1. Tot in de 16e-17e eeuw blijft de humorenleer van Hippocrates
(ca. 460 - ca. 371 voor Chr.) en Galenus (129 - 210 na Chr.) de geneeskundige
behandelingen beïnvloeden. De humorenleer schrijft ziekte toe aan een
verstoring van de balans van de vier lichaamsvochten (zwarte en gele gal,
slijm, bloed). Deze vochten stemmen overeen met de vier basiselementen uit
de natuur (aarde, water, lucht, vuur). Het onevenwicht uit zich in de uiterlijke
lichaamsbouw, het gedrag van de patiënt en in ziekteverschijnselen.
Het bloedlaten, het purgeren, het zetten van een lavement of klisteren
(darmspoeling), het stimuleren van zweet en tot in de 16e eeuw het
therapeutisch baden, beogen de verwijdering van onzuiver geachte
lichaamssappen.
Een medische therapie: klisteren
Jan Anton Garemijn (1712-1799), Het lavement, 1778, olieverf op doek,
Groeningemuseum Brugge
Le lavement, 1778, huile sur toile
Das Klistieren, 1778, Ölfarbe auf Leinwand
Inserting an enema (clystering), 1778, oil on canvas
La realización de la lavativa, 1778, óleo sobre lienzo
Jan Anton Garemijn (1712-1799), Voorstudie voor Het lavement, 1778, zwart krijt,
Groeningemuseum-Steinmetzkabinet Brugge
Étude préparatoire du Lavement, 1778, craie noire
Vorstudie des Klistieren, 1778, schwarze Kreide
Preparatory study of Inserting an enema (clystering), 1778, black chalk
Estudio preliminar de La realización de la lavativa, 1778, creta negra
Anoniem, Frankrijk, Een klisteerspuit in gebruik, ca. 1700, olieverf op doek,
Wellcome Library, London
Anonyme, France, Une seringue à lavement en utilisation, env. 1700, huile sur toile
Anonym, Frankreich, Eine Klistierspritze in Gebrauch, ca. 1700, Ölfarbe auf Leinwand
Anonymous, France, Use of an enema, c. 1700, oil on canvas
Anónimo, Fráncia, Un enema en uso, aprox. 1700, óleo sobre lienzo
Galenus demonstreert het gebruik van de klisteerspuit,
Wellcome Library, London
Galien démontre une seringue à lavement en utilisation
Galen demonstriert eine Klistierspritze in Gebrauch
Galen demonstrating the use of a clyster
Galeno demuestra el uso del enema
Het lavement,
Wellcome Library, London
Le lavement
Eine Klistierspritze in Gebrauch
Man giving clyster to a patient
Un enema en uso
Une thérapie médicale:
le lavement au moyen d’un clystère
Jusqu’au 16e et 17e siècle, la théorie des
humeurs d’Hippocrate (vers 460 - vers 371
av. J.-C.) et de Galien (129 - 210 ap. J.-C.)
continue d’influencer les traitements
médicaux. La théorie des humeurs
d’Hippocrate attribue la maladie à une
perturbation de l’équilibre des quatre
liquides du corps (la bile jaune,
la bile noire, le phlegme et le sang).
Ces humeurs correspondent aux quatre
éléménts de base de la nature (la terre,
l’eau, l’air et le feu). La saignée,
la purgation, le lavement, la stimulation
de la sudation et jusqu’au 16e siècle le bain
thérapeutique, visent à éliminer les
humeurs jugées impures.
Eine medizinische Behandlung:
Klistieren (Einlaufen)
Bis ins 16. und 17. Jahrhundert hat die
Viersäftelehre des Hippocrates (ca. 460 -
ca. 371 v. Chr.) und Galens (129 - 210
n. Chr.) Einfluss auf medizinische
Behandlungen. Die Viersäftelehre oder
Humeralpathologie des Hippocrates
schreibt Krankheiten einer Störung des
Gleichgewichts der vier Körpersäfte (gelbe
und schwarze Galle, Blut, Schleim) zu.
Diese Säfte stimmen mit den vier
Grundelementen der Natur (Erde, Wasser,
Luft und Feuer) überein. Der Aderlass,
das Purgieren und Klistieren,
Schwitzkuren und bis ins 16. Jahrhundert
das therapeutische Bad, sollen die Abfuhr
“schlechter” Körpersäfte bewirken.
A medical therapy:
inserting an enema
Until the 16th-17th century, the humorism
of Hippocrates (c. 460 - c. 371 BC) and
Galen (129 - 210 AD) continued to influence
medical treatment. The humorism of
Hippocrates attributed illness to an
interruption of the balance of the four
bodily fluids (black and yellow bile, phlegm
and blood). These fluids corresponded to
the four basic elements of nature (earth,
water, air and fire). The evil humours, that
were thought to be impure, were removed
through bloodletting, purging, inserting an
enema (clystering), stimulating sweat and
until the 16th century therapeutic bathing.
Una terapia médica:
la realización de enemas o lavativas
Hasta los siglos XVI y XVII, la teoría del
humor de Hipócrates (aprox. 460 - aprox.
371 a.C.) y Galeno (129 - 210 d.C.)
condiciona los tratamientos médicos.
La teoría humoral de Hipócrates describe
la enfermedad como una perturbación del
equilibrio de los cuatro fluidos del cuerpo
(bilis negra y amarilla, flema, sangre).
Estos fluidos se corresponden con los
cuatro elementos básicos de la naturaleza
(tierra, agua, aire y fuego). La extracción
de sangre, la purga y la realización de
enemas o lavativas, la estimulación de
la sudoración y hasta el siglo XVI los baños
terapéuticos, se utilizan para la
eliminación de humores considerados
impuros.