2. Duurzame esthetiek
Hoofdvraag
Hoe is een duurzame esthetiek mogelijk en
aanwezig in het werk van mode-ontwerpers die
zich expliciet als duurzaam profileren?
Duurzaamheid is een cultureel en filosofisch concept dat zich bevindt in de gedachten van mensen. Het gaat hier niet om de technische aspecten van duurzaamheid, de processen die nodig zijn om de mode-industrie te verduurzamen, maar om de manier waarop mode-ontwerpers het begrip duurzaamheid opvatten en dit toepassen in hun werk. Je kunt ook wel spreken van een duurzaamheidsdiscours. Ik onderscheid met betrekking tot mode twee vormen van esthetiek: een esthetiek van het ontwerp en een esthetiek van de ontwerper Onder esthetiek van het ontwerp versta ik de uiterlijke verschijningsvorm van een mode-ontwerp, de formele kenmerken. Deze vorm is tot stand gekomen door de keuzes die de ontwerper heeft gemaakt. Deze keuzes komen voort uit het denken van de ontwerper. Dit noem ik de esthetiek van de ontwerper. Hoe denkt de ontwerper over duurzaamheid? Wat is zijn/haar filosofie? Hoe vindt hij/zij dat er met mode omgegaan moet worden? Een ontwerp is een esthetisch statement dat ontspringt uit de ideologie van de ontwerper en de formele keuzes die hij/zij gemaakt heeft. Mode zie ik als een cultureel fenomeen. Enerzijds is dit fenomeen materieel; het doet zich voor in de vorm van kledingstukken en andere items. Mode heeft echter ook een immaterieel aspect, omdat aan kleding vaak waarde en betekenis wordt ontleend. Die betekenissen zijn niet eenduidig, maar juist impliciet en gevoelsmatig. Het is moeilijk om een definitie te geven van wat wel en wat geen mode is. Een tot nog toe kenmerkende eigenschap van mode is echter, dat zij altijd aan verandering onderhevig is. Mode creëert en handhaaft een continue behoefte aan vernieuwing. Ze grijpt hiervoor terug op vroegere stijlen en modes, en hergebruikt zonder duurzaam te zijn.
De mogelijkheid van een duurzame esthetiek in de mode Is het dan wel mogelijk om mode te verduurzamen? Vernieuwing is een inherente kwaliteit van mode, maar steeds goede kleding weggooien omdat ze niet meer hip zijn, is niet duurzaam. Hoe kan duurzaam in de behoefte aan verandering worden voldaan? Welke oplossingen vinden mode-ontwerpers hiervoor? Deze zaken ga ik het komende jaar verder verkennen.