1. 1
Dr. Musli Vërbani
Termi “Mulla” apo…!?
Fjala “mulla” është term që prejardhjen e ka prej gjuhës arabe por
që në gjuhën arabe nuk shqiptohet kështu. Prej 28 shkronjave të gjuhës
arabe nuk ka shkronjë “LL”. I vetmi rast ku theksohet shkronja “LL”
është me rastin e fjalës “All-llah”.
Gjuha arabe e ka shkronjën “L” dhe në shkencën e të lexuarit të
Kur’anit (texhvidit) me rastine shtrëngimit apo forcimit të shkronjës “L”
kur është me “fetha” apo me “dame” prapë se prapë lexohet “L” e fortë
dhe jo “LL”.
Në Kur’an përdoret fjala “mevla”. Edhe në hadithe përdoret fjala
“mevla” e cila vjen prej fjalës “Velij”. Fjala “Velij” do të thotë dashamir,
i autorizuar, kujdestar, mbrojtës, etj.
Nëse fjalës “Velij” i jepet parashtresa e së shquarës “el” tregon për
emrin prej 99 emrave të bukur të Allahut.
Për dallim nga gjuha shqipe, gjuha boshnjake e ka shkronjën “Lj”
dhe shkronjën “Ll”, mirëpo në përdorimin e fjalës “mevla” është anuar
në përdorim të shkronjës “Ll” dhe është përdor fjala “mulla” (mella) dhe
nuk është përdor shkronja “Lj” pra “Mevlja”. Shihet se nuk është përdor
me shkronjën “Lj” “Mevlja” por është përdor me shkronjën “Ll”
“Mevlla” e më vonë prej “ev” është shndërruar në “u” dhe në vend se të
thuhet “Mevlla” është thënë “Mulla”.
Termin “Mulla” dhe jo “Mevla” e përdorin edhe në disa vende të
Azisë së mesme dhe të largët të Afrikës mirëpo ky term nuk është me
“Ll” të plotë “Mulla” por në mes të “Mulla” dhe “Mula”, pra as “Mulla”
e plotë dhe as “Mula” e plotë.
Gjuha shqipe ka shkronjë “L” dhe shkronjën “Ll” dhe nuk ka
nevojë të përdoret fjala “Mulla” për hoxhën apo imamin. Gjatë leximit të
Kur’anit f.v. në pjesën e ajetit Kur’anor: “Niemel Mevla ve niemen
Nesire.” (El Haxh : 78) (“Nuk ka Mbrojtës më të mirë dhe nuk ka
Ndihmëtarë më të mirë.”) asnjëherë në gjuhën shqipe nuk
lexohet “Niemel Mevlla” edhe nëse kemi për qëllim fjalën “Mevla” e
mos të flasim kur është për qëllim “Mevla”.
Duke pasur parasysh se ky term përdoret për institucionin fetar dhe
se “Mulla” është titull i cili i jepet udhëheqësit fetar lokal apo imamit të
2. 2
xhamisë, parashtrohet pyetja se a është në rregull të përdoret kështu?.
Kjo është një çështje që moti është dashtë të rregullohet por…!?
Për prijësin fetar islam përdoret edhe fjala “imam” që do të thotë
udhëheqës. Po ashtu përdoret fjala “hoxhë” që do të thotë mësues, pastaj
fjala “mual-lim” që do të thotë arsimtar dhe fjala “muder-rise” që do të
thotë profesor. Në kohë të fundit për hoxhën apo imamin ka filluar të
përdoret fjala “teolog” që do të kishte kuptimin e teologut qoftë islam
qoftë të krishter apo katolik apo të ndonjë feje tjetër.
.
