Thailand energy management.

1. ระบบการจัดการพลังงาน
นรินพร มาลาศรี
ผูเชี่ยวชาญดานการจัดการพลังงาน
กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษพลังงาน
กระทรวงพลังงาน
narinporn.m@gmail.com

2. การประหยัดพลังงานคืออะไร ????
- ใช้ พลังงานเท่ าทีจําเป็ น
É
- ใช้ พลังงานอย่ างเหมาะสม
- ใช้ ให้ เกิดประโยชน์ สูงสุ ด
- มีการสู ญเสี ยน้ อยทีสุด
É
* ใช้ พลังงานอย่ างมีประสิ ทธิภาพ โดยไม่ กระทบต่ อผลผลิต
ไม่ กระทบต่ อมาตรฐานคุณภาพชีวต และไม่ กระทบต่ อความปลอดภัย*
ิ
2

3. ทําไมเราต้ องมีการจัดการพลังงาน ????
เพิมกําไร และ
É
ลดต้ นทุน
คุณภาพในการบริการ
การจัดการพลังงาน
ลดผลกระทบ
ปรับปรุ งสภาพการทํางาน ด้ านสิÉ งแวดล้อม
จาก “Good Practice Guide: Aspects of Energy Management” by
3
Department of Environment Transportation Region, England.

4. วิธีการเพิมผลกําไร
É
4

5. จุดมุ่งหมายของการเพิมคุณค่ า
É
1.การเพิมคุณค่ าด้ วยการลดต้ นทุน
É
ส่ วนประโยชน์ การใช้ สอยเท่ าเดิม
2.การเพิมคุณค่ าด้ วยการเพิมประโยชน์
É É
การใช้ งาน
3.การเพิมคุณค่ าด้ วยการลดต้ นทุนและ
É
การเพิมประโยชน์ การใช้ งาน
É
5

6. จุดมุ่งหมายของการเพิมคุณค่ า
É
4.การเพิมคุณค่ าด้ วยการเพิมต้ นทุน
É É
และประโยชน์ การใช้ สอยเพิมขึนด้ วย
ÉÊ
ค่ าทีมากกว่ า
É
5.การเพิมคุณค่ าด้ วยลดประโยชน์
É
การใช้ งานเหลือเท่ าทีจําเป็ น โดยทีลด
É É
ต้ นทุนให้ ตํÉาลงด้ วยอัตราทีมากกว่ า
É
6

7. โครงการจัดทํา
มาตรฐานการจัดการพลังงาน
11

8. ปัญหาของการอนุรักษ์ พลังงานทีผ่านมา
É
มุ่งเน้ นการแก้ ปัญหาโดยมาตรการวิศวกรรม
( Engineer Solution )
มากกว่ าทีจะพยายามแก้
É
“ นิสัย จิตสํานึก และระบบการจัดการการใช้
พลังงาน (Management Solution) ”
12

9. 13

10. องค์ ประกอบ
* ข้ อกําหนดมาตรฐานการจัดการ (Specification)
* แนวทางการพัฒนาระบบ (Implement Tool kits)
* การประเมินระบบ (System Audit Guideline)
* ข้ อกําหนดแนวทางวิธีการในการปฏิบัติ
14

11. 15

12. แนวทางการจัดทําระบบการจัดการพลังงาน
z อ้ างอิงมาตรฐานต่ างๆทีเป็ นสากล
É
9001:2000
zISO
zISO 14001
zมอก.-18001
2000 A Management
zANSI/MSE
System for Energy
zDS2403E:2001 Energy
Management - Specifications
16

13. ISO 50001 ISO 26000
Energy Management-Specification Social Responsibility
17

14. ISO 26000 Social Responsibility
18

15. ISO 26000 Social Responsibility
1. ¡Òû¯ÔºÑμÔμÒÁ¡®ËÁÒÂáÅÐÊÒÁÒöμÃǨÊͺ䴌
2. ËÅÑ¡¡ÒÃà¤Òþã¹ÊÔ·¸ÔÁ¹Øɪ¹
3. ËÅÑ¡¡Òû¯ÔºÑμÔ´ŒÒ¹áç§Ò¹
4. ËÅÑ¡¡ÒôŒÒ¹¼Å¡Ãзº·Ò§ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ
áÅСÒÃ㪌·ÃѾÂҡ÷ÕèÂÑè§Â×¹
5. ËÅÑ¡¡ÒôíÒà¹Ô¹¸ØáԨÍ‹ҧ໚¹¸ÃÃÁ¡Ñº·Ø¡½†ÒÂ
6. ËÅÑ¡¡ÒÃÃѺ¼Ô´ªÍºμ‹Í¼ÙŒºÃÔâÀ¤
7. ËÅÑ¡¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ㹡ÒþѲ¹ÒàÈÃÉ°¡Ô¨ Êѧ¤Á áÅЪØÁª¹
19

16. ISO 26000 Social Responsibility
P & G ได้รบเลือก ั
หนึÉ งในร้อยบริษททีÉ
ั
ยังยืนทีÉสดในโลก โดยมี
É ุ
ประเด็นทีÉได้รบยกย่อง
ั
ได้แก่ ความสามารถใน
การประหยัดนํÊา
ประหยัดพลังงาน
20

17. ISO 26000 Social Responsibility
P&G Case Study
21

18. ISO 26000 Social Responsibility
Kimberly – Clark ä´ŒÃѺÃÒ§ÇÑÅ 1 ã¹
50 ºÃÔÉÑ··Õè㪌¾Åѧ§Ò¹ÊÕà¢ÕÂǢͧ
»ÃÐà·ÈÍàÁÃÔ¡Ò â´Â¡ÒÃ㪌
¡Ãкǹ¡Ò÷ÕèãËÁ‹·èÕÊÒÁÒö¹íÒÇÑÊ´Ø
àÊÕ¨ҡ¡Ãкǹ¡ÒüÅÔμàÂ×èÍ¡ÃдÒÉ
ÁÒ໚¹ÇÑμ¶Ø´Ôºã¹¡ÒüÅÔμä¿¿‡Ò¶Ö§
ÃŒÍÂÅÐ 7 ¢Í§ä¿¿‡Ò·ÕèºÃÔÉÑ·μŒÍ§«×éÍ
¨Ò¡ÀÒ¹͡
22

19. ISO 26000 Social Responsibility
Kimberly - Clark
23

20. ISO 26000 Social Responsibility
GoGreen ¢Í§ DHL
•»ÃѺ»ÃاÁÒμðҹ¡ÒûŋÍ¡Ò«¢Í§ÂÒ¹¾Ò˹Ð
•¡Ò÷ÂÍÂà»ÅÕè¹ÂÒ¹¾Ò˹Ъ¹Ô´à´ÔÁ·Õè㪌àª×éÍà¾ÅÔ§
Ẻ»¡μÔÁÒ໚¹¾Ò˹зÕè㪌¾Åѧ§Ò¹·Ò§àÅ×Í¡ª¹Ô´
Í×è¹ æ ઋ¹ Ã¶Â¹μ¾Åѧ§Ò¹ä¿¿‡Ò ö·Õè¢Ñºà¤Å×è͹´ŒÇÂ
àª×éÍà¾ÅÔ§ªÕÇÀÒ¾
•¡Òâ¹Ê‹§¡ÑºÅÙ¡¤ŒÒ¼‹Ò¹¡Òâ¹Ê‹§ÃкºÃÒ§áÅТ¹Ê‹§
·Ò§¹éíÒ ·Õè»Å‹Í CO2 ¹ŒÍ·ÕèÊØ´àÁ×èÍà·Õº¡Ñº¹éíÒ˹ѡ
ÊÔ¹¤ŒÒ·ÕèÃѺºÃ÷ء
•à»ÅÕè¹à¤Ã×èͧºÔ¹ÃØ‹¹ãËÁ‹·ÕèÁÕ»ÃÐÊÔ·¸ÔÀÒ¾ÊÙ§¡Ç‹Òà´ÔÁ
•·´ÅͧÇÔ¸Õ¡ÒÃà¾ÔèÁ¤ÇÒÁ˹Òṋ¹ã¹¡ÒúÃ÷ء¢Í§
à¤Ã×èͧºÔ¹¢¹Ê‹§ÊÔ¹¤ŒÒ ¹íÒä»ÊÙ‹¡ÒÃ㪌¾é¹·ÕèÍ‹ҧÁÕ
×
»ÃÐÊÔ·¸ÔÀÒ¾ÁÒ¡ÂÔ觢Öé¹ ÊÒÁÒöŴ»ÃÔÁÒ³à·ÕèÂǺԹ
24

21. เป้ าหมายของมาตรฐานการจัดการพลังงาน
ควบคุมการใช้ พลังงานขององค์ กรอย่ างยังยืน
É
เพิมประสิ ทธิภาพด้ านพลังงานขององค์กร
É
แสดงความรับผิดชอบต่ อสั งคม
25

22. การนําไปใช้ งาน
การนําระบบฯไปใช้ ต้องคํานึงถึงปัจจัยด้ าน
zบุคคล
zวัฒนธรรม
zระเบียบกฎเกณฑ์
zปัจจัยอืนๆภายในองค์ กร
É
วงจร PDCA
ข้ อแนะนํารายละเอียดด้ านเทคนิค/วิธีการนําไปปฏิบัติ
เป็ นไปตามวิธีการพัฒนาระบบ
26

23. วงจรการพัฒนาอย่ างต่ อเนืÉอง PDCA
การปรับปรุงอย่างต่อเนือง
การกําหนดโครงสร ้าง
Act Plan
การทบทวนสถานะเบืองต ้น
การทบทวนการจัดการ
การกําหนดนโยบายพลังงาน
การวางแผน
Do
Check ้
การตรวจสอบและแก ้ไข การนํ าไปใชและการปฏิบต ิ
ั
27

24. 29

25. ขัÊนตอนการพัฒนาระบบ
1.การกําหนดโครงสร ้างการจัดการพลังงาน
2.การประเมินสถานะเบืองต ้น
นสถา
3
3. การกําหนดนโยบาย
หนดน 4.การประเมิน
8.การทบทวน
ั
การประชาสมพันธ์
แ
และกําหนดเป้ าหมายใหม่ ทางเทคนิคและการเงิน
5.การจัดลําดับ กําหนด
เป้ าหมายและมาตรการ
7
7.การติดตาม ทบทวน 1. ระยะเวลาดําเนินการ
6.การดําเนินการตามแผนฯ
ฯ
ผลการดําเนินการ
2. ผู ้รับผิดชอบ
3. งบประมาณ
30

26. 1
31

27. โครงสร้ างขององค์ กรทัÉวๆไป
Top Management
Senior Management
2
Department Heads
3
Line Managers
4
Energy Managers
Premises Managers
5
Energy Management Staff
6
7 Energy Representatives
35

28. ตัวอย่าง คณะกรรมการพลังงาน
ผูจ ัดการโรงงาน
้
ผูจ ัดการพล ังงาน
้
ของโรงงาน
ผูแทนจากฝายผลิต
้ ่ ่
ผูแทนจากด้านการ
้ ผูแทนจากฝายซอม
้ ่
บริหารจ ัดการ บํารุง
ต ัวแทนจาก ต ัวแทนจาก ต ัวแทน ต ัวแทน
ื
ฝาย
่ ฝายจ ัดซอ
่ ห ัวหน้ากะ ห ัวหน้า
การเงิน/ แผนกไฟฟา ้
บ ัญช ี ่
หรือชางกล
36

29. ตัวอย่ าง: การประกาศแต่ งตัÊง
คณะทํางานด้ านการอนุรักษ์
พลังงาน
คําสัÉ งทีÉ 23/2548
เรืÉอง การแต่ งตัÊงคณะทํางานการจัดการพลังงาน
(ENERGY MANAGEMENT STEERING COMMITTEE)
ด้ วยพิจารณาเห็นสมควร และเพือให้ การจัดทําการจัดการ
É
ด้ านพลังงานของบริษัทฯ เป็ นไปตามมาตรฐานการจัด
การพลังงาน บริษัทฯ จึงแต่ งตัÊงคณะทํางานการจัดการ
พลังงาน ดังนีÊ

30. ตัวอย่ าง: การประกาศแต่ งตัÊง
คณะทํางานด้ านการอนุรักษ์
โดยมีบทบาทหน้ าทีÉและความรับผิดชอบดังต่ อไปนีÊ
พลังงาน
1.จัดทําระบบการจัดการพลังงาน ให้ สอดคล้ องกับนโยบาย
การจัดการสิÉ งแวดล้อมและพลังงานของบริษัทฯ และเป็ นไป
ตามมาตรฐานระบบจัดการพลังงาน รวมถึงกฎหมายทีÉ
เกียวข้ อง
É
2.ประสานงานกับหน่ วยงานทีเÉ กียวข้ องในการดําเนินงาน
É
หรือปฏิบัติงานให้ เป็ นไปตามนโยบายของบริษัทฯ โดยการ
ตรวจขสอบสถานภาพการใช้ พลังงาน จัดทําและปฏิบัติตาม
แผนการอนุรักษ์ พลังงาน รวมทัÊงการตรวจติดตามและ
รายงานผลการดําเนินงาน และการฝึ กอบรมเพือสร้ าง
É
จิตสํ านึกในการอนุรักษ์ พลังงานของทัÊงองค์ กร เพือนํามา
É
ทบทวนระบบการจัดการพลังงาน

31. ตัวอย่ าง: การประกาศแต่ งตัÊง
คณะทํางานด้ านการอนุรักษ์
โดยมีบทบาทหน้ าทีÉและความรับผิดชอบดังต่ อไปนีÊ
พลังงาน
3.รายงานความคืบหน้ าและผลกระทบการปรับปรุ งต่ าง ๆ
ตามแผนการจัดการพลังงานต่ อกรรมการผู้จัดการให้ ได้ รับ
ทราบอย่ างน้ อยเดือนละ 1 ครัÊง

32. ตัวอย่ าง: การประกาศแต่ งตัÊงคณะทํางานด้ านการอนุรักษ์ พลังงาน
40

33. ตัวอย่ าง: การประกาศแต่ งตัÊงคณะทํางานด้ านการอนุรักษ์ พลังงาน
41

34. ตัวอย่ าง: การประกาศแต่ งตัÊงคณะทํางานด้ านการอนุรักษ์ พลังงาน
โครงสร้างคณะทํางานบริ หารด้านการอนุรักษ์พลังงาน
42

35. ตัวอย่ าง: การประกาศแต่ งตัÊงคณะทํางานด้ านการอนุรักษ์ พลังงาน
โครงสร้างคณะทํางานด้านอนุรักษ์พลังงาน
43

36. 2
44

37. ขัÊนตอนทีÉ 2: การประเมินสถานะเบืองต้ น
Ê
- วัตถุประสงค์
เพืÉอเป็ นการประเมินการจัดการพลังงานภายในองค์กรก่อนทีÉจะนําระบบการจัดการพลังงานมาประยุกต์ใช้ ผลทีÉ
ได้จากการประเมิน จะช่วยทําให้ทราบว่าการจัดการในปั จจุบนมีจุดอ่อน จุดแข็งในเรืÉ องใด เพืÉอเป็ นแนวทางใน
ั
การกําหนดนโยบาย ทิศทางการอนุรักษ์พลังงาน
- ขันตอนการปฏิบัติ
Ê
่ั
องค์กรต้องทบทวนการดําเนินงานด้านพลังงานทีÉมีอยูกบ
• เกณฑ์การอนุรักษ์พลังงานทีÉดี ซึÉงประกาศใช้หรื อเป็ นทีÉยอมรับหรื อกําหนดเป็ นข้อแนะนํา
(Guideline) ในการตรวจประเมิน
• ข้อกําหนดตามกฎหมายทีÉเกีÉยวข้องกับพลังงาน
• ประสิ ทธิภาพและประสิ ทธิผลของทรัพยากรทีÉมีอยู่ ซึÉงนําไปใช้ในการจัดการพลังงาน
่
• แนวทางการดําเนินงานด้านพลังงานทีÉมีอยูในองค์กรในอดีต
• ข้อปฏิบติและการดําเนินงานทีÉดีกว่าซึÉงองค์กรหรื อหน่วยงานอืÉนได้จดทําเอาไว้ (Best Practice)
ั ั
• ข้อมูลจากการทบทวนสถานะเริÉ มต้น จะใช้ในการพิจารณากําหนดนโยบายและกระบวนการจัดทํา
ระบบการจัดการพลังงาน
- สิÉ งทีÉควรจะได้ รับในขันตอนนี Ê
Ê
ทราบระดับการจัดการพลังงานในปัจจุบน
ั

38. ขัÊนตอนทีÉ 2 : การประเมินสถานะเบืองต้ น
Ê
การประเมินสถานะ
การจัดการพลังงาน
การประเมินสถานะด้ านการ การประเมินสถานะด้ าน
บริหาร/บุคคลากร เทคนิควิศวกรรม
• การประเมินวัฒนธรรมองค์ การ • ระดับการใช้ พลังงานตามปริมาณการผลิต
• • ประสิ ทธิภาพการใช้ พลังงานในกระบวน
Energy Management Matrix
การผลิต
46

39. วัฒนธรรมองค์ กร 4 ประเภท
A. B.
สูง
Entrepreneurial TEAM
ระด ับความ
ไม่แน่นอนที
ยอมร ับได้
D. C. ตํา
Market Hierarchic
ั
มองสน มองไกล
การวางแผน
47

40. ตารางประเมิ นการจัดการด้านพลังงาน (ENERGY MANAGEMENT MATRIX)
หัวข้อ 1. นโยบายการจัดการ 2. การจัดองค์กร 3. การกระตุ้นและ 4. ระบบข้อมูล 5. ประชาสัมพันธ์ 6. การลงทุน
ระดับ พลังงาน สร้างแรงจูงใจ ข่าวสาร
กําหนดเป้าหมายทีÉ
4 มีนโยบายการจัด มีการจัดองค์กรและเป็ น มีการประสานงาน ประชาสัมพันธ์คณค่า
ุ จัดสรรงบประมาณโดย
่
การพลังงานจากฝาย โครงสร้างส่วนหนึÉงของ ระหว่าง ผูรบผิดชอบ
้ั ครอบคลุม ติดตามผล ของการประหยัด ละเอียดโดยพิจารณาถึง
่
บริหารและถือเป็ นส่วน ฝายบริหาร กําหนดหน้าทีÉ ด้านพลังงานและทีมงาน หาข้อผิดพลาด พลังงานและผลการ ความสําคัญของโครงการ
หนึÉงของนโยบายของ ความรับผิดชอบไว้ชดเจน
ั ทุกระดับอย่างสมํÉาเสมอ ประเมินผลและควบคุม ดําเนินงานของการจัด ซึงมีสวนช่วยด้าน
É่
บริษทั การใช้งบประมาณ การพลังงาน สิงแวดล้อม
É
3 มีนโยบายและมีการ ผูรบผิดชอบด้านพลังงาน
้ั คณะกรรมการอนุรกษ์ั แจ้งผลการใช้พลังงาน ให้พนักงานรับทราบ โครงการอนุรกษ์พลังงาน
ั
สนับสนุนเป็ นครังคราว
Ê รายงานโดยตรงต่อ พลังงานเป็ นช่องทาง จากมิเตอร์ย่อยในแต่ละ โครงการอนุรกษ์พลังงาน
ั พิจารณาลงทุนจาก
่ายบริหาร ่
จากฝ คณะกรรมการจัด หลักในการดําเนินงาน ฝายทราบ แต่ไม่มการ
ี และให้มการ
ี ผลตอบแทนเช่นเดียวกับ
การพลังงานซึง
É แจ้งถึงผลการประหยัด ประชาสัมพันธ์อย่าง โครงการอืÉนๆ
่
ประกอบด้วยหัวหน้าฝาย สมํÉาเสมอ
ต่าง ๆ
2 ไม่มการกําหนดนโยบาย
ี มีผรบผิดชอบด้าน
ู้ ั คณะกรรมการเฉพาะกิจ ทํารายงานติดตาม จัดฝึกอบรมให้พนักงาน ลงทุนโดยดูมาตรการทีมี
É
ทีÉ ชัดเจนโดยผูบริหาร
้ พลังงานรายงานต่อ เป็ นผูดาเนินการ
้ํ ประเมินผลโดยดูจาก รับทราบเป็ นครังคราว
Ê ระยะเวลาคุมทุนเร็ว
้
หรือ คณะกรรมการเฉพาะกิจ มิเตอร์ ให้คณะกรรมการ
ผูรบผิดชอบด้าน
้ั แต่สายงานบังคับบัญชา เฉพาะกิจเข้ามา
พลังงาน ไม่ชดเจน
ั เกียวข้องกับการตัง
É Ê
งบประมาณ
1 ไม่มแนวทางปฏิบตททา
ี ั ิ Éี ํ ผูรบผิดชอบด้านพลังงาน
้ั มีการติดต่ออย่างไม่เป็ น มีการสรุปรายงานด้าน แจ้งให้พนักงานทราบ พิจารณาเฉพาะมาตรการทีÉ
ไว้เป็ นลายลักษณ์อกษร
ั มีขอบเขตหน้าทีความ
É ทางการระหว่างวิศวกร ค่าใช้จ่ายการใช้พลังงาน อย่างไม่เป็ นทางการ ลงทุนตํÉา
่
รับผิดชอบจํากัดปฏิบติ
ั กับผูใช้พลังงาน
้ เพืÉอใช้กนภายในฝาย
ั เพืÉอส่งเสริมการใช้
หน้าทีเพียงตามกฎหมาย
É (พนักงาน) วิศวกรรม พลังงานอย่างมี
ประสิทธิภาพ
0 ไม่มนโยบายทีชดเจน
ี Éั ไม่มผรบผิดชอบด้าน
ี ู้ ั ไม่มการติดต่อกับผูใช้
ี ้ ไม่มระบบรวบรวมข้อมูล
ี ไม่มการสนับสนุนการ
ี ไม่มการลงทุนใด ๆ ในการ
ี
พลังงาน พลังงาน และบัญชีการใช้พลังงาน ประหยัดพลังงาน ปรับปรุงประสิทธิภาพการ
ใช้พลังงาน

41. ตัวอย่ าง-ผลการประเมินสถานะเบืองต้ น
Ê
55

42. การทบทวนสถานะเบืÊองต้น
การประเมินสถานะด้ านเทคนิควิศวกรรม
z เกณฑ์ การอนุรักษ์ พลังงานทีÉดี ซึÉงประกาศใช้ หรือเป็ นทีÉยอมรับหรือกําหนดเป็ น
ข้ อแนะนํา (Guideline) ในการตรวจประเมิน
z ข้ อกําหนดตามกฎหมายทีÉเกียวข้ องกับพลังงาน
É
z ประสิ ทธิภาพและประสิ ทธิผลของทรั พยากรทีÉมีอยู่ ซึÉ งนําไปใช้ ในการจัดการพลังงาน
z แนวทางการดําเนินงานด้ านพลังงานทีÉมอยู่ในองค์ กรในอดีต
ี
z ข้ อปฏิบัติและการดําเนินงานทีÉดกว่ าซึÉ งองค์ กรหรื อหน่ วยงานอืนได้ จัดทําเอาไว้ (Best
ี É
Practice)
ข้ อมูลจากการทบทวนสถานะเริÉมต้ น จะใช้ ในการพิจารณากําหนดนโยบายและกระบวนการ
จัดทําระบบการจัดการพลังงาน
การทบทวนสถานะเริÉมต้ นนีจะใช้ เฉพาะเมืÉอมีการนํามาตรฐานนีมาใช้ เป็ นครัÊงแรกเท่ านัÊน
Ê Ê
56

43. ขัÊนตอนทีÉ 2 : การประเมินสถานะเบืองต้ น
Ê
ทบทวนผลการดําเนินงานด้านพลังงาน
ข้อปฏิบติและการดําเนินงาน
ั
ประสิ ทธิภาพและประสิ ทธิผล แนวทางการดําเนินงานด้าน
เกณฑ์การอนุรักษ์พลังงานทีÉดี ข้อกําหนดตามกฎหมาย
ทีÉดีกว่าองค์กรหรื อหน่วยงาน
ของทรัพยากรทีÉมีอยู่ ่
พลังงานทีÉมีอยูในอง์กร
อืÉนได้จดทําไว้
ั
- ทีÉประกาศใช้หรื อ
- ทีÉเกีÉยวข้องกับพลังงาน
- ทีÉยอมรับหรื อ
- กําหนดเป็ นข้อแนะนําในการประเมิน
- เพืÉอนําไปใช้ในการจัดการพลังงาน
ข้อมูลทัÊงหมดจากการทบทวนสถานะเริÉ มต้น
นํามาพิจารณาใช้
กําหนดกระบวนาารจัดทํา
กําหนดนโยบาย
ระบบการจัดการพลังงาน
นําไปใช้
ขัÊนตอนทีÉ 4, 5, 6, 7
ทบทวน (ขัÊนตอนทีÉ 8) นํามาใช้ใหม่
57

44. 3
59

45. การกําหนดนโยบายพลังงาน
z เป็ นส่ วนหนึÉงของธุรกิจ
z เหมาะสมกับลักษณะและปริ มาณพลังงานทีÉใช้
z แสดงเจตจํานงทีÉจะปฏิบัตตามกฎหมายและข้ อกําหนดอืน ๆ ทีÉองค์ กรได้ ทา
ิ É ํ
ข้ อตกลงไว้
z แสดงเจตจํานงทีÉจะปรั บปรุ งประสิ ทธิภาพการใช้ พลังงานอย่ างต่ อเนืÉอง
z แสดงเจตจํานงทีÉจะจัดสรรทรั พยากรให้ เพียงพอเหมาะสมในการดําเนินการตาม
ระบบการจัดการพลังงาน
61

46. ประเภทนโยบายและเปาหมายพลังงาน
้
1. นโยบายและเป้ าหมายทางนามธรรม ไม่ มการกําหนดผลของการอนุรักษ์ พลังงาน
ี
ทีวดได้ เป็ นรู ปธรรม เช่ น โรงงานเราต้ องเป็ นโรงงานตัวอย่ างการอนุรักษ์ พลังงาน
Éั
ในระดับจังหวัด
2. นโยบายและเป้ าหมายเฉพาะ มีการเจาะจงกิจกรรมและระยะเวลาของการ
ดําเนินงานอนุรักษ์ พลังงาน เช่ น ดําเนินมาตรการนําความร้ อนทิงกลับมาใช้ โดยมี
Ê
ระยะเวลาคืนทุนไม่ เกิน 3 ปี
3. นโยบายและเป้ าหมายสมบูรณ์ เป็ นการกําหนดความสามารถของการอนุรักษ์
พลังงานสู งสุ ด เช่ น ต้ องลดพลังงานทีใช้ ต่อหน่ วยผลผลิตให้ เหลือเพียง 60 กิก
É
กะจูล/ตัน ให้ สําเร็จ
4. นโยบายและเป้ าหมายสั มพันธ์
62

47. ประเภทนโยบายและเป้ าหมายพลังงาน (ต่ อ)
4. นโยบายและเปาหมายสั มพันธ์ เป็ นเป้ าหมายรวมของการอนุรักษ์ พลังงานเพือ
้ É
ประเมินผลสั มฤทธิÍองค์ กรในการอนุรักษ์ พลังงาน เช่ น ในปี 2550 ต้ อง
อนุรักษ์ พลังงานให้ ได้ อก 20%
ี
63

48. ตัวอย่ าง: การประกาศ
นโยบายด้ านการอนุรักษ์
พลังงาน

49. ตัวอย่ าง: การประกาศนโยบายด้ านการอนุรักษ์ พลังงาน
บริ ษทฯ ได้ประกาศนโยบายพลังงานขึÊนเมืÉอวันทีÉ 7 มกราคม 2551 โดย
ั
นโยบายพลังงานของบริ ษท ฯ เป็ นดังนีÊ
ั
บริ ษท ทาเคเบะ (ไทยแลนด์) จํากัด เป็ นบริ ษทฯ ผลิตชิÊนส่ วนรถยนต์ ได้
ั ั
เริÉ มดําเนินการระบบการจัดการสิÉ งแวดล้อม ตามมาตรฐานISO 14001 มา
ประยุกต์ใช้ภายในบริ ษท และเพืÉอเป็ นส่ วนหนึÉงของการจัดการสิÉ งแวดล้อม
ั
บริ ษทฯ ได้ตดสิ นใจนําระบบการจัดการด้านพลังงานมาประยุกต์ใช้ควบคู่ไป
ั ั
ด้วย เพืÉอส่ งเสริ มการใช้ทรัพยากรธรรมชาติให้เกิดประสิ ทธิภาพและ
ประสิ ทธิผลสงสด ดังนัÊน บริ ษทฯจึงกําหนดนโยบายด้านพลังงานเพืÉอใช้เป็ น
ั 65

50. ตัวอย่ าง: การประกาศนโยบายด้ านการอนุรักษ์ พลังงาน
1. บริ ษทฯจะดําเนินการและพัฒนาระบบการ
ั
จัดการด้านพลังงานอย่างเหมาะสมโดยกําหนด
เป็ นส่ วนหนึÉงของนโยบายด้านธุรกิจของบริ ษทฯ
ั
รวมถึงการบริ หารจัดการด้านพลังงานให้สอด
คล้องกับกฎหมายและข้อกําหนดต่างๆทีÉเกีÉยวข้อง
2. บริ ษทฯ จะดําเนินการปลูกฝังจิตสํานึกด้าน
ั
การอนุรักษ์พลังงานให้แก่พนักงานในองค์กร
อย่างเหมาะสมและพัฒนาอย่างต่อเนืÉองรวมถึง
การนําเทคโนโลยีทีÉเกีÉยวข้องกับพลังงานมา
ประยุกต์ใช้ภายในบริ ษทฯ อย่างต่อเนืÉองและ
ั
ยังยืน
É
66

51. ตัวอย่ าง: การประกาศนโยบายด้ านการอนุรักษ์ พลังงาน
3. บริ ษทฯ ถือว่าการอนุรักษ์พลังงานเป็ นหน้าทีÉ
ั
ความรับผิดชอบของผูบริ หารและพนักงานทุก
้
ระดับ ทีÉจะให้ความร่ วมมือในการปฏิบติตามั
ํ
มาตรการทีÉกาหนด ติดตาม ตรวจสอบ และ
ทบทวนการจัดการด้านพลังงาน
4. บริ ษทฯ จะกําหนดเป้ าหมายการอนุรักษ์
ั
พลังงานในแต่ละปี และสืÉ อสารให้พนักงานทุก
คนเข้าใจ เพืÉอปฏิบติได้อย่างถูกต้องและต่อเนืÉอง
ั
5. บริ ษทฯ จะให้การสนับสนุนทีÉจาเป็ นด้าน
ั ํ
ทรัพยากรบุคคล งบประมาณ เวลาในการทํางาน
การฝึ กอบรม และการมีส่วนร่ วมในการนําเสนอ
ข้อคิดเห็น เพืÉอพัฒนางานด้านพลังงาน
67

52. 3
68

53. ตัวอย่ างกิจกรรมด้ านประชาสั มพันธ์
Awareness Interest Desire Action
Presentation
Workshops
Training
Video
House
magazines
Energy
newsletter
Posters
Competitions
Promotional
gifts
Local groups
70

54. ตัวอย่ างกิจกรรมด้ านประชาสั มพันธ์
ในการประชาสัมพันธ์ ข้อมูลหรื อ Message ทีÉสืÉอออกไปนีÊสามารถสร้างผลต่อ
พนักงานได้ 4 ระดับ ได้แก่
x ระดับ Awareness คือเพียงแค่ทราบว่าองค์กรใช้พลังงานอยูเ่ ท่าไร ทําไมองค์กร
ต้องลดการใช้พลังงานแต่ความสนใจหยุดอยูเ่ พียงเท่านัÊน
x ระดับ Interest คือสนใจทีÉจะทราบว่าจะช่วยลดการใช้พลังงานได้อย่างไร
x ระดับ Desire คือทราบว่าจะลดพลังงานได้อย่างไร และต้องการมีส่วนร่ วมใน
การลดการใช้พลังงาน
x ระดับ Action คือทราบแนวทาง มีความตัÊงใจ และปฏิบติจริ ง เพืÉอช่วยองค์กร
ั
71

55. ตัวอย่ าง: ประชาสั มพันธ์ เปิ ดตัวโครงการ

56. ตัวอย่ าง: ประชาสั มพันธ์ เปิ ดตัวโครงการ
73

57. ตัวอย่างมาตรการ การอนุรกษ์พลังงาน
ั
ตัวอย่ าง: การจัดอบรมปลุกจิตสํ านึกในการอนุรักษ์ พลังงานให้ กบพนักงานทุกระดับ
ั
โ

58. ตัวอย่ าง: การจัดอบรมปลุกจิตสํ านึกในการอนุรักษ์ พลังงานให้ กบพนักงานทุกระดับ
ั
75

59. ตัวอย่างมาตรการ การอนุรกษ์พลังงาน
ั
ตัวอย่ าง: การจัดอบรมปลุกจิตสํ านึกในการอนุรักษ์ พลังงานให้ กบพนักงานทุกระดับ
ั
โ

60. ตัวอย่างมาตรการ การอนุรกษ์พลังงาน
ั
ตัวอย่ าง: การปลุกจิตสํ านึกในการอนุรักษ์ พลังงานให้ กบพนักงานทุกระดับ
ั

61. ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
สืÉ อประชาสั มพันธ์ (ต่ อ)
การจัดทําป้ ายผ้า
การอบรมอนุรักษ์ พลังงาน

62. การประชาสัมพันธ์(ต่อ) ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
กิจกรรมนําเสนอผลงานโดยคณะทํางานด้ านอนุรักษ์ พลังงาน

63. การประชาสัมพันธ์(ต่อ) ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)

64. การประชาสัมพันธ์(ต่อ) ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
POP UP
หน้ าจอคอมพิวเตอร์

65. ตัวอย่ าง: แผ่ นปายประชาสั มพันธ์
้
82

66. ตัวอย่ าง: แผ่ นปายประชาสั มพันธ์
้
83

67. ตัวอย่างมาตรการ การอนุรกษ์พลังงาน
ั
ตัวอย่ าง: การประชาสั มพันธ์ กลุ่มย่ อย
• ประชาสั มพันธ์ เกียวกับการอนุรักษ์ พลังงาน และให้ ความรู้เพิมเติม
É É
ผ่ านการประชุ มกับพนักงานในสายการผลิต (MorningTalk) โดย
หัวหน้ างาน (Supervisor) ทุกวันพฤหัสบดี

68. ตัวอย่าง: การจัดทําบอร์ดประชาสัมพันธ์ และให้ความรู้ในการอนุรักษ์พลังงาน
โ

69. ตัวอย่าง: ตัวอย่าง POP UP หน้าจอคอมพิวเตอร์ ในการประชาสัมพันธ์
่
รู ้หรื อไม่วา........โรงงานเรา......มี
..........
ค่า ไฟฟ้ า เดือนละ บาท
เดอนละ
อน
ค่า ก๊าซธรรมชาติ เดือนละ บาท
ค่า นํÊา เดือนละ บาท
ถึงเวลาของพวกเราชาว FB ทุกคน ทีÉจะเข้ามามีส่วนร่ วมใน
เพืื ทกคน ื
เพืÉอทุกคน เพืÉอบริ ษทฯ และ เพืÉอเมืองไทยของเรา
ั งไทยของเรา....
ไ

70. ตัวอย่าง: ตัวอย่าง POP UP หน้าจอคอมพิวเตอร์ ในการประชาสัมพันธ์
87

71. ตัวอย่าง: การประกวดคําขวัญ อนุรักษ์พลังงาน

72. ตัวอย่าง: คําขวัญชนะเลิศ
*อนุรักษ์พลังงานคือหน้าทีÉ เป็ นจิตสํานึกดีๆทีÉตองทํา*
้

73. ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
การประชาสัมพันธ์(ต่อ)
การจัดงานวันอนุรักษ์ พลังงาน
การจัดทําป้ ายและแผ่ นพับรณรงค์ อนุรักษ์ พลังงาน

74. ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
การประชาสัมพันธ์(ต่อ)
เอกสารประชาสั มพันธ์ การจัดอบรมให้ ความรู้แก่ พนักงาน
อนุรักษ์ พลังงาน

75. ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
การประชาสัมพันธ์(ต่อ)
การจัดงานวันอนุรักษ์ พลังงาน
นําเสนอผลงานปิ ดโครงการ

76. ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
การประชาสัมพันธ์(ต่อ)
ประกวดคําขวัญและสั ญลักษณ์ ด้านพลังงาน

77. ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
การประชาสัมพันธ์
การจัดทําสติกเกอร์
การประกวดสิÉ งประดิษฐ์
การจัดนิทรรศการ
ด้ านอนุรักษ์ พลังงาน
การจัดบอร์ ด

78. การประกวดของประดิษฐ์ คดไม่ ถึง...............
ิ 95

79. 96

80. ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
การประชาสัมพันธ์(ต่อ)
การจัดงานวันอนุรักษ์ พลังงานและงานเสวนาด้ านพลังงาน
การอบรมอนุรักษ์ พลังงานและชมวีดทศน์ สารคดี “เปิ ดโลกสี เขียว”
ิั

81. ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
การประชาสัมพันธ์(ต่อ)
การตรวจติดตามการใช้ พลังงานประจําวัน โดยมีการติดตัÊง kWh Meter
ทีโรงงานอาคาร 1, 2, 3 และ 4 รวมถึงทีอาคารสํ านักงาน
É É

82. ระบบการจัดการพลังงาน (ต่อ)
การประชาสัมพันธ์

83. นิคมอุตสาหกรรมภาคเหนือ
In-house training
100

84. ตัวอย่าง: จัดทําคอลัมภ์อนุรักษ์พลังงานลงในวารสารภายในบริ ษทและโปสเตอร์
ั

85. ตัวอย่าง:จัดทําสติกเกอร์รณณรงค์การประหยัดพลังงานตามอุปกรณ์ต่าง ฯ
จากคณะกรรมการอนุรักษ์พลังงาน

86. ตัวอย่าง:จัดทําสติกเกอร์รณณรงค์การประหยัดพลังงานตามอุปกรณ์ต่าง ฯ

87. ตัวอย่าง:ประกาศเสี ยงตามสาย
104

88. กิจกรรม -ประชาสั มพันธ์

89. กิจกรรม -ประชาสั มพันธ์
หน่ วยชีÊเปา
้
0 4 0
0 0 5
0 0 7 0 0 1
นํารัว
ท่อลมรัว
ลมรัว โคมไฟบน MIXER
DC # 7 ปั๊มน้ำ
ชุด Solinoid valve ปั มอัดตะกอน WWT. เครือง MIXER ชันสอง เครือง AIR DRYER OXIDE No .
25/11/2005. 25/11/2005. 26/11/2005.
25/11/2005.
คุณ รัตนชัย ประชาชน คุณ ศักดา ปั ณญารอด
คุณ ทวีศก พรหมศิลป์
ั
คุณ สถาพร ทองสะอาด
ติดรู ปภาพทีÉต้องชีเÊ ปาหมาย
้ ติดรู ปภาพทีÉต้องชีเÊ ปาหมาย
้
ติดรูปภาพทีÉต้องชีเÊ ปาหมาย
้
ติดรูปภาพทีÉต้องชีเÊ ปาหมาย
้
โดยให้ มีรูปของคนชีเÊ ปาติดอยู่ด้วย
้ โดยให้ มีรูปของคนชีเÊ ปาติดอยู่ด้วย
้
โดยให้ มีรูปของคนชีเÊ ปาติดอยู่ด้วย
้
โดยให้ มีรูปของคนชีเÊ ปาติดอยู่ด้วย
้
ข้ อแนะนํารู ปภาพก่ อนและหลังแก้ ไข ข้ อแนะนํารู ปภาพก่ อนและหลังแก้ ไข
ข้ อแนะนํารูปภาพก่ อนและหลังแก้ ไข
ข้ อแนะนํารูปภาพก่ อนและหลังแก้ ไข
ต้ องเป็ นภาพทีÉถ่ายมุมเดียวกัน ต้ องเป็ นภาพทีÉถ่ายมุมเดียวกัน
ต้ องเป็ นภาพทีÉถ่ายมุมเดียวกัน
ต้ องเป็ นภาพทีÉถ่ายมุมเดียวกัน
สิงทีตองชีเปาคือ
้ ้ สิงทีตองชีเปาคือ
้ ้
มีลมรัวออกที ข้อต่อลม แสงสว่างเกินความจํ าเป็ น W * หลอด* โคม
มีลมรัวออกทียูเนียนหลัง AIR DRYERองชีเปาคือ
สิงทีต้ ้ มีนารัวออกทีหน้าแปลนด้านบนของปั ม
ํ
สิงทีต้องชีเปาคือ
้
คุณ รัตนชัย ประชาชน คุณ ศักดา ปั ณญารอด คุณ ทวีศก พรหมศิลป์
ั
คุณ สถาพร ทองสะอาด
25/11/2005. 25/11/2005 26/11/1948
25/11/2005.
ติดรู ปภาพทีÉดาเนินการแก้ ไขเสร็ จแล้ ว
ํ ติดรู ปภาพทีÉดาเนินการแก้ ไขเสร็ จแล้ ว
ํ ติดรูปภาพทีÉดาเนินการแก้ ไขเสร็จแล้ ว
ํ
ติดรูปภาพทีÉดาเนินการแก้ ไขเสร็ จแล้ ว
ํ
โดยให้ มีรูปของคนแก้ ไขติดอยู่ด้วย โดยให้ มีรูปของคนแก้ ไขติดอยู่ด้วย โดยให้ มีรูปของคนแก้ ไขติดอยู่ด้วย
โดยให้ มีรูปของคนแก้ ไขติดอยู่ด้วย
ข้ อแนะนํารู ปภาพก่ อนและหลังแก้ ไข ข้ อแนะนํารู ปภาพก่ อนและหลังแก้ ไข ข้ อแนะนํารูปภาพก่ อนและหลังแก้ ไข
ข้ อแนะนํารู ปภาพก่ อนและหลังแก้ ไข
ต้ องเป็ นภาพทีÉถ่ายมุมเดียวกัน ต้ องเป็ นภาพทีÉถ่ายมุมเดียวกัน ต้ องเป็ นภาพทีÉถ่ายมุมเดียวกัน
ต้ องเป็ นภาพทีÉถ่ายมุมเดียวกัน
สิงทีดําเนินการแก้ไขคือ สิวงทีดําเนินการแก้ไขคือ
เปลียนข้อต่อลม เบอร์ เกลียว / quot; ตั OK ปลดหลอดออก โคมละ หลอด ถอดยูเนียนเปลียน O-Ring ใหม่ สิงทีดําเนิน การแก้ไขคือ ใช้ประแจขันอัดหน้าแปลนให้แน่น OK. ไม่มีนารัวแล้ว
ํ
สิงทีดําเนินการแก้ไขคือ ขันให้แน่

90. กิจกรรม -ประชาสั มพันธ์
การจัดทําระบบรับฟังข้อเสนอแนะ

91. กิจกรรม -ประชาสั มพันธ์
108

92. กิจกรรม -ประชาสั มพันธ์
109

93. ต ัวอย่าง
พน ักงานดีเด่นประจําปี
ด้านอนุร ักษ์พล ังงาน
ได้แก่
นายเต็มใจ ชอบอนุร ักษ์
ฝาย บํารุงร ักษา
่
รางว ัล : ใบประกาศ
พร้อม ข้าวกล้องเบอร์ 5
รวม 5 กระสอบ
110

94. 4
111

95. การวางแผน
1. การประเมินการใช้ พลังงานทีมนัยสํ าคัญ
Éี
ข้อมูลการใช้พลังงานทัÊงในอดีตและปัจจุบนั
1.
รายการอุปกรณ์ทีÉมีการใช้พลังงานในสัดส่ วนทีÉสูง
2.
แผนงานด้านการอนุรักษ์พลังงาน
3.
ศักยภาพในการอนุรักษ์พลังงาน
4.
2. กฎหมายและข้ อกําหนดอืน ๆ
É
113

96. การประเมินสภาวะการใช้ พลังงาน
แบ่ งออกเป็ น 3 ระดับ ได้ แก่
1. การประเมินระดับองค์ กร
เปรี ยบเทียบการใช้แบบภายใน
1.
เปรี ยบเทียบกับโรงงานอืÉนทีÉมีขนาดเท่ากัน
2.
2. การประเมินระดับประเภทสิ นค้ า
3. การประเมินระดับอุปกรณ์ เป็ นการประเมินประสิ ทธิภาพ
ของอุปกรณ์แต่ละชิÊน (BENCHMARKING)
114

97. การประเมินระดับการใช้ พลังงานทีเÉ หมาะสมตามปริมาณการผลิต
180 30
Productivity and SEC Comparison
160 Productivity…
Productivity (metricton)
25
SEC (GJ/metric ton)
140
120 20
100
15
80
60 10
40
5
20
0 0
May-06 Jun-05 Jul-05 Aug-05 Sep-05 Oct-05 Nov-05 Dec-05 Jan-06 Feb-06 Mar-06 Apr-06
Electricity Index and Productivity
8
Electricity Energy Index (kWh/kg)
y = -4E-05x + 8.6123
7
6
R² = 0.8364
5
4
3
2
Elect. Energy Index (kWh/kg)
Linear (Elect. Energy Index…
1
0
0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 160000 180000
Productivity (kg)
115

98. การประเมินระดับการใช้ พลังงานทีเÉ หมาะสมตามปริมาณการผลิต
116

99. การประเมินระดับการใช้ พลังงานทีเÉ หมาะสมตามปริมาณการผลิต
117

100. การประเมินระดับการใช้ พลังงานทีเÉ หมาะสมตามปริมาณการผลิต
ตัวอย่างค่ามาตรฐานเทียบเคียง (Benchmark)

101. การวิเคราะห์โดย Process Map
Air Emissions
Heat
Raw materials
Product
Energy
Utilities
Process Unit
Solid Waste
Liquid Effluent
121

102. ขัÊนตอนทีÉ 4: การประเมินศักยภาพด้ านเทคนิค
ให้เจ้าของโรงงานควบคุมจัดให้มีการประเมินศักยภาพการอนุรักษ์พลังงาน
โดยการตรวจสอบและประเมินการใช้พลังงานทีÉมีนยสําคัญ
ั
122

103. ตัวอย่ าง การประเมินประสิ ทธิภาพการใช้ พลังงานในกระบวนการผลิต
ไฟฟ้ า ผ ้าดิบเข ้า ื
ผ ้าดิบเป็ นม ้วน สภาพชน
กระบวนการฟอกผ ้า
LPG เผาขน
ไอนํ า ฟอกเนือผ ้าให ้ขาว
ชุบสบู่
ไอนํ า ั
ซกผ ้าขาว ทําความสะอาดผ ้า
้
ชุบโดยใชโซดาไฟเพือทําให ้ผิวผ ้ามัน
ไอนํ า ชุบมัน
ยืดหน ้ากว ้างผ ้าให ้มีขนาดมาตรฐาน
ไอนํ า ยืดผ ้า