Neon signs were popularized in the early 20th century in France and became widely used for outdoor advertising. Neon is a noble gas that glows bright colors when electric current is passed through tubes filled with it. In Poland, the 1950s saw a rise in neon signs as new regulations allowed more advertising. The 1960s brought more rules on neon placement, and economic troubles in the late 1960s slowed the industry. Neons regained popularity in the 1970s before declining in the 1980s due to economic crisis. Today Warsaw has a neon museum preserving historic Polish neon signs.

1. JULIA ROMANOWSKA 3HRT
N EO N Y

2. CO TO J EST „ N EO N ” ?
P O P U L A R N A N A Z WA L A M P
W Y Ł A D O W C Z Y C H O P R A C O WA N Y C H W 1 9 1 0 R O K U
P R Z E Z F R A N C U Z A G E O R G E S ' A C L A U D E , Z A R A Z
P O W Y N A L E Z I E N I U P R Z E Z E Ń Z A S A D Y
F U N K C J O N O WA N I A L A M P N E O N O W Y C H , W
Z A S T O S O WA N I U D O R E K L A M Z E W N Ę T R Z N Y C H .
J E S T R O Z W I N I Ę C I E M R U R K I G E I S S L E R A .

3. NEON NALEŻY DO GRUPY 18
PIERWIASTKÓW, GAZÓW
SZLACHETNYCH.
JEGO NAZWA POCHODZI OD
GRECKIEGO SŁOWA NEOS, CO
OZNACZA „NOWY”. PIERWIASTEK
TEN JEST
NAJBARDZIEJ ZNANY ZE
WZGLĘDU NA JEGO
ZASTOSOWANIE W LAMPACH
JARZENIOWYCH I SZYLDACH
REKLAMOWYCH. NEON ZOSTAŁ
PO RAZ PIERWSZY ODKRYTY W
1898 R. PRZEZ BRYTYJSKICH
CHEMIKÓW SIR WILLIAMA
RAMSAYA (1852-1916) I MORRISA
W. TRAVERSA (1872-1961) W ICH
LABORATORIUM W LONDYNIE.

4. SZKLANA RURKA WYPEŁNIONA GAZEM POD
NIEWIELKIM CIŚNIENIEM Z ZATOPIONYMI
WEWNĄTRZ ELEKTRODAMI Z PLATYNY. POD
WPŁYWEM WYSOKIEGO NAPIĘCIA PRZYŁOŻONEGO DO
ELEKTROD GAZ EMITUJE PROMIENIOWANIE. JEST
STOSOWANA DO ANALIZY WIDM GAZÓW. ZOSTAŁA
WYNALEZIONA PRZEZ HEINRICHA GEISSLERA W 1857 R.
RURK A GEISSLER A

5. L ATA 50
H I STO R I A N EO N Ó W
• N A P R Z E Ł O M I E 1 9 5 5 / 1 9 5 6 R O K U Z O S TA Ł Y W Y D A N E N O W E P R Z E P I S Y
R E G U L U J Ą C E S T O S O WA N I E D U Ż Y C H F O R M R E K L A M Y. W Ł A D Z E W Y D A Ł Y
R Ó W N I E Ż D E C Y Z J Ę O N E O N I Z A C J I C O B Y Ł O P R Z Y C Z Y N Ą R O Z K W I T U
N E O N Ó W.
• W 1 9 5 5 R O K U W M I N I S T E R S T W I E H A N D L U W E W N Ę T R Z N E G O
O P R A C O WA N O P R Z E P I S Y P O Z WA L A J Ą C E N A R E K L A M O WA N I E T O WA R Ó W I
U S Ł U G . P O S TA N O W I O N O T E Ż Z A Ł O Ż Y Ć PA Ń S T W O W E P R Z E D S I Ę B I O R S T W O
„ R E K L A M A " , K T Ó R E Z A C Z Ę Ł O D Z I A Ł A Ć W L U T Y M 1 9 5 6 R O K U I Z A J Ę Ł O S I Ę
R E K L A M Ą W E W S Z Y S T K I C H J E J A S P E K TA C H .
• Ó W C Z E S N A R E K L A M A N I E M I A Ł A C H A R A K T E R U K O M E R C Y J N E G O - N E O N Y
S TA N O W I Ł Y R A C Z E J D Z I E D Z I N Ę S Z T U K I U Ż Y T K O W E J .

6. PO SPRZYJAJĄCEJ DLA NEONÓW KOŃCÓWCE LAT 50., W 1960 ROKU POJAWIŁY
SIĘ NOWE REGUŁY DOTYCZĄCE PROCESU NEONIZACJI. NEONY ODTĄD MIAŁY
BYĆ TYLKO NA GŁÓWNYCH ARTERIACH NAJWIĘKSZYCH MIAST W POLSCE - W
WARSZAWIE PRZY ALEJACH JEROZOLIMSKICH, MARSZAŁKOWSKIEJ, NOWYM
ŚWIECIE.
STOWARZYSZENIE ARCHITEKTÓW POLSKICH I ZWIĄZEK POLSKICH ARTYSTÓW
PLASTYKÓW USTALIŁY LISTĘ PROJEKTANTÓW UPOWAŻNIONYCH DO
PROJEKTOWANIA NEONÓW.
W DRUGIEJ POŁOWIE LAT 60. GORSZA SYTUACJA GOSPODARCZA POLSKI
ZAHAMOWAŁA ROZWÓJ ŚWIETLNEJ REKLAMY, A PIENIĘDZY BRAKOWAŁO
NAWET NA NAPRAWY.
L ATA 60

7. • N E O N Y N A N O W O S TA Ł Y S I Ę M O D N E W L ATA C H 7 0 .
P O W S TA Ł P R O G R A M P E R S P E K T Y W I C Z N Y R O Z W O J U
R E K L A M N E O N O W Y C H , K T Ó RY P R Z E D S TAW I O N O D O
A K C E P TA C J I N A J W Y Ż S Z Y M Ó W C Z E S N Y M W Ł A D Z O M ,
C Z Y L I S E K R E TA R Z O W I P O L S K I E J Z J E D N O C Z O N E J
PA R T I I R O B O T N I C Z E J ( P Z P R ) . P R O J E K T Z O S TA Ł
P R Z Y J Ę T Y I S TA N O W I Ł P O D S TAW Ę D O D A L S Z Y C H
D Z I A Ł A Ń . W 1 9 7 0 R O K U Z L I K W I D O WA N O K O M I S J Ę
D S . K O O R D Y N A C J I R E K L A M Y, K T Ó R A D Z I A Ł A Ł A P R Z Y
W Y D Z I A L E U R B A N I S T Y K I W U R Z Ę D Z I E M I A S TA . W J E J
M I E J S C E W 1 9 7 3 R O K U P O W O Ł A N O
M I Ę D Z Y R E S O R T O WĄ , R A D Ę R E K L A M Y P O D
A U S P I C J A M I M I N I S T E R S T WA H A N D L U
W E W N Ę T R Z N E G O .
W 1 9 7 1 R O K U P O W S TA Ł Y C E N T R A L N E P L A N Y
N E O N I Z A C J I D L A WA R S Z AW Y P R Z Y G O T O WA N E P R Z E Z
W S Z Y S T K I E W Ł A D Z E D Z I E L N I C O W E .
N E O N Y L AT 7 0 . R Ó Ż N I Ł Y S I Ę Z N A C Z Ą C O O D T Y C H
W C Z E Ś N I E J S Z Y C H P R Z E D E W S Z Y S T K I M P O D
W Z G L Ę D E M W Y M I A R Ó W - B Y Ł Y D U Ż O W I Ę K S Z E .
P R Z E WA Ż A Ł Y W W I Ę K S Z O Ś C I L I T E RY B L O K O W E ( J A K O
B A R D Z I E J C Z Y T E L N E ) , A Z N I K N Ę Ł Y Z AW I J A S Y, TA K
P R Z E C I E Ż C H A R A K T E RY S T Y C Z N E D L A N E O N Ó W L AT
5 0 .
L ATA 70

8. L ATA 1 98 0 - 1 989
• LATA 80. T O KON IEC EPOKI NEONÓ W, KTÓ RE ZNIKAŁY Z
POLSKICH ULIC Z WIELU POWODÓW. PRZEDE WSZYSTKIM
PRZYC ZYNI Ł SIĘ DO TEGO KRYZYS GO SPO DARCZY, KTÓRY
ROZPOCZĄ Ł SIĘ JESZCZE POD KONIEC LAT 70., ORAZ
TR WAJĄC Y W LATACH 1981 - 1983 STAN W OJENNY.
• EST ET YKA ULIC STAŁA SIĘ POTRZEBĄ DRUGIEJ KATEGORII.
CHOĆ PRODUKCJA REKLAM ŚWIETLNYCH TR WAŁA NADAL,
NEONY B Y ŁY UBO ŻSZE I OSZCZĘDNE . B RAKOWAŁO
PIENIĘD ZY NA REGULARNE NAPRAW Y, W E FEKCIE CZEGO -
NIEGD YŚ P IĘKNE I D EKORACYJNE N EO NY - STRASZYŁY
NIEK OMPLETNYMI N APISAMI.

9. W WARSZAWIE POWSTAŁO MUZEUM
NEONÓW. ZAJMUJE SIĘ DOKUMENTACJĄ I
OCHRONĄ POLSKICH REKLAM
ŚWIETLNYCH POWSTAŁYCH PO II WOJNIE
ŚWIATOWEJ. JEST PIERWSZYM W POLSCE I
JEDNYM Z NIELICZNYCH MUZEÓW NEONÓW
NA ŚWIECIE. W ZBIORACH MUZEUM
ZNAJDUJE SIĘ OK. 100 NEONÓW Z CAŁEJ
POLSKI. NAJSTARSZYM NEONEM JEST
PRAWDOPODOBNIE NEON POCHODZĄCY Z
DWORCA WARSZAWA STADION. DO MUZEUM
TRAFIŁY M.IN. NEONY Z RESTAURACJI
„SZANGHAJ” I „AMBASADOR”, KAWIARNI
„JAŚ I MAŁGOSIA” ORAZ SPÓŁDZIELCZEGO
DOMU HANDLOWEGO „SEZAM”.
WSPÓŁC ZESNOŚĆ

11. D Z I Ę K U J E Z A U WA G Ę