kwestii gospodarczych, jednak Brytyjczycy byli bardziej wnikliwi w zrozumieniu
prawdziwych problemów, niż chcieli sądzić komentatorzy. Brytyjscy wyborcy zrozu-
mieli, że za prognozami dotyczącymi kursu funta i obradami ekspertów finansowych
kryło się tylko jedno pytanie, jednocześnie proste i fundamentalne: Czy chcemy niede-
mokratycznej władzy kontrolującej nasze życie, czy też chcemy odzyskać kontrolę nad
własnym przeznaczeniem? Brexit jest przede wszystkim kwestią polityczną. Chodzi
o wolny wybór ludzi, którzy chcą sami sobą rządzić. Nawet jeśli jest ona reklamowana
przez całą światową propagandę, klatka pozostaje klatką, a nie jest ona do zaakcepto-
wania przez ludzi miłujących wolność. Unia Europejska stała się więzieniem narodów.
Każdy z 28 krajów, które ją tworzą powoli traci swoje demokratyczne uprawnienia
na rzecz komisji i rad bez społecznego mandatu. Każdy naród w UE musiał przyjąć
prawa, których nie akceptował. Kraje członkowskie nie tworzą własnych budżetów.
Są wzywane do otwierania swoich granic wbrew własnej woli. Kraje strefy euro znaj-
dują się w sytuacji jeszcze bardziej nie do pozazdroszczenia. W imię ideologii, różne
gospodarki są zmuszone do przyjęcia tej samej waluty, nawet wówczas, gdy ma to
niepożądane konsekwencje. […] A co z Parlamentem Europejskim? Jest on demokra-
tyczny tylko powierzchownie, ponieważ jest oparty na kłamstwie: udaje on bowiem,
że nie jest elementem jednorodnej struktury europejskiej, choć polski europoseł może
decydować o hiszpańskim prawie. Starał się więc zaprzeczyć istnieniu suwerennych
narodów. Jest więc rzeczą naturalną, że one tego nie chcą. […] Hierarchiczna struktura
tej ponadnarodowej instytucji będzie chciała się wzmocnić. Podobnie jak wszystkie
umierające ideologie, Unia wie tylko jak iść ślepo przed siebie. Role zostały już roz-
dzielone – Niemcy wyznaczą drogę, a Francja posłusznie nią pójdzie” (Le Pen: Po
Brexicie…).
Dla Marine Le Pen Brexit był „przykładem oswobodzenia się i wyzwolenia”.
Stąd w jej wypowiedziach postulat „Frexitu” i możliwości zorganizowania referen-
dum w tej sprawie (Czy Francja wystąpi…). Stąd też negacja polityki Angeli Merkel
oraz dominacji jej samej i Niemiec na forum Unii Europejskiej: „Angela Merkel broni
przede wszystkim interesów Niemiec – i ja to świetnie rozumiem i mam za to dla niej
szacunek. Ale to, że narzuca swój model innym krajom przy pomocy przymusu, jest
dla mnie nie do zaakceptowania. Różnimy się całkowicie naszą wizją – pod względem
10. 208 Paweł Malendowicz RIE 11 ’17
politycznym, gospodarczym, społecznym. Różnimy się także tym, że ja swojej wizji
nie zamierzam narzucać innym. Chcę natomiast, by każdy kraj miał prawo do realizo-
wania i obrony swojego modelu państwa, swoich interesów narodowych” (Marine Le
Pen: Jestem anty-Merkel…).
Koncepcja Europy zaproponowana przez Le Pen to zatem wizja kontynentu typo-
wa dla partii nacjonalistycznych, czyli wizja „Europy Wolnych Narodów” (Marine Le
Pen: Europa Wolnych Narodów…), bez instytucji zwierzchnich właściwych dla Unii
Europejskiej, bez wpływów Stanów Zjednoczonych i stojąca w opozycji do projektu
neoliberalnej globalizacji. To Europa bez Ukrainy, Albanii, Macedonii i Turcji (Mari-
ne Le Pen: lud Europy…). Ta ostatnia nie była przez Le Pen traktowana jako europej-
ska ani pod względem historycznym, ekonomicznym, ani też kulturowym (Marine Le
Pen: „Nie islam…). W kwestii Ukrainy przewodnicząca Frontu Narodowego analizo-
wała natomiast, że doszło tam do zmiany władzy w drodze zamachu stanu, co poparły
państwa europejskie (Marine Le Pen: Jestem anty-Merkel…). Aneksji Krymu przez
Rosję nie uznała za nielegalną, wszak odbyło się tam referendum, w którym miesz-
kańcy Krymu zażyczyli sobie przyłączenia na powrót do Rosji. Le Pen Krym uznała za
integralną część Rosji, a relacje z nią proponowała wzmocnić i uznać za strategiczne
(Marine Le Pen: Aneksja Krymu…).
Stanowisko to było odzwierciedleniem nacjonalistycznej wizji Europy uznającej
prawo do istnienia wyłącznie wielkich i historycznych narodów. Taka ocena Marine
Le Pen była zbieżna z analizą jej ojca, według którego „każdy słaby kraj stanowi
potencjalną zdobycz dla innego, silniejszego. Świat był zawsze świadkiem walk mię-
dzy krajami zdobywczymi i krajami podbijanymi. Całe narody i cywilizacje znikły,
ponieważ przestały troszczyć się o swe własne przetrwanie, albo dlatego, że w danym
momencie zły los postawił obok nich agresora szczególnie niebezpiecznego” (Le Pen,
1994, s. 18).
Ale stanowisko wobec Ukrainy i Rosji mogło być też wyrazem związków finanso-
wych Frontu Narodowego z Rosją. Partia ta zwracała się z prośbą do kilkudziesięciu
banków francuskich i międzynarodowych o udzielenie jej kredytu (Front Narodowy…).
W 2014 roku otrzymała 9 milionów euro od First Czech Russian Bank, który należy do
Romana Popowa, oligarchy związanego z Kremlem. Prawdopodobnie ten bank udzielił
też kredytów innym europejskim partiom nacjonalistycznym (Wieliński, 2016).
Wystąpienia publiczne Marine Le Pen obfitowały jednak przede wszystkim w ar-
gumentację antyimigracyjną. Swoją partię nazwała jedynym „szańcem” mogącym
uchronić Francję przed zalewem islamizmu (Le Pen zapowiada referendum). Podkre-
ślała, że Francuzi powinni mieć wybór pomiędzy społeczeństwem wielokulturowym,
w którym rozwija się fundamentalny islam, a niezależnym narodem, w którym ludzie
kontrolują swoje życie (Marine Le Pen: Europa Wolnych Narodów…). Uważała, że
społeczeństwo multikulturowe stało się multikonfliktowe (Marine Le Pen: „Nie is-
lam…). Dodawała, że każdy kraj ma prawo do obrony swoich interesów. Dlatego też
zapowiedziała, że Francja pod jej rządami nie będzie przyjmowała więcej imigrantów,
gdyż nie ma już w niej miejsca. Jednocześnie stosując grę słów, prawd i znaczeń,
zapewniała, że „nie ocenia ludzi na podstawie ich wyznania”, ale imigranci powinni
dostosować się do przepisów, wartości i francuskiego stylu życia (Marine Le Pen:
Europa Wolnych Narodów…).
11. RIE 11 ’17 Francja a Europa w programie Frontu Narodowego i deklaracjach... 209
W rozmowie z dziennikarzami portalu Zaman France Marine Le Pen swój pogląd
na ograniczenie imigracji uzasadniała słowami: „Jesteśmy partią patriotyczną, a nie
antyislamską. Nie podejmuję działań w celu wyparcia islamu z krajów islamskich.
Pragnę jedynie, aby Francja – kraj laicki, z chrześcijańskimi korzeniami – właśnie ta-
kim krajem pozostał. Patrząc w sposób analogiczny sądzę, że gdyby 20 milionów pro-
testantów przyjechało do Turcji żądając wprowadzenia swoich praw, Turcy kazaliby
im respektować prawo tureckie. […] Muzułmanie byli we Francji od zawsze, niemniej
jednak większość z nich przyjechała w ciągu ostatnich trzydziestu lat. Mogę jedynie
żałować, że ta fala imigracji rozwinęła się na bazie religijnej radykalizacji. Innymi
słowy, większa liczba zawoalowanych kobiet na ulicach nie jest efektem mody. Jest to
zjawisko polityczne, wspierane przez niektóre obce państwa, takie jak Katar” (Marine
Le Pen: „Nie islam…).
Konstatacje te korespondują z analizami Jeana-Marie Le Pena z okresu, kiedy
przewodził Frontowi Narodowemu. Upatrywał on przyczyn powodzenia niektórych
narodów w ich jednorodności etnicznej, kulturowej, religijnej, społecznej i gospodar-
czej, połączonej z bogatą historią, czego przykładem miała być Japonia (Le Pen, 1994,
s. 18). W tym czasie zresztą Front nazywał siebie bastionem tożsamości narodowej,
skierowanym przeciwko projektom kosmopolitycznym, zmierzającym do mieszania
ludów i kultur (Pankowski, 1998, s. 82).
Jeśli zatem uznać, że Front Narodowy jest partią o charakterze natywistycznym,
a więc świadomie dążącym do odnowy lub uwiecznienia wybranych aspektów własnej
kultury (Bäcker, 2011, s. 153), to imigracja dlań jest podłożem konfliktu o charakte-
rze kulturowym, ale nie wyłącznie takim. Nacjonaliści oskarżają bowiem imigrantów
o przestępczość, bezrobocie i upadek systemu pomocy społecznej. Ów silny antyimi-
gracyjny element programu i enuncjacji politycznych Le Pena, a później jego córki,
pozwala wręcz nazwać Front Narodowy partią jednego przedsięwzięcia – imigracji
(Michalak, 2008, s. 245).
Posłowie
Obraz Europy kreślony przez francuski Front Narodowy i jego liderkę Marine Le
Pen, a wcześniej także przez jej ojca Jeana-Marie Le Pena, odbiega od dominującej
w Unii narracji o jej kształcie i przyszłości. Jest jej odwrotnością poprzez koncep-
cję powrotu do Europy opartej na państwach narodowych, niezjednoczonych choć
współistniejących, niesfederalizowanych, ale oddzielnych, niewielokulturowych, ale
homogenicznych etnicznie. Podobne oceny projektów integracji europejskiej oraz wi-
zje przyszłości narodów i państw Starego Kontynentu były właściwe treściom pro-
gramów innych partii nacjonalistycznych w Europie. Również problem imigrantów
został w nich zaznaczony. Brytyjska Partia Narodowa na długo przed Brexitem uznała
masową imigrację za największe zagrożenie dla tożsamości brytyjskiej. Wzywała do
zamknięcia drzwi do Wielkiej Brytanii dla imigrantów, postulowała powrót do kontro-
lowania granic państwa, deportowanie fałszywych azylantów i przestępców z zagra-
nicy, rozprawienie się z nielegalną imigracją, niestosowanie amnestii dla nielegalnych
imigrantów (British National Party). Nowa Siła z Włoch także żądała zatrzymania imi-
12. 210 Paweł Malendowicz RIE 11 ’17
gracji, która została uznana za zagrożenie dla harmonijnego współistnienia narodów
i za przeciwną dziedzictwu kulturowemu Europy (Forza Nuova). Według Narodowo-
demokratycznej Partii Niemiec przybyszom nie powinno przysługiwać prawo stałego
pobytu w Niemczech, lecz – przewrotnie – prawo powrotu do ich ojczyzny. Partia
odrzuciła wszelkie wielokulturowe modele społeczeństwa i procesy skierowane prze-
ciwko suwerenności narodowej, wśród nich integrację europejską. Stąd postulowała
wystąpienie Niemiec z Unii (Nationaldemokratische Partei Deutschlands).
Idee polityczne trwają i są realizowane lub po okresach regresywnych odradzają
się. Nacjonalizm jest przykładem „sinusoidalnej egzystencji” w przestrzeni społecznej,
politycznej, ekonomicznej i kulturowej, ale także w umysłach ludzkich i sposobach
myślenia o świecie. Jego wznoszenie się i spadek, interpretowane jako jeden z możli-
wych wykresów funkcji trygonometrycznych, zależne są od czynników je determinu-
jących – nie dzieją się bez przyczyny i w próżni. Te w zarysie mogą być wyjaśnione ar-
gumentami wskazanymi we wstępie. Ich eksplanację należy jednak uzupełnić o prawa
porządkujące historię, które mogą okazać się pomocne w prognozowaniu przyszłości
państw i narodów Europy, w tym kształtu, form i otoczenia ich funkcjonowania.
Bibliografia
Albertini D., Doucet D. (2013), Histoire du Front national, Tallandier, Paris.
Bäcker R. (2011), Nietradycyjna teoria polityki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika, Toruń.
Bartyzel J. (b.d.w.), Front Narodowy, http://haggard.w.interiowo.pl/front.html, 2.01.2017.
British National Party, Parliamentary Elections Manifesto 2015. Securing our British future, Bnp.
org.uk, http://www.bnp.org.uk/manifesto, 28.06.2016.
Czy Francja wystąpi z Unii Europejskiej? Le Pen obiecuje referendum, 4.09.2016, PCh24.pl,
http://www.pch24.pl/czy-francja-wystapi-z-unii-europejskiej--le-pen-obiecuje-referen
dum,45757,i.html, 2.01.2017.
Davies P. (1999), The National Front in France. Ideology, discourse and power, Routledge, Lon-
don–New York.
DeClair E. G. (1999), Politics on the fringe. The people, policies, and organization of the French
National Front, Duke University Press, Durham–London.
Dély R. (1999), Histoire secrète du Front national, Grasset, Paris.
Forza Nuova, 8 Punti, Forzanuova.eu, http://www.forzanuova.eu/?page_id=542, 4.12.2016.
Front Narodowy zwrócił się do kilkudziesięciu banków, 25.05.2016, Europejskie Nacjonalizmy.
Blog poświęcony ruchom nacjonalistycznym z Europy, https://nacjonalizm.wordpress.
com/2016/05/25/front-narodowy-zwrocil-sie-do-kilkudziesieciu-bankow/#more-3079,
2.01.2017.
Gaillard-Starzmann G. (2006), Regarding the Front National, w: Neo-nationalism in Europe and be-
yond. Perspectives from Social Anthropology, red. A. Gingrich, M. Banks, Berghahn Books,
New York–Oxford.
Gandilhon M. (2013), Right Wing Political Violence in France: Stock Take and Perspectives, w:
Extreme right wing political violence and terrorism, red. M. Taylor, D. Holbrook, P. M. Cur-
rie, Bloomsbury, London–New York.
Goodliffe G. (2012), The Resurgence of the Radical Right in France. From Boulangisme to the Front
National, Cambridge University Press, Cambridge–New York.
13. RIE 11 ’17 Francja a Europa w programie Frontu Narodowego i deklaracjach... 211
Ivaldi G. (1998), The Front National: The Making of an Authoritarian Party, w: The organization of
political parties in southern Europe, red. P. Ignazi, C. Ysmal, Praeger, Westport.
Jankiewicz J. (2007), Nowa skrajna prawica w wybranych państwach Europy Zachodniej. Analiza
porównawcza, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Kilar R. (2001), Francuski Front Narodowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Le Pen J. M. (1994), Nadzieja. Rozważania o Francji i Europie z przywódcą francuskiego Frontu
Narodowego, Oficyna Wydawnicza „Fulmen”, Warszawa.
Le Pen zapowiada referendum ws. wyjścia Francji z UE. Jeśli dojdzie do władzy, 3.09.2016, TVN24.
pl, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/marine-le-pen-zapowiada-referendum-ws-
wyjscia-francji-z-unii,673432.html, 2.01.2017.
Le Pen: Po Brexicie Wiosna Ludów jest nieunikniona, 5.07.2016, Europejskie Nacjonalizmy.
Blog poświęcony ruchom nacjonalistycznym z Europy, https://nacjonalizm.wordpress.
com/2016/07/05/le-pen-po-brexicie-wiosna-ludow-jest-nieunikniona/, 2.01.2017.
Levet J.-L. sous la direction (2001), Front national, le parti de l’anti-France. Anatomie d’un pro-
gramme contre la nation, Publibook, Paris.
Marine Le Pen: „Nie islam jest problemem, lecz jego widoczność”, 7.07.2013, Euroislam.pl, https://
euroislam.pl/marine-le-pen-nie-islam-jest-problemem-lecz-jego-widocznosc/?, 2.01.2017.
Marine Le Pen: Aneksja Krymu przez Rosję nie była nielegalna, 3.01.2017, Interia.pl, http://fak-
ty.interia.pl/swiat/news-marine-le-pen-aneksja-krymu-przez-rosje-nie-byla-nielegalna-
,nId,2331986, 4.01.2017.
Marine Le Pen: Europa Wolnych Narodów zastąpi UE!, 15.11.2016, Nacjonalista.pl. Dziennik Na-
rodowo-Radykalny, http://www.nacjonalista.pl/2016/11/15/marine-le-pen-europa-wolnych-
narodow-zastapi-ue/, 2.11.2017.
Marine Le Pen: Jestem anty-Merkel. Niemcy chcą dominować nad innymi [WYWIAD], 23.12.2016,
Polskatimes.pl, http://www.polskatimes.pl/opinie/wywiady/a/marine-le-pen-jestem-anty-
merkel-niemcy-chca-dominowac-nad-innymi-wywiad,11615020/1-3/, 2.01.2017.
Marine Le Pen: lud Europy nie chce Ukrainy w Unii Europejskiej, 14.03.2014, Onet.pl, http://
wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/marine-le-pen-lud-europy-nie-chce-ukrainy-w-unii-
europejskiej/5x5cm, 2.01.2016.
Michalak B. (2008), Partie protestu w Europie Zachodniej. Analiza relewancji politycznej, Wydaw-
nictwo Adam Marszałek, Toruń.
Nationaldemokratische Partei Deutschlands, Arbeit. Familie. Vaterland. Das Parteiprogramm
der Nationaldemokratischen Partei Deutschlands, Npd.de, http://www.npd.de/themen/,
9.12.2014.
Notre Projet (2012), Frontnational.com. Le Site Officiel du Front National, http://www.frontnational.
com/le-projet-de-marine-le-pen/, 28.06.2016.
Pankowski R. (1998), Neofaszyzm w Europie Zachodniej. Zarys ideologii, Instytut Studiów Politycz-
nych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Rémond R. (2008), Francuska prawica dzisiaj, przek. M. Miszalski, Wydawnictwo Iskry, Warsza-
wa.
Shields J. G. (2007), The extreme right in France. From Pétain to Le Pen, Routledge, London–New
York.
Simmons H. G. (1996), The French National Front. The extremist challenge to democracy, Westview
Press, Boulder.
Thillaye R., Chwalisz C. (2015), The Front National. Old Rhetoric, New Practices, „The Polish
Quarterly of International Affairs”, no. 2.
Villalba B., Vandendriessche X. (red.) (2001), Le Front National au regard du droit, Presses Univer-
sitaires du Septentrion, Villeneuve d’Ascq.
14. 212 Paweł Malendowicz RIE 11 ’17
Wieliński B. T. (2016), Marine Le Pen: Jak wygram wybory, zorganizuję referendum nad wyjściem
Francji z UE, 3.09.2016, Wyborcza.pl, http://wyborcza.pl/1,75399,20639691,marine-le-pen-
jak-wygram-wybory-zorganizuje-referendum-nad.html, 2.01.2017.
Streszczenie
Głównym zagadnieniem poruszanym w artykule jest Francja i Europa w programie Frontu
Narodowego i deklaracjach Marine Le Pen. Front Narodowy jest francuską partią polityczną
o proweniencji nacjonalistycznej. Nacjonalizm jest kierunkiem myśli politycznej, w którym
idea narodu i państwa narodowego jest wartością nadrzędną. Front Narodowy powstał w 1972
roku. Został założony przez Jeana-Marie Le Pena. Obecnie jego liderką jest jego córka Marine
Le Pen. Z jej wypowiedzi wynika żądanie rozwiązania Unii Europejskiej. W jej opinii najważ-
niejszym problemem narodów Unii jest imigracja. Nacjonaliści obawiają się wielokulturowo-
ści, imigrantów i islamu.
Słowa kluczowe: Front Narodowy, Marine Le Pen, Nacjonalizm, Unia Europejska, imigracja
France versus Europe in the platform of the National Front
and statements by Marine Le Pen
Summary
The main issue of this article is France and Europe in the political program of French Na-
tional Front and pronouncements of Marine Le Pen. The National Front is a nationalist political
party. Nationalism is a political thought, in which the idea of nation and the national state are the
superior principle. The National Front was founded in 1972 by Jean-Marie Le Pen. The current
leader of this party is his daughter – Marine Le Pen. She wants to dissolve the European Union.
In her opinion the main problem for the European nations is immigration. The nationalist parties
in Europe are afraid of multiculturalism, immigrants and Islam.
Key words: National Front, Marine Le Pen, Nationalism, European Union, immigration
Article submitted: 10.04.2017; accepted: 14.08.2017.