3. 04
numer
grudzień
Gazeta Uliczna po raz kolejny wyszła na ulice mia-
2005
sta, ulice pokryte śniegiem, czasem oblodzone,
gdzieniegdzie przystrojone migającymi lampka-
4-5 EKONOMIA SPOŁECZNA –
NOWE WYZWANIA
22
mi świątecznymi. Zapanował nastrój świąt Bożego Sprzedawcy Gazety Ulicznej
Narodzenia i mroźnej zimy. Odbija się on na twa- KAZIK
Wędrowni architekci
rzach przechodniów, zza szyb sklepowych wystaw,
spomiędzy ośnieżonych gałęzi, a także na stronach 6-9 23
Gazety Ulicznej. Ten zimowy numer nawiązuje do Wywiad z Eleni Rośnie osiedle Darzybór
ekonomii społecznej a jednocześnie mówi o prze- „Pięknie żyć”
baczeniu (wywiad z Eleni, rozmowa z sędzinami) 24-25
i opisuje organizacje (Innowatorów społecznych 10-11 Biała z masywu centralnego
Ashoka, Pogotowie Społeczne, szkockie, belgijskie i
włoskie spółdzielnie socjalne).
polemika! polemika! polemika! polemika!
Nieletni
26-28
Mamy nadzieję, że opublikowane artykuły będą dla Czego możemy nauczyć się
Państwa satysfakcjonujące i staną się źródłem roz-
12-13 od naszych zachodnich partnerów?
woju idei ekonomii społecznej.
Zapraszając do lektury, życzymy z okazji świąt Boże-
Jacy będziemy? 29
List GABRIELA GARCIA MARQUEZA WAŻNE PUNKTY WIDZENIA
go Narodzenia doświadczenia pokoju i miłości, a w Myśli polityka
Nowym Roku wielu pozytywnych przemian.
Redakcja Gazety Ulicznej 14-15 30-31
FOTO imieniny ulicy TEGO JESZCZE NIE BYŁO
W następnym numerze m.in.: Widziane oczami św. Marcina O tym, jak Juan Infante z Peru
zaprzyjaźnił się z członkami
> Partnerzy w EQUALU – 16-18 wspólnoty Barka
z cyklu organizacje obywatelskie Organizacje obywatelskie
Początek drogi
32
> Spółdzielcy – sylwetki osób, opinie... opinie... opinie...
które założyły spółdzielnię socjalną
> Wyniki badania opinii publicznej
19 Jednomandatowe
Okręgi Wyborcze (JOW)
na temat „Gazety Ulicznej”
Ważne wydarzenia
34-35
> O współpracy przedsiębiorstw 20-21 GALERIA
Kartki świąteczne
społecznych z sektorem komercyjnym Nasza twórczość
> Tomasz Morus – Paweł Kuszczyński, Lech Bór, 36-37
patron polityków i rządzących Kazimierz Rafalik Listy do redakcji
Redaktor naczelna: Reklama: Przemysław Sołenczew + 48 505 560 867
Barbara Sadowska + 48 505 833 302 reklama@gazetauliczna.pl
barbara.sadowska@barka.org.pl Skład: Daniel Majchrzak
Redakcja: Dagmara Walczyk, Ewa Sadowska, Leszek Bór, Druk: Graphus Pach
Maria Sadowska, Gina Leśniak, Henryk Gutowski Wydawca: Fundacja Pomocy Wzajemnej BARKA
redakcja@gazetauliczna.pl; guredakcja@wp.pl ul. Św. Wincentego 6/9 Poznań, www.barka.org.pl
Fotografie: Brygida Jałowa, Jadzia Sadowska Kontakt z Redakcją: 61 872 02 86, redakcja@gazetauliczna.pl
Szef dystrybucji: Krystyna Mieszkowicz-Adamowicz Kontakt z Fundacją: 61 872 02 86
Szef sprzedawców: Mirek Zaczyński barka@barka.org.pl
Publikacja dofinansowana przez Komisję Europejską
w ramach Wspólnotowego Programu Działań Wydanie gazety
Zwalczania Wykluczenia Społecznego w latach 2002-2006. było możliwe
Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treść publikacji. dzięki wsparciu:
3
4. Sprzedawcy
Gazety Ulicznej
KAZIMIERZ NAPIERALSKI JEST JEDNYM Z NAJLEPSZYCH
SPRZEDAWCÓW GAZETY ULICZNEJ. OD NIEMAL
ROKU MOŻNA GO SPOTKAĆ NA ULICACH POZNANIA,
PRZEMIERZAJĄCEGO CODZIENNIE KILOMETRY.
Od jak dawna sprzedajesz mowałem się sceną, dekoracjami, ka. Przez 10 lat tułałem się po całej
Gazetę Uliczną? oświetleniem. Praca mnie podbudo- Polsce, mieszkając w kilku różnych
wywała, więc kiedy dowiedziałem domach. Nie potrafiłem sobie wy-
Od 31 III 2005 r. Przyszedłem do się, że jest możliwość dorobienia tłumaczyć, dlaczego tam byłem. To
Barki 27 III, w drugi dzień świąt statystowaniem, nie wahałem się. był dla mnie, jako dziecka wielki
Wielkanocnych. To był mój pierw- To był akurat rok Verdiego, więc szok, nie rozumiałem jak ktoś mógł
szy obiad tutaj, po prostu nie miałem brałem udział we wszystkich jego mną dysponować. Dom Dziecka
wyjścia. Pracodawca nie wypłacił mi operach. Nie było łatwo. Musiałem to trudne środowisko…Młodzi bili
wtedy pieniędzy na czas. Nie starczy- brać udział w warsztatach opero- się, pili, brali narkotyki. Ale wy-
ło na rachunki, miałem zaległości, a wych i często pracować do późnego chowawczyni musiała się starać.
do tego nadeszły święta i nie miałem wieczora, a do tego nawet w każdy Ona też zadecydowała o moim wy-
żadnych perspektyw na święta. Sko- wolny dzień. Przez te sześć lat pracy kształceniu.
ro nie miałem, co jeść, a wiedziałem, w teatrze byłem całkowicie pochło-
dokąd mogę iść, zdecydowałem, że nięty. Swoje życie prywatne musia- Jak wygląda twoja sprzedaż,
pójdę. Tego dnia, po obiedzie Basia łem w dużym stopniu porzucić. gdzie sprzedajesz?
Sadowska poruszyła temat Gaze- Zawsze pracowałem, starałem
ty Ulicznej. Trwał nabór nowych się robić dobrze to, czego się pod- Pracuję już od ośmiu miesięcy z
sprzedawców, więc dostałem jeden jąłem. Niestety miałem pecha. Za- dobrym efektem. Wynegocjowałem
numer do przeczytania. Przeczyta- wsze zarabiałem mniej. To przez umowy z marketami „Piotr i Pa-
łem, potem rozmawialiśmy i zaczą- niskie wykształcenie. Skończyłem weł”, które pozwoliły mi na sprze-
łem sprzedawać. Wziąłem pierwszą jedynie szkołę zawodową o profilu dawanie tam gazet. Przez cztery
dziesiątkę gazet w komis, jak każdy. stolarskim. miesiące sprzedawałem w trzech
Ale miałem duże zaległości w opła- lokalizacjach sklepu.
tach, elektrownia naciskała, więc po- Dlaczego wybrałeś Teraz sprzedaję na Starym Rynku
stanowiłem sprzedawać codziennie zawód stolarza? i na 23 Lutego, w pobliżu sklepu.
coraz więcej. Nie oszczędzałem się, Niedaleko są parkomaty, a przy
i w ten sposób zacząłem zarabiać. To nie był mój wybór. Moi ro- nich zawsze ktoś stoi, mam wtedy
dzice rozwiedli się. Ojciec nie pra- czas, żeby wytłumaczyć idee gaze-
Czym zajmowałeś się cował. On po prostu nie dorósł do ty. Wiadomo, dwie osoby nie kupią,
przedtem? roli pracownika, a co dopiero ojca. ale trzecia kupi.
A ponieważ państwo było wtedy Czasem jakaś pani wychodzi ze
Pracowałem w operze przy obsłu- opiekuńcze, wraz z całą piątką ro- sklepu, pyta: a co to? To dobrze, że
dze widowisk artystycznych. Zaj- dzeństwa, trafiłem do domu dziec- ludzi to interesuje.
4
5. Cieszy mnie też, że dużo mło- Mieszkasz sam czy z rodziną? A wieczorem?
dych chce kupować gazety. Stu-
denci wiele rozumieją, wiedzą, Mieszkam sam. Mam dorosłego Jestem bardzo zmęczony, zmar-
co to jest i interesują się tym. Są syna, któremu znalazłem pracę. znięty. Muszę się wyciszyć z ulicz-
młodzi, mają wrażliwe dusze. Do- Wolę mu pomagać w ten sposób. nego hałasu, z rozmów, które były.
brze to rozumiem; młodość – trze- Nie mam takich zarobków, żeby Staram się, aby dały mi one możli-
ba coś zrobić, zaistnieć. Ale miło móc wspierać jego i jego matkę wość rozwoju. A potem przechodzę
mi, gdy chłopak i dziewczyna idą finansowo. Nie byłoby dobrze ani do działania, jak to w domu, trzeba
razem, a np. ona rozumie, kupuje im, ani mnie. zrobić pranie, pozmywać, odkurzyć.
gazetę, a potem widzę jak jemu
tłumaczy. O czym myślisz rankiem? Masz jakieś hasło na życie?
Jeśli człowiek jest podkopany, to
taki serdeczny kontakt z ludźmi go Obmyślam strategie całego nad- Spełnić każdy dzień, nie przespać,
podbudowuje. Jeśli porozmawiam chodzącego dnia. Punkt po punkcie być aktywnym, a przy tym zacho-
z paroma osobami, to widzę swo- myślę o tym, co muszę zrobić. Ale wać pogodę ducha, nawet, jeśli coś
je problemy inaczej. Traktuję ludzi ogarniam też myślami cały miesiąc. mnie dotyka.
poważnie. Życie z dnia na dzień to zbyt płyt- Dziękuję za rozmowę.
kie myślenie. Rozmawiała Dagmara Walczyk
Czy to trudna praca?
Trudna i mozolna. Trzeba dużo
mówić, żeby ludzie mnie usłyszeli.
Do tego bardzo marznę, szczegól-
nie teraz. Jeśli stoję cztery godziny
na zimnie, to wiem, że trzeba się
rozgrzać, pójść zjeść zupę. W każ-
dym zakładzie pracy są przerwy,
tutaj też.
Jak ludzie reagują?
Bardzo różnie. Często mówią:
to mnie nie interesuje, za wysoka
cena…
Czasem ktoś obrzuci mnie obe-
lgą, ale chyba tylko po to, żeby po-
pisać się przed kolegami.
Generalnie ludzie są mili.
Czytasz całą gazetę zanim
zaczniesz sprzedawać?
Tak, muszę wiedzieć, co jest w
środku, jeśli ktoś zapyta. Czytam
wszystko, żeby później wiedzieć,
kogo czym zainteresować. Czasem
ktoś przychodzi i opowiada mi, jak
jakiś artykuł albo wiersz obszedł
cały blok. Podobnie artykuły o
ekonomii społecznej interesują nie
tylko bezrobotnych, ale też, tych,
którzy zdają sobie sprawę z tego,
że sami mogą się znaleźć w takiej
sytuacji, albo dostrzegają takie pro-
blemy dookoła siebie.
5
6. ARTYŚCI
„Pięknie żyć”
ZNANI
TYM RAZEM O ELENI, KTÓRA SPOTKAŁA SIĘ Z UCZESTNIKAMI PROGRAMÓW
EDUKACYJNYCH W SZKOLE BARKI
Dla bardzo wielu osób jest
pani nie tylko uwielbianą
piosenkarką, ale przede
wszystkim ukochaną osobą.
Często spotyka się pani z
młodzieżą, dziećmi, osobami
starszymi. Skąd tyle siły i tyle
chęci do tych, niełatwych
pewnie często spotkań?
Muszę zacząć od samego początku,
czyli od korzeni, od domu, rodziców.
Dlaczego od korzeni? Bo zawsze ży-
łam tymi pięknymi wartościami, któ-
re mi przekazali moi rodzice. Nigdy
nie narzekali mimo, że bardzo wiele
przeszli w swoim życiu. Opuścili
Grecję, swój dom, ponieważ była
wojna domowa, która spowodowała,
że ok. 14 000 Greków musiało ucie-
kać. Mieli w sobie bardzo dużo po-
kory. Ja urodziłam się już jako dzie-
siąta w rodzinie, byłam najmłodsza
i zawsze rozpieszczana. Dwójka z
mojego rodzeństwa jeszcze w Grecji
zmarła, a ośmioro żyje do tej pory
i ja ciągle jestem najmłodsza. Było potrafili podzielić się z innymi. to ogromna siła. Nie tylko czerpię
dziesięcioro dzieci do wykarmienia, Wzrastałam w takim duchu, przej- z nich satysfakcję, ale nabieram
mieszkaliśmy w dwupokojowym mowałam od nich wielką pokorę i też energii. Mogę wiele, wiele…te
mieszkaniu, razem z babcią, która patrzyłam jak potrafili przebaczyć, spotkania są niezwykle mobilizują-
się nami opiekowała. W 2 pokojach jeśli ktoś ich skrzywdził i zrozumieć ce, dają mnóstwo radości.
były same łóżka- spało 8 osób. I na- tego człowieka. W domu było dużo Nigdy nie odmawiam- zawsze
prawdę nie było nam źle, bo rodzice niematerialnego bogactwa – wie- przychodzę. Człowiek powinien
zaszczepiali nam radość. Pamiętam, dzieliśmy mianowicie, że możemy robić coś dla drugiego.
jak zabierali mnie, jako najmłodszą liczyć zarówno na nich, jak też na
na poczęstunek do znajomych. Byli siebie nawzajem. Na spotkaniach z młodymi
to zamożniejsi przyjaciele, których Kiedy, już w dorosłym życiu zo- często odczytuje pani
mieszkanie urządzone było w o wie- stałam piosenkarką, mogłam za- pamiętniki Afrodyty. Co jest
le bardziej wytworny sposób niż na- cząć dzielić się tym, czego miałam najistotniejszą nauką, jaką chce
sze. A ja, siadałam po takiej wizycie więcej. Mogłam pomagać duchowo pani przekazać?
na łóżku w pokoju i stwierdzałam z i finansowo. Pieniądze szczęścia
przekonaniem: ale u nas jest ładniej. nie dają, ale wiem, że każdemu są Zanim doszło do tragedii, stara-
Wspaniałe było to, że między potrzebne. łam się oczywiście rozmawiać z
nami powstała silna więź i fanta- Nie ma braku czasu – człowiek Afrodytką, ale młodzi ludzie czę-
styczna miłość rodzeństwa. A rodzi- musi być dla innych. Te spotka- sto myślą, że wiedzą wszystko
ce pomagali innym. Tym, co mieli, nia, na które jestem zapraszana, najlepiej. Nie mówią wszystkiego,
6
7. Ale to nie Bóg jest niesprawie-
dliwy. To człowiek zawinił. To my,
ludzie jesteśmy niesprawiedliwi.
Wtedy starałam się przeprowadzić
ocenę własnego postępowania. To
znaczy starałam się znaleźć błąd,
który myśmy popełnili przy wycho-
waniu, co przeoczyliśmy, my doro-
śli. Zarówno rodzina tego chłopaka,
jak i nasza. Dlaczego doszło do tej
tragedii? Zaczęłam szukać przy-
czyny, dlaczego to uczucie, którym
byli obdarzeni nie było dobre.
Rodzina Eleni: rodzice i ośmioro rodzeństwa; Eleni, najmłodsza na kolanach matki I tak jak powiedziałam, zaczę-
liśmy odbudowywać na tym fun-
ukrywają swoje problemy, które wiedliwy, dlaczego akurat mnie to damencie, który został. Nie ob-
dotyczą właśnie uczuć. Ona nie do dotknęło, dlaczego akurat Afrodyt- winialiśmy się z mężem nawza-
końca powiedziała mi, że się boi, że ka, przecież jestem dobrym czło- jem, dlatego nasze małżeństwo
ta miłość jest zaborcza i niedobra. wiekiem… przetrwało.
Stało się najgorsze.
Eleni ze swoim przyjacielem z dzieciństwa - Sokratesem
Afrodytka pozostawiła swoje zapi-
ski dotyczące tej znajomości. Pisała,
że wolność to nie znaczy robić to, co
się chce, ale przede wszystkim roz-
wijać się bez żadnych ograniczeń.
Afrodyta pisała do swoich rówie-
śników. Podzieliła się swoimi prze-
życiami z młodzieżą. Mówi, żeby
prowadzili z rodzicami prawdziwy
dialog. Młodzi często mówią na ta-
kich spotkaniach, że rodzice są za-
jęci. Tak, ale i oni muszą wymagać
od siebie więcej i dać swoim rodzi-
com czas na rozwiązanie proble-
mów. Relacja dziecko –rodzic nie
może zostać zachwiana, nie może
zginąć w dzisiejszym świecie,
gdzie bardzo łatwo doprowadzić do
takiej tragedii.
Jaka wyglądała droga do
przebaczenia?
W momencie, kiedy wkroczyłam
w dorosłość, przeniosłam wartości
domu rodzinnego do swojego mał-
żeństwa, do swojego życia. Kiedy
dotknęła nas tragedia, kiedy stra-
ciliśmy naszą córkę, kiedy została
zamordowana przez swojego ko-
legę, to...Tak, zawalił nam się cały
świat, wszystko runęło. Ale został
ten fundament, na którym można
było odbudowywać. Nie straciłam
wiary. Mogłabym powiedzieć: jak
wierzyć w Boga? On jest niespra-
7
8. niszczą. Natomiast, jeżeli przebaczy- rodziny wielodzietne, więc miałam
my, to czujemy się bardziej wolni. z kim się bawić. Używaliśmy wy-
Trzeba dziś mówić młodym, żeby obraźni, sami sobie tworzyliśmy
uczyli się być dobrymi psycholo- zabawki, bawiliśmy się w sklepy z
gami. Żeby nauczyli się rozróżniać towarami z piasku, w podchody z
zło, jego granice. Nie jest to łatwe. kryjówkami w życie, organizowa-
Często nam, dorosłym się nie uda- liśmy festiwale. Każdy coś wymy-
je, a co dopiero dzieciakom. Bo ślał. Mieszkaliśmy w Bielawie, na
to jest bardzo delikatna granica. Dolnym Śląsku. Wokół były góry,
Często musimy przechodzić przez więc organizowaliśmy też wyciecz-
różne sprawdziany osobowości w ki. W dodatku wszędzie panowała
różnych sytuacjach. wiejska atmosfera. Na podwórku
Afrodyta ostrzega przed różnymi biegały kurki, i jedna świnka, a ja
znajomościami. Choć miała 17 lat, nadawałam im imiona. Gdy któraś
to bardzo dojrzale ocenia to niepra- lądowała w rosole, ja płakałam a
widłowe, zaborcze uczucie. Ale już nie jadłam…
było za późno… Dziś dzieci wiele z tego straciły.
Oczywiście, każdy powie, że wszyst-
Czy człowiek jest ko idzie na przód. Ale mamy teraz
odpowiedzialny za innych? telewizję kosztem rozmów, śmiechu.
Drogie zabawki i ubrania kosztem
Oczywiście. Jeśli w moim oto- całodniowej pracy rodziców.
17-letnia Afrodyta, córka Eleni czeniu są różne problemy, to trzeba Pamiętam jak długo pracowałam
nad nimi pracować, załagodzić je. nad Afrodytą. Chciałam, żeby nie
Wielu nie rozumie mojej postawy. Czasem wystarczy zwrócić uwagę, wyróżniała się spośród innych dzie-
Ale przecież skoro mówimy, że wie- podjąć jakąś próbę, zrobić krok w ci swoim ubiorem, tylko dlatego, że
rzymy, to jak można nie wybaczyć. kierunku tych osób. Często w śro- jej mama jest piosenkarką. Ubierała
Ktoś mi mówił, że nie kochałam dowisku obok nas dzieją się praw- się skromnie i nie miała o to pre-
córki, skoro umiałam przebaczyć dziwe dramaty. Choć nasza pomoc tensji. Przed wyjazdem do Grecji,
Piotrowi, który dokonał tego czynu. może być odrzucona, to musimy, gdzie w porównaniu do ówczesnej
Przebaczenie jest bardzo trudną mi- chociaż próbować. Jeśli się stara- Polski, wszystko było kolorowe,
łością, ale nie można bez tego funk- liśmy to spełniliśmy swój obowią- nowe i śliczne Afrodyta była nasta-
cjonować. Przebaczyłam, doszło od zek. Warto zbliżyć się do obcej bie- wiona na to, że nie wszystko trzeba
rozmowy z Piotrem, ponieważ uwa- dy, problemu… będzie kupić. To od rodziców zale-
żałam, że ta rozmowa była potrzeb- Afrodytka sygnalizowała, że kie- ży, jak duże będą wymagania ich
na jemu i mnie. Myślę, że każdy dyś żywa nie wyjdzie ze szkoły, ale dzieci.
człowiek zasługuje na szansę, na- jej koleżanki i koledzy nie potrak-
wet jeśli zrobił coś takiego. Zawsze towali tego poważnie. Teraz, kiedy W jednej ze swoich piosenek
powtarzam i będę powtarzać, że ta spotykam się z młodzieżą, mówię śpiewa pani: „Troszeczkę
tragedia nie dotyczy tylko naszej im, że kiedy ktoś z nich sygnalizuje ziemi, troszeczkę słońca, tyle
rodziny, ale że jest też tragedią ro- coś takiego, kiedy padają takie sło- wystarczy, by pięknie żyć”. Co
dziny tego, który to zrobił. wa, że się czegoś boi, że się kogoś dla pani znaczy: Pięknie żyć?
Negatywne emocje, które są w boi, że nie wyjdzie ze szkoły żywy,
człowieku niszczą jego duszę, ale to trzeba do takiej osoby dotrzeć. To znaczy być dobrym. Widzieć
też wszystko, co go otacza, czyli ro- Trzeba zapytać, co się dzieje, jaki drugiego, robić coś dla niego. Czy-
dzinę, przyjaciół. Człowiek zatrzy- jest problem, trzeba wykazać od- nić to, co jest teraz najważniejszym.
muje się wtedy w miejscu. Powoli powiedzialność, nie -obojętność. I Kiedy miewam problemy, ni-
umiera, umiera jego osobowość. Ja staram się młodym ludziom prze- czego nie robię, jestem zmęczona,
nie zapomniałam, ale dzięki temu, kazać, to, że muszą reagować, bo muszę siebie wtedy upominać. Mó-
że przebaczyłam mogę normalnie można uratować komuś życie. wię: Helcia, bierz się do roboty i do
funkcjonować, śmiać się, śpiewać, przodu! Myślę, że to jest jakaś me-
po prostu żyć… Jakie były pani ulubione zabawy toda, żeby siebie stawiać w pionie.
Przebaczenie nie jest łatwe. My w dzieciństwie? Bo rozczulanie się nad sobą nic nie
często nie potrafimy przebaczyć ma- daje, tylko jeszcze bardziej pogrąża
łych przewinień. Przechowujemy we- Przede wszystkim zabawy po- Szkoda czasu. Czuję, że cos jest
wnętrzną złość i nienawiść, które nas dwórkowe. Wszędzie dookoła były nie taki, jeśli nic nie robię.
8
9. Być lepszym to znaczy właśnie nie jest smutna, ale refleksyjna, Czyli my. My tworzymy ten dobry
pięknie żyć. przy której należy się chwilecz- świat, my ludzie, mimo wszystko…
kę zatrzymać. Kierowałam ją do
Kto jest autorem pani utworów? osób, które przeżywały podobną Polska czy Grecja
tragedię, które miały za sobą ja- jest pani ojczyzną?
Leszek Konopiński – od 30 lat pi- kieś problemy. Otrzymałam za nią
sze dla mnie teksty. On zna dobrze wiele listów i wiele ludzi dzięko- Mam dwie ojczyzny – Grecję i
moją osobowość. Wie, że są teksty, wało mi za nią. To jest dla mnie Polskę, ale Polska jest mi bliższa,
których nie zaśpiewałabym, bo do najważniejsze, że ona spełniała bo tuż żyję, żyję tutejszymi proble-
mnie nie pasują. I wie, o czym tak swoje zadanie. Ale też wyśpiewa- mami. Do Grecji jeżdżę na urlop. A
naprawdę chce śpiewać. Czyli po- łam w niej swój ból, swoje cier- w tym czasie nie jestem w stanie na-
wstawały teksty bardzo życiowe, pienie. Czy się zmienił repertuar? uczyć się codzienności tego kraju.
czyli takie, które opowiadają o moim Nie, ponieważ wróciłam do tych Nie znam go tak dobrze jak Polski.
życiu. Często śpiewam też o proble- starych piosenek, które śpiewałam
mach ludzi, których spotykam. przedtem: „Po słonecznej stronie Czy jest coś co łączy
Kostas i moi muzycy, którzy ze życia”, „Miłość jak wino uderza polską i grecką kulturę?
mną współpracują, komponują do głów”, czy „Na miłość nie ma
muzykę. Zawsze stawialiśmy na rady”. To utwory, z których nie Różnic jest niewiele. Wspólna
melodyjność naszych piosenek. To mogę zrezygnować. Nadal jest jest spontaniczność, gościnność.
jest to, co kochają Grecy. Nigdy nie wiele optymizmu w moich pio- Znane mi są liczne przyjaźnie pol-
uległam modzie. Jestem wciąż tą senkach. Mam dużo nadziei, słoń- sko – greckie, co świadczy o dużym
samą Eleni sprzed lat. ca, greckiego słońca i myślę, że, zbliżeniu tych kultur.
prawdą jest, to co śpiewam:
Czy, kiedy zabrakło Afrodyty, „Dlatego śpiewam, żeby przeżyć Boże Narodzenie w tym roku
zmienił się repertuar? kolejne lekcje w życia grze spędzi pani w Polsce
Dlatego śpiewam, żeby wierzyć, czy w Grecji?
Kiedy doszło do tragedii po- że nigdy nie jest aż tak źle,
wstała płyta „Nic miłości nie po- Dlatego śpiewam żeby miłość nie W Polsce, oczywiście. Będą pol-
kona” i „Moje credo”, przy której zatonęła w morzu dnia skie potrawy, polskie tradycje.
sięgnęłam do pieśni religijnych. Dlatego śpiewam, żeby wierzyć,
Płyta „Nic miłości nie pokona” że dobry świat to ty i ja.” Rozmawiała Dagmara Walczyk
9
10. polemika! polemika! polemika! polemika!
NIELETNI
BARBARA SADOWSKA ROZMAWIA Z BEATĄ
RYMKOWSKĄ, GENOWEFĄ PIETRASZEWSKĄ
– SĘDZIAMI SĄDU RODZINNEGO W POZNANIU
ORAZ Z KURATORAMI – IRENĄ SZOSTEK I MARIĄ
KOZŁOWSKĄ
B.S. Czy w Polsce na przestrze- dy niż spojrzeć prawdzie w oczy i krzywdzonej oraz wpływaniu na
ni ostatnich 15 lat zmieniał się sys- ponieść konsekwencje. Generalnie kształtowanie odpowiedzialnych
tem penitencjarny dla nieletnich? jesteśmy jeszcze za słabo uświado- postaw u nieletnich.
mieni jako społeczeństwo w zada- Czy wprowadzenie tej ustawy
S: Od 1982 roku obowiązuje ta niach wychowawczych w stosunku ma szansę zmienić polski system
sama Ustawa o Postępowaniu w do nieletnich. Istnieje ciągle wiara w penitencjarny dla nieletnich?
Sprawie Nieletnich, chociaż docho- restrykcyjny sposób postępowania.,
dzą do nas nowe tendencje z Unii co znalazło wyraz w obniżeniu wie- S: Oczywiście, że tak, tylko pro-
Europejskiej, m.in. proponujące ku odpowiedzialności za niektóre blem w tym, że jeżeli ustawa nie
odejście od wyłącznie restrykcyj- czyny przestępcze z 16 roku życia weszła w życie w tej kadencji Sej-
nego modelu penitencjarnego dla na 15. Oznacza to, że już od 15 roku mu, to w następnej już na pewno
nieletnich. Zaczęło się mówić o życia sprawa może przejść z wydzia- nie wejdzie. Znamy przecież wszy-
ośrodkach diagnostycznych, kon- łu rodzinnego do wydziału karnego. scy poglądy partii, które wygrały
sultacjach i mediacjach. Ale media- wybory. One są za wprowadzeniem
cje w większej skali w Polsce się B.S. Ostatnio pojawił się ciekawy kary śmierci i wzmożeniem re-
nie przyjęły. Napotyka się na trud- projekt ustawy kodeksu nieletnich. strykcji jako form przeciwdziałania
ności związane z ustaleniem kate- Wprowadza się tam zapisy, które przestępczości. Byłam ostatnio na
gorii czynów kwalifikowanych do mają na celu zobowiązanie osób szkoleniu, na którym porównywa-
mediacji. Poza tym trudność spra- nieletnich do brania odpowiedzial- no systemy penitencjarne dla nie-
wiało przekonywanie osób poszko- ności za swoje czyny, a więc mówi letnich w różnych krajach UE m.in.
dowanych, aby zechciały podejść się o naprawieniu wyrządzonej we Włoszech i Hiszpanii. Tam sto-
do mediacji jako ważnego czynnika szkody, wykonaniu określonych suje się więcej elementów wycho-
wychowawczego. Do mediacji ko- prac na rzecz pokrzywdzonego wawczych, które jednak wymagają
nieczne jest też przyznanie się do lub jego rodziny, przeproszenia więcej pracy i lepiej przygotowa-
winy i zadośćuczynienie przez oso- pokrzywdzonego, uczestniczenia nych zespołów. Niestety, nie zanosi
bę oskarżoną. W ostatnich latach te w zajęciach o charakterze wycho- się na to, że my pójdziemy w Pol-
osoby są od strony prawnej coraz wawczym lub terapeutycznym. sce w tym kierunku.
bardziej wyedukowane i do końca Mówi się też o mediacji jako waż-
„idą w zaparte”, nie chcąc przyznać nym czynniku wychowawczym, B.S. Jakie najczęściej kary stosu-
się do winy. Wspierają ich w tym umożliwiającym zadośćuczynienie je się w stosunku do nieletnich w
rodzice, którzy wolą zatrzeć śla- moralne i materialne osobie po- Polsce ?
10
11. S: Nieletni według polskich prze- B.S. Jakiego rodzaju przestęp- K: Nie wszystkie sprawy po-
pisów to osoby do 17 roku życia. stwa popełniane są przez nieletnich winny trafiać do sądu. Jeśli wo-
Najczęściej stosowaną karą jest najczęściej ? kół byliby wrażliwi i reagujący na
nadzór rodziców, nadzór kuratora, nieprawidłowości sąsiedzi, dobrze
zakład wychowawczy i poprawczy. S: To się zmienia na przestrzeni przygotowana szkoła, organizacje
Nawet jeżeli sędzia orzeka, aby ostatnich lat. Dawniej więcej było pozarządowe i ośrodki pomocy
stosować środki wychowawcze i włamań do piwnic, do samocho- społecznej to uniknęlibyśmy wie-
diagnozować poszczególne „przy- dów. Dzisiaj mamy do czynienia ze lu nieprawidłowości. Nie jest do-
padki” to trzeba powiedzieć, że nie
mamy wystarczających ilości narzę-
dzi do wykonawstwa orzeczeń są-
dów rodzinnych. Brakuje ośrodków
NIE WSZYSTKIE SPRAWY
diagnostycznych, placówek opie-
kuńczych, terapeutycznych oraz
POWINNY TRAFIAĆ DO
specjalistycznych np. z nauczaniem
specjalnym albo dla osób nadpobu- SĄDU. JEŚLI WOKÓŁ BYLIBY
dliwych. Zlikwidowano np. ośrodki
kuratorskie zastępując je świetlica- WRAŻLIWI I REAGUJĄCY NA
mi psychoterapeutycznymi, gdzie
nie zawsze trudne dziecko odpo- NIEPRAWIDŁOWOŚCI SĄSIEDZI,
wiednią opiekę znajduje.
Zdarza się, że na ośrodek terapeu- DOBRZE PRZYGOTOWANA
tyczny lub diagnostyczny czekamy
do półtora roku. W tym czasie osoba
nieletnia popada w kolejne tarapaty
SZKOŁA, ORGANIZACJE
i zmuszeni jesteśmy do stosowania
bardziej restrykcyjnych kar.
POZARZĄDOWE I OŚRODKI
K. Trzeba też dodać, że zarówno POMOCY SPOŁECZNEJ, TO
sędziowie jak i kuratorzy są obłoże-
ni dużą liczbą spraw np., sędzia na UNIKNĘLIBYŚMY WIELU
bieżąco kontroluje wykonawstwo
od 200-300 spraw, kurator w da- NIEPRAWIDŁOWOŚCI.
nym momencie ma do prowadzenia
ok. 140 spraw, w tym nadzory. To
powoduje, że często brakuje czasu wzrostem agresji wśród dziewcząt, brze, że szkoła chce się pozbyć
do właściwego spełnienia wszyst- rozbojami nieletnich w stosunku do niesfornego ucznia a ośrodek
kich zadań. innych młodych ludzi. Pojawiają pomocy społecznej pisze do sądu
się najczęściej kradzieże telefonów „proszę zabrać tej rodzinie dzie-
B.S. Jeśli mówimy o liczbach, komórkowych, rowerów, zastra- ci, bo ona nie jest w stanie ich
jak przedstawia się sytuacja w Po- szanie znęcanie się. Rodzice dłużej wykarmić”. Takie sprawy trafiają
znaniu jeśli chodzi o przestępczość pracują a dzieci spędzają czas na do sądu i dziecko żyje z „etykiet-
nieletnich ? ulicy albo w dużych supermar- ką” i złamaną psychiką. Przerzu-
ketach, które są miejscem wa- canie zadań socjalno-wychowaw-
K: W pierwszym półroczu br naj- garowania wielu młodych ludzi. czych na sąd w żaden sposób się
więcej przestępstw miało miejsce Trochę zamieszania wprowadza nie opłaca, również finansowo.
na Jeżycach. Na 800 spraw aż 351 też dwustopniowy system eduka- Koszt utrzymania 1 osoby przez
dotyczyło nieletnich. W dzielnicy cji. Zmiana szkoły z podstawo- miesiąc w placówce wychowaw-
Stare Miasto na 543 sprawy 258 wej na gimnazjum w przypadku czej czy poprawczaku wynosi ok.
dotyczyło nieletnich, a na Nowym uczniów, z którymi są problemy, 3000 zł. Naprawdę warto zainwe-
Mieście na 654 sprawy nieletnich nie pozwala kontynuować pracy stować w pomoc nieletnim. Wte-
dotyczyło194. rozpoczętej w podstawówce. Po- dy nie będziemy mieć dorosłego
Wśród tych spraw istnieją też ta- trzeba trochę czasu aby poznać przestępcy.
kie jak ograniczenie władzy rodzi- ucznia, jego środowisko i proble-
cielskiej, nadzór w sprawach uza- my, a tu – nowa szkoła i nowi na- Dziękuję za rozmowę.
leżnień itp. uczyciele.
11
12. ?
Jacy
będziemy??
GABRIEL GARCIA MARQUEZ, 74-LETNI, WYBITNY PISARZ
KOLUMBIJSKI, AUTOR M.IN. SŁYNNEJ POWIEŚCI „STO LAT
SAMOTNOŚCI”, LAUREAT LITERACKIEJ NAGRODY NOBLA Z 1982
ROKU – JEST CHORY NA RAKA LIMFATYCZNEGO. PISARZ, WYCOFAŁ
SIĘ Z ŻYCIA PUBLICZNEGO I DO SWOICH PRZYJACIÓŁ ROZESŁAŁ
POŻEGNALNY LIST.
12
13. DOSTAŁEM TEN LIST OD PRZYJACIÓŁ Z CHILE. WYNIKA Z NIEGO JASNO,
ŻE AUTOR CHCE, ABY LIST ZOSTAŁ ROZPOWSZECHNIONY. DLATEGO
PRZETŁUMACZYŁEM GO SZYBKO I ROZESŁAŁEM DO REDAKCJI I OSÓB
ZAJMUJĄCYCH SIĘ AMERYKĄ ŁACIŃSKĄ – POWIEDZIAŁ PROF. ZDZISŁAW JAN
RYN Z KATEDRY PSYCHIATRII COLLEGIUM MEDICUM UJ, AMBASADOR RP
W CHILE I BOLIWII W LATACH 1991-96.
GABRIEL GARCIA MARQUEZ:
„Gdyby Bóg podarował mi odrobinę życia...”
Jeśliby Bóg zapomniał przez chwilę, że jestem gdyż, kiedy mnie włożą do trumny; nie będę już żył.
marionetką i podarował mi odrobinę życia, Mów zawsze, co czujesz, i czyń, co myślisz. Gdybym
wykorzystałbym ten czas najlepiej jak potrafię. wiedział, że dzisiaj po raz ostatni zobaczę cię
Prawdopodobnie nie powiedziałbym wszystkiego, śpiącego, objąłbym cię mocno i modliłbym się
o czym myślę, ale na pewno przemyślałbym do Pana, by pozwolił mi być twoim aniołem stróżem.
wszystko, co powiedziałem. Gdybym wiedział, że są to ostatnie minuty; kiedy cię
Oceniałbym rzeczy nie ze względu na ich wartość, widzę, powiedziałbym „kocham cię”,
ale na ich znaczenie. a nie zakładałbym głupio, że przecież o tym wiesz.
Spałbym mało, śniłbym więcej, wiem, że w każdej Zawsze jest jakieś jutro i życie daje nam możliwość
minucie z zamkniętymi oczami tracimy 60 sekund zrobienia dobrego uczynku, ale jeśli się mylę,
światła. Szedłbym, kiedy inni się zatrzymują, i dzisiaj jest wszystkim, co mi pozostaje, chciałbym ci
budziłbym się, kiedy inni śpią. powiedzieć, jak bardzo cię kocham
Gdyby Bóg podarował mi odrobinę życia, ubrałbym i że nigdy cię nie zapomnę.
się prosto, rzuciłbym się ku słońcu, odkrywając Jutro nie jest zagwarantowane nikomu, ani młodemu,
nie tylko me ciało, ale moją duszę. ani staremu. Być może, że dzisiaj patrzysz po raz
Przekonywałbym ludzi, jak bardzo są w błędzie ostatni na tych, których kochasz. Dlatego nie zwlekaj,
myśląc, że nie warto się zakochać na starość. uczyń to dzisiaj, bo jeśli się okaże, że nie doczekasz
Nie wiedzą bowiem, że starzeją się właśnie dlatego, jutra, będziesz żałował dnia, w którym zabrakło ci
iż unikają miłości! czasu na jeden uśmiech, na jeden pocałunek,
Dziecku przyprawiłbym skrzydła, ale zabrałbym mu że byłeś zbyt zajęty; by przekazać im ostatnie
je, gdy tylko nauczy się latać samodzielnie. życzenie.
Osobom w podeszłym wieku powiedziałbym, Bądź zawsze blisko tych, których kochasz, mów im
że śmierć nie przychodzi wraz ze starością, głośno, jak bardzo ich potrzebujesz, jak ich kochasz
lecz z zapomnieniem. i bądź dla nich dobry, miej czas, aby im powiedzieć
Tylu rzeczy nauczyłem się od was, ludzi... „jak mi przykro”, „przepraszam”, „proszę”,
Nauczyłem się, że wszyscy chcą żyć na wierzchołku „dziękuję” i wszystkie inne słowa miłości,
góry, zapominając, że prawdziwe szczęście kryje się jakie tylko znasz.
w samym sposobie wspinania się na górę.
Nauczyłem się, że kiedy nowo narodzone dziecko Nikt cię nie będzie pamiętał za twoje myśli sekretne.
chwyta swoją maleńką dłonią po raz pierwszy palec Proś więc Pana o siłę i mądrość, abyś mógł je wyrazić.
swego ojca, trzyma się go już zawsze. Okaż swym przyjaciołom i bliskim,
Nauczyłem się, że człowiek ma prawo patrzeć jak bardzo są ci potrzebni.
na drugiego z góry tylko wówczas, kiedy chce mu Prześlij te słowa komu zechcesz. Jeśli nie zrobisz tego
pomóc, aby się podniósł. dzisiaj, jutro będzie takie samo jak wczoraj.
Jest tyle rzeczy których mogłem się od was nauczyć, I jeśli tego nie zrobisz nigdy nic się nie stanie.
ale w rzeczywistości na niewiele się one przydadzą, Teraz jest czas. Pozdrawiam i życzę szczęścia!!!
Przekład z hiszpańskiego: ZDZISŁAW JAN RYN
13
14. Widziane oczami
św. Marcina
FO
TO
imieniny
ulicy
Wioleta sprzedająca Gazetę Uliczną
14
15. Św. Marcin prowadzi aukcję 5-kilogramowego rogala
Rogale sprzedawane na stoisku Barki
przez Prezydenta Ryszarda Grobelnego
miały duże wzięcie
Poznaniacy posilali się
bigosem i grochówką
15
16. ORGANIZACJE
OBYWATELSKIE
JESZCZE NIEDAWNO BYLI JEDNĄ DUŻĄ ORGANIZACJĄ REALIZUJĄCĄ SZEREG
PROGRAMÓW, KTÓRE SKŁADAŁY SIĘ NA DROGĘ CZŁOWIEKA KU INTEGRACJI
I PRACY. DZISIAJ FUNDACJA BARKA ODDAŁA CZĘŚĆ SWOICH PROGRAMÓW
W ZARZĄDZANIE I PROWADZENIE NOWYM STOWARZYSZENIOM.
W TEN SPOSÓB POWSTAŁA RODZINA ORGANIZACJI, KTÓRE OD STRONY
FORMALNEJ SĄ NIEZALEŻNE I SAMODZIELNE, IDEOWO NATOMIAST SĄ
ZWIĄZANE Z FILOZOFIĄ DZIAŁANIA WYPRACOWANĄ W CIĄGU 15 LAT
PRZEZ BARKĘ. DZISIAJ FUNKCJONUJĄ JAKO PARTNERZY REALIZUJĄC
WSPÓLNIE PROGRAM MAJĄCY NA CELU WPROWADZENIE NA RYNEK PRACY
OSÓB DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH FINANSOWANY ZE ŚRODKÓW
EUROPEJSKICH W RAMACH PROGRAMU EQUAL. W TYM NUMERZE
PREZENTUJEMY DZIAŁALNOŚĆ JEDNEGO Z PARTNERÓW – STOWARZYSZENIA
POGOTOWIE SPOŁECZNE.
REDAKCJA
Początek drogi
Domy, trochę duże, trochę prze- Wszystko to widać w oczach: lęk, zawiedzeni przez swoje niemożli-
ludnione, codziennie kilka osób niemoc, przekaz od „ludzi normal- wości, słabości, choroby.
puka do drzwi. Są różni, ale wydaje nych”, że przecież sami są sobie Przed wejściem do budynku od-
mi się, że znam ich myśli. Młodzi, winni i zapracowali sobie na takie czuwają olbrzymie napięcie – czy
do trzydziestki, bez przeszłości i życie. Dodatkowo są wielokrotnie będzie wolne miejsce? Jest oczywi-
przekonani, że bez przyszłości. Lu-
dzie „samotni” w wieku średnim –
są tu przez chwile zaraz znajdą pra-
cę, wynajmą pokój „usamodzielnią
się” i będą żyć normalnie- do ko-
lejnej utraty pracy. Rodziny, które
kiedyś miały „domy”, długo tułały
się po znajomych – dopóki się dało-
z nadziejami na przyszłość. „Trzy-
mała ich” głównie wiara w cud, że
sytuacja się zmieni, dzisiaj nie mają
już sił. Ci po pięćdziesiątce zmę-
czeni życiem- każda minuta wy-
rzeźbiła im twarze. Wszystkiego,
czego pragną to mieć swoje łóżko
- na dłużej – przecież nie znajdą
pracy, bo nie pracowali lata, kto ich
przyjmie?
16
17. ście różnie. Rozmowa, ciepłe jedze- wierzonych zadań, decydować o żym problem są uzależnienia więc
nie. Czasami zostają, czasami jadą własnym losie, a także budować grono osób uczestniczy w różnych
do innych miejsc dla bezdomnych. normy i wartości odbudowywane- formach terapii. Jeszcze inni już
Wolne miejsce to nie wszystko. go życia – to wszystko zależy od mają pracę i pomagają finansowo
Bezdomność, w sensie zaspoko- ludzi mieszkających w takim miej- utrzymać miejsca hostelowe, od-
jenia podstawowych potrzeb – jak scu i wspierających się w codzien- kładają na wynajęcie „własnego”
to nazywają politycy społeczni nym życiu. Może to trwać różnie mieszkania. Inni myślą o własnej
- zaspokoić bardzo łatwo, ale jak -w zależności od osoby, jej wieku, przedsiębiorczości, zrzeszają się w
doprowadzić do spełnienia naj- indywidualnych doświadczeń- od spółdzielnie socjalne, szukają nisz
większego pragnienia każdego z pół roku do roku w przypadku rynkowych, aby znaleźć zarobek i
nich- bycia niemarginalizowanym osób, które nie miały czy też nie kierunki przedsiębiorczości mające
członkiem społeczności? Normal- doświadczyły życia rodzinnego. To przyszłość. Prawie wszyscy mają
nym obywatelem z pracą, własnym jest pierwsze miejsce gdzie mogą podobną trudność – zaplanować
mieszkaniem, rodziną, meldun- tego doświadczać. swoje życie, mieć urealnione ma-
kiem, lekarzem rodzinnym, który W ciągu dnia życie hostelowe rzenia.
może przyjść z wizytą domową, jest zorganizowane – jedni zostają, W tej chwili w hostelach miesz-
sąsiadami, którzy mogą pożyczyć sprzątają, gotują, naprawiają odzież ka ponad 200 osób, ponad poło-
szklankę cukru, bo zabrakło? A czy też prowadzą punkt bezpłatne- wa to osoby gotowe wyjść z tych
przede wszystkim, żeby można go jej wydawania. Większość w miejsc. Pozostaje pytanie dokąd?
było przejść środkiem chodnika pa- tym czasie uczestniczy i współ- Wynajmowane mieszkania nie są
trząc innym w oczy. tworzy zajęcia samopomocowe i ostatecznym rozwiązaniem, nie są
Z naszego doświadczenia wyni- edukacyjne oraz grupy wsparcia. ostatecznym sposobem wyjścia z
ka, iż w pierwszym etapie należy Pracują ciężko nad nazywaniem bezdomności. Potrzebujemy sie-
tworzyć warunki, aby każdy mógł swoich problemów spojrzeniem na ci mieszkań readaptacyjnych, aby
poczuć się członkiem wspólnoty, swoje życie, rozpoznaniem swo- usamodzielnienie przebiegało eta-
gdzie można zamieszkać, czasami ich możliwości czy ograniczeń. pami i nie było związane z jednora-
się zaprzyjaźnić, czasami pokłó- Część uczestniczy w zorganizo- zowym „odcięciem pępowiny”. To
cić, mówić o sobie, słuchać innych, wanych przez nas zajęciach Klubu może powodować niespodziewany
wspierać się nawzajem w codzien- Integracji Społecznej inni w Cen- chaos w życiu i osamotnienie. W
nym trudzie życia, rozliczyć z po- trum Integracji Społecznej Du- takim mieszkaniu może mieszkać
17
18. kilka osób, mogą wspólnie prowa-
dzić gospodarstwo domowe. Na
pewno potrzebują siebie nawza-
jem, aby czerpać z doświadczeń,
czuć oparcie na zasadach „zdrowej
rodziny”. Dopiero ostatecznym
etapem jest mieszkanie socjalne, a
potem komunalne. Proces ten osta-
tecznie powiedzie się, jeśli nastąpi
integracja społeczna w środowsku
zamieszkania.
O każdym czekającym na roz-
mowę myślę – kim on jest i jakie
doświadczenia ze sobą niesie, ile
czasu potrzebuje na odbudowę ży-
cia i co w tym czasie musi się wy-
darzyć, a przede wszystkim myślę,
aby pierwszy dzień pobytu u nas
był zarazem pierwszym dniem w
kierunku wspólnej pracy na rzecz
usamodzielnienia.
Beata Benyskiewicz
Stowarzyszenie Pogotowie Społeczne
mieści się w Poznaniu przy ul. Borówki 12,
tel./fax: (0-61) 870 57 70, email: biuro@pogotowiespoleczne.org.pl
Szczegółowe informacje na temat realizowanych programów:
www.pogotowiespoleczne.org.pl
Stowarzyszenie:
• animuje powstawanie wspólnot dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i wykluczonych społecznie,
których celem jest tworzenie możliwości rozwoju osobistego i społecznego
• prowadzi grupy wsparcia i grupy samopomocowe dla osób przeżywających kryzysy życiowe
• prowadzi hostele i mieszkania readaptacyjne dla bezdomnych kobiet, mężczyzn i rodzin
• realizuje programy aktywizacji zawodowej w ramach Klubu Integracji Społecznej
• realizuje programy edukacyjne min. zajęcia w ramach Szkoły Animacji Społecznej
• tworzy lokalną sieć wsparcia dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
• organizuje pomoc doraźną dla osób w kryzysie,
• wspiera inicjatywy mające na celu powstanie różnych form edukacji, zatrudnienia i przedsiębiorczości (ścisła
współpraca z organizacjami prowadzącymi taką działalność),
• współpracuje z administracją rządową i samorządową oraz organizacjami działającymi w polu pomocy spo-
łecznej, przede wszystkim organizacjami samopomocowymi w kraju i zagranicą,
Stowarzyszenie „Pogotowie Społeczne” posiada status Organizacji Pożytku Publicznego z numerem KRS 0000193382. Zapra-
szamy Państwa serdecznie do przekazywania na realizowane przez nas programy 1% podatku dochodowego za rok 2005. W
tym roku wpłaty a konto 1% przekazywać można przez cały rok - od 3 maja 2005 do 30 kwietnia 2006, a w przypadku osób
rozliczających się formularzem PIT 28 do końca stycznia 2006.
Wpłaty można dokonywać na konto: 87 1140 1124 0000 3020 7200 1002
Pogotowie Społeczne, ul. Bydgoska 6/7, 61-123 Poznań
z dopiskiem: „wpłata na rzecz organizacji pożytku publicznego”.
Z góry serdecznie dziękujemy!
18
19. Ważne
Wydarzenia
W DNIACH OD 16-18 WRZEŚNIA 2005 ZGROMADZILI SIĘ
NA VI ZJEŹDZIE GNIEŹNIEŃSKIM PRZEDSTAWICIELE EKUMENICZNEGO LAIKATU
Z EUROPY, DUCHOWNI, POLITYCY I MYŚLICIELE, ABY ODPOWIEDZIEĆ NA PYTANIE:
„JAK KOŚCIÓŁ I CAŁE CHRZEŚCIJAŃSTWO WINNY PROWADZIĆ DIALOG
ZE WSPÓŁCZESNĄ EUROPĄ?”
Nie można pozostawić żadne- się pod hasłem: „Europa Ducha”. Za-
go kraju, nawet najsłabszego, miarem organizatorów było ukazanie
poza obrębem wspólnot, które współczesnych źródeł duchowości Eu-
obecnie powstają w Europie”. ropy. Wśród zaproszonych gości znaleźli
III Zjazd Gnieźnieński miał się również Chmara Lubich, prof. Andrei
m miejsce w marcu 2000 Riccardi, Marie- Helene Mathie czy Ste-
roku, gdzie w Katedrze Gnieź- fano Genarini – założyciele i przywódcy
nieńskiej odbyło się najpierw duchowi nowych wspólnot powstałych
nabożeństwo ekumeniczne w Kościele po Soborze Watykańskim
połączone z wzajemnym wy- II. Ukazywali oni, że Europa nie jest
znaniem win trzech tradycji „zlaicyzowana pustynią”, lecz miejscem
chrześcijańskich, a następnie wciąż żywej inspiracji duchowej, za-
I Zjazd Gnieźnieński odbył się w mar- spotkanie pięciu prezydentów państw adoptowanej do dzisiejszych czasów.
cu 1000 roku, kiedy to do grobu Św. europejskich Litwy, Niemiec, Słowacji, VI Zjazd Gnieźnieński podjął hasło
Wojciecha przybył Cesarz Otton III, za- Węgier i Polski. „Europa dialogu”. Został pomyślany
przyjaźniony wcześniej z tym biskupem W 2003 roku odbył się IV Zjazd jako „szkoła dialogu” dla różnorodnych
– męczennikiem. Cesarz włożył wtedy Gnieźnieński organizowany przez nową środowisk świeckich, szczególnie z Eu-
na głowę Bolesława Chrobrego diadem i strukturę laikatu „Forum Św. Wojcie- ropy Środkowej i Wschodniej. Uczestni-
wręczył mu włócznię Św. Maurycego, co cha”, zgromadził ponad 600 osób repre- cy zastanawiali się jak prowadzić dialog,
było interpretowane jako przyjęcie Pol- zentujących różne ruchy i stowarzysze- jak szanować innych pozostając jedno-
ski do grona państw europejskich oraz nia. Zjazdowi towarzyszyło hasło: „Quo cześnie wiernym własnej tradycji. Spo-
jako początek niepodległości i suweren- vadis Europo?” Podczas szeregu spotkań tkanie to było ważnym wydarzeniem ze
ności państwa polskiego. Ogłoszono też z udziałem intelektualistów i polityków względu na możliwość poznania innych
wtedy powstanie pierwszej na ziemiach zastanawiano się czy obecność Polski w kościołów, kultur, narodowości i wy-
polskich metropolii ze stolicą w Gnieźnie Unii Europejskiej stanowi zagrożenie znań. Nowym elementem zjazdu było
oraz trzech podlegających jej biskupstw czy też powinna być rozumiana jako otwarcie się na dialog z innymi religia-
w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. szansa dla ewangelizacji. W przyjętym mi: judaizmem i islamem. Wyrazem
Tradycję organizowania zjazdów przesłaniu uczestnicy Zjazdu napisali: „ tego była modlitwa w intencji Europy
gnieźnieńskich – jako ważnych wyda- u progu nowej Europy nie może zabrak- przedstawicieli religii abrahamowych:
rzeń w dziedzinie duchowej i politycz- nąć wartości i świadectwa życia chrze- Chrześcijan, Żydów i Muzułmanów.
nej w skali europejskiej, podjął obecny ścijańskiego”. Tekst opracowany na podstawie
metropolita gnieźnieński abp Henryk Kontynuacją tej formuły był V Zjazd Przewodnika Uczestnika VI Zjazdu
Muszyński. Z jego inicjatywy 3 czerwca Gnieźnieński w 2004 roku odbywający Gnieźnieńskiego
1997 roku, w tysięczną rocznicę
śmierci Św. Wojciecha, odbył
się II Zjazd Gnieźnieński, towa-
rzyszący papieskiej pielgrzymce
do Ojczyzny. Ojciec Św. wypo-
wiedział wówczas w Gnieźnie
znamienne słowa; „ Nie będzie
jedności Europy, dopóki nie
będzie ona wspólnotą ducha”.
19
20. nasza twórczo
WIERSZE
Paweł Kuszczyński WSPOMNIENIE
Miałem swój dom z ogródkiem
(Poeta i krytyk literacki, członek Związku Artystów Polskich)
Miałem rodzinę i przyjaciół
Miałem pracę i marzenia
DO CIEBIE
Miałem poczucie bezpieczeństwa
W drżeniu ciało
jest najbliżej słowa,
Teraz gdy patrzę
w ciszy najgłębiej.
Na leniwy dworcowy zegar
Co powiedzieć bezdomnemu,
Odmierzający pociągi do nikąd
który nie umył ciała,
Wiem, że straciłem wszystko
w rozdartym ubraniu,
z paluchem w dziurze adidasa,
SMUTKI
a który zbliża się do ciebie
Wszystkie smutki czas łagodzi
Ciągle nie wiadomo
Żeby lepsze jutro widzieć
kto za to odpowiada,
Gwiazdy na granatowym niebie
jak terrorysta pozostaje
Niech świecą dla ciebie
nierozpoznawalny.
Tak jest od początku: Na wielkim wozie twój kolorowy sen
świat zwodzi, Na przyjaźń przyszedł czas
a ty życiem odpowiadasz. Cień na ścianie przypomina ciebie
Lech Bór Życie to niepewna gra
(Poeta, ekspert od spraw wykluczenia) Już nie tęsknię w życiu nic
Życie ma już sens
REFLEKSJA II wzywa matkę pośród burzy Dobrze lata zapamiętam
Brudne ulice to nasz świat Wspomnieniom powiem nie
Nie znamy domów bez krat
Bestia z podziemia w światło się zmienia MOJA DROGA
Nie ma przyszłości, nie ma przystani Szedłem drogą, która nie była prosta
Jest tylko szary, ponury i nagi świat I jeszcze wiatr łamał drogowskazy
Było też słońce
Ktoś Szedłem więc ze swym cieniem
Martwa rzeka z brzegów powstaje
Nad głową unosi się czarna maska śmierci Choć piekło mocno, nie czułem pragnienia
Czas oswoić tę bestię, by życie powstało na ziemi Bardziej suszyła tęsknota
Za domem, miłością
Jedyna droga do prawdy Żoną utraconą
Wiedzie przez tunele z zawiłości
Po niekończącym się dniu Chciałem usłyszeć jeszcze choć raz
Noc demonów nadchodzi „tato kochany”, „mężu mój”
lecz tego nie powie kamień przy drodze
*** tak szedłem w nicość.
Są takie dni w moim życiu, że cisza
Jest bardziej muzykalna niż sama melodia
I wtedy komponuję symfonię swego życia
Największą niespodzianką jest to,
Że będąc samemu można nie czuć samotności
Moim odkryciem jest ruch,
A to bezdomność jest okaleczeniem
Ale nie jest kalectwem
Wychodzenie z niej jest balsamem na ranę.
20
22. EKONOMIA
SPOŁECZNA
– NOWE
WYZWANIA
Wędrowni Architekci
RADOSŁAW BAREK, ARCHITEKT WYDZIAŁU ARCHITEKTURY POLITECHNIKI
POZNAŃSKIEJ, OPIEKUN KOŁA NAUKOWEGO STUDENTÓW ARCHITEKTURY
ZWRÓCIŁ SIĘ DO PRZEWODNICZĄCEGO ZARZĄDU STOWARZYSZENIA NA
RZECZ DOSTĘPNEGO BUDOWNICTWA BARKA-DARZYBÓR Z NASTĘPUJĄCĄ
PROPOZYCJĄ:
W tym krótkim liście chciałbym przekazać kilka in- szachulcowa to zwykła konstrukcja szkieletowa , ry-
formacji o budowaniu z gliny. Poszukując praktycz- glowa z wypełnieniem ścian różnego rodzaju mie-
nych rozwiązań w budowaniu domu związanego z szankami gliny i suchych materiałów organicznych.
konkretnym miejscem rozpoczęliśmy z grupą stu- Przesyłam kilka zdjęć z tych warsztatów. Czy moż-
dentów w 2002 roku budowę eksperymentalnego liwe było by przeprowadzenie takich warsztatów i
domku w technologii szachulcowej w miejscowości praktyczne wybudowanie domu w ramach Stowa-
Łącko na Pomorzu. Coroczne warsztaty miały na rzyszenia na Rzecz Dostępnego Budownictwa „Bar-
celu praktyczne sprawdzenie rozwiązań stosowa- ka – Darzybór”?
nych przy budowie domów w tej miejscowości wiele Oferuję doświadczenie zdobyte podczas realizacji
lat wcześniej a aktualnie zapomnianych. Konstrukcja warsztatów w Łącku.
22
23. EKONOMIA SPOŁECZNA – NOWE WYZWANIA
ROŚNIE OSIEDLE
DARZYBÓR
FUNDACJA BARKA I MIASTO POZNAŃ PODJĘLI WSPÓŁPRACĘ W ZAKRESIE
BUDOWY OSIEDLA DOMÓW SOCJALNYCH „DARZYBÓR”. ZAMIESZKAJĄ W
NIM RODZINY, KTÓRE UCZESTNICZĄ W PROGRAMACH REINTEGRACYJNYCH
I SĄ PRZYGOTOWYWANE DO USAMODZIELNIENIA SIĘ. PISALIŚMY O TEJ
INICJATYWIE, KIEDY NA OSIEDLU WIDAĆ BYŁO TYLKO FUNDAMENTY,
A DZISIAJ …
Osiedle domów socjalnych Da- na problem. Stąd też Ogólnopol- rolę odgrywa Stowarzyszenie na
rzybór włączone jest w system ski Związek Integracji Społecznej rzecz Dostępnego Budownictwa
oddziaływań integracyjnych, któ- poszerzył zakres swoich działań o Barka-Darzybór, które podjęło
re prowadzone będą na Osiedlu lobowanie na rzecz dostępnego współpracę z samorządem lo-
przez Ogólnopolski Związek In- budownictwa a organizacje na- kalnym w sprawie budowy osie-
tegracji Społecznej i Dostępnego leżące do niego prowadzą pro- dla Darzybór, doprowadziło do
Budownictwa (OZISDB). gramy, które składają się na kom- zrealizowania zgodnie z planem
- Rodziny i osoby, które „usta- pleksowy system. Na przykład 1/3 inwestycji. Dalsza inwestycja
ły” w rozwoju potrzebują róż- na wsi powstały stowarzyszenia prowadzona jest przez Miasto Po-
nych form szkoleń zawodowych, samopomocowe prowadzące znań. Stowarzysznie podejmuje
kształtowania postaw przedsię- wspólnoty, w Poznaniu „Pogoto- też działania, aby integrować róż-
biorczych, zakładania własnych wie Społeczne” prowadzi hotele ne środowiska wokół zwiększenia
firm i spółdzielni socjalnych, oraz kluby integracji społecznej a dostępności do mieszkań dla osób
uczestniczenia w wydarzeniach „Szkoła Barki organizuje szkolenia o niskich dochodach.
kulturalnych i sportowych oraz zawodowe i grupy samokształce-
praktykowania samodzielności w niowe. Działania przedsiębiorcze
mieszkaniach readaptacyjnych animuje Stowarzyszenie na Rzecz
czy socjalnych – mówi Tomasz Sa- Tworzenia Spółdzielni Socjalnych. CZYTAJ!
dowski, przewodniczący Zarządu Rozgrywki piłki nożnej ulicznej
Fundacji „Barka”. Wtedy możemy czy grupy żeglarskie organizuje
mówić o całościowym spojrzeniu Stowarzyszenie Sportowe. Ważną
23
24. BIAŁA Z MASYWU
CENTRALNEGO
TARGI POLAGRA TO NIEZWYKŁA OKAZJA BY POZNAĆ NOWE ODMIANY RODZIMYCH RAS
ZWIERZĄT HODOWLANYCH I ODMIANY Z RÓŻNYCH KRAJÓW EUROPEJSKICH.
W PAWILONIE FRANCUSKIM SPOTKAĆ MOŻNA KROWY WYSOKOMLECZNE RASY
LIMOUSINE, KONIE - KŁUSAKI FRANCUSKIE ORAZ OWCE RASY BIAŁEJ Z MASYWU
CENTRALNEGO, POCHODZĄCE Z HODOWLI „BARKI” Z CHUDOPCZYC/K PNIEW.
OWCE ZOSTAŁY PODAROWANE „BARCE” PRZEZ ZWIĄZEK OWCZARZY FRANCUSKICH.
W PROJEKCIE WSPÓŁPRACY POLSKO-FRANCUSKIEJ UCZESTNICZY PROFESOR JACEK
WÓJTOWSKI Z AKADEMII ROLNICZEJ W POZNANIU, KTÓRY UDZIELIŁ GU WYWIADU.
Jaki jest stan zaawansowania spełnił się w 100 % i można mieć na- rzewających i można ją pokrywać
współpracy z Francuzami jeśli dzieję, że będzie się dalej rozwijać. nawet w roku urodzenia (nawet te
chodzi o owczarstwo ? Pogłowie owiec rasy Białej z Masy- osobniki, które nie skończyły 12
wu Centralnego w Polsce wzrasta, miesięcy). Rasa ta nieźle zaakli-
Od 10 lat „Barka” importowała również zainteresowanie wśród ho- matyzowała się w Polsce. Sporo
z Francji najpierw kozły z Masywu dowców jest coraz większe. ras owiec, o wysokich parametrach
Centralnego a na początku 2000 r., sprowadzanych do Polski (np. an-
wystąpiła z propozycją hodowli Dlaczego rolnicy polscy gielskie rasy) trudno się aklimatyzu-
owiec rasy Białej z Masywu Cen- interesują się tą francuską rasą je. Z Białą z Masywu Centralnego
tralnego. To był projekt pilotażowy owiec i jak zaaklimatyzowała się nie było problemów.
Francuzów i „Barki”. Członkowie ona się w Polsce? Hodowlą w Chudopczycach in-
Wspólnoty jeździli na staże do far- teresują się hodowcy owiec z róż-
merów francuskich i uczyli się w Biała z Masywu Centralnego to nych krajów i naukowcy. Porów-
praktyce koziarstwa i owczarstwa. owca mięsna, mało wymagająca, nują Białą z Masywu Centralnego
Związek Owczarzy postanowił po- nadająca się do hodowli w małych z rasą Lakon, która jest zewnętrz-
darować „Barce” 150 sztuk owiec gospodarstwach. Jest nieźle umię- nie bardzo podobna, ale jest to rasa
rasy Białej z Masywu Centralnego. śniona, jej plenność dochodzi do 180 mleczna, a owca Biała jest typową
Moja rola polegała na opracowaniu % przy dużym wskaźniku odchowu. rasą mięsną.
programu hodowlanego. Ten projekt Należy ona do owiec wcześnie doj-
Czy owce rasy Białej z Masywu
Centralnego są hodowane
w innych gospodarstwach
polskich oprócz Chudopczyc?
W Polsce jest kilkanaście hodow-
li. Materiał hodowlany jest produ-
kowany w gospodarstwie w Chu-
dopczycach (ze 180 matek) i sprze-
dawany do innych gospodarstw w
Północnej Wielkopolsce. Obecnie
kolejni hodowcy czekają na wypro-
dukowanie materiału genetycznego.
Prowadzone są też szkolenia w za-
kresie hodowli owiec rasy mięsnej
dla rolników w ramach programu
SUPORT. Rolnicy są tą tematyką
bardzo zainteresowani.
24
25. EKONOMIA SPOŁECZNA – NOWE WYZWANIA
Jaka jest szansa, że Polacy będą dowych. To jest najwyższy poziom nie zawodowe, swego rodzaju przy-
się interesować w większym hodowlany. goda.
stopniu kupnem baraniny Jeśli chodzi o rozwój tego typu
i jagnięciny? Dzisiaj te gatunki Jak to się stało, że doszło programów ze środków unijnych to
mięs nie leżą w zainteresowaniu do współpracy „Barki” widzę możliwość nawiązania współ-
polskich konsumentów. z hodowcami francuskimi pracy pomiędzy uniwersytetem w
i naukowcami ? Czy są Brioude i Akademią Rolniczą w ra-
Decyduje cena. Ze względu na jakieś szanse rozwoju takich mach programu Leonardo da Vinci.
koszty produkcji masowe zaintere- programów w oparciu Obecnie prowadzimy już wymianę
sowanie tymi gatunkami mięs nie o środki unijne? studencką.
jest na razie możliwe i raczej przez Poligon doświadczalny, jaki jest w
dobre parę lat baranina będzie go- Inicjatywa ta oparta jest na kon- „Barce”, będzie miał dla studentów
ściła na stołach ludzi zamożnych. taktach przyjacielskich, które pro- znaczenie poznawcze. Dla człon-
Jest to mięso ekskluzywne, delika- wadziła z Francuzami „Barka”. ków wspólnoty „Barka” hodowla ta
tesowe i co za tym idzie zaliczane Francuzi chcieli dać osobom bez- stanie się zaczynem poważniejszych
do tych gatunków z wyższej półki, robotnym w Chudopczycach szansę działań ekonomicznych dających
albo najwyższej, bo rzeczywiście na na aktywność i pracę a jednocześnie szansę jakiejś grupie osób na usa-
zachodzie baranina jest najdroższym chcieli przetestować możliwości modzielnienie.
gatunkiem mięsa. aklimatyzacji owcy Białej w Polsce.
Ja zostałem doproszony do progra- Dziękuję za rozmowę.
Hodowla, która jest w Chudop- mu. Podczas moich trzech wizyt we
czycach, ma głównie sens w zakre- Francji byłem ujęty ich gościnno- Z prof. Jackiem Wójtowskim
sie produkcji materiału zarodowego ścią, bezpośredniością i ogromnym rozmawiała Barbara Gorczyńska
do dalszych hodowli. Na rzeź będą obywatelskim zaangażowaniem.
przeznaczane tylko wyselekcjono- W ten projekt angażują się farme- CZYTAJ!
wane sztuki ze stada a większość rzy francuscy, nauczyciele, Polonia
będzie przeznaczona do reproduk- francuska. To jest słuszna sprawa.
cji i rozprowadzania do stad zaro- Dla mnie to jest cenne doświadcze-
25
26. Czego możemy
nauczyć się
od naszych zachodnich
partnerów?
W OSTATNICH LATACH ŚWIAT STAŁ SIĘ JAKBY MNIEJSZY,
SZCZEGÓLNIE PO PRZYSTĄPIENIU POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ.
POWSTAJĄ PROGRAMY W OPARCIU O ŚRODKI UNIJNE WE
WSPÓŁPRACY Z PARTNERAMI Z EUROPY ZACHODNIEJ. JESTEŚMY
BLIŻEJ SIEBIE I UCZYMY SIĘ NAWZAJEM.
Fundacja Barka pełni rolę wiodą- osób długotrwale bezrobotnych. W pu do rynku pracy grup nieuprzy-
cą wśród 15 organizacji, które za- dziedzinie edukacyjnej opracowany wilejowanych. Wśród partnerów
wiązały partnerskie porozumienie zostanie program studiów podyplo- znajdują się stowarzyszenia samo-
o współpracy w realizacji programu mowych dla absolwentów, którzy w pomocowe i usługowe ( powstały
pn. „Ekonomia Społeczna w Prak- środowiskach lokalnych będą inspi- na bazie programów „Barki”), ale
tyce”. Umowa dotyczy wypraco- rować działania z dziedziny ekono- również samorządy lokalne, firmy
wania polskiego modelu ekonomii mii społecznej. Środki na realizację komercyjne oraz Polska Akademia
społecznej, promocji nowego pod- projektu pochodzą z Europejskiego Nauk z Warszawy. W projekcie
miotu gospodarczego jakim są spół- Funduszu Społecznego, z programu uczestniczą też organizacje z An-
dzielnie socjalne, powołania trzech EQUAL. Unia Europejska wspiera glii, Włoch, Irlandii i Belgii, które
centrów ekonomii społecznej oraz projekty, które mają na celu tworze- chcą stworzyć międzynarodowy
stworzenia 150 miejsc pracy dla nie warunków dla równego dostę- rynku wymiany produktów i usług.
Każdy partner uruchomi sklep, w
Szkockie przedsiębiorstwa społeczne: Sklep z żywnością dla zwierząt którym sprzedawane będą produkty
partnerów z innych krajów. Celem
międzynarodowej współpracy jest
też zdobycie wiedzy o tworzeniu
konsorcjów spółdzielni socjalnych,
zarządzaniu spółdzielniami i przed-
siębiorstwami społecznymi oraz
wypracowanie zasad współpracy
z sektorem komercyjnym. Przed-
stawiciele polskiego Partnerstwa
„Ekonomia Społeczna w Praktyce”
spotkali się pod koniec październi-
ka w Brukseli z przedstawicielami
Partnerstwa „Hihopes”. W spotka-
niu uczestniczyli przedstawicie-
le organizacji „Cope” ze Szkocji,
„Robinia” z Włoch oraz przedsię-
biorstwa społeczne z Belgii.
– Przedsiębiorstwa społeczne na
zachodzie Europy funkcjonują już
26
27. EKONOMIA SPOŁECZNA – NOWE WYZWANIA
od około 20 lat . Powstawały, aby
odpowiedzieć na problemy nierów-
nego dostępu do rynku pracy osób
długotrwale bezrobotnych, niepeł-
nosprawnych, słabiej wykształ-
conych, niezaradnych życiowo,
doświadczających poważnych pro-
blemów społecznych – mówi Woj-
ciech Zarzycki z Ogólnopolskiego
Związku Integracji Społecznej i
Dostępnego Budownictwa. Organi-
zacje obywatelskie (pozarządowe)
zaczęły rozumieć, że nie wystarczy
doraźna pomoc. Trzeba w sposób
realny tworzyć warunki, aby zmia-
nie uległa sytuacja osób i rodzin
długotrwale bezrobotnych. Zaczął
powstawać nowy nurt działań łą- Szkockie przedsiębiorstwa społeczne: Produkcja kanapek. Ile radości może dać praca
mi w pełni rynkowymi w stosunku
jeden do dwóch. Przedsiębiorstwa
społeczne koncentrują się na two-
rzeniu i utrzymaniu miejsca pracy,
a wypracowany zysk jest ponow-
nie inwestowany na rzecz rozwoju
wspólnoty lokalnej. Przedsiębior-
stwa mogą też być tworzone przez
organizacje pozarządowe, które z
jednej strony uruchamiają miejsca
pracy, z drugiej mogą generować
środki na swoje cele statutowe.
– Spotkanie dało możliwość po-
znania specyfiki funkcjonowania
przedsiębiorstw społecznych na
zachodzie- podkreślił Przemysław
Piechocki ze Stowarzyszenia na
rzecz Tworzenia Spółdzielni So-
Szkockie przedsiębiorstwa społeczne: Zbijanie elementów do produkcji kompostu
cjalnych. Szkoci, u których bezro-
czący w sobie aspekty społeczne i
ekonomiczne. Najistotniejsze ce-
chy tego nurtu to odchodzenie od
modelu, w którym osoba w trudnej
sytuacji życiowej, bez zaangażo-
wania i aktywności ze swojej stro-
ny, oczekuje na wsparcie. Raczej
zmierza się w kierunku tworzenia
warunków edukacyjnych, rozwojo-
wych, aby mogła ona uczestniczyć
w wypracowywaniu koniecznych
do życia środków i zasobów, cho-
ciaż w jakimś zakresie. Osoby te
uczestniczą w procesach produkcji
i usług, są członkami ciał zarzą-
dzających. Pracują w przedsiębior-
stwach społecznych wraz z osoba- Manufaktura wytwarzania mydła w szkockim przedsiębiorstwie społecznym
27
28. skich. Duże bezrobocie, bieda. Roz-
wijają spółdzielnie socjalne typu B,
które spełniają funkcje reintegracyj-
ne. Specjalizują się w prowadzeniu
firm turystycznych i transporto-
wych, sieci sklepów z drugiej ręki i
rękodzieło Mają też fabryki regene-
racji tonerów i tuszów do drukarek.
Belgowie tworzą sklepy z drugiej
ręki, zajmują się renowacją mebli,
prowadzą restauracje. Zatrudniają
głównie osoby długotrwale bezro-
botne, w tym wielu imigrantów.
Uczestnicy delegacji polskiej
podkreślali, że w Polsce dopiero za-
czyna się mówić o przedsiębiorczo-
ści społecznej. Od dwóch lat funk-
cjonują ustawy, które umożliwiają
Belgijskie przedsiębiorstwa społeczne: szkółka drzew i krzewów ozdobnych zakładanie spółdzielni socjalnych.
bocie jest niskie ( wynosi 3 %) two-
rzą miejsca pracy głównie dla osób
niepełnosprawnych. Prowadzą kil-
kanaście przedsiębiorstw społecz-
nych. Produkują kanapki i sałatki,
prowadzą kawiarnie oraz sklepy z
żywnością dla zwierząt. Zajmują się
też produkcją kompostu oraz mebli
ogrodowych. Najbardziej zdziwiło
nas to, że wytwarzane przez nich
mydło jest importowane do Polski.
Zachęcali nas, żebyśmy się też zaję-
li produkują mydła. Kto wie, skoro
oni mają w Polsce zbyt… Włosi z
południowej Kalabrii mają poważ-
ne problemy z mafią, z bezrobo-
ciem, bezdomnością Warunki w
Belgijskie przedsiębiorstwa społeczne: produkcja mebli ogrodowych
jakich działają są zbliżone do pol-
„Jesteśmy ciągle na początku. Dla-
tego polskie partnerstwo może się
wiele od nich nauczyć. Spisaliśmy
porozumienia, co może dla każdej
organizacji z tej współpracy wynik-
nąć. Kształcenie kadry, zarządzanie
przedsiębiorstwem społecznym,
promocja produktów na rynku, roz-
wiązania prawne-to tylko niektóre
korzyści. Przez 2 lata realizacji pro-
jektu spotkamy się siedem razy i na
pewno będą to owocne wydarzenia
– powiedział Jacek Karczmarek ze
Sportowego Stowarzyszenia Inte-
gracji Społecznej.
Belgijskie przedsiębiorstwa społeczne: warsztat rennowacji mebli Barbara Gorczyńska
28
29. EKONOMIA SPOŁECZNA – NOWE WYZWANIA
WAŻNE PUNKTY WIDZENIA
– Myśli polityka
KONTYNUUJĄC TEMATYKĘ PORUSZANĄ W „DYSKUSJI POMIĘDZY
STUDENTKĄ A EKONOMISTĄ” W OSTATNIM NUMERZE GAZETY ULICZNEJ
REDAKCJA GU CHCIAŁABY NADAL ROZWAŻAĆ RÓŻNE PODEJŚCIA
DO SPRAW ROZWOJU SPOŁECZNEGO ORAZ ANALIZOWAĆ RELACJE
POMIĘDZY GOSPODARKĄ A EKONOMIĄ SPOŁECZNĄ. DZISIAJ O TYM,
JAK POLITYK MACIEJ PŁAŻYŃSKI PATRZY NA TE SPRAWY.
„Doświadczenie państw najszybciej cepcji uznających rozwój społeczny do uczestniczenia we wspólnocie jest
rozwijających się nie jest związane jako jeden z podstawowych warunków jednym z podstawowych praw czło-
tylko z chłodną ekonomią, ale także ze istnienia i zachowania rynku. Współ- wieka. Jednym z podstawowych za-
świadomością, że bez wykorzystania czesna myśl ekonomiczna odkrywa to, dań polskich polityków powinno być
zasobów społecznych nie da się utrzy- co od dawna głosiła katolicka nauka odbudowanie wspólnoty na różnych
mać dynamiki rozwoju. To nie jest tak, społeczna, szczególnie Jan Paweł II. poziomach. Społeczeństwo obywa-
że wąska grupa może ciągnąć kraj. W Sięga on do wspólnotowego persona- telskie. To społeczeństwo wypełnio-
demokracji, jeśli chce się uzyskać efek- lizmu. Ta myśl jest ciągle niedoceniana ne całą siecią wspólnot – od narodu,
ty w dłuższej perspektywie, to podsta- przez polskie elity polityczne”. poprzez wspólnoty lokalne, religijne,
wowe znaczenie ma kapitał ludzki. A „Jestem głęboko przekonany, że pod- zawodowe, wspólnoty zainteresowań,
inwestowanie w ten kapitał społeczny stawowym elementem budowy pol- rozmaite organizacje społeczne.
to właśnie polityka społeczna, która skiego społeczeństwa musi być wspól- Myśli Macieja Płażyńskiego napro-
przez niektórych liberałów traktowana nota, a właściwie poczucie wspólnoty. wadzają nas na nurt filozoficzny na-
jest jako marnowanie pieniędzy mo- Liberałowie chcieliby, żeby ludzie byli zwany komunitaryzm, który podkreśla
gących posłużyć rozwojowi gospodar- sprawni, zaradni, samodzielni, radzący wagę wspólnot lokalnych dla dobrego
czemu. Ten kapitał ciągle jeszcze jest sobie w najtrudniejszych sytuacjach. rozwoju społeczeństwa i pełnego roz-
jednym z głównych atutów Polaków. Niestety, z różnych powodów nie za- woju jednostek. Zdaniem komunita-
Po to, żeby go utrzymać i rozwijać wsze jesteśmy. Ludzie są najczęściej rystów liberalny indywidualizm jest
musi istnieć równowaga miedzy twar- słabi, nie radzący sobie. Jedni z powo- w dużej mierze odpowiedzialny za
dymi regułami gospodarki, a świado- du warunków zewnętrznych, sytuacji deprecjonowanie roli wspólnotowości,
mością odpowiedzialności społecznej. na rynku pracy. Inni po prostu są nie- gdyż nadmiernie promuje rozrost praw
W ostatnich latach popularna staje się zaradni od urodzenia, bądź na skutek jednostek, które postrzegane są jako
koncepcja zrównoważonego rozwoju. takiego czy innego ułożenia historii znajdujące się w nieuchronnej opozycji
Dotyczy ona środowiska naturalnego. swojego życia nie zdobyli wykształ- wobec społecznych całości. Komunita-
Coraz bardziej stajemy się świadomi, cenia i doświadczenia, nie nabyli po- ryści krytykują postrzeganie jednostki
że nadmierna eksploatacja zasobów trzebnych umiejętności. Dla czysto jako nieuwikłanej, nieosadzonej w żad-
naturalnych na dłuższą metę się nie rynkowej doktryny liberalnej ci ludzie nej trwałej wspólnocie, skoncentrowa-
opłaca. Podobnie jest z rozwojem spo- są niepotrzebni. Pojawiło się bardzo nej wokół swoich praw, a pomijającej
łecznym. Musi istnieć równowaga”… niebezpieczne myślenie według które- kwestie zobowiązań wobec szerszych
„W XXI wieku wśród najwybitniej- go ludzie słabi, chorzy, starzy, nieza- bytów społecznych. Siła jednostki w
szych współczesnych ekonomistów radni w zasadzie są tylko przeszkodą dużej mierze zależy od tego, co ją two-
panuje przekonanie, że to człowiek w rozwoju gospodarczym i racjonalne rzy, a więc od kondycji grup, których
jest na pierwszym miejscu, jego zaso- państwo nie powinno marnować środ- członkiem są dane jednostki.
by, aktywność, możliwości oraz jego ków na ich wspieranie powiększając
godność. Bez tego nie będzie dobrze deficyt budżetowy. Trzeba dodać tym, Wypowiedzi Macieja Płażyńskiego opracowane
na podstawie wywiadu opublikowanego w „Zna-
funkcjonowała ani demokracja, ani go- którzy mają więcej, bo oni ciągną cały ki naszych czasów” (marzec/kwiecień 2004).
spodarka. Program gospodarczy musi rozwój gospodarczy. Maciej Płażyński odwiedził Barkę kilka razy jako
być oparty na nowym myśleniu ekono- Człowiek, który znalazł się w trud- Marszałek Sejmu RP W 2000 roku umożliwił
.
grupie 42 bezdomnych i bezrobotnych wyjazd
micznym. Świat odchodzi od uprosz- nej sytuacji życiowej powinien zna- do Watykanu i spotkanie z Ojcem Świętym
czonego monetaryzmu na rzecz kon- leźć oparcie we wspólnocie. Prawo Janem Pawłem II.
29
30. TEGO JESZCZE
O TYM, JAK JUAN INFANTE Z PERU
ZAPRZYJAŹNIŁ SIĘ Z CZŁONKAMI
WSPÓLNOTY BARKA
Encyklopedii, która będzie inspiro-
wała ubogie wspólnoty lokalne na
całym świecie do rozwoju i prze-
mian. Zaangażuję do tego Bank
Światowy.
– W Peru 50 % ludzi żyje za mniej
niż 2 dolary dziennie. Bezrobocie
wynosi 8 %. Może się wydawać,
że bezrobocie nie jest problemem,
ale my mamy wiele ludzi, którzy
funkcjonują na nieformalnym ryn-
ku pracy, bez podatków i ubezpie-
czeń, wielu zarabia tylko drobne
środki pracując po kilkanaście
godzin. Trzeba jednak przyznać,
że ludzie w Peru są bardzo przed-
siębiorczy, nie czekają, że ktoś
im da pracę, tworzą pracę sami.
Ma 38 lat. Był szefem związ- – Dużo podróżuję i znalazłem Najpierw jest życie i ludzie. Pra-
ków zawodowych w Peru i bronił 25 niezwykłych inicjatyw – mówi wo musi podążać za tym, co jest
interesów robotników. Za to szy- Juan – wśród nich jest Barka. Opi- ważne dla rozwoju ludzi. W Eu-
kanowano go w czasach dyktatury szę je w 25-tomowej Globalnej ropie prawo jest dużo bardziej re-
Prezydenta Alberto Fujimoriego.
Stracił pracę i dorywczo zajmował
się szkoleniami w zakresie małych
przedsiębiorstw. Były to ciężkie
czasy. Inflacja w roku 1990 wyno-
siła 7650%. W następnych latach
spadła do 139%, ale sytuacja spo-
łeczno-gospodarcza ciągle jest nie-
ustabilizowana.
Jest członkiem Międzynarodo-
wego Stowarzyszenia Innowato-
rów Społecznych Ashoka, do któ-
rego należy wielu świetnych ludzi.
Potrafią znaleźć rozwiązania w
trudnych sprawach świata takich
jak bieda, wykluczenie, bezrobo-
cie, brak dostępu do edukacji, do
usług zdrowotnych, czystej wody,
prądu itp.
30
