Univerzalna deklaracija

1. Универзалната декларација за човековиУниверзалната декларација за човекови
праваправа

2. На 10 декември 1948 година земјите-членки на Обединетите нации ја усвоијаНа 10 декември 1948 година земјите-членки на Обединетите нации ја усвоија
Универзалната декларација за човекови праваУниверзалната декларација за човекови права..

3. Генералното собраниеГенералното собрание
Ја прогласува оваа Универзална декларација наЈа прогласува оваа Универзална декларација на
човековите права како општ стандард, што требачовековите права како општ стандард, што треба
да го достигнат сите луѓе и нации, и за таа целда го достигнат сите луѓе и нации, и за таа цел
секој поединец и секој орган на општествотосекој поединец и секој орган на општеството
секогаш, имајќи ја на ум оваа Декларација, ќе сесекогаш, имајќи ја на ум оваа Декларација, ќе се
стремат преку подучување и образование да гостремат преку подучување и образование да го
промовираат почитувањето на овие права ипромовираат почитувањето на овие права и
слободи и преку прогресивни национални ислободи и преку прогресивни национални и
меѓународни мерки ќе обезбедуваат нивно општомеѓународни мерки ќе обезбедуваат нивно општо
и ефикасно признавање и почитување и меѓуи ефикасно признавање и почитување и меѓу
народите на земјите - членки и меѓу народите нанародите на земјите - членки и меѓу народите на
териториите под нивна јурисдикција.териториите под нивна јурисдикција.

4. Член 1Член 1
 Сите човечки суштества се раѓаат слободниСите човечки суштества се раѓаат слободни
и еднакви по достоинство и права.и еднакви по достоинство и права.
 Тие се обдарени со разум и совест и требаТие се обдарени со разум и совест и треба
да се однесуваат еден кон друг во духот нада се однесуваат еден кон друг во духот на
општо човечката припадност.општо човечката припадност.

5. Член 2Член 2
 Сите права и слободи наведени во оваа Декларација имСите права и слободи наведени во оваа Декларација им
припаѓаат на сите луѓе, без оглед на нивните разлики, какоприпаѓаат на сите луѓе, без оглед на нивните разлики, како
што се: раса, боја, пол, јазик, религија, политичко илишто се: раса, боја, пол, јазик, религија, политичко или
друго убедување, национално или општествено потекло,друго убедување, национално или општествено потекло,
сопственост, раѓање, или друг статус.сопственост, раѓање, или друг статус.
 Натаму, нема да се зема предвид политичкиот, правниотНатаму, нема да се зема предвид политичкиот, правниот
или меѓународниот статус на земјата или територијата наили меѓународниот статус на земјата или територијата на
која и припаѓа лицето, без разлика дали земјата екоја и припаѓа лицето, без разлика дали земјата е
независна, под старателство, без самоуправна власт илинезависна, под старателство, без самоуправна власт или
под каков и да е друг облик на ограничување на нејзиниотпод каков и да е друг облик на ограничување на нејзиниот
суверенитет.суверенитет.

6. Член 3Член 3
 Секој има право на живот, слобода иСекој има право на живот, слобода и
сигурност.сигурност.

7. Член 4Член 4
 Никој нема да биде роб или потчинет,Никој нема да биде роб или потчинет,
ропството и трговијата со робови ќе бидатропството и трговијата со робови ќе бидат
забранети во сите нивни форми.забранети во сите нивни форми.

8. Член 5Член 5
 Никој нема да биде подложен на тортураНикој нема да биде подложен на тортура
или на суров, нехуман или понижувачкиили на суров, нехуман или понижувачки
третман или казна.третман или казна.

9. Член 6Член 6
 Секој има право насекаде да биде признаенСекој има право насекаде да биде признаен
како личност пред законот.како личност пред законот.

10. Член 7Член 7
 Сите луѓе се еднакви пред законот и наСите луѓе се еднакви пред законот и на
сите им припаѓа, без никаквасите им припаѓа, без никаква
дискриминација, еднаква заштита со закон.дискриминација, еднаква заштита со закон.
 На сите им припаѓа еднаква заштита одНа сите им припаѓа еднаква заштита од
каква и да е дискриминација, што е вокаква и да е дискриминација, што е во
спротивнсот на оваа Декларација и одспротивнсот на оваа Декларација и од
какво и да е поттикнување на таквакакво и да е поттикнување на таква
дискриминација.дискриминација.

11. Член 8Член 8
 Секој има право на ефикасни правниСекој има право на ефикасни правни
лекови пред надлежните националнилекови пред надлежните национални
судови за дела што ги кршат основнитесудови за дела што ги кршат основните
права што му припаѓаат според уставот илиправа што му припаѓаат според уставот или
законот.законот.

12. Член 9Член 9
 Никој човек нема да биде подложен наНикој човек нема да биде подложен на
произволно апсење, притвор илипроизволно апсење, притвор или
прогонување.прогонување.

13. Член 10Член 10
 Секој има потполно еднакво право наСекој има потполно еднакво право на
праведно и јавно судење пред независен иправедно и јавно судење пред независен и
непристрасен суд, при одредувањето нанепристрасен суд, при одредувањето на
неговите права и обврски и во услови нанеговите права и обврски и во услови на
какво и да е кривично обвинение противкакво и да е кривично обвинение против
него.него.

14. Член 11Член 11
 1. Секој обвинет за кривично дело има право да се1. Секој обвинет за кривично дело има право да се
претпоставува дека е невин се додека не се докажепретпоставува дека е невин се додека не се докаже
неговата вина во согласнсот со закон и на јавно судење, нанеговата вина во согласнсот со закон и на јавно судење, на
кое тој ги има сите гаранции неопходни за неговатакое тој ги има сите гаранции неопходни за неговата
одбрана.одбрана.
 2. Никој нема да се смета за виновен за кое и да е2. Никој нема да се смета за виновен за кое и да е
кривично дело поради дејство или пропуст, што некривично дело поради дејство или пропуст, што не
претставувале кривично дело според националното илипретставувале кривично дело според националното или
меѓународното право во времето кога тоа било сторено.меѓународното право во времето кога тоа било сторено.
Исто така, не смее да се изрече казна поголема од онааИсто така, не смее да се изрече казна поголема од онаа
што се применувала во времето кога било стореношто се применувала во времето кога било сторено
кривичното дело.кривичното дело.

15. Член 12Член 12
 Никој нема да биде изложен на произволноНикој нема да биде изложен на произволно
вмешување во неговиот приватен и семеенвмешување во неговиот приватен и семеен
живот, домот или преписката, ниту пак наживот, домот или преписката, ниту пак на
напади врз неговата чест и углед.напади врз неговата чест и углед.
 Секој има право на правна заштита одСекој има право на правна заштита од
таквото вмешување или напади.таквото вмешување или напади.

16. Член 13Член 13
 1. Секој има право на слобода на движење и1. Секој има право на слобода на движење и
живеалиште во рамките на границите наживеалиште во рамките на границите на
секоја држава.секоја држава.
 2. Секој има право да ја напушти земјата,2. Секој има право да ја напушти земјата,
вклучувајќи ја и неговата сопствена земја,вклучувајќи ја и неговата сопствена земја,
како и да се врати во својата земја.како и да се врати во својата земја.

17. Член 14Член 14
 1. Секој има право во друга држава да бара1. Секој има право во друга држава да бара
и да ужива азил поради прогонување.и да ужива азил поради прогонување.
 2. Луѓето не можат да се повикаат на ова2. Луѓето не можат да се повикаат на ова
право во случај на прогонување штоправо во случај на прогонување што
произлегува од неполитички злосторствапроизлегува од неполитички злосторства
или од дејствија што се спротивни наили од дејствија што се спротивни на
целите и начелата на Обединетите нации.целите и начелата на Обединетите нации.

18. Член 15Член 15
 1. Секој има право на државјанство.1. Секој има право на државјанство.
 2. Никому не смее произволно да му биде2. Никому не смее произволно да му биде
одземено неговото државјанство, ниту пакодземено неговото државјанство, ниту пак
ќе му се порекне правото да го промениќе му се порекне правото да го промени
државјанството.државјанството.

19. Член 16Член 16
 1. Полнолетните мажи и жени, без никакви ограничувања1. Полнолетните мажи и жени, без никакви ограничувања
врз основа на расата, националноста или религијата, имаатврз основа на расата, националноста или религијата, имаат
право да стапат во брак и да основаат семејство. Ним имправо да стапат во брак и да основаат семејство. Ним им
припаѓаат еднакви права пред бракот, за време на бракот иприпаѓаат еднакви права пред бракот, за време на бракот и
по неговото раскинување.по неговото раскинување.
 2. Бракот ќе се склучи само со слободна и целосна2. Бракот ќе се склучи само со слободна и целосна
согласност на идните брачни другари.согласност на идните брачни другари.
 3. Семејството е природна и основна ќелија на3. Семејството е природна и основна ќелија на
општеството и има право на заштита од страна наопштеството и има право на заштита од страна на
општеството и државата.општеството и државата.

20. Член 17Член 17
 1. Секој човек има право на сопственост,1. Секој човек има право на сопственост,
како самостојно, така и заедно со други.како самостојно, така и заедно со други.
 2. Никој нема да биде произволно лишен од2. Никој нема да биде произволно лишен од
неговата сопственост.неговата сопственост.

21. Член 18Член 18
 Секој има право на слобода на мислата, совеста иСекој има право на слобода на мислата, совеста и
религија. Ова право ја вклучува и слободата -религија. Ова право ја вклучува и слободата -
човекот да ја промени својата религија иличовекот да ја промени својата религија или
убедување, како и слободата - човекот,убедување, како и слободата - човекот,
индивидуално или во заедница со други луѓе,индивидуално или во заедница со други луѓе,
приватно или јавно, да ја манифестира својатаприватно или јавно, да ја манифестира својата
религија или убедување преку подучување,религија или убедување преку подучување,
практикување, одржување служби или обреди.практикување, одржување служби или обреди.

22. Член 19Член 19
 Секој има право на слобода на мислење иСекој има право на слобода на мислење и
изразување. Ова право ја вклучува иизразување. Ова право ја вклучува и
слободата да се застапува одредно мислењеслободата да се застапува одредно мислење
без никакво вмешување и да се бараат, дабез никакво вмешување и да се бараат, да
се примаат и да се даваат информации исе примаат и да се даваат информации и
идеи преку медиумите и без оглед наидеи преку медиумите и без оглед на
границите.границите.

23. Член 20Член 20
 1. Секој има право на слобода на мирни1. Секој има право на слобода на мирни
собири и здружување.собири и здружување.
 2. Никој не може да биде принуден да2. Никој не може да биде принуден да
членува во некое здружение.членува во некое здружение.

24. Член 21Член 21
 1. Секој има право да учествува во управувањето1. Секој има право да учествува во управувањето
со неговата земја, непосредно или преку слободносо неговата земја, непосредно или преку слободно
избрани претставници.избрани претставници.
 2. Секој има право на еднаков пристап кон јавните2. Секој има право на еднаков пристап кон јавните
служби во неговата земја.служби во неговата земја.
 3. Волјата на народот ќе биде основата на власта,3. Волјата на народот ќе биде основата на власта,
волјата на народот ќе се изразува на повремени иволјата на народот ќе се изразува на повремени и
автентични избори, што ќе се одржуваат, соавтентични избори, што ќе се одржуваат, со
универзално и еднакво право на глас и со тајноуниверзално и еднакво право на глас и со тајно
гласање или според соодветните процедури нагласање или според соодветните процедури на
слободно гласање.слободно гласање.

25. Член 22Член 22
 Секој, како член на општеството, има правоСекој, како член на општеството, има право
на социјана сигурност и има право да гина социјана сигурност и има право да ги
остварува своите економски, социјални иостварува своите економски, социјални и
културни права, неделиви од неговотокултурни права, неделиви од неговото
достоинство и слободниот развој надостоинство и слободниот развој на
неговата личност, и тоа преку националнинеговата личност, и тоа преку национални
напори и меѓународна соработка и вонапори и меѓународна соработка и во
согласност со поредокот и потенцијалитесогласност со поредокот и потенцијалите
на секоја држава.на секоја држава.

26. Член 23Член 23
 1. Секој има право на работа, слободен избор на работно1. Секој има право на работа, слободен избор на работно
место, праведни и поволни услови за работа и заштита одместо, праведни и поволни услови за работа и заштита од
невработеност.невработеност.
 2. Секој, без каква и да е дискриминација, има право на2. Секој, без каква и да е дискриминација, има право на
еднаква плата за иста работа.еднаква плата за иста работа.
 3. Секој кој работи има право на праведен и соодветен3. Секој кој работи има право на праведен и соодветен
надоместок што нему и на неговото семејство ќе имнадоместок што нему и на неговото семејство ќе им
обезбеди достоинствен живот, а кој надоместок ќе бидеобезбеди достоинствен живот, а кој надоместок ќе биде
надополнет, до колку е неопходно, со други средства нанадополнет, до колку е неопходно, со други средства на
социјална заштита.социјална заштита.
 4. Секој има право да основа и да се зачленува во4. Секој има право да основа и да се зачленува во
синдикати заради заштита на неговите интереси.синдикати заради заштита на неговите интереси.

27. Член 24Член 24
 Секој има право на одмор и слободноСекој има право на одмор и слободно
време, вклучувајќи ги тука и разумнотовреме, вклучувајќи ги тука и разумното
ограничување на работното време иограничување на работното време и
правото на повремен платен одмор.правото на повремен платен одмор.

28. Член 25Член 25
 1. Секој има право на животен стандард што нему и на1. Секој има право на животен стандард што нему и на
неговото семејство ќе им обезбеди здравје и добробит,неговото семејство ќе им обезбеди здравје и добробит,
вклучувајќи храна, облека, живеалиште и медицинскавклучувајќи храна, облека, живеалиште и медицинска
грижа и неопходни социјални услуги, и право нагрижа и неопходни социјални услуги, и право на
осигурување во случај на невработеност, болест,осигурување во случај на невработеност, болест,
инвалидност, вдовство, старост или во друг случај наинвалидност, вдовство, старост или во друг случај на
недостаточни средства за живот поради околности што сенедостаточни средства за живот поради околности што се
надвор од неговата контрола.надвор од неговата контрола.
 2. На мајките и на децата им припаѓаат посебна грижа и2. На мајките и на децата им припаѓаат посебна грижа и
помош. Сите деца, без оглед на тоа дали се вонбрачни илипомош. Сите деца, без оглед на тоа дали се вонбрачни или
не, ќе ја уживаат истата социјална заштита.не, ќе ја уживаат истата социјална заштита.

29. Член 26Член 26
 1. Секој има право на образование. Образованието ќе биде1. Секој има право на образование. Образованието ќе биде
бесплатно, барем на ниво на основно образование.бесплатно, барем на ниво на основно образование.
Основното образование ќе биде задолжително. ТехничкотоОсновното образование ќе биде задолжително. Техничкото
и стручното образование ќе бидат општо достапни, аи стручното образование ќе бидат општо достапни, а
пристапот кон високото образование ќе биде достапно запристапот кон високото образование ќе биде достапно за
сите врз основа на заслужените оценки.сите врз основа на заслужените оценки.
 2. Образованието ќе биде насочено кон целосниот развој на2. Образованието ќе биде насочено кон целосниот развој на
човековата личнсот и кон зајакнување и почитување начовековата личнсот и кон зајакнување и почитување на
човековите права и основни слободи. Со него ќе сечовековите права и основни слободи. Со него ќе се
унапредува разбирањето, толеранцијата и пријателствотоунапредува разбирањето, толеранцијата и пријателството
меѓу сите народи, расни и религиозни групи и ќе семеѓу сите народи, расни и религиозни групи и ќе се
унапредуваат активностите на Обединетите нации заунапредуваат активностите на Обединетите нации за
одржување на мирот.одржување на мирот.
 3. Родителите имаат првенственото право да го изберат3. Родителите имаат првенственото право да го изберат
видот на образованието што ќе им биде дадено на нивнитевидот на образованието што ќе им биде дадено на нивните
деца.деца.

30. Член 27Член 27
 1. Секој има право слободно да учествува во1. Секој има право слободно да учествува во
културниот живот на заедницата, да ужива вокултурниот живот на заедницата, да ужива во
уметноста и да го споделува научниот напредок иуметноста и да го споделува научниот напредок и
неговите благодети.неговите благодети.
 2. Секој има право на заштита на моралните и2. Секој има право на заштита на моралните и
материјални интереси што произлегуваат од кое иматеријални интереси што произлегуваат од кое и
да е научно, литературно или уметничко дело, чијда е научно, литературно или уметничко дело, чиј
автор е тој.автор е тој.

31. Член 28Член 28
 Секој има право на општествен иСекој има право на општествен и
меѓународен поредок, во кои правата имеѓународен поредок, во кои правата и
слободите наведени во оваа Декларацијаслободите наведени во оваа Декларација
можат да бидат целосно реализирани.можат да бидат целосно реализирани.

32. Член 29Член 29
 1. Секој има должности кон заедницата во која единствено1. Секој има должности кон заедницата во која единствено
е возможен слободниот и целосен развој на неговатае возможен слободниот и целосен развој на неговата
личност.личност.
 2. При користењето на своите права и слободи, секој човек2. При користењето на своите права и слободи, секој човек
ќе подлежи само на такви ограничувања, какви што сеќе подлежи само на такви ограничувања, какви што се
определени со закон, со единствена цел да се осигураопределени со закон, со единствена цел да се осигура
должното признавање и почитување на правата идолжното признавање и почитување на правата и
слободите на другите и со цел да се задоволатслободите на другите и со цел да се задоволат
предметните барања во врска со моралот, јавниот ред ипредметните барања во врска со моралот, јавниот ред и
општата благостојба во едно демократско општество.општата благостојба во едно демократско општество.
 3. Овие права и слободи во ниту еден случај не можат да3. Овие права и слободи во ниту еден случај не можат да
бидат користени на начин што е спротивен на целите ибидат користени на начин што е спротивен на целите и
принципитепринципите

33. Член 30Член 30
 Ниедна одредба од оваа Декларација неНиедна одредба од оваа Декларација не
може да се толкува, како да и дава какво иможе да се толкува, како да и дава какво и
да е право на некоја држава, групација илида е право на некоја држава, групација или
поединец да дејствуваат или да сторат некојпоединец да дејствуваат или да сторат некој
акт со цел за рушење на правата илиакт со цел за рушење на правата или
слободите предвидени со оваа Декларација.слободите предвидени со оваа Декларација.

34. 10 Декемри-меѓународен ден на10 Декемри-меѓународен ден на
човековите правачовековите права