1. ΜΟΝΤΕΛΑ ΒΑΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Γεωργίου Μαρία, ΠΕ19

2. Στόχοι Μαθήματος
 Οι μαθητές πρέπει:
 Να κατανοούν πώς ο κόσμος αναπαρίσταται από
σύνολο οντοτήτων και συσχετίσεων
 Να αντιλαμβάνονται την έννοια του μοντέλου και των
δομικών του στοιχείων
 Να περιγράφουν τα βασικά μοντέλα ΒΔ
 Να κατανοήσουν τη λειτουργία του Σχεσιακού
Συστήματος Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων

3. Οντότητες
 Κάθε αντικείμενο, πρόσωπο, γεγονός, κατάσταση
ή και αφηρημένη έννοια που προσδιορίζεται από
την ανεξάρτητη ύπαρξή του.
 Παραδείγματα:
 Σχολείο:
 Δισκογραφική εταιρεία:
 κατάστημα:

4. Ιδιότητες οντοτήτων
 Προσδιορίζουν τις οντότητες
 Τα συστατικά στοιχεία που περιγράφουν μια
οντότητα
 Παραδείγματα:
 Μαθητής(…..)
 Προϊόν(…..)
 Στιγμιότυπο: το κάθε διαφορετικό στοιχείο μίας
οντότητας που μπορεί να εμφανιστεί και να έχει
τις ιδιότητές της π.χ ένα μουσικό cd

5. Πρωτεύον Κλειδί
 Για κάθε οντότητα υπάρχει ιδιότητα ή
συνδυασμός ιδιοτήτων που η τιμή τους είναι
μοναδική για κάθε εμφάνιση της οντότητας.
 Παράδειγμα:
 Μαθητής:
 Προϊόν:

6. Συσχέτιση
 Είδος σύνδεσης μεταξύ διαφορετικών οντοτήτων
που αναπαριστά μία αντίστοιχη σχέση των
αντικειμένων στον πραγματικό κόσμο.
 Παράδειγμα: “ΔΙΔΑΣΚΕΙ”, “ΕΧΕΙ”

7. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
ΜΑΘΗΤΗΣ
ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΕΙ
ΜΑΘΗΜΑ ΤΑΞΗ
ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΕΧΕΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

8. 2.2 ΜΟΝΤΕΛΑ ΒΑΣΕΩΝ
ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

9.  Ποια είναι η πιο κατάλληλη δομή δεδομένων για
να εκφράζουμε και να επεξεργαζόμαστε το
εννοιολογικό αλλά και το εξωτερικό σχήμα.
 Δομές
 Ιεραρχική
 Δικτυωτή
 σχεσιακή

10. Ιεραρχικό Μοντέλο(hierarchical)
 Δενδροειδής ιεραρχική δομή
 Οντότητες: είναι απολήξεις κλαδιών ενός δέντρου και
τοποθετούνται σε επίπεδα ιεραρχίας.
 Συσχετίσεις: Τα κλαδιά αναπαριστούν τις συσχετίσεις μεταξύ
των οντοτήτων. Από μια οντότητα ανώτερου επιπέδου
μπορεί να ξεκινούν πολλά κλαδιά, καθένα από τα οποία
καταλήγει σε μια οντότητα χαμηλότερου επιπέδου, στην
οποία όμως αντιστοιχεί μία μόνο ανώτερου επιπέδου.
 Αδυναμίες:
 Η ανεύρεση ενός στοιχείου απαιτεί σειριακή προσπέλαση
 Η δομή της δεσμεύει το σχεδιαστή της βάσης
 Τείνουν να εκλείψουν διότι είναι δύσχρηστα και έχουν
δύσκολη συντήρηση

11. Συσχετίσεις: Τα κλαδιά
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ αναπαριστούν τις
συσχετίσεις μεταξύ των
οντοτήτων
ΜΑΘΗΜΑ
ΜΑΘΗΜΑ
ΜΑΘΗΜΑ ΤΑΞΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ
Οντότητες:
απολήξεις
κλαδιών ενός
δέντρου
ΜΑΘΗΤΗΣ
ΜΑΘΗΤΗΣ
ΜΑΘΗΤΗΣ

12. Δικτυωτό Μοντέλο (Network)
 Αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
 Τα δεδομένα τοποθετούνται σε επίπεδα ιεραρχίας, αλλά
κάθε ένα από αυτά μπορεί να συνδέεται με πολλά άλλα,
ανώτερου ή κατώτερου επιπέδου.
 Οι συσχετίσεις μεταξύ των εγγραφών γίνονται με τη χρήση
συνόλων. Κάθε σύνολο έχει ένα όνομα και συσχετίζει ένα
είδος εγγραφής, που λέγεται ιδιοκτήτης, με ένα ή
περισσότερα άλλα είδη εγγραφών, που λέγονται μέλη.
 Αδυναμίες: καλύτερες δυνατότητες μοντελοποίησης από το
ιεραρχικό,αλλά εξακολουθεί και χρησιμοποιεί επίπεδα
ιεραρχίας, γεγονός που επιβάλλει κάποιους δομικούς
περιορισμούς

13. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
ΜΑΘΗΜΑ ΤΑΞΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ
ΒΑΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ

14. Σχεσιακό Μοντέλο (Relational)
 Αφορά τόσο στη λογική οργάνωση και συσχέτιση
των δεδομένων, όσο και στον τρόπο αποθήκευσης
και διαχείρισής τους στο φυσικό μέσο.
 Οι ΒΔ που δημιουργούνται με βάση το σχεσιακό
μοντέλο δεδομένων ονομάζονται σχεσιακές ΒΔ και
το αντίστοιχο λογισμικό που αναπτύσσεται για τη
διαχείρισή τους Σχεσιακό ΣΔΒΔ .
 Στο σχεσιακό μοντέλο τόσο οι οντότητες, όσο και
οι συσχετίσεις αναπαρίστανται ως σχέσεις
(relations), που υλοποιούνται ως πίνακες (tables).

15.  Κάθε στήλη αντιστοιχεί σε
κάποια ιδιότητα της σχέσης και
 Ένας πίνακας είναι μία ονομάζεται χαρακτηριστικό
ορθογώνια, γραμμική διάταξη (attribute) ή πεδίο (field).
στοιχείων σε οριζόντια και
κάθετη μορφή, δηλαδή σε  Κάθε γραμμή του πίνακα είναι
γραμμές (rows) και στήλες ένα σύνολο στηλών που
(columns). περιέχει όλες τις πληροφορίες
για ένα στοιχείο της οντότητας
και ονομάζεται εγγραφή.
 Το σύνολο των επιτρεπτών
τιμών για κάθε στήλη ενός
Πίνακας που ονομάζεται και σχέση πίνακα ονομάζεται πεδίο
ορισμού (domain).
Γραμμή που ονομάζεται πλειάδα ή εγγραφή
Στήλη που ονομάζεται πεδίο ή χαρακτηριστικό

16. Σχεδιασμός σχεσιακής ΒΔ
 Αποφασίζουμε το είδος των πινάκων που θα
χρησιμοποιηθούν και τα πεδία που θα έχει ο
καθένας τους.
 Η διαδικασία αυτή λέγεται κατασκευή του
σχήματος μιας ΒΔ.

17. Κανόνες για τους πίνακες
 Κάθε οντότητα αναπαρίσταται ως ξεχωριστός πίνακας.
 Κάθε γραμμή πρέπει να είναι μοναδική. Απαγορεύεται να
υπάρχουν δύο γραμμές με τις ίδιες ακριβώς τιμές.
 Κάθε στήλη έχει την ονομασία της. Οι τιμές των στηλών
πρέπει να είναι του ιδίου τύπου.
 Η στήλη ή ο συνδυασμός των στηλών που αποτελούν το
πρωτεύον κλειδί δεν πρέπει να είναι ποτέ κενή (Null).
 Κάθε συσχέτιση αποτυπώνεται με τη μορφή των πινάκων.
Πίνακας: ΜΑΘΗΜΑ Πίνακας: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
Τμήμα Μάθημα Άρ_Μητρώου Άρ_Μητρώου Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα
ΒΠ1 Φυσική 245678 245678 Σταύρου Νίκος Φυσικός
Ξένο κλειδί Πρωτεύον κλειδί

18. Σχεσιακά Συστήματα διαχείρισης
Βάσεων Δεδομένων (ΣΣΔΒΔ)
 Μεγάλα ΣΔΒΔ
 Μεγάλες οργανώσεις, δημόσιοι οργανισμοί, τράπεζες
 Oracle, Ingres, DB2, SQL Server
 Χαρακτηριστικά:
 Μεγάλες δυνατότητες διαχείρισης των δικαιωμάτων
πρόσβασης χρηστών
 Εξελιγμένοι μηχανισμοί ελέγχου για ταυτόχρονη
προσπέλαση πολλών χρηστών
 Μεγάλη ταχύτητα επεξεργασίας
 Αρχιτεκτονική πελάτη-εξυπηρετητή
 Πολλές εφαρμογές διαχείρισης και προστασίας των
δεδομένων

19. Σχεσιακά Συστήματα διαχείρισης
Βάσεων Δεδομένων (ΣΣΔΒΔ)
 Μικρά ΣΔΒΔ
 Γιαμεμονωμένους χρήστες
 Microsoft access, dBase
 Χαρακτηριστικά:
 Ενσωματωμένα εργαλεία σχεδίασης και ανάπτυξης
εφαρμογών σε ενιαίο περιβάλλον
 Φιλικά στο χρήστη
 Δεν επαιτούν μεγάλη υπολογιστική ισχύ

20. Λεξικό Δεδομένων
 Δημιουργία καταλόγων με πληροφορίες για τη
βάση και συγκεκριμένα:
 Εσωτερικό σχήμα
 Χρήστες και δικαιώματα
 Εξωτερικές όψεις των ΒΔ
 Εφαρμογές που χρησιμοποιούν τη βάση
 Ιδεατό σχήμα

21. Λέξεις κλειδιά
 Συμπληρώστε λέξεις κλειδιά του μαθήματος

22. Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης
 Τι είναι οντότητα;
 Τι είναι ιδιότητες οντοτήτων
 Τι είναι οι συσχετίσεις μεταξύ οντοτήτων;
 Ποια είναι τα κύρια μοντέλα ΒΔ;
 Ποιο μοντέλο επικρατεί σε σχέση με τα άλλα;
 Ποιοι κανόνες ισχύουν για τους πίνακες στη
σχεσιακή θεωρίας;
 Ασκήσεις βιβλίου σελ.55-Τετράδιο μαθητή