C programlama

C dili ile programlama Turgay ERBAY 1
DİLİ İLE
PROGRAMLAMA
Turgay ERBAY
Türk Telekom
Siber Güvenlik Uzmanı
C

Kaynak:
 Tüm bilgiler tarafımdan
girilmiş olup
kopyalanması tarafımdan
izin alınmadığı sürece
yasaktır.

Özel Birebir Ders İçin İrtibata
Geçiniz...
 Facebook: http://www.facebook.com/bitlizade/
 E-Mail: turgayerbay@programmer.net
turgayerbay@outlook.com
 GMS: 0(543) 946 99 87

Konular:
1. Genel Bilgiler
2. Değişkenler ve Veri Tipleri
3. Operatörler
4. Program Deyimleri: if-then-else, for, do-while, switch-case
5. Fonksiyonlar
6. Stringler
7. Göstericiler (Pointers)
8. Diziler
9. Önişlemci komutları
10. Yapılar
11. Kitaplık Fonksiyonları
12. Dosya İşlemleri

1.Bölüm
Genel Bilgiler

Genel Bilgiler
 C, ilk olarak 1972’de Unix işletim sisteminin
sistem dili olarak kullanılmaya başlandı.
 Dennis M. Ritchie, C’yi Bell Laboratuaries’de
geliştirilen B diline karşı tasarlandı.
 B dilinden sonra geldiği için C adını almıştır.
 C’yi güçlü ve esnek yapan özellikler: pointers,
dinamik bellek kullanımı, adres aritmetiği..
 Veri tipleri: char, int, float, void

Genel Bilgiler
 Her C programında en az bir main fonksiyonu
bulunur.
main()
{
komutlar; blok
}

Genel Bilgiler
 C derleyicilerinde bazı işlemleri yapan hazır fonksiyonlar
vardır. Bunlara kitaplık fonksiyonları denir.
printf(“Merhaba !..”);
argüman
 Kitaplık fonksiyonları ile ilgili bilgilerin bulunduğu
dosyalar vardır. Bunlara başlık dosyaları denir.
#include <stdio.h>

C Dilinin Temel Özellikleri
 Program yazımı belirli kalıpta, bloklar halinde olur.
 Bloklar { } parantezleri ile oluşturulur.
 Komutlar aynı satıra veya alt alta yazılabilirler.
 Tüm komutlar noktalı virgül “;” ile biter. Yalnızca blok
başlatan ifadelerden sonra “;” kullanılmaz.
 Programda kullanılan tüm değişkenler ve bilgi tipleri
tanımlanır.
 Programda kullanılacak olan komutların bulunduğu
kütüphaneler çağrılır.

C dili ile programlama 10
Örnek Kod
-----------------------------------------------------------------------------------------------
/* giris1*/
#include <stdio.h>
main()
{
printf(“C programlamaya hoşgeldiniz.”);
}
-----------------------------------------------------------------------------------------------
/* giris2*/
#include <stdio.h>
main()
{
printf(“C programlamaya hoşgeldiniz, n”);
printf(“öğrenelim.”);
}
-------
Turgay ERBAY
-
-
------------- --------------------
-

Bellek Düzeni ve Adresleme
 1 byte = 8 bit -> 0101 0011
 1 word =2 byte
 Bellekte her byte’ın bir adresi vardır. 1 word
bellekte 2 byte yer kaplar.
 1526H sayısı
adres Bellek
0012FF70 00011010 26
0012FF71 00001101 15

Bir Program Oluşturma
1. Önce bir editör ile kaynak dosya oluşturulur.
Uzantısı .c olarak diske kaydedilir.
2. Program Compiler (derleyici) ile derlenir.
Derleyici C dilinde yazılan programı makine
diline çevirir, .obj uzantılı bir dosya oluşur.
3. Linking işlemi başlar. Derlenen programa
kitaplık fonksiyonları veya önceden
programcı tarafından yazılmış ve derlenmiş
fonksiyonlar nesne dosyasına eklenerek
. exe uzantılı dosyalar oluşur.

Program oluşturma süreci

Önemli C dosyaları
 Header (Başlık) dosyaları: uzantısı .h olan
dosyalar include alt dizininde bulunurlar.
Kitaplık fonksiyonlarının prototipleri bu
dosyalarda bulunur.
 Kitaplık dosyaları: Uzantısı .lib olan bu
dosyalar daha önce derlenmiş ve belirli
işlevleri olan dosyalardır. Linker bu dosyaları
derlenecek olan ana programa otomatik
olarak ekler.

Program Yazma ve
Çalıştırma
MS Visual Studio Visual C++

C dili ile programlama Öğr. Gör. Serkan KORKMAZ 16
Visual C++ (v6)

Visual C++ (v6)
Yeni.. Ctrl+N

Visual C++ (v6)
Seç: “Win32 Console
Application”
Project ve dosya
dizini
Proje başlığı
(name of .exe)

Visual C++ (v6)

Visual C++ (v6)
Yeni kaynak dosya
projeye eklenmiş olacak

Visual C++ (v6)
Seç: “c++
kaynak dosya”
uzantısı .c olan
bir kaynak
dosya adı gir

Visual C++ (v6)
Programı bu bölüme yaz

Visual C++ (v6)
C dosyasını Derle

Visual C++ (v6)
Build an
executable (.exe)
file.

Visual C++ (v6)
Çalıştırılabilir dosyayı çalıştır (.exe).
Bu işlem seçildiğinde, derleme işlemi
tamamlanmamışsa, program yeniden
derlenecektir.
Hata ve uyarı mesajları
bu bölümde görülür

Visual C++ (v6)
DOS komut
satırında
program çıktısı.

Visual C++ (v6)
Daha önce
oluşturulmuş
bir proje aç.

Visual C++ (v6)

Örnek Kod
----------------------------------------------------------------
/* giris1*/
#include <stdio.h>
main()
{
printf(“C programlamaya hoşgeldiniz.”);
getch();
}
-----------------------------------------------------------------
/* giris2*/
#include <stdio.h>
main()
{
printf("C programlamaya hosgeldiniz, n");
printf("ogrenelim.");
getch();
}
-----------------------------------------------------------------

Örnek Kod
--------------------------------------------------------
/* toplam.c */
/* 1’den 100’e kadar olan sayıların toplamını bulur. */
#include <stdio.h>
#include<conio.h>
int i,toplam;
main()
{
toplam=0;
for(i=1;i<=100;i++)
{
toplam=toplam+i;
}
printf("toplam:%dn",toplam);
getch();
}
--------------------------------------------------------

Örnek Kod
--------------------------------------------------------
/* enbuyuk.c */
/* Girilen 3 sayının en büyüğünü bulur. */
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
int a,b,c,buyuk;
main()
{
printf("a sayisini giriniz:");
scanf("%d",&a);
printf("n");
printf("b sayisini giriniz:");
scanf("%d",&b);
printf("n");
printf("c sayisini giriniz:");
scanf("%d",&c);
printf("n");
buyuk=a;
if(buyuk<b) buyuk=b;
if(buyuk<c) buyuk=c;
printf("buyuk sayi %dn",buyuk);
getch();
}--------------------------------------------------------

Hataların Bulunması
 Syntax Hataları:
 Mantıksal Hatalar:

C dili ile programlama
Turgay ERBAY
33
Hata yakalama
By double clicking on the error
message, you can go to the line
containing the error.
There is a variable
which is forgotten to
be declared before
used.

Hataların Bulunması (Debugging)
Add an integer
variable with
name “a”

Bağlayıcı Hataları (Linker errors)
A function with name
“print” is not defined.

The correct one
should be printf

Çalışma Zamanı Hatası
Execution error

The correct usage of
printf for writing
out numbers

2. BÖLÜM
Değişken ve
Veri Tipleri

Değişken
 Değişken, farklı değerler alabilen verilerin saklandığı bellek
hücresini tanımlayan simgesel bir isimdir.
 Değişkenler kullanılmadan önce tanımlanır. Değişkenin
saklayacağı verinin tipi belirlenir. Böylece değişkenin
saklayacağı verinin boyutuna göre bellekte yer tahsis edilir.
a=b+c;
 int i;
 char a;
 long x;
adres Bellek
0012FF70 26 a
0012FF71 15 b
0012FF72 11 c

Temel değişken tipleri
char Tek bir karakter saklamak için, bellekte 1 byte yer
kaplar.
256
-128, +127
int Tamsayılar için kullanılır, bilgisayarın işlemcisine
bağlı olarak bellekte 2 veya 4 byte yer kaplar
65536
-32768, -32767
float Tek duyarlı gerçel sayı 4 byte ± 1.7x10-39
± 1.7x1038
double Çift duyarlı gerçel sayı 8 byte ± 1.7x10-308
± 1.7x10308
long 4 byte 4.294.967.296
bool True ve false değerini alır. Sayısal olarak, 0 false ve
harici herhangi bir sayı ise true olarak nitelendirilir.
2
enum Kullanıcı tarafından sabit bir dizi tanımlanmasına
olanak sağlar ve bu sıralı listenin herhangi bir
elemanının sıra numarasını belirlemeye olanak sağlar.

Değişken İsimlendirme Kuralları
 C'de isimlendirme, İngiliz Alfabesinin küçük ve büyük
harflerinden, rakamlardan ve alt çizgi _ karakterinden
yararlanılır. Özel karakterler ve Türkçe karakterler
ÜüÇçĞğİıÖöŞş kullanılmaz.
 C'de, küçük harfler ile büyük harfler birbirinden farklıdır.
 İsmin ilk karakteri bir harf veya _ altçizgi olmalıdır.
 İlk karakter sayı olamaz.
 Değişken ismi 32 karakteri aşamaz.
 C için ayrılmış sözcükler programcı tarafından tekrar isim
olarak kullanılamaz.

Anahtar Sözcükler
auto break case char const
continue default do double else
enum extern float for goto
if int long register return
short signed sizeof static struct
switch typedef union unsigned void
volatile while
 Bu sözcükler küçük harflerden oluşur.
Değişken ve fonksiyonlar için ad olarak
kullanılmazlar.

Yerel ve Global Değişkenler
 Yerel bildirim: Yerel değişkenler kullanıldığı fonksiyonun
içinde bildirilirler, sadece bildirildiği fonksiyon içerisinde
tanınır ve kullanılırlar.
 Genel bildirim : Bir değişken bütün
 program boyunca sürekli
olarak kullanılıyorsa , genel olarak
bildirilmelidir. Global değişken bütün
fonksiyonların dışında bildirilir.
 Değişkenlere ilk değer verilmesi:
char kr=‘A’, z=66, y;
int m=0, n=0;
float f=12.345, sonuc;
int a,b;
void karesi( );
main( )
{
a=3;
karesi( );
printf("%d nin karesi=%d
dir",a,b);
}
void karesi( )
{
b=a*a;
}

Sabitler
 Programın çalıştığı süre içinde değeri değişmeyen
ifadelerdir. Farklı tipte tanımlanmış değişkenler
olduğu gibi farklı tipte sabitler de tanımlanabilir. C’de
sabitler iki şekilde tanımlanır:
 const anahtar sözcüğü ile:
const int EOF=-1;
const float pi=3.142857;
const char[]=“Merhaba”;
 #define önişlemci komutuyla
#define MAX 100
#define TRUE 1
#define PI 3.141592

İşaretli ve İşaretsiz sayılar
 Temel veri tipleri işaretli kabul edilir.
 unsigned tipi sadece char ve int tipleri ile
birlikte kullanılır.
unsigned char:
unsigned int :
unsigned long int:

Değişken
Türleri
Değişken Tipleri Kapladığı Alan En Düşük Değeri En Yüksek Değeri
T
E
M
E
L
D
E
Ğ
İ
Ş
K
E
N
L
E
R
T
A
M
S
A
Y
I
char (signed char)
1 byte -128 127
int (signed veya signed int) 2 byte -32 768 32 767
unsigned char 1 byte 0 255
unsigned int (unsigned) 2 byte 0 65.532
short (short int) 2 byte -32 768 32 767
signed short int (signed short) 2 byte -32 768 32 767
unsigned short int (unsigned short) 2 byte 0 65.535
long (long int) 4 byte -2.147.483.648 2.147.483.647
signed long int (signed long) 4 byte -2.147.483.648 2.147.483.647
unsigned long int (unsigned long) 4 byte 0 4.294.967.296
G
E
R
Ç
E
L
S
A
Y
I
float 4 byte
± 1.7x10-39 ± 1.7x1038
long float (double) 8 byte
± 1.7x10-308 ± 1.7x10308
double 8 byte
± 1.7x10-308 ± 1.7x10308
long double 10 byte
± 1.7x10-4933 ± 1.7x104933
Karaktersel const const enbuyuk=100;
Yapısal void void (void) Boş veri tipi

Sayıların Görüntülenmesi
 Karakter ve sayıları ekranda görüntülemek için printf()
fonksiyonu kullanılır.
printf(“sayi=%dn”,20);
---------------------------------
/* veri1.c*/
#include <stdio.h>
void main()
{
char ch;
float x; double y;
ch=‘A’;
x=120.53; y=34.21646;
printf(“%sn”, “Bu bir
denemedir.”);
printf(“ch=%c dir n”,ch);
printf(“x=%f,y=%f dir.n”,x,y);
getch();
}
Belirteci tip
%c char
%d int
%u unsigned
%f float, double
%s string
%e üstel
%x 16’lı
%o 8’li
%ld long int
%lf long double

Özel Sabitler
Sabit Adı 16-lı anlamı
‘n’ LF 0x0a satır ilerletir
‘t’ HT 0x09 tab
‘b’ BS 0x08 geri boşluk
‘r’ CR 0x0d geri dönüş
‘0’ Null 0x00 NULL
‘a’ BEL BEL Bip sesi
“xdd” dd 0xdd 16-lı ascii kodu
 Sabitler özel karakterlerdir. Tablodaki 0xdd ifadesindeki dd 00-FF arasında bir
değerdir. Örneğin, x24 karakteri ,ascii kodu 24 olan $ karakterini ifade eder.
printf(nsabittascii adin”);
printf(“-----tt--------n”);
printf(“yanlis tusa bastınızan”);
printf(“x41”);

Tip Değiştirme
 C’de farklı bir tipte tanımlanmış bir değişkenin
tipi kullanım esnasında başka bir tipe
dönüştürülebilir.Değişkenin önüne
değiştireceğimiz tipin adı yazılır.
int a;
(float) a;
Örn sf:21

Veri Girişi
 C’de temel veri giriş fonksiyonu
scanf()fonksiyonudur. Klavyeden girilen veriyi
okumada kullanılır.
 Değişkenler belleğin bir alanına verilen isimdir. Bu
ismin karşılık olarak bellekte bir adres bulunur.
 Değişken tanımlandığında int x; “&”
operatörü ile adres değeri bulunabilir.
 &x yazıldığında x değişkeninin adresi manasına gelir.
 Adres belirteci %p dir.
 Tek Karakter Girişi:
getchar();
putchar();
getche();

DİLİ İLE
PROGRAMLAMA
Öğr. Gör. Serkan KORKMAZ
Harran Üniversitesi
Birecik Meslek Yüksekokulu
C

3. BÖLÜM
Operatörler

Operatörler
 Bir işlem belirleyen karakter veya karakterler grubuna operatör denir.
Operatörler mikroişlemcinin bir işlem yapmasına neden olurlar ve bu
işlem sonunda da bir değer üretilmesini sağlarlar.
 Programlama dillerinde tanımlanmış olan her bir operatör en az bir
makine komutuna karşılık gelmektedir.
 C’de işleme giren elemanlar, 1’den 3’e kadar değişen sayıda olabilir.
 a) Tek elemanlı işlemler
 b) ikili işlemler
 c) üçlü işlemler
 Örneğin toplama işlemcisi ikili bir işlem belirler, işleme giren
elemanlar a ve b ise a+b yazılır.
 c = a * b / 2 + 3 /* 4 operatör vardır ifadedeki sırasıyla =, *, /, + */
 ++x * y-- /* 3 operaör vardır, ifadedeki sırasıyla ++, *, -- */
 a >= b /* 1 operatör vardır. >= */

Operatörler
 C dilinde farklı işlem belirleyen operatörler
şunlardır:
 Aritmetik operatörler
 Arttırma ve azaltma operatörleri
 Atama operatörleri
 Karşılaştırma operatörleri
 Mantıksal operatörler
 Bitler üzerinde işlem yapan operatörler
 Adres (pointer) operatörleri
 sizeof operatörü
 Operatörlerin öncelikleri

Aritmetik Operatörler
 Değişkenler veya sabitler üzerinde temel aritmetik
işlemleri gerçekleştiren operatörlerdir. Bunlar diğer
programlama dillerinde aynı olan temel aritmetik
operatörleridir.
 Artık bölme operatörü (%) tamsayı ve değişkenlerde
kullanılır görevi; bölme işlemi sonunda kalanı
hesaplamaktır.
+ toplama
- çıkarma
* çarpma
/ bölme
% artık bölme(mod)

Tekli işlemler
 Yalnızca tek değişkenlere uygulanırlar..
 Örnek:
i = +1; /* + tek operatör olarak kullanılmış */
j = -i; /* - tek operatör olarak kullanılmış */
 Tek bir + sayının pozitif olduğunu gösterir.
(mutlak).
 Tek bir – sayıyı negatif yapar, değişkenin
ne gatif olduğunu gösterir.

Arttırma ve Azaltma
Operatörleri
 Arttırma (++) ve azaltma (- -) operatörleri tek bir değişken
üzerinde işlem yaparlar ve tamsayı değişkenlerde
kullanıldığında bir azaltma ve bir arttırma işlemini
gerçekleştiriler.
 Eğer bu operatörler karakter değişkenleri ile kullanılıyorsa;
örneyin içeriği m='A' olan bir karakteri m++ ile içeriğini
arttıracak olursak m='B' olur.
A++ Önce A'yı kullan, sonra A'yı 1 arttır
++A Önce A'yı 1 arttır, sonra A'yı kullan
A - - Önce A'yı kullan, sonra A'yı 1 eksilt
- - A Önce A'yı 1 eksilt, sonra A'yı kullan

Arttırma ve Azaltma
Operatörleri
 Bu operatörler bir atama işlemiyle (=) birlikte kullanılırsa, değişkenin
önünde yada arkasında olması önemlidir.
 Örnekte; a,b,c,d,e tamsayı değişkenlerdir.
Ekran çıktıları : a=3, d=3, ve e=2 olur.
main( )
{
int a=2, b=2, c=2, d, e;
a++; /* a=a+1 anlamındadır */
d=++b; /* önce b=b+1 sonra d=b */
e=c++; /* önce e=c sonra c=c+1 */
printf("%d,%d,%d",a,d,e);
}

Örnekler
int k=0, m;
m = ++k;
m, 1 olur
K, 1 olur
int k=0, m;
m = k++;
m, 0 olur ve
k, 1 olur
int k=5, m, n=2;
m = --k + n;
m, 6 olur ve
k, 4 olur
int k=0, m, n=7;
m = k++ + --n;
m, 6 olur,
k, 1 olur, ve
n, 6 olur

Örnek
#include <stdio.h>
main()
{
int a=5,b=6;
printf(“%d ”,a++);
printf(%dn”,a);
printf(“%d %dn”,a++,b);
printf(“%d ”,a--);
printf(%dn”,a);
printf(“%d n”,++a);
printf(%dn”,a);
}
Çıktı:?

Atama Operatörü
 Atama operatörleri bir değişkene, bir sabit
(bu bir bağıntının sonucu ya da doğrudan
sabit bir değer olabilir) eşitlemek için
kullanılır.Örneğin bir tamsayı değişkene
100 sayısı atanması için;
 int sayi;
sayi = 100;
 deyim1 = deyim2 operatör deyim3
 sayaç = a + b;
ortalama = ortalama / 2;
 deyim1 operatör = deyim2
ortalama /= 2;
 Bütün operatörler basit atama operatörüyle
birlikte kullanılmaz; geçerli olan bitişik
atama operatörleri yandaki çizelgede
verilmiştir.
Atama Operatörleri
+= ekleyerek atama
-= çıkararak atama
*= çarparak atama
/= bölerek atama
%= bölüp, kalanını atama
<<= sola öteleyerek atama
>>= sağa öteleyerek atama
&= bit düzeyinde VE 'leyerek atama
|=
bit düzeyinde VEYA'layarak
atama
^=
bit düzeyinde YA DA'layarak
atama
=~ bit düzeyinde tümleme ve atama

d -= 4 (d = d - 4)
e *= 5 (e = e * 5)
f /= 3 (f = f / 3)
g %= 9 (g = g % 9)
 eğer i değeri 5 olsa ;
printf( "%d", ++i );
Ekrana 6 değeri yazar
printf( "%d", i++ );
Ekrana 5 değeri yazar
 Her iki durumda da kod işletildikten sonra i
değişkeninin değeri 6 olur.

Aritmetik ifadeler ve operatörler
i=3;
i=i+1;
j=i+5;
j=j-1;
i++;
j--;
++j;
--i;
j=i++;
i=++j;
j=--i;
i=--j;
j=j+2;
j+=2;
i=i*2;
i*=2;
i=j%3;
j=(i+3)/2;
Akış:
i=(int) x;
x=(double) (i+j);
c=(char) (x);
k=(long) (c+i);
NOT: ‘=‘ atama işlemidir.
Fark: Atama mı arttırma
işlemimi önce yapılır?

Örnek
 Aşağıdaki kodda değişkenler ve değerleri hakkında fikir
yürütün. İlk olarak elle işletin daha sonra bilgisayarda
deneyin.
int i, j, k;
i = 2;
j = 3 + i++;
k = 3 + ++i;
i *= ++k + j--;
i /= k-- + ++j;

Karşılaştırma Operatörleri
 Sayısal değerleri yada karakterleri
karşılaştırmak için kullanılırlar. C dilinde
karşılaştırma operatörleri string
karakterleri için kullanılmazlar.
 String karakterlerinin karşılaştırılması
için standart kütüphanede strcmp( ) ve
buna benzer birçok fonksiyon vardır.
 Karşılaştırma sonucu doğru (true) ya da
yanlış (false) çıktığında koşul doğruysa
olumlu varsayılarak, koşul sonunda
istenenler yerine getirilir.
 Yanlış ise olumsuz varsayılır ve
istenenler atlanır.
Karşılaştırma operatörleri
> büyük mü ?
>= büyük veya eşit mi ?
< küçük mü ?
< küçük mü ?
<= küçük veya eşit mi ?
== eşit mi ?
! = farklı mı ?

Karşılaştırma
 Eğer eşirsizlik mantıksal olarak doğru ise 1
değeri döndürür.
1 < 2
0 > 1
42 <= 42
yas >= 18

Eşit mi
1 == 2
1 == 0
42 == 42
değişken1 == başkadeğişken
0 == 0
 Eğer iki taraf da aynı ise “doğru” sonucu verir.

Eşit değil
1 != 2
1 != 0
42 != 42
a != değişken
 Her iki taraf farklı ise sonuçta “doğru”
değer verir.

Örnek
#include<stdio.h>
main()
{
int a=2,b=3;
printf(“%d%d%d%d%d%d”,a<b,a<=b,a!=b,a==b
,a>b,a>=b);
}
Çıktı:?

Mantıksal operatörler
 Birden fazla koşul sınanmak istendiğinde bunların
birleştirilip tek bir koşul durumuna getirilmesi gerekir.
Böyle durumlarda mantıksal operatörler kullanılır.
Diğer bir deyişle, mantıksal operatörler birden çok
koşulun birleştirilmesi veya koşulun tümleyenini
almak için kullanılır.
Mantıksal operatörler
&& VE AND
| | VEYA OR
! DEĞİL NOT

And
1 && 2
1 && 0 && -1
a && b == 0 && c != 2
Bütün değerler 0’dan farklı olmalıdır.

Or
1 || 2
1 || 0 || -1
a || b == 0 || c != 2
En az bir değer 1 olmalıdır.

Not
 Doğru değeri yanlışa yanlış değeri doğruya
çevirir.
!1
!0
!değişken

Örnek
#include<stdio.h>
main()
{
int a=3,b=4,i=10,j=2;
printf(“%dn”,a<b&&i<j);
printf(“%dn”,a>b&&i>j);
printf(“%dn”,a<b||i<j);
printf(“%dn”,!5>7||3<2);
}
Çıktı:?

Bitwise Operatörü
 Bitler üzerinde işlem yapmak, bir tamsayı veya karakter
değişkenlerin (short, int, long ve char) bir bütün olarak
sayısal değeri üzerinde değil de doğrudan bitlerini
sınamak, değiştirmek ve öteleme yapmak anlamına
gelmektedir.
 Örneğin, bir kısa tamsayının
ikinci bitinin ne olduğu
öğrenilmek isteniyorsa bu
operatörleri kullanmaya
gerek vardır.
Bitwise operatörleri
& bit düzeyinde VE (bitwiseAND)
| bit düzeyinde VEYA (bitwiseOR)
^ bit düzeyinde YA DA (bitwise XOR)
~ bir'e tümleme (one's complement)
<< sola öteleme (leftshift)
>> sağa öteleme (rightshift)

 VE operatörü genelde bir değişkenin bazı bitlerini sıfırlama için kullanılır.
x=0000 1100 = 0x0Ch=12d
y=0000 0111 = 0x07=7d
x&y=0000 0100 = 0x04=4d
 VEYA operatörü genelde, bir sayısal değişkenin bazı bitlerini birlemek
için kullanılır.
x|y= 0000 1111 = 0x0F=15d
 YA DA operatörü, karşılaştırılan bitlerin değeri birbirinden farklı ise 1 ,
aynı ise sıfır 0 üretir. Bir değişkenin kendisi ile YA DA 'lanması sayısal
değerini sıfırlar.
x^y= 0000 1011 = 0x0B=11d

 Bir'e tümleme bir değişkenin tüm bitlerinden 1
olanları 0, 0 olanları 1 yapmaktır.
x=0000 1100 = 0x0Ch = 12d
~x=1111 0011 = 0xF3h = 243d
 Öteleme operatörleri, değişkenlerin bitlerini sağa
veya sola kaydırmak için kullanılır.
x=0000 1100 = 0x0Ch = 12d
x<<3=0110 0000 = 0x60h = 96d

Örnek
#include<stdio.h>
main()
{
char x=‘2A’; /* x=0010 1010= 42d */
char y=‘0F’; /* y=0000 1111= 15d */
printf(“%dn”,x&y);
printf(“%dn”,x|y);
printf(“%dn”,x^y);
}
Çıktı:?

Adres (pointer) Operatörleri
 Gösterici (pointer), bir değişkenin bellekteki adresidir.
 Bu tip değişkenlere yalnızca adresler veya diğer gösterici
değişkenler atanabilir. Bazı uygulamalarda değişkenlerin
adreslerinin bilinmesi büyük kolaylık sağlar.
 * karakteri daha önce aritmetik operatör kümesinde de verilmişti.
Fakat aynı zamanda göstericilerde de operatör olarak kullanılır.
Hangisinde kullanıldığı yazılan bağıntıdan çıkarılır. * karakteri
göstericilerde de iki amaçla kullanılır; ilki göstericilerin bildiriminde,
ikincisi bir gösterici değişkenin işaret ettiği bellek gözüne erişmekte
kullanılır.
 & karakteri daha önce bit üzerinde VE işlemi yapan operatör olarak
kullanılmıştı. Ancak gösterici operatör olarak bir değişkenin önüne
koyularak ta kullanılır. Bu, değişkenin değeri ile değil de bellekte
bulunduğu adresi ile ilişkili anlamına gelir.

Adres (pointer) Operatörleri
 int *a, b, c;
float *d ;
char *k;
 Örneğin a tipi tamsayı olan gösterici değişken, b ve c
normal değişkenler ise,
 int *a, b=10, c ;
c = b ;
a = &b ;
 olarak yazılırsa; c=10 olurken, a değişkenine bellekte
bulunduğu gözlerin başlangıç adresi atanır ve bu
adresin ne olduğu programın yürütülmesi sırasında
belli olur.

& ve * nedir?
 & : Adres Operatörü. Kendisinden sonra
kullanılan değişkenin bellekteki adresini verir.
 * : “Erişim değeri” veya “içerik” operatörü.
Gösterici değişkenin içinde saklı olan veriyi
alabilmeyi sağlar.
 * ve & birbirinin tersidir.
 Örnek: *&a  yine ‘a’ kendisine eşittir.

& ve * kullanımı
 * operatörü ile değişken tanımlanır:
/* *pd içerisinde adres taşır anlamındadır. */
int *pd, d = 5;
 Bir değişkenin adresine erişmek için & kullanılır.
/* d nin adresini pd değişkenine yükle. */
pd = &d;
 Bir adresteki değişkene erişmek için, * kullanılır.
*pd = 10; /* d ye değer olarak 10 ata */

Grafik olarak
pd
5
&d
*pd==d==5*pd=10 !!10
=> d==10 !!!

Gösterici Değişkeni
Yandaki programın
yürütülmesinde “tut” adlı
değişkenin bellekteki adresi
BF50 olarak
varsayılmıştır, program
çalıştırıldığında ekrana
yazılanlar aşağıdaki gibi olur.
Değişkenin adresi : BF50
Değişkenin değeri : 800
işaretçinin değeri(adres) : BF50
işaret ettiği değer : 800
Değişkenin yeni değeri : 400
Değişkenin adresi : BF50
#include <stdio.h>
main( )
{
int tut, *adres;
adres = &tut;
tut = 800;
printf("Degiskenin adresi:%pn",&tut);
printf("Degiskenin degeri:%dnn", tut);
printf("isaretçinin degeri (adres):%pn",adres);
printf("isaret ettigi deger :%dnn",*adres);
*adres=400;
printf("Degiskenin yeni degeri: %dn", tut);
printf("Degiskenin adresi: %pn", &tut);
}
Degiskenin adresi:0012FF7C
Degiskenin degeri:800
isaretcinin degeri (adres):0012FF7C
isaret ettigi degerá:800
Degiskenin yeni degeri: 400
Degiskenin adresi: 0012FF7C

 Gösterici Değişkeni bir adres saklayan
değişkendir.
 Örnek olarak, tamsayı türünde bir gösterici
değişkeni int * p; şeklinde tanımlanır.
 Değişken p içinde *p nin gösterdiği adresi saklar.
int a = 5, *p;
p = &a;
printf("%d", *p);
ekrana 5 yazar..

 Örnekler:
FILE *dosya;
int *a;
float *b;
char *c;
 Değişken adından önce kullanılan yıldız sembolü bu
değişkenlerin bellekte bir adres gösterdiği anlamına
gelir.

Sizeof Operatörü
 Bir değişkenin veya veri tipinin bellekte kaç byte yer
kapladığını verir.
 Farklı tipte değişkenler kullanılan bir bağıntının
sonucunun, kaç byte yer kaplayacağını öğrenmek
için de kullanılabilir.
 sizeof nesne veya sizeof (tip)
 Nesne yerine değişken adı,dizi ya da yapısal
değişken (structure) yazılabilir.
 İkinci kullanımdaki tip yerine temel tiplerin adı,
değişken adı, türetilmiş tiplerin adı (structure veya
gösterici gibi) ya da matematiksel bağıntı yazılabilir.
 Bu operatör dizi için kullanılırsa, dizinin bellekte
kapladığı toplam alanın boyunu byte olarak öğrenilir.

Örnek
 Aşağıdaki programda her biri tamsayı olan 10
elemanlı bir a dizisi ve b adlı bir değişken
bildirilmiştir. Program yürütüldüğünde dizinin ve
tamsayının bellekte kaç byte yer kapladığını yazar.
main( )
{
int a[10], b ;
printf ("a dizisi %d byte yer kaplar. n ", sizeof
a);
printf ("Tamsayi %d byte yer kaplar. ", sizeof b);
}

Operatörlerin Öncelikleri
Operatörler işlem yönü
( ) [ ] -> . -->
! - ++ - - + - * & (type) sizeof <--
* / % -->
+ - -->
<< >> -->
< <= > >= -->
== != -->
& -->
^ -->
| -->
&& -->
|| -->
?: <--
= += -= *= /= %= &= ^= |= <<= >>= <--

Örnek
 İşlem öncelik sırası
Parantez
Üs alma
Bölme
Çarpma
Toplama
Çıkarma
1 + 2 * 3 - 4 / 5 = ?
1 + (2 * 3) – (4 / 5)
6.2

Örnek (sonuç)
 Eğer ifade tamsayı değişkenlerinden
oluşursa sonuçta tamsayı olur, ondalıklı
değerler tam sayıya yuvarlanır.
4/5 = 0
(tamsayı bölme)
1 + (2 * 3) – (4 / 5)
7
z + (d * c) – (a / b)

Operatörlerin Öncelikleri
 Parantezler
 Not (!)
 Karşılaştırma (<, >, <=, >=)
 Eşitlik (==)
 Eğit Değil (!=)
 And (&&)
 Or (||)
Yüksek
Düşük

float
 float daha kesin sayısal değerler veren veri
türüdür ancak daha fazla hesaplama işlemi ve
bellek gerektirir. Normalde bilgisayar tamsayı
işlemlerini daha hızlı gerçekleştirir.
 Örnek: float işlemi
= 1 + 2 * 3 - 4.0 / 5
= 1 + (2 * 3) - (4.0 / 5)
= 1 + 6 - 0.8
= 6.2 Floating
point
sonucu

Örnek – 1: Tamsayılar
 İfade aldatmacalı görünebilir. Tamsayılarla
işlem yaparken dikkatli olun.
(1 + 2) * (3 - 4) / 5
= ((1 + 2) * (3 - 4)) / 5
= (3 * -1) / 5
= -3 / 5
= 0 Tamsayı bölme
sonucu 0.

Örnek – 2 :Floating points
 Örnek: Sonuç daha doğru…
(1 + 2.0) * (3 - 4) / 5
= ((1 + 2.0) * (3 - 4)) / 5
= (3.0 * -1) / 5
= -3.0 / 5
= -0.6 Beklenen
sonuç
budur.

İşlem öncelik sırası
7 + 4 * 2 % 6 * 4 =
7 + 8 % 6 * 4 =
7 + 2 * 4 =
7 + 8 = 15
(7 + 4) * 6 % 5 * 4 =
11 * 6 % 5 * 4 =
66 % 5 * 4 =
1 * 4 = 4
7 + ( (4 * 6) % 5 ) * 4 =
7 + (24 % 5) * 4 =
7 + 4 * 4 =
7 + 16 = 23
NOTE: Temporary calculations are done using the highest precision
numerical type. (If the numbers are in parantheses, only the inside
Calculations are done with that precision.).

Örnek Program
Print out the result
result  1 + 2 * 3 - 4 / 5
print result
#include <stdio.h>
/* İşlem sonucunu yaz */
int main()
{
return 0;
}Program iskeletini
tamamlayalım. Bunu
yapmaya alışın!

Örnek Program
Print out the result
result  1 + 2 * 3 - 4 / 5
print result
#include <stdio.h>
/* İşlem sonucunu yaz */
int main()
{
float sonuc;
sonuc = 1 + 2 * 3 - 4 /5;
printf("%fn", sonuc);
return 0;
}
%f float veri türlerini
ekrana yazmak için
kullanılır.
n yeni satıra geçme.

Öncelikler : Ekstra bilgi
 *, /, % eşit önceliklidir.
 +, - eşit önceliklidir.
 Eşit öncelikli operatörler içeren ifadelerde işlem
soldan sağa doğru işletilir.
2 + 3 – 1 = (2 + 3) – 1 = 4
2 – 3 + 1 = (2 – 3) + 1 = 0
2 * 3 / 4 = (2 * 3) / 4 = 6 / 4 =1 (<> 2 / 4 * 3 =(2 / 4) * 3 = 0)
2 / 3 * 4 = (2 / 3) * 4 = 0 / 4

Örnek
#include <stdio.h>
int main()
{
int yas = 18;
int paraVar = 0;
int kartVar = 1;
float susuzluk = 0.31;
int haftaIci = 0;
int sonuc;
sonuc = yas >= 18 && (paraVar || kartVar)
&& susuzluk > 0.3 && !haftaIci;
printf("%dn", sonuc);
return 0;
}

Genellikle yapılan hatalar
 Genellikle yapılan hatalar işlem öncelik sırası
hesaba katulmadan yazılan ifadelerde
meydana gelir. Diğer bir hata da (==) yerine
(=) yazılmasından kaynaklanır.
 Böyle bir durumda derleyici hata vermez, ancak
atama sonucu her zaman “doğru” sonuç
verecektir. (eğerki atanan değer 0 değilse).

Örnek (hata)
#include <stdio.h>
int main()
{
int not;
scanf("%d", &not);
if (not = 48 || not = 49) {
printf("Çok yakın!n");
}
return 0;
}
Çok tipik bir
hata!!

#include <stdio.h>
int main()
{
int not;
scanf("%d", &not);
if (not == 48 || not == 49) {
printf("Çok yakın!n");
}
return 0;
}
Buradaki
farka dikkat
edin.
Örnek (hatasız)

Örnek (hata)
#include <stdio.h>
int main()
{
int not;
scanf("%d", &not);
if ( 0 < not < 48 )
{
printf("Yanlisn");
}
return 0;
}
Bu kod sürekli
“Yanlış” yazar.
NEDEN?

Örnek (hata)
0 < not < 48
0 or 1
hem 0 hem 1, 48’den küçüktür. Bu yüzden
birleşik ifade her zaman doğru olur.

Örnek (hatasız)
#include <stdio.h>
int main()
{
int not;
scanf("%d", &not);
if ( 0 < not && not < 48 )
{
printf("Yanlisn");
}
return 0;
}

Visual C++ (v6)

Visual C++ (v6)
Yeni.. Ctrl+N

Visual C++ (v6)
Seç: “Win32 Console
Application”
Project ve dosya
dizini
Proje başlığı
(name of .exe)

Visual C++ (v6)

Visual C++ (v6)
Yeni kaynak dosya
projeye eklenmiş olacak

Visual C++ (v6)
Seç: “c++
kaynak dosya”
uzantısı .c olan
bir kaynak
dosya adı gir

Visual C++ (v6)
Programı bu bölüme yaz

Visual C++ (v6)
C dosyasını Derle

Visual C++ (v6)
Build an
executable (.exe)
file.

Visual C++ (v6)
Çalıştırılabilir dosyayı çalıştır (.exe).
Bu işlem seçildiğinde, derleme işlemi
tamamlanmamışsa, program yeniden
derlenecektir.
Hata ve uyarı mesajları
bu bölümde görülür

Visual C++ (v6)
DOS komut
satırında
program çıktısı.

Visual C++ (v6)
Daha önce
oluşturulmuş
bir proje aç.

Visual C++ (v6)

Prosedürler
Procedure Perşembeyi_Yaşa
{
Uyan
Yataktan_Kalk
Kahvaltı_Et
Evden_Çık
Otobüse_Bin
Sınıfa_Otur
Otobüse_Bin
Eve_Gir
Televizyon_Seyret
Ders_Calis
Uyu
}
Procedure Haftayı_Yaşa
{
Pazarı_Yaşa
Pazartesini_Yaşa
Salıyı_Yaşa
Çarşambayı_Yaşa
Perşembeyi_Yaşa
Cumayı_Yaşa
Cumartesini_Yaşa
}

C programlama

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to C programlama

Similar to C programlama (20)

C programlama