1. MATERI BAHASA JAWA
KELAS XII SEMESTER GENAP
SMK MUHAMMADIYAH PAMOTAN
2020/2021
SASTRA LISAN
PERTEMUAN 1
A. DRAMA
Karya sastra ingkang ngandharaken carios lewat wawan pangandikan utawi dhiyalog antawis
paraparaganipun dipunwastani drama utawi sandiwara. Wawan pangandikan (dhiyalog) wonten
salebetipun drama saged awujud basa gancaran (prosa) punapa dene awujud geguritan.
Drama uigi wonten dipunwastani drama panjang tuwin drama cekak. Drama panjang limrahipun saking
tiga utawi gangsal babak, ngemot carios ingkang panjang, “karakter” ipun maneka warna, tuwin setting
ingkang maneka warna ugi. Gunggung tiga utawi gangsal babak kalawau dipunjumbuhaken kaliyan tiga
utawi gangsal undha-usuk plot carios. Ingkang baken inggih punika:
1. Pambuka/pengenalan
2. Dredah/konflik
3. klimaks
4. ngandharaken prekawis
5. panutup
ing ngandhap punika wonten saperangan istilah ingkang asring dipunginakaken wonten ing drama.
1. Paraga
a. Protagonis : paraga ingkang nggadhahi watak becik
b. Antagonis : paraga ingkang nggadhahi watak ala
c. Tritagonis : paraga panengah
d. Figuran : paraga geganep
2. Sutradara : ingkang mimpin lampahipun drama
3. Plot/ alur : rerangkenipun carios
4. Mimik : mobah-mosikipun polatan
5. Prolog : purwakaning drama
6. Epilog : wasananipun drama
7. Monolog : wicantenan satunggalipun paraga
8. Dhiyalog : wicantenanipun para paraga
2. 9. Setting : cara panatanipun papan kangge nggelar lakon
10. Konflik : pasulayan pamanggih satunggalipun paraga kaliyan paraga sanesipun
B. PERANGAN INTRINSIK SANDIWARA/DRAMA
1. Nyebutake Tema Sandiwarara
2. Nyebutake tokoh lan watake
3. Nyebutake latar (wektu, papan, kahanan)
4. Nyebutake amanat lan pesen, sarta nggoleki sesambungan antarane drama ana ing sajroning urip
