More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Digmaang Sibil at Ang Dakilang Romanong Diktador
Similar to Digmaang Sibil at Ang Dakilang Romanong Diktador (20)
Digmaang Sibil at Ang Dakilang Romanong Diktador
- 1. Ang Banta ng Digmaang Sibil at And Buhay ni Julius Caesar Bilang Diktador GAWA NI: MARIA ISABELLE M. CAIGAS
- 2. Sa halos kalagitnaan ng 100 BCE, wala nang natitira pang karibal ang mga Romano sa paghahari sa Mediterranenan. Sa kabila nito, nahaharap ang Rome sa iba't ibang suliranin na resulta ng pamamahala sa napakalawak na imperyo. Unti- unting nabubuo ang isang rebolusyon sa mga institusyong panlipunan at kultural ng Rome. Pangunahing sanhi ng namumuong rebolusyong ito ang lumalaking tensiyon sa pagitan ng iba't ibang mga uri sa lipunang Romano lalo na sa mga nasa mababang uri. Banta ng Digmaang Sibil
- 3. Sa paglaki ng Rome, ang agwat ng mayaman at mahirap ay palaki ng palaki. Marami sa mayayamang panginoong maylupa ay naninirahan sa malalawak na lupain na tinatawag na latifundia. Libo-libong mga alipin, na ang halos lahat ay nabihag sa iba't ibang digmaan, ay sapilitang pinagtrabaho sa mga latifundia. Pagsapit ng 100 BCE, ang halos 1/3 ng populasyon ng Rome ay mga alipin.
- 4. Ang maliliit na magsasaka na karamihan ay mga dating sundalo ay nahirapang makipagkompetensiya sa malalaking panginoong maylupa na gumagamit ng mga alipin sa kanilang mga sakahan. Dahil dito, napilitan ang mga sundalong magsasaka na ibenta na lamang ang kanilang mga lupang sakahan. Marami sa mga dating sundalo na ibinenta ang kanilang mga lupa ay naging mga seasonal na dayuhang manggagawa sa kabukiran, o di kaya ay naging mga maralitang tagalungsod sa Rome. Tinatayang 1/4 ng populasyon ng Rome ay nabibilang sa uring nito.
- 5. Ang magkapatid na Gracchi na sina Tiberius Gracchus at Gaius Gracchus, Bilang mga tribune, ang unang nakapansin at tinangkang bigyang-solusyon ang mga sinasabing suliranin. Kanilang ipnanukala ang paglimita sa lawak ng latifundia na maaring ariin at ang pagkakaloob ng sariling lupa sa mahihirap. Naging madugo at marahas ang naging bunga ng panlipunang kaguluhan.
- 6. Si Tiberius ay nagpanukala ng batas sa pagsasaka kung saan ang mga lupang nakamit sa pamamagitan ng digmaan ay ipamamahagi upang magkaroon ng bukirin ang mga mahihirap. Nais niyang limitahan ang dami ng lupa na maaring ariin ng mga mayayaman upang pigilin ang mga ito sa pagkamkam ng higit pang maraming lupa. Ngunit ang mga naging epekto nito ay upang mahadlangan si Tiberius at takutin ang mga iba pang nagnanais ng pagbabago ay ipinapatay siya ng mga grupo ng mayayaman.
- 7. Si Gaius naman ay sumunod sa hakbang ng pagbabago na nasimulang ng kanyang nakakatandang kapatid subalit, ang mayayaman ay hindi rin sang-ayon sa kanyang mga panukala. Sinalakay si Gaius at ang kanyang 3,000 na tagasunod ng isang pangkat ng mga senador kasama ang inupahang hukbo at alipin. Ipinapatay ng senado ang mga tagasunod ni Gaius Gracchus. Siya naman ay nagpatiwakal. Nilinaw ng kamatayan ng magkapatid na Gracchi ang mainit na tunggalian ng mga patrician sa senado at ng mga plebeian at alipin. Sumiklab ang serye ng rebelyon na nauwi sa digmaang sibil noong 105 BCE. Bumalik ang kaayusan sa Rome nang maging diktador si Lucius Cornelius Sulla noong 82 BCE.
- 8. Ang pagsibol ng mga ambisyosong pinuno tulad nila Sulla na itinalaga ang kanyang sarili bilang diktador, ang isa sa mga salik na nagbigay-daan sa pagbagsak ng Republika. Katatampukan ang yugtong ito sa kasaysayan ng rome ng pangaagaw ng kapangyarihan ng iba't ibang mga pinuno o pangkat ng mga pinuno. Kabilang pa sa nakapag-ambag sa pagkawasak ng Republika ay ang tatlong tao-- Julius Caesar, Gnaeus Pompey at Licinius Crassus--na nang-agaw ng kapangyarihan sa pamamahala ng Republika sa pagtatag ng pamahalaang nakilala bilang First Triumvirate, o ang pamumuno ng tatlong tao. Sina Caesar at Pompey ay mga matagumpay na heneral. Si pompey ang namuno sa pagpapalawak pasilangan ng Rome sa Syria at bahagi ng Asia Minor samantalang si Caesar naman ang nanguna sa pagpapalawak pakanluran hanggang sa may bahagi ng France. Hinawakan nila ang kapangyarihang poliyikal at militar. Si Crassus ang pinakamayamang tao sa rome na nanguna sa pagpapakalma sa isang rebelyon ng mga alipin. Gnaeus Pompey Licinius Crassus Julius Caesar
- 9. Samantala, si Pompey ay kinilala bilang isang bayani dahil sa kanyang tagumpay na masakop ang Spain. Si Caesar ay isang gobernador ng Gaul kung saan matagumpay niyang napalawak ang mga hangganan ng Rome hanggang France at Belgium.Bagama't nagkasundo silang pamunuan ang Rome, may namagitang inggit at kompetisyon sa bawat isa.
- 10. Noong 53 BCE, napatay sa isang labanan si Crassus. Tanging si Caesar at Pompey na lamang ang naiwang maghahati ng kapangyarihan. Sa pananaw ng mga nasa senado, higit na may pag-asa silang makitungo kay Pompey kumpara kay Caesar. Hindi lingid sakanila ang tagumpay at galing ni Caesar. Nagkaroon ng tunggalian sa kapangyarihan sa pagitan nina Caesar at Pompey sa isang digmaang sibil. Nanaig sa nasabing labanan si Caesar na nagbigay-daan ng kanyang pagkontrol sa buong Republika. Dahil sa ipinamalas na kapangyarihan ni Caesar, idineklara sya ng Senado bilang diktador panghabambuhay noong 44 BCE. Bilang diktador, nagpatupad ng maraming pagbabago si Julius Caesar.
- 11. Pinagkalooban niya ng pagkamamamayan ang mga nasa probinsya at pinagkalooban ng pampublikong lupain ang mga beterano. Binawasan niya ang kapangyarihan ng Senado ngunit dinagdagan naman niya ang bilang nito, mula 600 naging 900 ang kasapi nito. Binigyan niya ng Roman citizenship ang lahat ng naninirahan sa Italy. Sa mga lalawigan, ang pagbabayad ng buwis ay inayos habang ang pamahalaan ay pinagbuti.
- 12. Naging popular sa mga tao si Caesar sa mga repormang kanyang ipinatupad, na ikinabahala naman ng maraming senador sa pangambang nais niyang italaga ang kanyang sarili bilang hari at wasakin ang Republika. Sa kanilang desperadong pagtatanka na mailigtas ang Republika, isang pangkat ng mga senador sa pangunguna nina Gaius Cassius at kaibigan ni Caesar na si Marcus Brutus, ang nagpasiyang magsagawa ng asasinasyon kay Caesar. Habang nagpupulong ang senado, sinaksak si Caesar ng unang grupo ng mga senador. Ang kanyang katawan ay pinagsasaksak ng 23 beses at 60 lalaki ang nasangkot.