Central Utility Plant (CUP) หรืออาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง คือ จุดศูนย์รวมระบบและ การผลิตสาธารณูปโภคให้กับชุมชนหรือโครงการอสังหาริมทรัพย์ เพื่อการใช้พลังงาน และ ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ Central Utility Plant (CUP) อาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง

1. ทําความรู้จัก Central Utility Plant (CUP) หรือ
อาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง
อุตสาหกรรมการก่อสร้างและอสังหาริมทรัพย์ได้มีการพัฒนาอย่างต่อเนื=อง
ทําให้ปัจจุบันโครงการอสังหาริมทรัพย์มีความซับซ้อนและมีขนาดใหญ่ขึJนเนื=องจากประกอบด้วยอาคารจํานว
นมาก โดยในโครงการยักษ์ใหญ่เหล่านีJล้วนต้องการระบบพลังงานและสาธารณูปโภคที=มีประสิทธิภาพ
และหัวใจสําคัญที=ผลิตและให้บริการสาธารณูปโภคดังกล่าวนัJน คือ Central Utility Plant (CUP)
หรือ อาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง
ซึ=งเป็นโซลูชันเพื=อการบริหารจัดการสาธารณูปโภคที=มีการใช้งานอย่างแพร่หลาย
มาทําความรู้จัก Central Utility Plant (CUP) และเจาะลึกจุดเด่นของ CUP
นวัตกรรมที=ให้ประโยชน์กับทัJงผู้ใช้งานและสิ=งแวดล้อมไปพร้อมกัน
การทํางานของ Central Utility Plant (CUP)
Central Utility Plant (CUP) หรืออาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง คือศูนย์กลางของเครื=องจักร
อุปกรณ์ และระบบที=ทํางานร่วมกันเพื=อผลิต ลําเลียง
และให้บริการสาธารณูปโภคแก่เครือข่ายอาคารหรือพืJนที=ขนาดใหญ่ในบริเวณใกล้เคียงกัน
ภายในอาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง (CUP) มีองค์ประกอบพืJนฐาน ได้แก่

2. ● เครื%องจักรและอุปกรณ์ผลิตสาธารณูปโภค จะมีจํานวนมากหรือน้อย
ขึJนอยู่กับขอบเขตการให้บริการของอาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง
● เครือข่ายนําส่งสาธารณูปโภค มักเป็นท่อใต้ดินที=ลําเลียงของไหลและก๊าซไปยังอาคารปลายทาง
● ระบบควบคุมและสังเกตการณ์ ทําหน้าที=ตรวจตราและบริหารจัดการระบบปฏิบัติการทัJงหมด
นอกจากนีJ อาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง ยังมีการติดตัJงอุปกรณ์พืJนฐาน 3 อย่าง ได้แก่
● เครื%องกําเนิดไฟฟ้า สําหรับผลิตไฟฟ้าในกรณีฉุกเฉิน
● หอหล่อเย็น ควบคุมนํJาให้มีอุณหภูมิตํ=า เพื=อหมุนเวียนใช้งาน
● ปัIม ช่วยให้ของไหลเคลื=อนที=ไปยังตําแหน่งที=สูงกว่าได้
องค์ประกอบข้างต้น จะทํางานประสานกันเพื=อส่งมอบบริการระบบสาธารณูปโภคสําคัญแก่ผู้ใช้งาน เช่น
ระบบทําความเย็นและความร้อน (Cooling and Heating System) ที=ผลิตนํJาเย็นหรือร้อน
เพื=อสร้างความเย็น ให้ความอบอุ่น หรือควบคุมอุณหภูมิภายในอาคาร และระบบนํJาดื=ม (Drinking
Water System) ที=กักเก็บและบําบัดนํJาให้บริสุทธิYก่อนส่งต่อไปยังผู้บริโภค เป็นต้น
บริการสาธารณูปโภคจาก Central Utility Plant (CUP)
Central Utility Plant (CUP) เป็นที=นิยมใช้งานในสิ=งปลูกสร้างที=มีพืJนที= 50,000
ตารางเมตรขึJนไป เครือข่ายอาคารเหล่านีJ อาจเป็นนิคมอุตสาหกรรม โรงพยาบาล สถานศึกษา
หรือโครงการอสังหาริมทรัพย์ ซึ=งมักพึ=งพาบริการระบบสาธารณูปโภคต่าง ๆ
จากอาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง ได้แก่
● ระบบปรับอากาศ ตัJงแต่การระบายความร้อนภายในอาคาร
การหมุนเวียนอากาศโดยใช้สารทําความเย็น
ไปจนถึงการควบคุมอากาศให้มีอุณหภูมิและความชืJนที=เหมาะสม มีสุขอนามัย
และปลอดกลิ=นอันไม่พึงประสงค์
● ระบบทําความเย็นและระบบทําความร้อน หัวใจของสองระบบนีJ คือ เครื=องทําความเย็น
และหม้อไอนํJา
โดยเครื=องทําความเย็นจะผลิตนํJาเย็นที=ไหลผ่านท่อไปยังคอยล์เย็นเพื=อสร้างความเย็นในอาคาร
ส่วนหม้อไอนํJาจะผลิตนํJาร้อนที=ถูกหมุนเวียนผ่านท่อไปยังเครื=องแลกเปลี=ยนความร้อน
เพื=อให้มีนํJาที=อุ่นขึJนสําหรับระบบผลิตความร้อนของอาคาร

3. โดยนํJาซึ=งใช้ในกระบวนการผลิตความเย็นหรือความร้อนข้างต้น
จะถูกส่งกลับไปยังอาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง และผ่านการทํานํJาให้เย็นหรืออุ่นขึJนอีกครัJง
● สําหรับระบบนํLาดื%ม อาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง จะกักเก็บนํJาประปาไว้
และใช้กรรมวิธีทางวิทยาศาสตร์ทําความสะอาดนํJาดื=ม จากนัJน
นํJาสะอาดจะถูกลําเลียงไปยังก๊อกนํJาดื=มในทุกห้องพัก
จุดเด่นของ Central Utility Plant
Central Utility Plant (CUP) ที=เป็นการรวมศูนย์บริหารจัดการระบบสาธารณูปโภคไว้ที=จุดเดียวนีJ
ช่วยเพิ=มประสิทธิภาพการใช้พลังงานได้ดีกว่าการใช้อุปกรณ์สาธารณูปโภคแบบแยกชิJนในแต่ละอาคาร
ทัJงยังเพิ=มความสะดวกให้กับผู้ใช้งาน ลดความยุ่งยากในการดูแลรักษาระบบ ลดค่าใช้จ่ายในการบํารุงรักษา
เพิ=มพืJนที=ใช้สอยในอาคาร พร้อมประหยัดค่าไฟฟ้า และช่วยลดการปล่อยคาร์บอนสู่บรรยากาศ

4. ประหยัดได้มากกว่า กับ Central Utility Plant (CUP)
การรวมอุปกรณ์และระบบปฏิบัติการไว้ที=ส่วนกลาง ช่วยให้เครือข่ายอาคารที=ใช้บริการทัJงหมด
ไม่ใช่แค่เพียงจุดเดียว ได้ประโยชน์จากระบบผลิตที=ใหญ่และมีประสิทธิภาพมากขึJน
อันส่งผลต่อเนื=องให้เกิดการประหยัดต่อขนาด
และลดการใช้พลังงานโดยรวมของอาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง (CUP)
ที=อาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง
จะมีการผนวกระบบผลิตไฟฟ้าและพลังงานความร้อนไว้ในแหล่งพลังงานเดียวกัน หรือที=เรียกว่า
Combined Heat and Power (CHP) การทํางานแบบควบรวมนีJ
มีการใช้ความร้อนเหลือทิJงจากการผลิตไฟฟ้าเพื=อสร้างเป็นพลังงาน
จึงช่วยปรับปรุงประสิทธิภาพการใช้พลังงานโดยรวม และเมื=อเปรียบเทียบกับโรงไฟฟ้าทั=วไป ระบบ CHP
สามารถบรรลุประสิทธิภาพของพลังงานได้ถึงร้อยละ 70 หรือมากกว่า
ปัจจุบัน มีการใช้งานอาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง
เพื=อผลิตนํJาเย็นและส่งต่อพลังงานความเย็นสําหรับปรับอากาศในคอนโดมิเนียมขนาด 85-314

5. ตารางเมตร บริการ District Cooling System (DCS) หรือ ระบบผลิตความเย็นแบบรวมศูนย์
จาก CUP เป็นตัวอย่างที=โดดเด่นของการใช้พลังงานอย่างเต็มประสิทธิภาพ
โดยเมื=อเปรียบเทียบกับระบบปรับอากาศทั=วไป ที=มีการใช้คอยล์ร้อน คอยล์เย็น และนํJายาแอร์ พบว่า
ค่าพลังงานโดยรวม หรือ Total Energy Charge ของระบบผลิตความเย็นแบบรวมศูนย์ (DCS)
ที=ได้คํานวณรวมค่าใช้จ่ายในการผลิตนํJาเย็นแล้ว ยังประหยัดกว่าแอร์แบบมาตรฐาน ถึงร้อยละ 5.39
Central Utility Plant (CUP) ง่ายต่อการบํารุงรักษา
ภายใน Central Utility Plant (CUP) ประกอบด้วยระบบสํารองข้อมูล รูปแบบการจัดวางอุปกรณ์
และการดําเนินงานที=ซับซ้อน เพื=อป้องกันการหยุดทํางานกะทันหันของอุปกรณ์ ในบางกรณี หม้อไอนํJา
เครื=องทําความเย็น เครื=องกําเนิดไฟฟ้า และเครือข่ายนําส่งสาธารณูปโภค จะถูกสํารองไว้มากกว่า 1 ชุด
โดยจุดเด่นในด้านความซํJาซ้อนนีJ จะช่วยลดค่าใช้จ่ายจํานวนมากในการฟืJนฟูอุปกรณ์ที=ล้มเหลวนั=นเอง
นอกจากนีJ การที=อาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง ได้รวบรวมระบบปฏิบัติการทัJงหมดไว้ที=ศูนย์กลาง
ยังให้ประโยชน์ต่อเจ้าของโครงการและวิศวกร ดังนีJ
● เจ้าของโครงการหรือผู้ใช้งานอาคาร จะมีพืJนที=ในนิคมอุตสาหกรรม โรงพยาบาล สถานศึกษา
หรือโครงการอสังหาริมทรัพย์เพิ=มขึJน เพื=อใช้งานในวัตถุประสงค์อื=น
นอกเหนือจากการเป็นพืJนที=ติดตัJงระบบสาธารณูปโภค
● วิศวกรหรือผู้ดูแลระบบ
สามารถบํารุงรักษาอุปกรณ์ภายในอาคารสาธารณูปโภคส่วนกลางได้อย่างสะดวกและรวดเร็วยิ=งขึJน
โดยไม่ต้องมีการตรวจตราชิJนส่วนอื=น ๆ นอกเหนือจากบริเวณ CUP
ระหว่างนีJ เราขอแวะกลับมาที=ห้องพักสุดทันสมัย ขนาด 85 ตารางเมตร
ซึ=งใช้งานระบบผลิตความเย็นแบบรวมศูนย์ (DCS)
ภายใต้การบริหารจัดการของอาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง DCS นีJ มีรอบเวลาของการเปลี=ยนอุปกรณ์ที=
20 ปี/ครัJง ซึ=งน้อยกว่าระบบปรับอากาศทั=วไป (10 ปี/ครัJง) ดังนัJน
ค่าใช้จ่ายในการดําเนินการในภาพรวม หรือ Total Operating Cost ของ DCS
จึงประหยัดกว่าระบบปรับอากาศทั=วไปถึงร้อยละ 15

6. Central Utility Plant (CUP) เหมาะกับโครงการใดบ้าง
Central Utility Plant (CUP)
ได้รับความนิยมในสิ=งปลูกสร้างขนาดใหญ่ที=มีปริมาณของผู้ใช้งานหรือความต้องการสาธารณูปโภคอย่างมาก
ไม่ว่าจะเป็น
● วิทยาเขตมหาวิทยาลัย: อาคารสาธารณูปโภคส่วนกลาง
ช่วยมอบสภาพแวดล้อมแห่งการเรียนรู้ที=สะดวกสบายและมีระบบที=สนับสนุนการทํางานของอุปกรณ์
การวิจัยต่าง ๆ
● โรงพยาบาล: CUP
เป็นศูนย์กลางควบคุมอุณหภูมิที=เหมาะสมทางการแพทย์และให้บริการนํJาสะอาดที=เพียงพอต่อการดู
แลผู้ป่วย
● อาคารพาณิชย์: การผลิตและกระจายสาธารณูปโภคจากส่วนกลาง
ช่วยเพิ=มประสิทธิภาพการใช้พลังงานและให้บรรยากาศในการพักอาศัยที=ผ่อนคลาย
● โรงงานอุตสาหกรรม: CUP ส่งมอบสาธารณูปโภคและพลังงานที=มีความต่อเนื=องและเชื=อถือได้
เพื=อให้กระบวนการผลิตเป็นไปอย่างราบรื=น