1. DÜŞÜNMƏDƏ 6 PAPAQ NƏZƏRİYYƏSİ
 EDVARD
BONNO
DE

2. NƏZƏRİYYƏNİN ƏSAS İDEYYASI




Bu metod- hər hansı bir qrup işi zamanı hər hansı bir böyük
problemin 45 dəq ərzində öz həllini tapmmağa kömək etmiş
olur.
Bu metotda heç bir insanın fikirinə müdaxilə edilmir. Heç
kim özünün ağıllı olduğunu sübut etməyə çalışmır.
Bu yanaşma nəticəsində konfliktlər aradan qalxmış olur.
Burda aparılan fikir yürütmə zamanı əsas bir şey nəzərə
alınır. Sən hər hansı bir papağı öz başında necə gəzdirirsən.

3. 




Altı papaqda düzgün istifadəsi zamanı lazımi qərarı
çıxartmaq üçün, ayrılan vaxt iki dəfədən də çox qısalır.
Son anda bütün qəti qərarlar əslində qırmızı şlyapaların
qərarları və yaxud emosional qərarla olur.
Altı papağın metodunun mühüm təyinatı ondan ibarətdir ki,
təfəkkürü elə sadələşdirək ki, biz bir dəfəlik bir ideya ilə
qarşılaşaq.
Metodun ikinci və ən əsas təyinatı ondan ibarətdir ki, tez
dəyişmə mexanizmini mümkün etmək.
Altı şlyapanı istifadə etmək təfəkkürü təhlükə altına alır və
oyun kimi, qəbul edilə bilər.

4. 6 Papaq, 6 Rəng






Ağ rəng- neytral və obyektivlik. Bu əsasən özündə faktlar
və statistik rəqəmləri əks etdirir.
Qırmızı rəng – emosional qiymətləndirmələr və hislər
ətrafında gedir
Qara rəng- Bu ehtiyatlılığı özündə cəmləşdirir. O, diqqəti
əsasən çatışmayan fikirlərə yönəldir.
Sarı rəng- pozitiv və optimist fikirləri özündə əks etdirir.
Yaşıl rəng- Yeni yaradıcılıq ideyyaların yaranmasına
kömək edir.
Göy rəng- Bu əsas rəngdir. Bu bir növ Göy qübbəsinin
rolunu oynayır. Digər rənglərə nəzarət edir.

5. Papaqlardan İstifadə Qaydaları
 Prakrikada
biz papaqların rənglərinə görə rəftar
etməliyik.
 Papaqlar istifadə olunarkən, insanların
təfəkkürünün obrazlarını dəyişməlidir.Hər bir insan
başında gəzdirdiyi papağın rənginə uyğun obraza
girməli və öz rolunu oynamalıdır.
 Paqaqlar növbə ilə istifadə oluna bilər. Hər bir
papağı siz nəqədər istəyirsinizsə, o qədər istifadə
edə bilərsiniz.

6. Tapşırığın verilməsi
Təqdimat zamanı ilk olaraq, göy papaq başlayır və
sonda da o bitirir.
Vaxt Getdi:
Hər bir papağa hazırlaşmaq üçün 1 dəqiqə verilir. Bu
da o deməkdir ki, 5 papaq varsa o zaman 5 dəqiqə
vaxt veriləcək.Əgər görsəniz ki, yeni ideyyalar gəlir,
o zaman papaqların vaxtını siz uzada bilərsiniz. Yox
əksinə əgər görsəniz ki, yeni ideyyalar özünü
görsətmir, o zaman siz növbəti papağa keçə
bilərsiniz.

7. GÖY PAPAQ






İlk öncə göy papaq başlayır.İlk öncə göy papaq görüşün
səbəbini izah edir.
Onlara əldə etmək istədikləri nəticə haqqında məlumat verir.
Əsas problem açıqlanır.
Bu papaq hər bir əldə edilə biləcək ideyyaları planlaşdırır.
Bu papaq strategiya və qanunları auditoriya üçün elə bir
şəkildə qoyulur ki, iştirakçılar öz papaqlarına uyğun formada
hərəkət etsinlər.
Bəzi hallarda siz göy papğın əvəzinə qırmızı papağı geyərək,
insanlardan mövcud problem haqqında nə düşünürlər. Onlara
ümumi müzakirələr, gördükləri iş barəsində müraciət edə
bilərsiniz.

8. AĞ PAPAQ






Bu papğı geyindikdən sonra əsasən istiqamət üçün açar
sözlərdən istifadə etmək lazımdır.
Faktlar burda əsas önəmli bir hissə daşıyır.
Nəzərə almaq lazımdır ki, 2 cür faktlar var.
1. Yoxlanılmış 2. Yoxlanılmamış
Ağ papaq bu faktları istifadə edərkən, elə göstərməli
deyil ki, bu faktlar yoxlanılmayıb. Ağ papaq ədalətli
neytral mövqedə durur.
Şayələr və təsadüflər ağ papğın önündə təslim olur
Fikir yürütmə zamanı fikir, mühakimə, əsas təcrübələrdə
özünü göstərir.

9. 




Provokasiya (təhrik) yaşıl şlyapanın elə metodudur ki,
nəzakətsiz hərəkətləri etməyə təşəbbüs göstərir. Məsələn:
“provokasiyanı” avtomobillərin dörd künc təkərləri olardı,
“provokasiya” təyyarələrin yerə enərkən aşağıdan yuxarı
gedərdilər.
“Provokasiya” menecerləri özləri öz vəzifələrini böyüdə
bilərdilər. Təşəbbüskar öz rolunu ifa edir və təklif olunmuş
ideyaların koordinasiyasını, mükafatlandırılmasını və
yığılmasına görə məsuliyyət daşıyır. Yaşıl şlyapanın istifadə
seansları zamanı yaranan ideyalar, sonralar sarı şlyapanın
nöqteyi nəzərindən birləşdirib və qiymətləndirirlər.
Qırmızı papağın nöqteyi nəzərindən təfəkkür ən son
mərhələdir. Təxminən bu cür suallar verə bilərsiniz:
Bu ideya sizin xoşunuza gəlirmi?;
O, sizi ilhamlndırırmı?.

10. YAŞIL PAPAQ




Yaşıl papaq yeni ideyaların, inkişafın və enerjinin
şlyapasıdır. Hər kəsə yaradıcı addımını qüvvətləndirmək
üçün, müəyyən vaxt ayrılır. Hər kəs bir ideya təklif
etməlidir, bu tək bir “fantazyorun” borcu deyil. Yaşıl
şlyapanı geyindikdə hər bir kəs öz ideyasını irəli sürməlidir,
əks halda susmalıdır. Yaşıl şlyapa imkanını tədqiq edir.
Yaşıl papaq dəyişiklikləri əhatə edir;
Yaşıl papaq problemlərin həllini fərqli nöqteyi nəzərdən
baxışları bağlıdır.
Yaşıl papaq təfəkkür təklifə tamamilə yeni münasibətlə
bağlıdır. Loteral təfəkkür və yaxud təfəkkür modelinin
çevrilməsi o, zaman işləyir ki, mütəfəkkir “evrikanın”
effektini yaratsın.

11. QARA PAPAQ








Qara papaq –sıxışdırılma və xəbərdarlıq şlyapasıdır.
Bu papaq çox tez –tez istifadə olunandır.
Qara papaq cui istifadəetmək ədəbsizliyə və insanların hər
şeyəirad tutmağına gətirib çıxarır.
Qara papaq fikirlərdə, mülahizələrdə olan səhvlərə işarə
edir.
O,həmişə məntiqə söykənir.
Qara papaq ancaq lazımi vaxtda məntiqi fikirləri
söyləməkdə istifadə olunur.
Qara olmayan papaq seansını qara şlyapanın nöqteyi nəzəri
ilə kəsmək olmaz.
Qara papaq təhlükəni və problemləri , çətinlıkləri, maneləri
işarə etmək üçün istifadə olunur.

12. 




Moderatdar bu papağın istifadə nizam-intizamını elə
saxlamalıdır ki, insanlar bir-birinin sözünü kəsməsin.
Bəzi insanlar məntiq etməyi sevirlər ,ancaq bunubla belə
heç bir konkret əməli fikir təklif edə bilmirlər.
Qara papaq hədsiz istifadə etməkdən çəkinin.
Otracaq stulun diyaynın tənqid etmək cəin deyil, ancaq öz
dizaynını, həmdə ondan yaxşısınıtəklif etmək çətindir.
Tənqid alternativ variantnan müşahidə olunmalıdır.

13. SARI PAPAQ





Sarı papaq qara şlyapaya nisbətən geyinmək çətindir, çünkı
bizim beynimiz eləqurulub ki, ancaq qara şlyapada
fikirləşəbilirik.
Qara papaq insanları ehtiyat və risk idarə etmə qaydalarına
rayət etmək sahəsində yaşamaqda və inkişaf etməkdə
kömək edir.
Sarı papaq ona körə mühümdür ki, o ,” nailiyyətlərə
hissiyatı” təmin edir.
Əgər siz yaxışı br ideyanı bilmirsinizsə, öz yaradıcı
bacarığınızı göstərməyə heç cəhd də etməyin- bu boş vaxt
itirmək deməkdir.
Sarı papaq üstünlüklər axtarır, ona görə də hətta ilk
baxışdan cəlb edici olmayanideyalar da böyük yer verilir.

14. 




Siz pozitiv ola bilərsiniz, əgər bunu özünüz istəsəniz.
Bütün müvəffəqiyyətli insanların yeganə ümümi cəhti varsa,
o da onların nəticəyə nail olmaq istəyidir. Optimizimin ən
yüksək nöqtəsi mövcuddur. Məsələn , insan var ki, insanlar
var ki, ömrü boyu lotoreyada udmaq ümüdü ilə yaşayırlar.
Sarı şlyapa optimizmin dərrəkakı hissəsinə çağırır. Sarı
şlyapanın nöqteyi nəzərindən təffəkur mümkün olan sərf
cəhətlərin və onların əsaslarının tədqiqatı ilə bağlıdır.
Sarı şlyapanı geyinəndə hərkəs öz şəxsi planınnı və
ideyasını təklif etməlidir.
Sarı papaq təklif irəli sürmək arzusunda olmağı tələb
edir,hətta bu təkliflər adi olsalarda. Sarı şlyapa olan təfəkkür
müsbət qiymətlə bağlidir.