2. Телескопот е основниот астрономски инструмент. Тој
ни овозможува многу подобро да ги набљудуваме
слабите и ситни тела на небесната сфера отколку со
голо око. Најважниот дел на секој телескоп е
објективот. Тој ја создава сликата на небесните
објекти во својот фокус. Кога телескопот се користи
за фотографирање или пак за некои други врсти на
инструментални набљудувања, фокусот е местото
каде што се мести филмот на апаратот или пак
влезниот отвор на инструментот. За да ние можеме
да ја набљудуваме сликата на објектот која ни ја
дава објективот, позади објективот мора да се стави
окулар. Окуларот игра улога на зголемувач, имено
тој во исто време ја зголемува сликата и максимално
ја изострува.
3. Исто така Телескоп е добиен по грчките зборови tele-
далеку и skopein- гледа.Тој е еден од
најважните астрономски и оптички инструменти.
Телескопот собира и фокусира светлина т.е
електромагнетно зрачење и покажува зголемена слика на
многу оддалечени објекти. Со помош на оваа справа
можеме да видиме и снимиме слики на објекти кои се
премногу оддалечени, премали или со слаб сјај. Под
телескоп најчесто се подразбира оптички телескоп,но
постојат и телескопи кои собираат зрачење од некој друг
дел на спектарот од електро магнетното зрачење. Постојат
и радио телескопи,кои користат радио антена, а постојат
и телескопи за гама-зраци.
4. Првиот телескоп налик на денешниот го
конструирал Галилео Галилеј, на почетокот од
17-тиот век. Уште во 1610 година со него
направил и револуционерни откритија. Утврдил
дека на Месечината постојат планини и им ја
мерел нивната височина. Воочил и колку време
му треба на Сонцето да се заврти околу својата
оска. Ги пронашол и четирите најголеми
сателити на Јупитер и прв го видел Млечниот
Пат како мноштво од ѕвезди.
5. ПОДЕЛБА НА ТЕЛЕСКОПИТЕ
Според типот на објективот телескопите се
делат на три вида:
Рефрактори:
Рефлектори и
Мешовити (катадиоптрички)
8. РЕФАКТОР
Рефрактор е телескоп кој што како објектив
користи една или повеќе леќи. Со нивно
комбинирање, со растурни и собирни, се
настојува да се намали аберацијата. За прв пат
телескопот бил употребен од Галилео Галилеј во
1610 година и тоа било рефрактор.
9. РЕФЛЕКТОРИ
Со цел да се добие поголемо зголемување, во
тоа време астрономите граделе телескопи со
подолги цевки за да може да имаат поголеми
фокусни далечини. И се до Њутн подобрувањето
кај телескопите се гледало само кај нивната
должина. Њутн за прв пат ставил сферно
огледало како објектив наместо леќа. Овие
телескопи се викаат рефлектори.
10. РЕФЛЕКТОРИ
Првите рефлектори биле со метални огледала. Но корозирањето на
сферната површина создавало многу проблеми. Подоцна со
усовршувањето на производството на стакла металот бил заменет со
стакло. Пронаоѓањето на техниката за посребрување на стаклото и за
неговото брусење до сферна, параболична или елиптична површина
довело до тоа телескопите да се усовршат до сегашната генерација на
рефлектори со алуминизирани огледала. Рефлекторите користат и
секундарно огледало. Кај обичниот Њутнов рефлектор тоа се става
малку пред фокусот, за да може светлосните зраци да ги изведе под
прав агол, надвор од цевката и да ги внесе во окуларниот дел. Кај
Грегориевиот рефлектор во средината на сферното огледалло има отвор
низ кој минуваат рефлектираните зраци од исто такво конкавно огледало
(најчесто сфера или елипсоид), што се наоѓа на оптичката оска на
објективот, но подалеку од неговиот фокус. Касегреновиот рефлектор пак
е сличен на Грегориевиот, но секундарното огледало (конвексно) лежи
пред фокусот на објективот. Овие два телескопа се телеобјективски
системи, па затоа можат да имаат и мала должина, а големо фокусно
растојание, што не е случај кај Галилеевиот рефрактор и кај Њутновиот
рефлектор.
Мешаните или катадиоптрички телескопи имаат објективи кои се
составени со комбинација на леќи и огледала. Конструкционата
предност кај овие телескопи е што лесно се постигнува промена во
фокусното растојание.
11. ОВА СЕ ОСНОВНИТЕ ВИДОВИ ОПТИЧКИ ТЕЛЕСКОПИ СО ОСНА СИМЕТРИЈА.
НА НИВ СЕ ДОДАВААТ ФИЛТРИ, КОРЕКТОРИ НА ПОЛЕТО, ПРИЗМИ ИЛИ
РЕШЕТКИ, КАМЕРИ И НИЗА ДРУГИ ДОПОЛНИТЕЛНИ УРЕДИ И НА ТОЈ НАЧИН
СЕ ДОБИВААТ ГОЛЕМ БРОЈ РАЗЛИЧНИ КОМБИНАЦИИ НА НАБЉУДУВАЧКИ
ПРИБОР.ТАКА ИМА ТЕЛЕСКОПИ КОРНОГРАФИ КОЈ СЛУЖАТ ЗА
НАБЉУДУВАЊЕ НА СОНЧЕВАТА КОРОНА, СПЕКТРОХЕЛИОГРАФИ - ЗА
ФОТОГРАФИРАЊЕ НА СОНЦЕТО ВО ОПРЕДЕЛЕНА БРАНОВА
ДОЛЖИНА, МАГНЕТОГРАФИ - ГО СНИМА МАГНЕТНОТО ПОЛЕ НА
СОНЦЕТО, КУДЕ-ТЕЛЕСКОП И.Т.Н.
12. ОСНОВНИ КАРАКТЕРИСТИКИ НА ТЕЛЕСКОПИТЕ
Функцијата на објективот е двострана: да собира
што е можно повеќе светлина и да овозможи
набљудување на објектот под што е можно
поголем агол.
Што повеќе се собира светлина тоа значи дека
може да се набљудуваат послаби тела, според
тоа јасно е дека колку е поголем објективот
толку е подобар од причина што има поголема
површина.
13. ИСТОРИЈА НА ТЕЛЕСКОПИТЕ
Најраните регистрирани работи телескопи беа refracting телескопи кои
се појавија во Холандија во 1608. Нивниот развој се припишува на три
лица:. Ханс Lippershey и Захарија Јансен, кои беа спектакл на одлуки во
Middelburg, и Јаков Metius на Алкмар Галилео голема мера се подобрила
по овие дизајни на следната година.Идејата дека целта, или светло-
собирање елемент, може да биде огледало наместо леќа беше под
истрага наскоро по откривањето на refracting телескоп. потенцијалните
предности за користење на параболични огледала за намалување на
сферични аберација и не хроматските аберација-доведе до многу
предложените дизајни и неколку обиди да се изгради како одраз
телескопи.Во 1668, Исак Њутн го изгради првиот практичен одраз
телескоп, на дизајн кој сега го носи неговото име, Њутн
рефлектор.Откривањето на achromatic леќа во 1733 година делумно
исправено боја аберации присутни во едноставна леќа и овозможи
изградба на пократки, пофункционална refracting телескопи. Максимална
физичка големина рок за refracting телескопи е околу 1 метар (40
инчи), диктираат дека огромното мнозинство на големи оптички
телескопи истражување изградени од крајот на 20 век се
рефлектори. Најголемата одраз телескопи во моментов имаат цели
поголеми од 10 метри (33 стапки).
20-тиот век, исто така, видов развојот на телескопи кои работеле во
широк спектар на бранови должини од радио гама-зраци. Првата цел
вграден радио телескоп отиде во употреба во 1937 година. Од
тогаш, огромна различни комплексни астрономски инструменти се
развиени.
14. МОНТАЖА И ПОСТАВУВАЊЕ НА ТЕЛЕСКОПИТЕ
Поставувањето на телескопот има големо значење, бидејќи кога тој
зголемува, не ја зголемува само сликата што сакаме да ја видиме, туку
ги зголемува и сите пречки. Значи телескопот мора да биде стабилен за
време на набљудувањето, но и лесен за ракување, што значи, добро
избалансиран. Телескопот исто така мора да поседува и можност за
набљудување на сите точки од небото, што се над хоризонтот. Тој мора
да биде поставен на масивна основа, со тежиште на пресекот на две
меѓусебно нормални осовини, околу кои ќе може слободно да ротира.
Од гледна точка на координатните системи, кои се користат во
астрономијата, при монтажата треба да се примени или хоризонтскиот
или небесниот екваторијален небесен систем.
Првиот поретко се користи иако е полесен за монтирање. Кај оваа
монтажа едната оска е поставена паралелно на вертикалата (ги
поврзува зенитот и надирот) , а другата е паралелна на небесниот
хоризонт и е нормална на првата. Оваа монтажа уште се вика
и азимутска монтажа.
Втората т.н. екваторијална монтажа, има повеќе варијанти. За
помалите телескопи се препорачува т.н. германска монтажа. На
вертикален столб - носач се поставува едната оска, паралелна
на светската оска (продолжение на Земјината оска на небото). Тоа
е часовна осовина, а другата, деклинациска осовина, е поставена под
нормален агол на часовната, односно нормално на небесниот екватор.
15. Заради можност за манипулирање, тубусот на телескопот треба да биде
покрај носечкиот столб. На спротивната страна се става противтег, со кој
тежиштето на системот се враќа на носечкиот столб. Англиската
монтажа повеќе одговара за поголемите телескопи, рефлектори. Оската што
е паралелна со светската оска ја носат два столба, што се наоѓаат на
меридијанската рамнина. Америиканската или виљушкаста монтажа е
всушност варијација на Англиската, и е погодна за големи
телескопи, рефлектори. Телескопот е прицврстен на тој начин што едната
оска, околу која што ротира телескопот, ја носи потковица чија оска е
паралелна со светската оска.
Кога се поставува телескопот за набљудување прво што треба да се направи
е тој да се усевери. Усеверувањето е една од најважните работи при
поставувањето на телескопот. Тоа претставува насочување на оската која
врти околу светската оска кон северниот небесен пол, односно кон ѕвездата
северницата. Ова насочување мора да биде многу прецизно изведено (што е
и доста тешко да се изведе). После тоа за да се прати (привидното) ротирање
на небесната сфера доволно ќе биде да се врти само едната оска
(паралелната на светската оска). За подобро усеверување кај некои
телескопи на самата оска е вграден мал дурбин низ кој ја центрираме
северницата. Кај поновите телескопи има и мало моторче кое го врти
телескопот синхроно со небото така да ние не мора воопшто да го
придвижуваме телескопот. Откако еднаш ќе го нацентрираме на некој
објект, тој цело време ќе покажува на него.
Многу голема пречка за телескопите тука на Земјата е атмосферата. Имено
таа спречува многу од светлината на небесните тела да стигне до самиот
објектив на телескопот. За да се оттргне и оваа пречка на 24.04.1990 со
помош на всленскиот брод Дискавери е лансиран и најголемиот вселенски
телескоп Хабл (Hubble Space Telescope, HST). Тој е рефлектор со огледало од
2,4 метри (94,5 инчи). Долг е 15,9 м. а има пречник од 4,2 метри. Има снимено
многу убави и вредни слики кои што помогнале во разрешувањето на многу
мистерии во вселената.
17. Ученици од I-1(гимназиско
образование) :
Ангелевски Филип
Пупунчевски Дарко
Василевски Христијан
Најдовска Елена
Ментор:
Професор по физика:
Проф.Благојче
