1. 87-р сургууль
Математик 5-р анги
Сэдэв: Масштаб
Багш Л.Отгонцэцэг
2014 он

2. Хичээл хоорондын холбоо
“Масштаб”
Математик Хүн байгаль
Агуулга,арга зүй

3. Хичээл мөсөн уул
10%
90%
Хичээлийн бэлтгэл
Ангид явагдах 35-40минутын
хичээлийн үйл явц
Япон зөвлөх багш нар:

4. Хичээлийн бэлтгэл Масштаб
 Сурагчдын өмнөх мэдлэг,төсөөлөл
 Агуулга
 Хичээлийн төлөвлөлт конспект
 Сургалтын хэрэглэгдэхүүнүүд
........гэх мэт.

5. Хамрах хүрээ:
 Газрын зураг дээрх таних тэмдгийг ашиглан
газрын зураг уншдаг,эд юмсын план зургийг
зурж тэмдэглэж чаддаг 12 жилийн 5-р ангийн
сурагчид

6. Агуулга:
Мэдлэг Чадвар Хэрэглээ
•Масштаб
•Масштабын
3 төрлийн
бодлого
•Газар зүйн зургийн
масштабыг
унших,тэмдэглэх
•Масштабын 3
төрлийн бодлогыг
бодох
•Монгол орны газрын
зураг дээрх масштаб
ашиглан хот хоорон-
дын зайн зурагдах хэм-
жээг гаргах ,хэмжилт
хийн зайг олох.

7. Хичээл төлөвлөлт
1. Сэдэлжүүлэлт
2. Аливаа юмсыг буулгаж зурахад бодит
хэмжээнээсээ багасаж дүрслэгдэнэ.Гэсэн
дүгнэлтийг гаргуулна.
3. Дасгал ажиллуулна

8. 4.Асуудал дэвшүүлэн шийдвэрлүүлж
“Масштаб”-ын тодорхойлолтыг хэлүүлнэ.
5.Масштабын тэмдэглэгээг унших бичих
дасгалууд хийлгэх
6.Том ба жижиг масштабтай газар зүйн зургийн
талаар ярилцах

9. 7.Масштабын 3 төрлийн бодлогыг
бодуулах

10. 2.Дүгнэлт :
Юмсыг цаасан дээр буулгаж
зурахад бодит хэмжээнээсээ
багасгаж дүрслэгдэнэ.

11. 3.Дасгал
Ангийн өргөн 5м,урт 7м хэмжээтэй.Дэвтэртээ
яаж зурах вэ? Ярилцсаны дараа 1см=1м хэмжээ
авна.Одоо бид дэвтэртээ өргөн 5см,урт 7см
зурж болно.
ширээ,самбар,цонх,.........гм хэмжиж дэвтэртээ
зурах

12. 4.Газрын зураг дээр аливаа газар нутгийг бодит
хэмжээнээс нь багасган буулгадаг.Тэгвэл хэдий
хэмжээгээр багасган дүрсэлснийг мэдэж болох
уу? , Зургийн буланд байгаа бичиглэлийг юу гэж
ойлгох вэ?

13. Газрын бодит хэмжээг хэр зэрэг багасгаж
зурсныг харуулах бичлэгийг масштаб гэнэ.

14. 5.Газар зүйн зураг дээрх масштабыг
унших,бичих дасгал
 1 : 6 000 000, 1 : 10 000 000, 1 : 35 000 000
 Масштаб 1: 6 000 000 1 см-т 60 км багатана.
 1: 6 000 000 нь 1см:60км гэсэн үг.Учир нь
6 000 000 см=60км
1км=100 000см 6 000 000 : 100 000=60

15. 6.Масштаб томрох тутам зургийн талбай
ихэснэ.Ямарч том масштабтай зураг дээр
газар дээрх бүх юмсыг дүрслэх боломжгүй

16. Жишээ нь:2,5км урт булаг 1: 2 500 000 масштабтай
зураг дээр 1 мм урттай зурагдах ѐстой.Гэвч аль ч
зураг дээр 1см-ээс богино зурагдах зүйлсийг
дүрсэлдэггүй.Ийнхүү зургийн масштаб багасах
тутам зураг дээр дүрслэгдэх зүйлс цөөрнө.

17. Масштаб нь дараах гурван төрөлтэй
Тоон масштаб
1: 1 000 000
Нэрлэсэн масштаб
1 см : 10 км
Шугаман масштаб

18. Масштабын 3 төрлийн бодлого-д
Газрын бодит хэмжээ ба масштаб өгөгдсөн үед
газрын зураг дээрх хэмжээг олох
Масштаб ба газрын зургийн хэмжээгээр бодит
хэмжээг олох
Бодит хэмжээ ба газрын зураг дээрх хэмжээгээр
газрын зургийн масштаб олох.

19. Томьёогоор илэрхийлбэл:
Газрын
бодит
хэмжээ
Масштаб
Зурагдах
хэмжээ
ЗХ · М = ГБХ
ГБХ : М = ЗХ
ГБХ : ЗХ = М

20. Бодлого 1
3500км газрыг 1:5 000 000 масштабтай
газрын зурагт хэдэн см-ээр зурах вэ?

21. ГБХ= 3 500км ГБХ : М = ЗХ
М1:5 000 000 1см:50км
3500:50= 70
ЗХ=? ЗХ=70см
Бодолт 1

22. Бодлого 2
1:300 000 масштабтай газрын зураг дээр 9см
урттай зурагдсан газрын бодит хэмжээг
олоорой.

23. Бодолт 2
М х ЗХ=ГБХ
М1:300 000 1см: 3км
ЗХ= 9см 9 х 3 =27 км
ГБХ=? ГБХ=27 км

24. Бодлого 3
 250км зайг газрын зураг дээр 25 см-ээр
зуржээ.Газрын зургийн масштабыг
олоорой.

25. Бодолт 3 : ГБХ:ЗХ=М
ГБХ=250км 250км=25 000 000см
ЗХ=25см 25 000 000:25=1000 000
М=? Масштаб нь 1:1 000 000
1см:10км

26. Дасгал
Монгол орны баруун хязгаарын Алтай
таван богдоос зүүн хязгаарын Соѐлз уул
хүртэл 2400км зайтай.М 1:10 000 000
масштабтай газрын зураг дээр энэ зайг ямар
хэмжээтэй зурах вэ?
А.24см Б.21см
В.240см Г.2,4см

27. Бодолт:
ГБХ=2400км
М1:10 000 000
ГБХ:М=ЗХ
10 000 000см=100км
1см:100км
2400:100=24смЗХ=?

28. Дасгал 2
 1:30 000 масштабтай газрын зураг дээр
тариалангийн талбайг 3см ба 4см талуудтай
тэгш өнцөгтөөр дүрсэлжээ.Тариалангийн
талбайн хэмжээг олоорой.Хариу 108га

29. Бодолт:
 М1:30 000 М х ЗХ=ГБХ
 а=3см 30 000 х 3 =90 000см
 в=4см 30 000 х 4 =120 000см
90 000см=900м
 ГБХ=? 120 000см=1 200м
1200х900=1080000кв.м
1080000кв.м=108га