1. ՌԵԱԿՏԻՎ ՇԱՐԺԻՉԻ ՇԱՐԺԻՉ ՈՒԺՆ ՍՏԵՂԾՎՈՒՄ Է ԳԱԶԵՐԻ
ՄԻՋՈՑՈՎ, ՈՐՈՆՔ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ ԵՆ ՇԱՐԺԻՉԻ ԱՅՐՄԱՆ ԽՑՈՒՄ ԱՅՐՎՈՂ
ՎԱՌԵԼԻՔԻՑ և ՇԻԹՈՎ ԱՐՏԱՆԵՏՎՈՒՄ ԵՆ: ԳԱԶԵՐԻ ՀՈՍՔԻ ՀԱԿԱՌԱԿ
ՈՒՂՂՈՒԹՅԱՄԲ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ Է ԱՅՍՊԵՍ ԿՈՉՎԱԾ ՀԵՏՀՐՄԱՆ ՌԵԱԿՏԻՎ
ՈՒԺ, ՈՐԸ և ՇԱՐԺՄԱՆ ՄԵՋ Է ԴՆՈՒՄ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐԸ: ՊԻՆԴ ՎԱՌԵԼԱՆՅՈՒԹՈՎ
ԱՇԽԱՏՈՂ ՌԵԱԿՏԻՎ ՇԱՐԺԻՉՆԵՐԸ ԳՈՐԾՈՒՄ ԵՆ ԳՐԵԹԵ ՀԱԶԱՐ ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ
ՍՏԵՂԾՎԱԾ ՎԱՌՈԴԱՊԱՏԻՃՆԵՐԻ ՍԿԶԲՈՒՆՔՈՎ, ՈՐՈՆՔ ԴՐՎՈՒՄ ԷԻՆ
ՄԱՐՏԱԿԱՆ և ԱԶԴԱՆՇԱՆԱՅԻՆ ՀՐԹԻՌՆԵՐՈՒՄ: ԴՐԱՆՔ ԿԻՐԱՌՎՈՒՄ ԵՆ ՆԱև
ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ՄԱՐՏԱԿԱՆ ՀՐԹԻՌՆԵՐՈՒՄ, ՍԱԿԱՅՆ ՎԱՌՈԴԻ ԱՅԼ
ԲԱՂԱԴՐՈՒԹՅԱՄԲ:
ՌԵԱԿՏԻՎ
ՇԱՐԺԻՉ

2. Ռեակտիվ շարժիչում վառելիքը, խառնվելով
օդին, սեղմվում, այրվում և արտանետվում է սահուն ու անընդմեջ
ընթացքով։ Սա չունի աշխատանքը դանդաղեցնող՝ հետ ու առաջ
շարժվող մխոցներ։ Ռեակտիվ շարժիչի ամենապարզ տեսակի՝
տուրբոշարժիչի ողջ մեխանիկական աշխատանքը կատարվում է
ուղղակի, հետ մղվող տաք գազերը շարժիչը հրում են առաջ՝
ինչպես հրթիռում։ մարդատար ինքնաթիռների մեծ մասի
շարժիչը, առջևում ունի մեծ պտուտակ, որն օդ է փչում շարժիչի
արտաքին մասի շուրջը։ Այդ օդն աշխատեցնում է պտուտակն ու
առաջ մղում ինքնաթիռը՝ միաժամանակ պաշտպանելով
արտազատվող գազերի արագընթաց հոսանքից, ինչպես նաև
շարժիչի աշխատանքը դարձնում առավել արդյունավետ և
անաղմուկ։
Առաջին անգամ ռեակտիվ շարժիչը արտոնագրել է Ֆրենկ Ուիթլը:

3. ՀՐԹԻՌԱՅԻՆ ՇԱՐԺԻՉՆԵՐ
Հրթիռային շարժիչներին օդ հարկավոր չէ, քանի որ հրթիռում
թթվածնի պաշար կա, ուստի դրանք կարող են ուղեծիր դուրս
բերել տիեզերանավեր և աշխատել Տիեզերքում, որտեղ
թթվածին չկա: Որոշ տիեզերանավերում գործածվում է պինդ
վառելանյութ, մյուսները թռչում են հեղուկ ջրածնի և հեղուկ
թթվածնի շնորհիվ, որոնք այրման խցում միախառնվում են ու
բոցավառվում:

4. Առաջին շարժիչները ջրանիվն ու հողմաղացն էին, որոնք
օգտագործում էին ջրի և քամու էներգիան: Ջրանվի դեպքում
հոսող ջուրը հարվածում է թիերին և պտտում երկանքին
միացված թիանիվը: Արդյունքում` ջուրը սկսում է ցորեն աղալ:
Մարդիկ հարկադրեցին աշխատել նաև քամուն՝ բլուրների վրա
հողմաղացներ կանգնեցնելով:
Սակայն այդ շարժիչները մի խոշոր թերություն ունեին. շոգ
ամռանը գետը ծանծաղում էր, ջրանիվը կանգ էր առնում, իսկ
հանդարտ եղանակին անշարժանում էին հողմաղացի թևերը: