3. Horozları ile ünlü Denizli zengin bir tarih ve kültüre
sahiptir. Denizli, Hierapolis ve Laodikeia, Tripolis,
gibi antik kentleri, kaplıcaları ve dünyada eĢi
olmayan travertenlere sahip Pamukkale ile
görülmesi gereken bir turizm merkezidir.
GENEL BILGILER:
Yüzölçümü: 11.868 km²
Nüfus: 850.000
Merkez Nüfus: 275.000
Ġl Trafik No: 20
ĠLÇELER:
Denizli ilinin ilçeleri; Acıpayam, Akköy, Babadağ,
Baklan, Bekilli, Beyağaç, Bozkurt, Buldan, Çal,
Çameli, Çardak, Çivril, Güney, Honaz, Kale,
Sarayköy, Serinhisar ve Tavas'dır.
NASIL GĠDĠLĠR?
Karayolu: Krayolu ile ülkenin her tarafından
Denizli'ye ulaĢılabilmektedir. Otogar, kent
merkezindedir.
4. Otogar Tel: (+90-258) 241 03 47
Demiryolu: Demiryolu vasıtasıyla Ankara, Ġstanbul
ve Ġzmir illeri ile bağlantı mevcuttur. Denizli-Aydın-
Ġzmir karayolunu izleyen demiryolu kentin Ġzmir ile
bağlantısını sağlamaktadır. Gar kent
merkezindedir.
Ġstasyon Tel: (+90-258) 268 28 31
Havayolu: Denizli ili Çardak ilçesinde, ilçe
merkezine 5 km. uzaklıkta bir havaalanı
bulunmaktadır. Havalimanı kent merkezine 65 km
uzaktaki Çardak Ġlçesindedir.
Havalimanı Tel: (+90-258)851 24 59
GEZILECEK YERLER:
Müzeler:
Hierapolis Arkeoloji Müzesi: Hierapolis kentinin en
büyük yapılarından biri olan Roma Hamamı, 1984
yılından beri Hierapolis Arkeoloji Müzesi olarak
hizmet vermektedir.
6. Müzede, Hierapolis kazılarından çıkan eserlerin
yanında Laodikeia, Colossai, Tripolis, Attuda gibi
Lycos (Çürüksu) Vadisi kentlerinden gelen eserler
de bulunmaktadır. Ayrıca Tunç Çağı'nın en güzel
örneklerini veren Beycesultan Höyüğü'nden elde
edilen arkeolojik buluntular müzenin önemli bir
bölümünü oluĢturmaktadır. Caria, Pisidya ve Lidya
bölgelerindeki bazı yerleĢimlerden ortaya çıkarılan
eserler de Hierapolis Müzesi'nde toplanmıĢ ve
sergilenmektedir.
Müze Tel: ( +90-258) 272 20 34
Ziyarete açık günler: Pazartesi hariç hergün
Ziyarete açık saatler: Yaz :08.00-19.00, KıĢ : 08.00-
17.00
Atatürk Etnografya Müzesi: Ġl merkezinde
UçancıbaĢı Mahallesi'nde bulunan ve bugün müze
olarak kullanılan binanın yapım tarihi ile ilgili kesin
bir belge yoktur. Müzenin üst katında çoğu Osmanlı
Dönemi'ne ait giysi, takı, ev eĢyası, silah, halı, kilim
gibi etnografik nitelikteki kültür varlıkları
7. sergilenmektedir. Ayrıca Atatürk'ün Denizli'ye
geldiğinde kaldığı odada, gardırop, pirinç baĢlıklı
karyola, divan ve barok stili bir çalıĢma masası da
bulunmaktadır.
Müze Tel: (+90-258) 241 08 66
Ziyarete açık günler: Pazartesi hariç hergün
Ziyaret Saatleri: Yaz :08.00-19.00, KıĢ : 08.00-17.00
COĞRAFYA
Denizli, Anadolu yarımadasının güneybatısında, Ege
Bölgesi'nin güneydoğusunda, Ege-Ġç Anadolu ve
Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit teĢkil eder.
Denizli ili yüzey Ģekilleri bakımından dalgalıdır.
Alçak ve yüksek ovaları, yaylaları ve dağları
birbirini tamamlar. Yüksek ovalar gerçekte bir
yayla gibidir. Arazisi denizden yüksektir. En büyük
akarsu Büyük Menderes'tir.
Denizli ili Ege Bölgesi'nde olmasına rağmen, Ege
Bölgesi'nin iklimi tamamen görülmez. Kıyı
kesiminden iç bölgelere geçit yerinde olduğundan,
az da olsa iç bölgelerin karasal iklimi hissedilir.
8. Denizli ilinde, dağlar ekseriyetle denize dik olarak
uzandığından denizden gelen rüzgarlara açık
bulunmaktadır. KıĢlar ılık ve yağıĢlı geçmektedir.
TARĠHÇE
Denizli ili, ilk defa bugünkü Ģehrin 6 km. kuzeyinde,
Eskihisar Köyü civarında kurulmuĢtur. ġehir M.Ö
(261-246) yılları arasında, II. Antiokos tarafından
karısı adına kurulmuĢ ve Laodikeia adı verilmiĢtir.
Müslüman akınlarına kadar bu isimle anılmıĢtır.
Günümüzde kullanılan Denizli adı, Tonguzlu
kelimelerinin zamanla ağızdan ağıza, Denizli
kelimesi haline gelmiĢtir.
Daha sonra Pers, Büyük Ġskender, Roma ve Bizans,
Selçuklular, Beylikler ve Osmanlı yönetimi yörede
hakim olmuĢtur. Türkler Denizli havalisini
zaptettikten sonra, Ģehrin suyunun bol bulunduğu
bugünkü Kaleiçi mevkiine nakletmiĢlerdir.
NE YENĠR?
Ġlin özgün yemekleri arasında pirinç çorbası,
keĢkek, kuru fasulye, nohut, sarma, dolma, bulgur
9. pilavı, kabak, soğan yahnisi, ve keĢkeği sayabiliriz.
NE ALINIR?
Tüm Denizli ili dokumaları, özellikler Buldan'a özgü
desenli, renkli, simli, pamuklu, ipekli giysi ve
mefruĢatlar büyük bir üne sahiptir ve mağazalarda
teĢhir ve satıĢı yapılmaktadır.
YAPMADAN DÖNME
Doğa harikası eĢsiz travertenleri, birçok
hastalıkların tedavisinde rolü olduğu belirlenen
Pamukkale'nin Ģifalı suyunu, ayrıca Karahayıt ve
Yenice gibi kaplıcalarını ziyaret etmeden,
Bir çok uygarlıkların yerleĢtiği antik çağın büyük ve
kutsal kentlerinden; Hierapolis, Laodikeia,
Colossae, Tripolis ve Heraclaia görmeden,
Önemli bir alıĢ veriĢ merkezi olan Kaleiçini, Ģehir
merkezindeki havlu, bornoz ve diğer tekstil
ürünlerinin satıldığı Babadağlılar ÇarĢısı'na
uğramadan,
Karcı Dağı eteğindeki havası, suyu ve manzarası
eĢsiz Çamlık mesireliğinde piknik yapmadan ...
10. ĠLETĠġĠM BĠLGĠLERĠ
Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Tel: (+90-258) 241 08 40-264 39 71
Turizm DanıĢma:
Tel: (+90-258) 272 20 77
Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Güzel Sanatlar Galerisi
Adres: Ġstiklal Cad. Ġl Halk Kütüphanesi DENĠZLĠ
Tel: (+90-258) 262 43 23
Faks: (+90-258) 265 07 87
Önemli Telefonlar
Valilik: (+90-258) 264 86 41-265 61 25
Belediye: (+90-258) 265 21 37-265 21 38
Hastane: (+90-258) 263 93 11
Polis: (+90-258) 265 14 25
Jandarma: (+90-258) 264 70 86
Denizli Horozu
11. Gecelerin Karanlığa KarĢı Doğacak GüneĢin
Müjdesini Haykıran Horoz
Her Horoz Kendi Kümesinde Öter
Denizli Horozu Ġse Her Yerde Öter
“Tanrıya Ģükür, burada her Ģeyim var. Hayatımda
yalnız bir Ģey eksik: Horoz sesi!...” diyordu New
York’ta yaĢayan Denizlili zengin bir iĢadamı.
Bahsettiği horoz Denizli horozuydu. Horoz özlemini
kelimelere dökerken modern dünyanın bir gerçeğini
de dile getiriyordu.
"“Ben bir Ģafak vakti Denizli’de horoz sesleri
arasında doğmuĢum... Sonra da yıllarca aynı güzel
sesle uyandım... Her sabah muntazam kurulmuĢ bir
saat gibi öten horozumun sesiyle yataktan
fırlıyordum. ġimdi sana bir Ģey söyleyeyim mi?... 21
yıldır burada horoz sesi iĢitmiyorum... Modern
Ģehirciliğin ilk alıp götürdüğü Ģey, altın sesinden
çok daha tatlı olan horoz sesi... Uygar hayat kentte,
evvela horozun sesini kesiyor...”
Denizli’nin sembolü olan “Denizli Horozu”, renk ve
vücut yapısı itibariyle ahenkli uzun ve güzel
12. ötüĢleriyle, ilimize en uzak yörelere kadar isim
yapmıĢ yerli bir ırkımızdır. Bazılarına göre Osmanlı
Ġmparatorluğu zamanında Arnavutluk’tan Ġstanbul’a
getirilen uzun ötüĢlü Berat horozlarının Denizli’ye
getirilmesi ve Denizli’deki yerli tavuklarla
melezlenmesinden oluĢtuğu söylenmekte ise de bu
doğru değildir. Zira renk ve vücut yapısı
bakımından aralarında hiçbir benzerlik yoktur.
Denizli horozu bu bölgedeki insanların eskiden beri
uzun ötüĢlü horozlara gösterdikleri özen sonucu
kendiliğinden oluĢmuĢ bir ırktır.
Denizli Horozu’nun gözleri siyah ve sürmelidir.
Bacakları koyu gri veya mor, ibik balta ibik
Ģeklinde, kulakçık kırmızı veya kırmızı üzerinde
beyaz benekli genel renk, siyah kirli beyaz
ortaklaĢa karıĢım halindedir. Bazen kanat tüyleri
üzerinde kahverengi renkler bulunur. Al horozlarda
ise siyah-kırmızı ortaklaĢa karıĢım halindedir. Canlı
ağırlık ortalama 3-3.5 kg civarındadır. Denizli
Horozları renklerine, vücut yapılarına ve ibik
Ģekillerine göre 3’e ayrılır. Renklerine göre
DEMĠRKIR, PAMUKKIR, KINALI, AL, SĠYAH ve
KÜRKLÜ olmak üzere 6 tipe ayrılırlar. Vücut
yapılarına göre YÜKSEK BOYUN, SÜLÜN ve KÜPELĠ
olmak üzere 3 tipi vardır. Ġbik Ģekillerine göre
13. Denizli Horozu’nun sesi, tonuna ve netliğine göre de
sınıflandırılır. Ses tonuna göre ĠNCE, DAVUDĠ,
KALIN SES olmak üzere 3’e ayrılır. Davudî ses, ince
sesle kalın ses arasında ve kalın sese yaklaĢan tek
bir sesdir. Niteliğine göre net ses, hüzünlü ses,
cırlak ses, dalgalı ses (alaycı ses) olmak üzere
dörde ayrılır.
Denizli Horozlarının ötüĢleri bütün kabiliyetin
ortaya konulmasıyla yapılır. ÖtüĢleri, ötüĢ anındaki
vücut pozisyonuna göre ASLAN ÖTÜġ, KURT ÖTÜġ,
YĠĞĠT ÖTÜġÜ, PUS ÖTÜġ olmak üzere dörde ayrılır.
Ġyi bir Denizli Horozu’nda görünüĢ canlı; bacaklar,
boyun uzun ve kuvvetli; göğüs geniĢ ve derin;
kuyruk dik baĢa doğru meyilli olmalıdır. Tavukta da
aynı özellikler aranır. Denizli Horozlarının birinci
yılda ötüĢ uzunlukları 20-25 sn olmaktadır.
Tarım Ġl Müdürlüğü bünyesinde oluĢturulan Denizli
ırkı üretim birimince yetiĢtirilen Denizli Horozları
genel olarak 100 baĢlık bir sürü halinde elde
tutulmaktadır. Damızlık horozlar seçildikten sonra
kalanlar; Mart, Nisan ayından itibaren yurdun çeĢitli
yerlerinden gelen taleplere göre satılmakta, Mart,
Nisan, Mayıs, Haziran aylarında civciv satıĢı
yapılmaktadır.
