2012 Küresel Yolsuzluk Anketi Türkiye Sonuçlarının S

1. 2012 Küresel Yolsuzluk Anketi
Türkiye sonuçlarının sunumu
12 Haziran 2012

2. Anketin Yöntemi ve Katılımcı Profili
► Ernst & Young‟ın araştırma uzmanları Kasım 2011 – Şubat 2012 tarihleri arasında Kuzey Amerika,
Güney Amerika, Avrupa, Afrika, Ortadoğu, Uzakdoğu ve Okyanusya‟da yer alan 43 ülkedeki 1758
yönetici ile görüşme yapmıştır.
► Şirketler her ülkede satış geliri en yüksek olan kuruluşlar arasından seçilmiştir. Üst düzey yöneticiler
arasında CFO‟lar, iç denetim ve hukuk dairesi başkanları ile üst düzey kurumsal uyum yöneticileri
(CCO) yer almaktadır. Çalışmanın gerçekleştirildiği kişi ve kuruluşlarla ilgili detaylar, aşağıda
verilmektedir:
Görev Katılımcı (%) Sektör Katılımcı (%)
Finansman 42 Tüketim Ürünleri 24
İç Denetim ve Risk Yönetimi 22 Üretim / Kimya 16
Hukuk 9
Kurumsal Uyum 3
Finansal Hizmetler 11
Diğer 24 Teknoloji / İletişim / Eğlence 8
Emlak 7
Global Satış Geliri Katılımcı (%)
1 milyar ABD $ üzerinde 32 Enerji / Altyapı 6
500 milyon – 1 milyar ABD $ arası 22 Petrol / Gaz / Madencilik 6
500 milyon ABD $‟nın altında 46 Diğer 22
► Türkiye‟de 50 kişi ile görüşülmüştür.
► Yuvarlamalar nedeniyle bazı toplamlar %100‟e eşit olmayabilir. Yanıtların daha doğru olarak
karşılaştırılabilmesi için bazı slaytlarda “bilmiyorum” ve “yanıt yok” yüzdeleri belirtilmemiştir.
2
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

3. Küresel Sonuçların Özeti
► Uluslararası ölçekte düzenlenen bu anket çalışmasının amacı, aşağıdaki nedenlerden kaynaklanan
ve giderek artış gösteren yolsuzluk, usulsüzlük ve yasal yükümlülük ile bağlantılı olan risklerin
şirketlerde nasıl yönetildiğini öğrenmektir:
 Gelişmiş ülkelerdeki olumsuz ekonomik koşullar, ve/veya
 Yeni fırsat arayışları nedeniyle hızlı büyüyen ülkelerde iş ve yatırım yapmak.
► Riskler artarken, standartlar aynı hızla iyileşmemiştir: katılımcıların %39‟u, ülkelerinde rüşvet ve
yolsuzluğa sıkça rastlandığını belirtmişlerdir.
► Katılımcıların %15‟i, iş kazanmak ya da var olan işlerini sürdürmek için rüşvet verebileceklerini
belirtmişlerdir. Bu oran, önceki ankette sadece %9 imiş.
► Üst düzey yönetici katılımcıların %52‟si, yönetim kurullarının, usulsüzlük karşısında daha etkili
durabilmek için, şirket ve işleyişiyle ilgili daha detaylı bilgi sahibi olması gerektiğini söylemişlerdir.
► Şirket ve yönetim kurulu arasında önemli bir köprü olan Finans Direktörleri‟nin %4‟ü, şirketin finansal
performans verileri üzerinde oynama yapabileceklerini söylemişlerdir.
3
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

4. Türkiye
Ülkeye bakış

5. Rüşvet ve yolsuzluk oldukça yaygın
Geçerli diyenler (%)
Orta ve
Geçersiz (%) Geçerli (%) Doğu Batı Dünya
Avrupa Avrupa Global
Ülkemizde iş hayatında
rüşvet ve yolsuzluk çok 51 22 39
yaygındır.
Bizim sektörde iş/ihale
almak için rüşvet vermek
17 5 12
çok normaldir.
Ekonominin kötüye gitmesi
nedeniyle rüşvet ve
29 16 24
yolsuzluk olayları artmıştır.
Soru: Aşağıdaki açıklamaların ülkenizde/sektörünüzde geçerli olduğunu düşünüyor musunuz?
Taban: Tüm katılımcılar - Türkiye (50), Orta ve Doğu Avrupa (405), Batı Avrupa (602), Dünya (1758)
5
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

6. Rüşvet vermeye veya mali tablolarda
usulsüzlüğe yatkınlık artıyor
Türkiye Orta ve Doğu Batı
% 2010 Avrupa Avrupa Dünya
İş kaybetmemek veya yeni
4 15 11 15
iş almak için rüşvet vermek
İş kaybetmemek veya yeni
iş almak için şahsi hediye 2 21 12 16
vermek
İş kaybetmemek veya yeni
iş almak için eğlence 2 28 26 30
sağlamak
Şirketin mali performansı
hakkında yanıltıcı bilgi - 2 5 5
vermek
Hiçbiri 92 57 59 53
Bilmiyor/Yanıt yok - 1 - 3
Yanıt verenlerin oranı gösterilmektedir.
Soru: Aşağıdakilerden hangisi ekonomik sıkıntı yaşanan bir dönemde şirketin ayakta kalmasına yardımcı olacak ise
savunulabilir?
Taban: Tüm katılımcılar - Türkiye (50), Orta ve Doğu Avrupa (405), Batı Avrupa (602), Dünya (1758)
6
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

7. Üst yönetimin yolsuzluk karşıtı politikası fiili
duruma yeterince yansımıyor
(%) Geçerli diyenler
(%) Geçersiz (%) Geçerli Orta ve
Doğu Batı
Avrupa Avrupa Dünya
Üst yönetim rüşvet ve yolsuzluk karşıtı
politikaya bağlılığını kararlılıkla 76 84 84
açıklamıştır.
Rüşvet ve yolsuzluk karşıtı politikamız ve
64 84 81
davranış kurallarımız bulunmaktadır.
Rüşvet ve yolsuzluk karşıtı politikamız,
51 67 63
yerel dillerde de bulunabilmektedir.
Rüşvet ve yolsuzluk karşıtı
politikalarımıza aykırı davrananlara 53 71 71
verilecek cezalar net olarak belirlenmiştir.
Rüşvet ve yolsuzluk karşıtı politikamıza
34 40 45
aykırı davrananlara ceza verilmiştir.
Rüşvet ve yolsuzluk karşıtı politikamız
37 56 55
hakkında eğitim verilmektedir.
Soru: Aşağıdaki açıklamalar şirketiniz için geçerli mi?
Taban: Tüm katılımcılar - Türkiye (50), Orta ve Doğu Avrupa (405), Batı Avrupa (602), Dünya (1758)
7
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

8. Uyumluluğu izleme ve kontrol süreçleri
Orta ve
Doğu Batı
% Avrupa Avrupa Dünya
Periyodikinternal audits
Regular iç denetimler 82 84 86
Dış denetçinin by external
Regular audits periyodik
68 73 75
auditor
denetimleri
Dış hukuk firmalarıexternal
Regular reviews by veya uzman
danışmanların periyodik
law firms or specialist 36 25 33
consultants
kontrolleri
Özel takip monitoring
Specialist yazılımları/BT
40 36 43
sistemleri systems
software/IT
Bildirim hatları hotlines
Whistleblowing 38 49 53
Yanıt verenlerin oranı gösterilmektedir.
Soru: Rüşvet ve yolsuzluğu önleme yasalarına uygunluğu takip ve kontrol etmek için şirketinizde hangi sistem veya
süreçler uygulanmaktadır?
Taban: Tüm katılımcılar - Türkiye (50), Orta ve Doğu Avrupa (405), Batı Avrupa (602), Dünya (1758)
8
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

9. Yeni pazarlarda yatırımın riskleri farklı düzeylerde
algılanıyor
(%) Kesinlikle (%) Katılmıyorum (%) Katılıyorum (%) Kesinlikle
katılmıyorum katılıyorum
Türkiye
Orta ve Doğu
Avrupa
Batı Avrupa
Dünya
Soru: “Şirketimin yeni pazarlarda planladığı yatırımlar yeni riskler ortaya çıkaracaktır.” görüşüne katılıyor musunuz?
Taban: Tüm katılımcılar - Türkiye (50), Orta ve Doğu Avrupa (405), Batı Avrupa (602), Dünya (1758)
9
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

10. Üçüncü taraflarla ilişkilerin yönetimi için
uygulanan sistem ve süreçler
Orta ve
Batı
Doğu Dünya
Avrupa
% Avrupa
Onaylanmış tedarikçiler veri
54 52 59
tabanı
Üçüncü tarafı denetim hakkı /
41 46 45
periyodik denetim
Kontroller için dış firmaların
36 28 34
kullanılması
Üçüncü tarafın hisse sahibi
46 48 50
bilgilerinin kontrolü
Üçüncü tarafın
yazılım/teknoloji yardımıyla 28 27 30
kontrolü
Geçmiş bilgi kontrol sistemi 51 51 56
Yanıt verenlerin oranı gösterilmektedir.
Soru: Şirketinizle bağlantılı olan üçüncü taraflarla ilişkilerin yönetiminde ve izlenmesinde hangi süreç veya sistemleri
kullanıyorsunuz?
Taban: Üçüncü taraflar ile bağlantılı olanlar - Türkiye (50), Orta ve Doğu Avrupa (405), Batı Avrupa (602), Dünya (1758)
10
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

11. Yolsuzluk ve rüşvet risklerinin teşhisi için
yapılan durum tespitlerinin sıklığı
%
Devralma öncesinde
Türkiye
(%) Hiç
Orta ve Doğu Avrupa
(%) Pek sık
Batı Avrupa değil
Dünya (%)
Oldukça sık
Devralma sonrasında
Türkiye (%) Çok sık
Orta ve Doğu Avrupa
(%) Her
zaman
Batı Avrupa
Dünya
Soru: Şirketinizde son 2 yıl süresince yeni bir şirket devralmadan önce yolsuzluk ve/veya rüşvet ile bağlantılı risklerin
teşhisi amacıyla hangi sıklıkta durum tespiti yapıldı? Taban: Şirket devralanlar - Türkiye (19), Orta ve Doğu Avrupa (187),
Batı Avrupa (327), Dünya (957). Şirketinizde son 2 yıl süresince yeni bir şirket devraldıktan sonra yolsuzluk ve/veya
rüşvet ile bağlantılı risklerin teşhisi amacıyla hangi sıklıkta durum tespiti yapıldı? Taban: Şirket devralanlar - Türkiye (15),
Orta ve Doğu Avrupa (198), Batı Avrupa (339), Dünya (1032)
11
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

12. Üçüncü tarafların eylemlerinden doğan
sorumluluklar pek bilinmiyor
Orta ve
Batı
Doğu Dünya
Avrupa
% Avrupa
Üçüncü tarafın eylemlerinden
şirket ve üçüncü taraf 38 34 39
ortaklaşa sorumludur.
Şirket üçüncü taraf şirket ve
kişilerin eylemlerinden 10 21 16
sorumludur.
Üçüncü tarafın eylemlerinden
yalnızca üçüncü taraf 13 12 14
sorumludur.
Geçerli değil/Bilmiyor/Yanıt
40 33 32
yok
Yanıt verenlerin oranı gösterilmektedir.
Soru: Birçok işletmenin özellikle satış ve dağıtım olmak üzere günlük ticari faaliyetlerinin yürütülmesinde kullandıkları
aracı şirketleri vardır. Hangi açıklamanın şirketin namına hareket eden bu üçüncü taraf şirketlerin eylemlerinin şirkete
yarattığı sorumluluğu en doğru şekilde tarif ettiğini düşünüyorsunuz?
Taban: Tüm katılımcılar - Türkiye (50), Orta ve Doğu Avrupa (405), Batı Avrupa (602), Dünya (1758)
12
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

13. Yönetim Kurulu’nun işleyişle daha yakından
ilgilenmesi yararlı olacaktır
(%) Kesinlikle (%) Katılmıyorum (%) Emin (%) Katılıyorum (%) Kesinlikle
katılmıyorum değilim katılıyorum
Türkiye
Orta ve Doğu
Avrupa
Batı Avrupa
Dünya
Soru: “Yönetim Kurulu yolsuzluk, rüşvet ve usulsüzlük eylemlerine karşı emniyet sübabı olarak görev yapacaksa şirketle
ve işleyişle daha yakından ilgilenmelidir.” ifadesine ne ölçüde katılıyorsunuz?
Taban: En üst düzey yöneticiler (C-düzeyi) - Türkiye (23), Orta ve Doğu Avrupa (171), Batı Avrupa (262), Dünya (736)
13
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

14. İhbarcılara prim sistemi uygulanmasına
destek
Türkiye Orta ve Doğu Avrupa
(%) Çok
destekliyorum
(%) Destekliyorum
(%) Emin değilim
Batı Avrupa Dünya (%) Karşıyım
(%) Kesinlikle
karşıyım
(%) Bilmiyorum
.
Soru: Ülkenizde ihbarcılara „prim sistemi‟ uygulanmasını ne ölçüde destekliyorsunuz?
Taban: Tüm katılımcılar - Türkiye (50), Orta ve Doğu Avrupa (405), Batı Avrupa (602), Dünya (1758)
14
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

15. Düzenleyici kurum ve hukuk yetkililerine ilişkin algı
Türkiye
Orta ve Doğu
Avrupa
Batı Avrupa
Dünya
(%) Rüşvet/yolsuzluk iddialarında kovuşturma açmaya yatkın görünüyorlar ve cezai yargı kararlarının alınmasında etkinler.
(%) Rüşvet/yolsuzluk iddialarında kovuşturma açmaya yatkın görünüyorlar, ancak cezai yargı kararlarının alınmasında etkin değiller.
(%) Rüşvet/yolsuzluk iddialarında kovuşturma açmaya yatkın görünmüyorlar.
(%) Bilmiyorum.
Soru: Ülkenizdeki düzenleyici kurum ve emniyet yetkililerinin rüşvet ve yolsuzluk iddialarına yaklaşımını en iyi hangi ifade
açıklamaktadır?
Taban: Tüm katılımcılar - Türkiye (50), Orta ve Doğu Avrupa (405), Batı Avrupa (602), Dünya (1758)
15
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

16. Düzenleyici kurumların daha sıkı gözetim
uygulamaları isteniyor
%
Türkiye
Orta ve Doğu
Avrupa
Batı Avrupa
Dünya
(%) (%) Emin değilim (%) Katılıyorum
Katılmıyorum
Soru: “Düzenleyici kurumların ve devletin yolsuzluk, rüşvet ve usulsüzlük risklerinin azaltılması için bundan sonra daha
sıkı bir gözetim uygulamaları gerekmektedir” ifadesine katılıyor musunuz?
Taban: Tüm katılımcılar - Türkiye (50), Orta ve Doğu Avrupa (405), Batı Avrupa (602), Dünya (1758)
16
12. Küresel Yolsuzluk Anketi

17. Teşekkürler…
Sorularınız?
17
12. Küresel Yolsuzluk Anketi