9-р анги
Загвар гэж ярихын өмнө юуны
загвар вэ гэдэг асуудал гарч ирнэ.
Объектын загвар

Ямар нэг объектийг

загварчлана.
Тэгвэл объект гэж юу вэ?
 Нэгдмэл нэгэн

бүхэл мэтээр авч
үзэж болох
биднийг
хүрээлэн байгаа
орчны аль нэг
хэсгийг объект
гэнэ.

 Өөрийн оноосон

нэртэй , нэгдмэл
нэгэн бүхэл
байдлаар
хүртэгдэх
үзэгдэл, үйл
явц, биет зүйлийг
объект гэж тооцож
болно.
Объект аль нь вэ?
 Байшингийн тухай

ярьж байвал
 Од түгсэн тэнгэрийг
харж байвал
 Идэх юмны тухай
бодож байвал

 Байшин

 Од
 Юм идэх хүсэл
Биет зүйлс Объект
 Хүн
 Ном
 Баавгай
 Компьютер
 Файл

 Хавтас
. . . .
Үзэгдэл Объект
Цас
Аянга
Галт уул дэлбэрэх
Аадар бороо
. . .
Үйл явц объект
Сургалт
Сонгууль
Концерт
Тэмцээн
. . .
Одоо загвар руугаа оръё.
Загвар гэж юу вэ?
Тухайн объектын хамгийн гол
шинж чанарыг өөртөө шингээсэн
хялбаршуулсан хувилбарыг

загвар гэнэ.
Загварчлахад анхаарах асуудал
Гол шинж чанарыг яаж сонгон
авах вэ?
Тэдгээрийг загвартаа ямар

байдлаар тусгах вэ?
Ер нь хичнээн загвар байгуулах
шаардлагатай вэ?
Нэг объект хэдэн төрлийн
загвартай байж болох вэ?

Жишээ нь: баавгай
Зураг, чихмэл, баримал,

зөөлөн тоглоом, дүрслэн
бичих, тоон үзүүлэлтээр ,
үйл хөдөлгөөнөөр,
бодлоор,
Загварын ангилал
 Бодит загвар


Чихмэл

 Баримал
 Тоглоом

 Мэдээллэн загвар
 Аман яриа

 Бичиг
 Хүснэгт
 Зураг
 Схем
 График. . .
Загвар гэж юу вэ?
 Загвар гэдэг бол аливаа юмс үзэгдэл, үйл

явцыг танин мэдэх, судлах үүнтэй
холбоотой асуудлыг шийдвэрлэх хамгийн
чухал арга хэрэгслэл юм.
 Тодорхой асуудлыг шийдвэрлэхэд ашиглах
загвар нь
 Загварчлалын объекттой төстэй байх
 Гол шинж чанаруудыг өөртөө шингээсэн
байх шаардлагатай.
Мэдээллэн загвар байгуулах
 Жишээ 1
 4-р сарын 13 нд сар

бүхэн өөрийнхээ өөр 2
хувийг үүсгэдэг
вирусээр компьютер
халдварлажээ. Хагас
жилийн дараа буюу
10-р сарын 13 гэхэд
компьютерт вирус
хэдэн ширхэг
хувилагдсан байх вэ?

 MS Excel дээр

хүснэгтээр загварчлан
байгуулна.
 Анхаарах зүйл:
 Series ашиглан
өгөгдлийг автоматаар
оруулна.
 Томъёо ашиглан
бодуулна
Жишээ 2
a

 Лууван тарихаар газар

сонгон авчээ. Энэ
газарт хэдий
хэмжээний үр цацах
вэ? Ямар үнэтэй байх
бол?

d

h

c
b
Эхлээд талбайн хэмжээгээ бодож
гаргана
 Талбайг трапец ба

гурвалжинд хуваагаад
бодож олно.
 S=SТрапец + Sгурвалжин
 SТрапец =(a+b)*h/2
 SГурвалжин = d*c/2
 Энэ бол математикийн

томъёо ашиглан
загварчлан тооцоолох
арга юм.

a
h

a b

S трапец

d

h

2
b

S талбайгаа бодож олоод нэгж
талбайд цацах үрийн хэмжээг
ээр үржүүлээд мөн үнээр нь
үржүүлнэ.

c
Жишээ 3 Загварын бүтэц
Бодит
загвар
Загвар

Тоглоом
Хувцас гэх мэт
хүснэгт График

Мэдээл
лэн
загвар

Математик томъёо
Бүтэц схем
Геометр зураг
Даалгавар
 Хүснэгтээр
 Математик томъёогоор

 Бүтцийг схемээр

загварчлах жишээ тус
бүр 2 ийг бичнэ үү.
мэдээллэн загвар байгуулах.9

мэдээллэн загвар байгуулах.9

  • 1.
  • 2.
    Загвар гэж ярихынөмнө юуны загвар вэ гэдэг асуудал гарч ирнэ. Объектын загвар Ямар нэг объектийг загварчлана.
  • 3.
    Тэгвэл объект гэжюу вэ?  Нэгдмэл нэгэн бүхэл мэтээр авч үзэж болох биднийг хүрээлэн байгаа орчны аль нэг хэсгийг объект гэнэ.  Өөрийн оноосон нэртэй , нэгдмэл нэгэн бүхэл байдлаар хүртэгдэх үзэгдэл, үйл явц, биет зүйлийг объект гэж тооцож болно.
  • 4.
    Объект аль ньвэ?  Байшингийн тухай ярьж байвал  Од түгсэн тэнгэрийг харж байвал  Идэх юмны тухай бодож байвал  Байшин  Од  Юм идэх хүсэл
  • 5.
    Биет зүйлс Объект Хүн  Ном  Баавгай  Компьютер  Файл  Хавтас . . . .
  • 6.
    Үзэгдэл Объект Цас Аянга Галт уулдэлбэрэх Аадар бороо . . .
  • 7.
  • 8.
    Одоо загвар руугааоръё. Загвар гэж юу вэ? Тухайн объектын хамгийн гол шинж чанарыг өөртөө шингээсэн хялбаршуулсан хувилбарыг загвар гэнэ.
  • 9.
    Загварчлахад анхаарах асуудал Голшинж чанарыг яаж сонгон авах вэ? Тэдгээрийг загвартаа ямар байдлаар тусгах вэ? Ер нь хичнээн загвар байгуулах шаардлагатай вэ?
  • 10.
    Нэг объект хэдэнтөрлийн загвартай байж болох вэ? Жишээ нь: баавгай Зураг, чихмэл, баримал, зөөлөн тоглоом, дүрслэн бичих, тоон үзүүлэлтээр , үйл хөдөлгөөнөөр, бодлоор,
  • 11.
    Загварын ангилал  Бодитзагвар  Чихмэл  Баримал  Тоглоом  Мэдээллэн загвар  Аман яриа  Бичиг  Хүснэгт  Зураг  Схем  График. . .
  • 12.
    Загвар гэж юувэ?  Загвар гэдэг бол аливаа юмс үзэгдэл, үйл явцыг танин мэдэх, судлах үүнтэй холбоотой асуудлыг шийдвэрлэх хамгийн чухал арга хэрэгслэл юм.  Тодорхой асуудлыг шийдвэрлэхэд ашиглах загвар нь  Загварчлалын объекттой төстэй байх  Гол шинж чанаруудыг өөртөө шингээсэн байх шаардлагатай.
  • 13.
    Мэдээллэн загвар байгуулах Жишээ 1  4-р сарын 13 нд сар бүхэн өөрийнхээ өөр 2 хувийг үүсгэдэг вирусээр компьютер халдварлажээ. Хагас жилийн дараа буюу 10-р сарын 13 гэхэд компьютерт вирус хэдэн ширхэг хувилагдсан байх вэ?  MS Excel дээр хүснэгтээр загварчлан байгуулна.  Анхаарах зүйл:  Series ашиглан өгөгдлийг автоматаар оруулна.  Томъёо ашиглан бодуулна
  • 14.
    Жишээ 2 a  Луувантарихаар газар сонгон авчээ. Энэ газарт хэдий хэмжээний үр цацах вэ? Ямар үнэтэй байх бол? d h c b
  • 15.
    Эхлээд талбайн хэмжээгээбодож гаргана  Талбайг трапец ба гурвалжинд хуваагаад бодож олно.  S=SТрапец + Sгурвалжин  SТрапец =(a+b)*h/2  SГурвалжин = d*c/2  Энэ бол математикийн томъёо ашиглан загварчлан тооцоолох арга юм. a h a b S трапец d h 2 b S талбайгаа бодож олоод нэгж талбайд цацах үрийн хэмжээг ээр үржүүлээд мөн үнээр нь үржүүлнэ. c
  • 16.
    Жишээ 3 Загварынбүтэц Бодит загвар Загвар Тоглоом Хувцас гэх мэт хүснэгт График Мэдээл лэн загвар Математик томъёо Бүтэц схем Геометр зураг
  • 17.
    Даалгавар  Хүснэгтээр  Математиктомъёогоор  Бүтцийг схемээр загварчлах жишээ тус бүр 2 ийг бичнэ үү.