4. 1. XIX əsrin sonunda xarici kapitalın neft
sənayesinə nüfuz etməsinin hansı
yeniliklərə səbəb olmasını müəyyən edir.
2. Bakı neftinin beynəlxalq aləmdə yerini
və rolunu dəyərləndirir.
3. Təbii sərvətlərdən kortəbii istifadənin
hansı ekoloji problemlərə yol açmasını
izah edir.
4. Təbii sərvətlərdən düzgün istifadənin
əhəmiyyətini izah edir.
M Ə Q S Ə D:
6. YaĢamaq yanmaqdır, yanasan gərək,
Həyatın mənası yalnız ondadır.
ġam əgər yanmırsa yaĢamır demək,
Onun yaĢaması yanmasındadır.
B.Vahabzadə
Şəkildə nə təsvir
olunub?
Nə məqsədlə
istifadə olunub?
Nə vaxtadək
“yaşayır?”
Nə zaman
öləziyir?
Niyə belə
adlanır?
7. Əcnəbilər seyrə balonlarla çıxır,
Biz hələ avtomobil minməyiriz.
M.Ə.Sabir
K
A
P
Ġ
T
A
L
Ġ
Z
M
Axı, biz nə
edə
bilərik, Ağabal
a?
“Mən, tək, kontrabas
da?”
8. Tədqiqat sualı: XIX əsrin sonlarında
enerjiyə tələbatın artması Azərbaycan
neft sənayesində hansı yeniliklərə yol
açmışdır?
9. OD NƏ ÇƏKDI, KÜLDƏN SORUŞ
R.RZA
Enerji mənbələrini necə qruplaşdırmaq
olar?
Biologiya
Coğrafiya
Qədim
mənbələr
Ədəbiyyat
Fizika
1)
2)
10. TapĢırıq 1
1. Göstərilən tarixlərdəki hadisələri müəyyən edin:
1594
1848
1871
1873
1924
2. Allahyar Məmmədnur oğlu tərəfindən ilk neft
quyusunun qazılmasından “Əsrin müqaviləsi”nin
imzalanmasınadək neçə il keçmişdir?
11. TapĢırıq № 2
1. İzah edin
XIX əsrdə
neft
sənayesi
Emalı
sürətləndi
Nə üçün?
Geri qalırdı
Nə
səbəbdən?
Daşınması
asanlaşdı
İnhisarlar
yarandı
Daşınması
çətin idi
2. Neft gəlirləri harada toplanır? Hansı valyutalarda
saxlanılır?
12. TapĢırıq № 3
1. Sxemi tamamlayın
Müqatiə İnhisarMüzayiqə Maqnat
2. “Neftli torpaqlar” və
müasir dünyanın
ekoloji problemlərinin
həllini nədə görürsən?
13. TapĢırıq 4
Dağdan ha götürsən, desən ki, çoxdur,
Bir də baxarsan ki, dağ özü yoxdur.
1. XIX əsrin sonunda neft sənayesində hansı inhisar
birlikləri yaranmıĢdır?
2. “Neft sənayeçiləri qurultayı” və “Bakı ağ neft zavodçuları
ittifaqı” - oxĢar və fərqli cəhətləri göstər.
14. TapĢırıq 5
“Siemens qardaşları və Ko” səhmdar cəmiyyəti neftayırma
zavodları üçün kükürd kolçedanı verirdi (pudla).
1901 1902 1903 1904 1905
O
133069
127568
118883
82991
82030
1) Qrafikə əsasən aĢağıdakı suallara cavab verin:
a) Hansı ildə daha çox kolçedan verilib?
b) Hansı ildə daha az koçeldan verilib? Bunu kg-la
Ifadə et.
2) OPEK nədir?
15. TapĢırıq 6
1. Bu tarixi Ģəxsiyyətlərlə Bakı nefti arasında hansı
bağlılıqlar var?
16. TapĢırıq 7
Neft kraliçadırsa, Bakı onun taxtıdır
U.Çörçill1. Müqayisə edin:
Neft sənayesi iltizam sisteminin ləğvindən
Əvvəl Sonra
2. XIX əsrin sonunda neft
sənayesinə sərmayə qoyan
dövlətlərdən hansılar
ATƏT-in Minsk
qrupuna həmsədr ölkələrdir?
17. Tapşırıq № 8
1. Göstərilən təsvirlərlə neft arasında nə kimi əlaqə var?
Naftalan
Nobel
mükafatı
AtəĢgah
Holland
sindromu
Azərlayt
Barrel
18. TapĢırıq 9
XIX əsrin
sonu emal
sənayesi
“Qara
Ģəhər”
“Ağ
Ģəhər”
1.
2. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin keçdiyi dövlətləri
xəritədə göstər.
Alfred Nobel
19. TapĢırıq 10
1. XIX əsrin sonu və XX əsrin sonlarında
Azərbaycan neft sənayesinə kapital qoyan inhisar
birliklərinin oxĢar və fərqli cəhətlərini göstər.
2. “Qızınmadıq istisinə, kor olduq tüstüsünə” atalar sözü
ilə bu təsvir arasında hansı əlaqə var? Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiyasına görə bu tip məsələlər
necə həll olunur?
20. TapĢırıq 11
İpək yolu Dünyada ilk dəmir yolu Azərbaycanda ilk dəmir yolu
1.Təsvirləri dövr baxımından dəyərləndir.
2. Əsrin müqaviləsinə qoĢulan Ģirkətlərin təmsil olunduğu
dövlətləri xəritədə göstər.
21. Alan alıb varlanıb, satan satıb aldanıb
Atalar sözü
1. “Qara qızıl” bizi həmiĢə “ağ gün”ə
çıxarıb (çarpaz müzakirə)?
Hə Yox
22. 1. Sizcə, Dövlət Neft Fondunun hansı sahələrə vəsait
ayırması məqsədəuyğundur?
1
2
3
4
5
6
Yeni iĢ yerlərinin açılmasına
Ordu quruculuğuna
Elm və təhsilin inkĢafına
Əhalinin mənzi Ģəraitinin yaxĢılaĢmasına
Səhiyyənin inkĢafına
BaĢqa fikir
Sorğu
23. 1
2
3
4
5
6
2. Neft gəlirləri üzərində ictimai nəzarətin həyata
keçirilməsində öz iĢtrakınızı necə görürsünüz?
Bu mənim iĢim deyil
Seçkili orqanlarda təmsil olunmaqla
QHT-də iĢtrak etməklə
Hökümətdə təmsil olunmaqla
Bilmirəm
BaĢqa fikir
24. Ġnformasiya mübadiləsi:
TapĢırıqlar təqdim olunur
Ġnformasiya müzakirəsi:
Təqdim olunan iĢlərin təhlili aparılır
Nəticə və ümumiləĢdirmə:
Neft Azərbaycanı tanıdan və inkĢaf etdirən təbii sərvətdir.
Böyük dövlətlər onu ələ keçirmək uğrunda zaman-zaman mübarizə
aparmıĢlar. XIX əsrin sonunda baĢ verən yeniliklər neftə marağı daha
da artırdı. Bir müstəmləkə olaraq o illərdə biz yalnız Rusiyanın
xammal əlavəsi idik. Lakin bu gün müstəqil Azərbaycan Respublikası
sərvətlərimizin tam sahibidir. Neftin heç də tükənməz olmadığına
rəğmən hökumət gələcək Azərbaycanın neft strategiyasını
məqsədyönlü Ģəkildə həyata keçirir.
25. 1. Neft milyonçuları haqqında məlumat hazırlamaq
2. Məhəmməd Əsəd bəy “ġərqdə Neft və qan” əsərini
(“Əbədi odun yurdunda” bölməsi) oxumaq
3. BTC-nın çəkiliĢi zamanı tapılmıĢ maddi-mədəniyyət
nümunələri haqqında internetdən məlumat toplamaq.
