این کتاب مهم در بر دارنده تعریفی مختصر از اسلام است و به بیان مهمترین اصول و تعالیم و محاسن اسلام از منابع اصلی آن، یعنی قرآن کریم و سنت نبوی می پردازد. مخاطَب این رساله همهٔ اهل تکلیف از مسلمانان و غیر مسلمانان به زبان خود آنان در هر زمان و مکانى با تفاوت شرایط و اوضاع می باشند.

1. ‫اسالم‬
‫سنت‬ ‫و‬ ‫کريم‬ ‫قرآن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫آنگونه‬ ،‫اسالم‬ ٔ‫ه‬‫دربار‬ ‫مختصر‬ ‫اى‬ ‫چكيده‬
.‫است‬ ‫آمده‬ ‫نبوی‬
،‫آن‬ ‫اصلی‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫اسالم‬ ‫محاسن‬ ‫و‬ ‫تعالیم‬ ‫و‬ ‫اصول‬ ‫مهمترین‬ ‫بیان‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫اسالم‬ ‫از‬ ‫مختصر‬ ‫تعریفی‬ ‫دارنده‬ ‫بر‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫کتاب‬ ‫این‬
‫رساله‬ ‫این‬ ‫ب‬َ‫ط‬‫مخا‬ .‫پردازد‬ ‫می‬ ‫نبوی‬ ‫سنت‬ ‫و‬ ‫کریم‬ ‫قرآن‬ ‫یعنی‬
‫در‬ ‫آنان‬ ‫خود‬ ‫زبان‬ ‫به‬ ‫مسلمانان‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫مسلمانان‬ ‫از‬ ‫تکلیف‬ ‫اهل‬ ٔ‫ه‬‫هم‬
.‫باشند‬ ‫می‬ ‫اوضاع‬ ‫و‬ ‫شرایط‬ ‫تفاوت‬ ‫با‬ ‫مکانى‬ ‫و‬ ‫زمان‬ ‫هر‬
)‫است‬ ‫نبوی‬ ‫سنت‬ ‫و‬ ‫کریم‬ ‫قرآن‬ ٔ‫ه‬‫ادل‬ ‫بر‬ ‫مشتمل‬ ‫نسخه‬ ‫(این‬

2. 1
-
‫پيام‬ ‫و‬ ‫رسالت‬ ‫و‬ ،‫مردم‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫به‬ ‫خطاب‬ ‫است‬ ‫پروردگار‬ ‫پيام‬ ،‫اسالم‬
‫شرايع‬ ‫تمام‬ ‫خاتم‬ ‫و‬ ‫اللهى‬ ‫جاويدان‬
.‫است‬ ‫ربانی‬
‫ای‬ ‫دهنده‬ ‫بیم‬ ‫و‬ ‫دهنده‬ ‫بشارت‬ ‫جز‬ ‫را‬ ‫تو‬ ‫ما‬ )‫پیامبر‬ ‫(ای‬ {:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ .‫است‬ ‫مردم‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫برای‬ ،‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫پیام‬ ‫و‬ ‫رسالت‬ ‫اسالم‬
‫همۀ‬ ‫برای‬
:‫[سبأ‬.}‫دانند‬ ‫نمی‬ )‫را‬ ‫حقیقت‬ ‫(این‬ ‫مردم‬ ‫بیشتر‬ ‫اما‬ ،‫نفرستادیم‬ ‫مردم‬
28
‫ای‬ ‫بگو‬ )‫پیامبر‬ ‫(ای‬ {:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫به‬ ‫هللا‬ ٔ‫ه‬‫فرستاد‬ ‫من‬ ،‫مردم‬
:‫[االعراف‬.}‫هستم‬ ‫شما‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫سوی‬
158
‫آورده‬ ‫برایتان‬ ‫را‬ ‫حق‬ )ِ‫دین‬ ‫و‬ ‫(هدایت‬ ‫پروردگارتان‬ ‫جانب‬ ‫از‬ ،‫پیامبر‬ ،‫مردم‬ ‫{ای‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫آ‬ )‫که‬ ‫(بدانید‬ ،‫بورزید‬ ‫کفر‬ )‫و‬ ‫نپذیرید‬ ‫را‬ ‫(سخنش‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫شماست؛‬ ]ِ‫صالح‬ ‫[و‬ ‫خیر‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫بیاورید‬ ‫ایمان‬ ‫پس‬ ‫است؛‬
‫آسمان‬ ‫در‬ ‫چه‬ ‫ن‬
‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
:‫[النساء‬.}‫است‬ ‫حکیم‬ ‫دانای‬ ‫همواره‬ ‫هللا‬ ‫و‬ )‫رساند‬ ‫نمی‬ ‫زیانی‬ ‫او‬ ‫به‬ ‫شما‬ ‫کفر‬ ‫(و‬ ‫است‬ ‫هللا‬ ِ‫آن‬ ‫از‬ ‫است‬
170
‫پایان‬ ‫و‬ ‫اللهى‬ ‫جاودان‬ ‫پیام‬ ،‫اسالم‬.]
‫زید‬ ‫پدر‬ ‫(نه‬ ،‫است‬ ‫نبوده‬ ‫شما‬ ‫مردان‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هیچ‬ ‫پدر‬ ‫{محمد‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ .‫است‬ ‫ربانی‬ ‫های‬ ‫رسالت‬ ٔ‫ه‬‫دهند‬
‫بلکه‬ )‫دیگرى‬ ‫كس‬ ‫هیچ‬ ‫نه‬ ‫و‬
‫به‬ ‫هللا‬ ‫فرستادۀ‬
:‫[االحزاب‬.}‫است‬ ‫آگاه‬ ‫چیزی‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫هللا‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫پیامبران‬ ‫خاتم‬ ‫و‬ ،‫مردم‬ ‫سوی‬
40
.]
2
-
‫برای‬ ‫هللا‬ ‫دين‬ ‫بلکه‬ ،‫نيست‬ ‫قوم‬ ‫يا‬ ‫نژاد‬ ‫يک‬ ‫مخصوص‬ ‫اسالم‬ ‫دين‬
.‫است‬ ‫مردم‬ ٔ‫ه‬‫هم‬
‫مردم‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫برای‬ ‫هللا‬ ‫دین‬ ‫بلکه‬ ،‫نیست‬ ‫قوم‬ ‫یا‬ ‫نژاد‬ ‫یک‬ ‫مخصوص‬ ‫اسالم‬ ‫دین‬
:‫است‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫سخن‬ ‫این‬ ‫آمده‬ ‫قرآن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫امری‬ ‫نخستین‬ ‫و‬ ‫است‬
.}‫شوید‬ ‫پرهیزگار‬ ‫شاید‬ ،‫است‬ ‫آفریده‬ ‫را‬ ‫پیشینیانتان‬ ‫و‬ ‫شما‬ ‫آنكه‬ ،‫کنید‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫خویش‬ ‫پروردگار‬ ،‫مردم‬ ‫{ای‬
:‫[البقره‬
21
.]
:‫فرماید‬ ‫متعالمی‬ ‫هللا‬ ‫و‬
‫ان‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫که‬ ‫پروردگارى‬ ،‫بپرهیزید‬ ‫پروردگارتان‬ ‫از‬ ،‫مردم‬ ‫{ای‬
‫و‬ ‫مردان‬ ،‫دو‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫و‬ ،‫آفرید‬ ‫او‬ ‫نوع‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫همسرش‬ )‫(سپس‬ ،‫آفرید‬ ‫سان‬
.}‫ساخت‬ ‫پراکنده‬ )‫زمین‬ ‫روى‬ ‫(بر‬ ‫بسیاری‬ ‫های‬ ‫زن‬
:‫[النساء‬
1
.]
‫عمر‬ ‫ابن‬ ‫از‬
-
‫عنهما‬ ‫هللا‬ ‫رضی‬
-
‫هللا‬ ‫رسول‬ ‫که‬ ‫شده‬ ‫روایت‬
-
‫سلم‬ ‫و‬ ‫علیه‬ ‫هللا‬ ‫صلی‬
-
:‫فرمود‬ ،‫مردم‬ ‫به‬ ‫خطاب‬ ‫مکه‬ ‫فتح‬ ‫روز‬ ‫در‬
‫نی‬ ‫یا‬ :‫اند‬ ‫دسته‬ ‫دو‬ ‫مردم‬ ‫بنابراین‬ ،‫است‬ ‫برداشته‬ ‫میان‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫پدرانشان‬ ‫به‬ ‫آنان‬ ‫فروشی‬ ‫فخر‬ ‫و‬ ‫جاهلیت‬ ‫غرور‬ ‫و‬ ‫تکبر‬ ‫هللا‬ ‫همانا‬ ،‫مردم‬ ‫"ای‬
‫کوکار‬
‫هللا‬ ."‫آفرید‬ ‫خاک‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫آدم‬ ‫هللا‬ ‫و‬ ‫اند‬ ‫آدم‬ ‫فرزندان‬ ‫مردم‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫ارزش‬ ‫بی‬ ‫هللا‬ ‫نزد‬ ‫که‬ ‫بدکار‬ ‫و‬ ‫فاجر‬ ‫یا‬ ،‫است‬ ‫گرامی‬ ‫هللا‬ ‫نزد‬ ‫که‬ ‫متقی‬
‫می‬
‫گر‬ ‫همانا‬ .‫کنید‬ ‫حاصل‬ ‫آشنایی‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫تا‬ ‫دادیم‬ ‫قرار‬ ‫قبایل‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫ملت‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫و‬ ‫آفریدیم‬ ‫زن‬ ‫و‬ ‫مرد‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫ما‬ ،‫مردم‬ ‫{ای‬ :‫فرماید‬
‫امی‬
:‫[حجرات‬ }‫است‬ ‫آگاه‬ ‫دانای‬ ‫هللا‬ ‫همانا‬ .‫شماست‬ ‫باتقواترین‬ ‫هللا‬ ‫نزد‬ ‫در‬ ‫شما‬ ‫ترین‬
13
.]
( :‫كرده‬ ‫روایت‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫ترمذی‬
3270
.)
‫قرآ‬ ‫اوامر‬ ‫در‬
‫گرامی‬ ‫پیامبر‬ ‫اوامر‬ ‫یا‬ ‫بزرگ‬ ‫ن‬
-
‫سلم‬ ‫و‬ ‫علیه‬ ‫هللا‬ ‫صلی‬
-
‫بنابر‬ ‫و‬ ‫طائفه‬ ‫یک‬ ‫یا‬ ‫قوم‬ ‫یک‬ ‫مخصوص‬ ‫که‬ ‫نیست‬ ‫قانونی‬ ‫و‬ ‫تشریع‬ ‫هیچ‬
.‫باشد‬ ‫آنان‬ ‫نژاد‬ ‫یا‬ ‫قومیت‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬
3
-
‫و‬ ‫پيامبران‬ ‫رسالت‬ ‫كردن‬ ‫کامل‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫اللهى‬ ‫پيام‬ ‫اسالم‬
‫پيشين‬ ‫فرستادگان‬
-
‫عليهم‬ ‫هللا‬ ‫صلوات‬
-
،‫است‬ ‫آمده‬
‫به‬ ‫که‬ ‫پيامبرانی‬
.‫بودند‬ ‫شده‬ ‫فرستاده‬ ‫هايشان‬ ‫امت‬ ‫سوی‬
:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬
‫و‬ ‫اسحاق‬ ‫و‬ ‫اسماعیل‬ ‫و‬ ‫ابراهیم‬ ‫به‬ ‫و‬ ،‫کردیم‬ ‫وحی‬ ‫آمدند‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫که‬ ‫پیامبرانی‬ ‫و‬ ‫نوح‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬ ،‫کردیم‬ ‫وحی‬ )‫پیامبر‬ ‫(اى‬ ‫تو‬ ‫به‬ ‫{ما‬
‫یعقوب‬ ‫ى‬ ‫گانه‬ ‫دوازده‬ ‫(نوادگان‬ ‫اسباط‬ ‫و‬ ‫یعقوب‬
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫و‬ ،‫كردیم‬ ‫وحى‬ ‫سلیمان‬ ‫و‬ ‫هارون‬ ‫و‬ ‫یونس‬ ‫و‬ ‫ایوب‬ ‫و‬ ‫عیسى‬ ‫به‬ ‫و‬ ،‫کردیم‬ ‫وحی‬ )
.}‫دادیم‬ ‫را‬ ‫زبور‬ )‫(كتاب‬ ‫داود‬ ‫به‬
:‫[النساء‬
163
.]
‫محمد‬ ‫پیامبرمان‬ ‫به‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫که‬ ‫دین‬ ‫این‬ ‫و‬
-
‫وسلم‬ ‫علیه‬ ‫هللا‬ ‫صلی‬
-
‫وحی‬ ‫پیشین‬ ‫پیامبران‬ ‫برای‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫دینی‬ ‫همان‬ ،‫کرده‬ ‫وحی‬
‫آنا‬ ‫به‬ ‫و‬ ،‫نموده‬
:‫کرد‬ ‫یادآورى‬ ‫و‬ ‫سفارش‬ ‫را‬ ‫دین‬ ‫این‬ ‫ن‬
‫عیسى‬ ‫و‬ ‫موسى‬ ‫و‬ ‫ابراهیم‬ ‫به‬ ‫و‬ ،‫كردیم‬ ‫وحى‬ ‫تو‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫ما‬ ‫و‬ ،‫بود‬ ‫كرده‬ ‫توصیه‬ ‫نوح‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫كه‬ ‫كرده‬ ‫مقرر‬ ‫را‬ ‫دینى‬ ‫شما‬ ‫براى‬ ‫{هللا‬
‫آن‬ )‫(پذیرش‬ ،)‫نورزید‬ ‫اختالف‬ ‫(و‬ ‫نشوید‬ ‫تفرقه‬ ‫دچار‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫دارید‬ ‫نگاه‬ ‫برپا‬ ‫را‬ ‫دین‬ :‫اینكه‬ ‫نمودیم؛‬ ‫توصیه‬
‫دعوت‬ ‫بدان‬ ‫را‬ ‫مشركان‬ ‫تو‬ ‫كه‬ ‫چه‬

3. ‫را‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫گزیند؛‬ ‫مى‬ ‫بر‬ ‫خویش‬ ‫سوى‬ ‫به‬ )‫را‬ ‫دعوت‬ ‫این‬ ‫پذیرفتن‬ ِ‫ق‬‫(توفی‬ ‫بخواهد‬ ‫را‬ ‫كس‬ ‫هر‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫هللا‬ ،‫است‬ ‫آمده‬ ‫گران‬ ‫سخت‬ ،‫كنى‬ ‫مى‬
.}‫كند‬ ‫مى‬ ‫هدایت‬ ‫خویش‬ ‫سوى‬ ‫به‬ ،‫گردد‬ ‫باز‬ )‫درگاهش‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫توبه‬ ‫(که‬
:‫[الشورى‬
13
.]
‫پی‬ ‫به‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫که‬ ‫چیزی‬ ‫این‬ ‫و‬
‫محمد‬ ‫امبرش‬
-
‫سلم‬ ‫و‬ ‫علیه‬ ‫هللا‬ ‫صلی‬
-
‫پیش‬ ‫انجیل‬ ‫و‬ ‫تورات‬ :‫مانند‬ ،‫اللهى‬ ‫پیشین‬ ‫های‬ ‫کتاب‬ ‫تصدیق‬ ‫کرده‬ ‫وحی‬
:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ .‫شوند‬ ‫تحریف‬ ‫دچار‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬
‫(کتاب‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫حق‬ ‫ایم‬ ‫کرده‬ ‫وحی‬ ‫تو‬ ‫به‬ ‫کتاب‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫آنچه‬ )‫پیامبر‬ ‫{(ای‬
،‫اند‬ ‫بوده‬ ‫پیشتر‬ ‫که‬ ‫را‬ )‫آسمانی‬ ‫های‬
‫هللا‬ ،‫تردید‬ ‫بی‬ .‫کند‬ ‫می‬ ‫تصدیق‬
.}‫بیناست‬ ‫و‬ ‫آگاه‬ ً‫ال‬‫كام‬ ‫بندگانش‬ )‫(احوال‬ ‫به‬
:‫[فاطر‬
31
.]
4
-
‫پيامبران‬
-
‫السالم‬ ‫عليهم‬
-
‫شريعت‬ ‫اما‬ ،‫است‬ ‫يكسان‬ ‫دينشان‬
.‫باشد‬ ‫مى‬ ‫متفاوت‬ ‫هايشان‬
،‫پیامبر‬ ‫(ای‬ ‫{و‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ .‫باشد‬ ‫مى‬ ‫متفاوت‬ ‫هایشان‬ ‫شریعت‬ ‫اما‬ ،‫است‬ ‫یكسان‬ ‫پیامبران‬ ‫دین‬
‫نازل‬ ‫تو‬ ‫بر‬ ‫حق‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫کتاب‬ )‫این‬ ‫ما‬
‫ک‬ ‫حکم‬ ،‫است‬ ‫کرده‬ ‫نازل‬ ‫هللا‬ ‫آنچه‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ )‫كتاب‬ ‫اهل‬ ‫(از‬ ‫آنان‬ ‫بین‬ ‫پس‬ .‫آنهاست‬ ‫بر‬ ‫گواه‬ ‫و‬ ‫حافظ‬ ‫و‬ ‫پیشین‬ ‫های‬ ‫کتاب‬ ‫کنندۀ‬ ‫تصدیق‬ ‫که‬ ‫کردیم‬
‫ن‬
‫ح‬ ‫از‬ ‫كه‬ ‫آنچه‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫آنان‬ ‫هوسهای‬ ‫و‬ ‫هوی‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کن‬ ‫حکم‬ ‫آنها‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫کرده‬ ‫نازل‬ ‫هللا‬ ‫آنچه‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬
،‫نکن‬ ‫پیروی‬ ،‫است‬ ‫رسیده‬ ‫تو‬ ‫به‬ ‫ق‬
‫میداد؛‬ ‫قرار‬ ‫یكسان‬ ‫امتی‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫همۀ‬ ،‫میخواست‬ ‫هللا‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫دادیم؛‬ ‫قرار‬ ‫روشن‬ ‫راهی‬ ‫و‬ ‫آیین‬ ‫شما‬ )‫هاى‬ ‫(ملت‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫برای‬ ‫ما‬ )‫مردم‬ ‫(ای‬
،‫گیرید‬ ‫پیشی‬ ‫یکدیگر‬ ‫بر‬ ‫ها‬ ‫نیکی‬ ‫در‬ ‫پس‬ ‫بیازماید؛‬ ‫است‬ ‫بخشیده‬ ‫شما‬ ‫به‬ ‫كه‬ ‫آنچه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫شما‬ )‫خواهد‬ ‫مى‬ ‫(هللا‬ ‫ولی‬
‫سوی‬ ‫به‬ ‫شما‬ ‫همگی‬ ‫بازگشت‬
:‫[المائده‬.}‫سازد‬ ‫مى‬ ‫آگاه‬ ،‫کردید‬ ‫مى‬ ‫اختالف‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫آنچه‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫وى‬ ‫آنگاه‬ ،‫است‬ ‫هللا‬
48
‫هللا‬ ‫رسول‬ ‫و‬.]
-
‫سلم‬ ‫و‬ ‫علیه‬ ‫هللا‬ ‫صلی‬
-
‫می‬
‫ی‬ ‫از‬ ‫برادرانی‬ ‫پیامبران‬ ‫و‬ ،‫هستم‬ ‫آخرت‬ ‫و‬ ‫دنیا‬ ‫در‬ ‫مریم‬ ‫بن‬ ‫عیسی‬ ‫به‬ ‫مردمان‬ ]‫ترین‬ ‫نزدیک‬ ‫[و‬ ‫ترین‬ ‫شایسته‬ ‫"من‬:‫فرماید‬
‫مادرانشان‬ ،‫پدرند‬ ‫ک‬
( .‫است‬ ‫كرده‬ ‫روایت‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫بخاری‬."‫است‬ ‫یکی‬ ‫دینشان‬ ‫و‬ ،‫نیست‬ ‫یکی‬
3443
.)
5
-
‫كند‬ ‫مى‬ ‫دعوت‬ ‫آنچه‬ ‫به‬ ‫اسالم‬
-
‫و‬ ‫نوح‬ :‫جمله‬ ‫از‬ ‫پيامبران‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫كه‬
‫عيسی‬ ‫و‬ ‫داوود‬ ‫و‬ ‫سليمان‬ ‫و‬ ‫موسی‬ ‫و‬ ‫ابراهيم‬
-
‫السالم‬ ‫عليهم‬
-
‫به‬ ،
‫هم‬ ‫پروردگار‬ ‫اينكه‬ ،‫اند‬ ‫كرده‬ ‫دعوت‬ ‫هللا‬ ‫به‬ ‫ايمان‬ ‫سوی‬
‫که‬ ‫است‬ ‫هللا‬ ‫ان‬
،‫است‬ ‫فرمانروا‬ ‫و‬ ‫مالک‬ ،‫ميراننده‬ ،‫کننده‬ ‫زنده‬ ،‫دهنده‬ ‫روزی‬ ،‫آفريدگار‬
‫مهربان‬ ‫و‬ ‫رئوف‬ ‫همان‬ ‫او‬ ‫و‬ ،‫کارها‬ ‫همه‬ ‫كننده‬ ‫تدبير‬ ‫اوست‬ ‫که‬ ‫اين‬ ‫و‬
.‫است‬
‫كند‬ ‫مى‬ ‫دعوت‬ ‫آنچه‬ ‫به‬ ‫اسالم‬
-
‫عیسی‬ ‫و‬ ‫داوود‬ ‫و‬ ‫سلیمان‬ ‫و‬ ‫موسی‬ ‫و‬ ‫ابراهیم‬ ‫و‬ ‫نوح‬ :‫جمله‬ ‫از‬ ‫پیامبران‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫كه‬
-
‫الس‬ ‫علیهم‬
‫الم‬
-
‫ایمان‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ،
‫این‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫فرمانروا‬ ‫و‬ ‫مالک‬ ،‫میراننده‬ ،‫کننده‬ ‫زنده‬ ،‫دهنده‬ ‫روزی‬ ،‫آفریدگار‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هللا‬ ‫همان‬ ‫پروردگار‬ ‫اینكه‬ ،‫اند‬ ‫كرده‬ ‫دعوت‬ ‫هللا‬ ‫به‬
‫که‬
‫به‬ ‫هللا‬ ‫كه‬ ‫را‬ ‫نعمتى‬ ،‫مردم‬ ‫{ای‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫است‬ ‫مهربان‬ ‫و‬ ‫رئوف‬ ‫همان‬ ‫او‬ ‫و‬ ،‫کارها‬ ‫همه‬ ‫كننده‬ ‫تدبیر‬ ‫اوست‬
‫یادآورى‬ ‫بخشیده‬ ‫شما‬
‫چگونه‬ ‫حال‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫پس‬ ‫نیست؛‬ ‫او‬ ‫جز‬ ‫بحقى‬ ‫معبود‬ ‫هیچ‬ ‫برساند؟‬ ‫روزی‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫هللا‬ ‫جز‬ ‫ای‬ ‫آفریننده‬ ‫آیا‬ ،‫كنید‬
‫(از‬
:‫[فاطر‬.}‫شوید؟‬ ‫می‬ ‫منحرف‬ )‫حق‬
3
‫روز‬ ‫شما‬ ‫به‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫از‬ ‫كه‬ ‫كیست‬ :‫بگو‬ )‫پیامبر‬ ‫(ای‬ {:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫یا‬ ‫بخشد؟‬ ‫می‬ ‫ى‬
‫گوش‬ ‫بر‬ ‫كه‬ ‫كیست‬
‫از‬ ‫را‬ ‫مرده‬ ‫جان‬ ‫بی‬ )‫(مادۀ‬ ‫و‬ ‫آورد‬ ‫می‬ ‫بیرون‬ ‫جان‬ ‫بی‬ )‫(مادۀ‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫زنده‬ ]ِ‫د‬‫[موجو‬ ‫كه‬ ‫كیست‬ ‫و‬ ‫است؟‬ ‫حاكم‬ ‫دیدگان‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫كنید؟‬ ‫نمی‬ ‫پروا‬ ‫آیا‬ :‫بگو‬ ‫پس‬ ،‫هللا‬ :‫گفت‬ ‫خواهند‬ ‫كند؟‬ ‫می‬ ‫تدبیر‬ ‫را‬ )‫جهانیان‬ ‫و‬ ‫(جهان‬ ‫كار‬ ‫كه‬ ‫كیست‬ ‫و‬ ‫سازد؟‬ ‫می‬ ‫خارج‬ ‫زنده‬ )‫(موجود‬
:‫[یونس‬.}
31
‫و‬ ‫گرداند‬ ‫مى‬ ‫باز‬ )‫دیگر‬ ‫(بار‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫آغاز‬ ‫را‬ ‫آفرینش‬ ‫که‬ ‫كسى‬ ‫یا‬ )‫بهترند‬ ‫شما‬ ‫باطل‬ ‫معبودان‬ ‫(آیا‬ {:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫را‬ ‫دلیلتان‬ ،‫راستگویید‬ ‫اگر‬ :‫بگو‬ ‫دارد؟‬ ‫وجود‬ ‫هللا‬ ‫با‬ ‫دیگری‬ ‫معبود‬ ‫آیا‬ ‫رساند؟‬ ‫مى‬ ‫روزی‬ ‫شما‬ ‫به‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫كسى‬ ‫آن‬ )‫(یا‬
:‫[النمل‬.}‫بیاورید‬
64
‫هر‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫ما‬ ً‫ا‬‫{یقین‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ .‫اند‬ ‫شده‬ ‫فرستاده‬ ،‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫پرستى‬ ‫یگانه‬ ‫به‬ ‫دعوت‬ ‫برای‬ ‫پیامبران‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫و‬.]
‫برخی‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫كرده‬ ‫هدایت‬ ‫را‬ ‫آنان‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫هللا‬ ،‫کنید‬ ‫دوری‬ ‫طاغوت‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کنید‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫یکتا‬ ‫هللا‬ :‫که‬ ،‫ایم‬ ‫فرستاده‬ ‫را‬ ‫پیامبری‬ ،‫امتی‬
‫آنان‬ ‫از‬
:‫[النحل‬.}‫است‬ ‫بوده‬ ‫چگونه‬ ‫كنندگان‬ ‫تكذیب‬ ‫سرانجام‬ ‫که‬ ‫بنگرید‬ ‫و‬ ‫بگردید‬ ‫زمین‬ ‫در‬ ‫پس‬ ،‫شدند‬ ‫گمراهى‬ ‫سزاوار‬ ‫نیز‬
36
‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫(به‬ ‫معبودی‬ :‫که‬ ‫کردیم‬ ‫وحی‬ ‫او‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫آن‬ ‫مگر‬ ،‫نفرستادیم‬ ‫را‬ ‫پیامبری‬ ‫هیچ‬ ‫تو‬ ‫از‬ ‫پیش‬ ‫ما‬ ‫{و‬:‫فرماید‬
‫عبادت‬ ‫مرا‬ ‫تنها‬ ‫پس‬ ‫نیست؛‬ ‫من‬ ‫جز‬ )‫حق‬
‫کن‬
:‫[االنبیاء‬.}‫ید‬
25
‫نوح‬ ٔ‫ه‬‫دربار‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬.]
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫(به‬ ‫معبودی‬ ‫او‬ ‫جز‬ ‫که‬ ‫کنید‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫هللا‬ ،‫من‬ ‫قوم‬ ‫{ای‬:‫گفت‬ ‫او‬ ‫که‬ ‫فرماید‬ ‫می‬
)‫حق‬
:‫[االعراف‬.}‫ترسم‬ ‫می‬ ‫بزرگ‬ ‫روزی‬ ‫عذاب‬ ‫از‬ ‫شما‬ ‫بر‬ ‫من‬ )‫نکنید‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫(اگر‬ ،‫ندارید‬
59
‫خلیل‬ ‫ابراهیم‬ ‫و‬.]
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫که‬ ‫چنان‬
‫هللا‬
)‫(که‬ ‫کنید‬ ‫پروا‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کنید‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫هللا‬ :‫گفت‬ ‫قومش‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫گاه‬ ‫آن‬ ‫ابراهیم‬ )‫از‬ ‫کن‬ ‫(یاد‬ ‫{و‬:‫گفت‬ ،‫فرماید‬ ‫می‬ ‫ایشان‬ ‫از‬ ‫نقل‬ ‫به‬ ‫متعال‬
،‫بدانید‬ ‫اگر‬
:‫[العنكبوت‬.}‫است‬ ‫بهتر‬ ‫برایتان‬ ‫کار‬ ‫این‬
16
‫صالح‬ ‫و‬.]
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫قو‬ ‫{ای‬:‫فرمود‬ ،‫کرده‬ ‫نقل‬ ‫ایشان‬ ‫از‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫که‬ ‫چنان‬
‫عبادت‬ ‫را‬ ‫هللا‬ ،‫من‬ ‫م‬
)‫(آن‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫آمده‬ ‫شما‬ ‫براى‬ )‫من‬ ‫نبوت‬ ‫صدق‬ ‫(بر‬ ‫پروردگارتان‬ )‫(سوی‬ ‫از‬ ‫روشنی‬ ‫دلیل‬ ،‫تردید‬ ‫بی‬ ،‫ندارید‬ )‫حق‬ ‫(به‬ ‫معبودی‬ ‫او‬ ‫جز‬ ‫که‬ ‫کنید‬
‫و‬ ‫بخورد‬ )‫علف‬ ‫و‬ ‫(بچرد‬ ‫هللا‬ ‫زمین‬ ‫در‬ ‫تا‬ ‫واگذارید‬ )‫خود‬ ‫حال‬ ‫(به‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫پس‬ ‫است؛‬ ‫ای‬ ‫معجزه‬ ‫برایتان‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫هللا‬ ‫شتر‬ ‫ماده‬ ‫این‬
‫(و‬ ‫آزار‬ ‫او‬ ‫به‬
‫درد‬ ‫عذابی‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫که‬ ‫نرسانید‬ )‫آسیبی‬
:‫[االعراف‬.}‫گرفت‬ ‫خواهد‬ ‫فرا‬ ‫ناک‬
73
‫شعیب‬ ‫و‬.]
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
،‫داده‬ ‫خبر‬ ‫ایشان‬ ‫از‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫که‬ ‫چنان‬

4. ‫(به‬ ‫معبودی‬ ‫او‬ ‫جز‬ ‫که‬ ‫کنید‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫هللا‬ ،‫من‬ ‫قوم‬ ‫{ای‬:‫فرمود‬
‫دلیلی‬ ‫شما‬ ‫برای‬ ‫پروردگارتان‬ )‫(سوی‬ ‫از‬ ‫همانا‬ ،‫ندارید‬ )‫حق‬
‫صحت‬ ‫(بر‬ ‫روشنى‬
‫زمین‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫نکاهید‬ ‫مردم‬ ‫حقوق‬ ) ‫و‬ ‫(حق‬ ‫از‬ ‫و‬ ،‫بپردازید‬ ‫و‬ ‫بكشید‬ )‫درست‬ ‫(و‬ ‫کامل‬ ‫را‬ ‫ترازو‬ ‫و‬ ‫پیمانه‬ ‫پس‬ ‫است؛‬ ‫آمده‬ )‫من‬ ‫نبوت‬
-
‫از‬ ‫پس‬
‫اصالحش‬
-
:‫[االعراف‬.}‫است‬ ‫بهتر‬ ‫شما‬ ‫برای‬ ‫این‬ ،‫دارید‬ ‫ایمان‬ ‫اگر‬ ،‫نکنید‬ ‫تباهى‬ ‫و‬ ‫فساد‬
85
‫الس‬ ‫علیه‬ ‫موسی‬ ‫با‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ‫و‬.]
‫الم‬
‫ده‬ ‫فرا‬ ‫گوش‬ ‫شود‬ ‫مى‬ ‫وحی‬ ‫آنچه‬ ‫به‬ ‫پس‬ ‫برگزیدم؛‬ )‫پیامبری‬ ‫(به‬ ‫را‬ ‫تو‬ ‫من‬ ‫{و‬:‫بود‬ ‫چنین‬ ،‫فرمود‬ ‫ایشان‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫چیزی‬ ‫نخستین‬ ،‫گفت‬ ‫سخن‬
(
13
‫یاد‬ ‫مرا‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫تا‬ ‫دار؛‬ ‫برپا‬ ‫وجه‬ ‫کاملترین‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫نماز‬ ‫و‬ ،‫کن‬ ‫عبادت‬ ‫مرا‬ ‫تنها‬ ‫پس‬ ،‫نیست‬ ‫من‬ ‫جز‬ ‫برحقی‬ ‫معبود‬ ‫که‬ ‫هستم‬ ‫هللا‬ ‫من‬ ‫)همانا‬
:‫[طه‬.}‫کنی‬
13
-
14
‫موسی‬ ‫از‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫به‬ ‫که‬ ‫متکبری‬ ‫هر‬ )‫(شر‬ ‫از‬ ‫{من‬:‫فرمود‬ ‫و‬ ،‫برده‬ ‫پناه‬ ‫هللا‬ ‫به‬ ‫ایشان‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫داده‬ ‫خبر‬
:‫[غافر‬.}‫برم‬ ‫می‬ ‫پناه‬ ‫شما‬ ‫پروردگار‬ ‫و‬ ‫خویش‬ ‫پروردگار‬ ‫به‬ ،‫ندارد‬ ‫باور‬ ‫حساب‬ ‫روز‬
27
‫مسیح‬ ‫از‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬.]
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫او‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫داده‬ ‫خبر‬
{:‫گفت‬
:‫عمران‬ ‫[آل‬.}‫است‬ ‫راست‬ ‫راه‬ ‫این‬ )‫(که‬ ‫کنید‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫پس‬ ‫شماست؛‬ ‫پروردگار‬ ‫و‬ ‫من‬ ‫پروردگار‬ ،‫هللا‬ ‫که‬ ‫راستی‬ ‫به‬
51
‫عزوجل‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫مسیح‬ ‫از‬
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫هر‬ ‫بیگمان‬ ،‫بپرستید‬ ‫را‬ ‫خودتان‬ ‫پروردگار‬ ‫و‬ ‫من‬ ‫پروردگار‬ ‫اسرائیل‬ ‫بنی‬ ‫{ای‬:‫فرمود‬ ‫همچنین‬ ‫ایشان‬ ‫كه‬ ‫اند‬ ‫داده‬ ‫خبر‬
‫ب‬ ‫شریكى‬ ‫کس‬
:‫[المائده‬.}‫ندارند‬ ‫یاورى‬ ‫و‬ ‫یار‬ ‫ستمکاران‬ ‫و‬ ،‫است‬ )‫(دوزخ‬ ‫آتش‬ ‫جایگاهش‬ ‫و‬ ‫كرده‬ ‫حرام‬ ‫او‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫بهشت‬ ‫هللا‬ ،‫دهد‬ ‫قرار‬ ‫هللا‬ ‫راى‬
72
‫موسی‬ ‫سخن‬ ‫این‬ ‫تثنیه‬ ‫سفر‬ ‫در‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫تأكید‬ ‫یگانه‬ ‫هللا‬ ‫عبادت‬ ‫بر‬ ‫نیز‬ ‫انجیل‬ ‫و‬ ‫تورات‬ ‫در‬ ‫حتی‬ ‫بلکه‬.]
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫(بشنو‬:‫که‬ ‫است‬ ‫آمده‬
،‫اسرائیل‬ ‫ای‬
‫السالم‬ ‫علیه‬ ‫مسیح‬ ‫که‬ ‫جا‬ ‫آن‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫تأکید‬ ‫توحید‬ ‫بر‬ ‫نیز‬ ‫مرقص‬ ‫انجیل‬ ‫در‬.)‫است‬ ‫یگانه‬ ‫پروردگاری‬ ،‫ماست‬ ‫معبود‬ ‫که‬ ‫پروردگار‬
‫که‬ ‫کرده‬ ‫بیان‬ ‫عزوجل‬ ‫هللا‬ ‫و‬.)‫است‬ ‫یگانه‬ ‫پروردگاری‬ ،‫ماست‬ ‫معبود‬ ‫که‬ ‫پروردگار‬ ،‫اسرائیل‬ ‫ای‬ ‫بشنو‬ :‫است‬ ‫این‬ ‫ها‬ ‫توصیه‬ ‫(نخستین‬:‫فرماید‬ ‫می‬
‫ای‬ ‫با‬ ‫پیامبران‬ ٔ‫ه‬‫هم‬
‫این‬ ‫(با‬ ‫را‬ ‫پیامبری‬ ،‫امتی‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫ما‬ ً‫ا‬‫{یقین‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫اند‬ ‫شده‬ ‫مبعوث‬ ،‫است‬ ‫توحید‬ ‫به‬ ‫دعوت‬ ‫كه‬ ‫بزرگ‬ ٔ‫ه‬‫وظیف‬ ‫ن‬
‫سزاوار‬ ‫نیز‬ ‫آنان‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫و‬ ،‫كرده‬ ‫هدایت‬ ‫را‬ ‫آنان‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫هللا‬ ،‫کنید‬ ‫دوری‬ ‫طاغوت‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کنید‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫یکتا‬ ‫هللا‬ :‫که‬ ‫برانگیختیم‬ )‫پیام‬
‫گمراهى‬
‫[ال‬.}‫شدند‬
:‫نحل‬
36
‫مى‬ )‫نیایش‬ ‫(به‬ ‫هللا‬ ‫جاى‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫چیزهایی‬ ‫به‬ ‫آیا‬ :‫بگو‬ )‫مشرکان‬ ‫به‬ ،‫پیامبر‬ ‫{(ای‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫كرده‬ ‫توجه‬ ‫خوانید‬
‫آفریده‬ ‫را‬ ‫زمین‬ )‫(اجزاى‬ ‫از‬ ‫چیز‬ ‫چه‬ ‫دهید‬ ‫نشان‬ ‫من‬ ‫به‬ ‫اید؟‬
‫داشته‬ ‫شركت‬ ‫ها‬ ‫آسمان‬ )‫(آفرینش‬ ‫در‬ ‫آیا‬ ،‫اند‬
‫مى‬ ‫راست‬ ‫اگر‬ ‫اند؟‬
‫کتاب‬ ‫از‬ ،‫گویید‬
‫های‬
:‫[االحقاف‬.}‫بیاورید‬ ‫من‬ ‫براى‬ )‫(گذشتگان‬ ‫دانش‬ ‫علمىاز‬ ‫اثر‬ ‫یا‬ ‫پیشین‬ ‫آسمانى‬
4
‫السعدی‬ ‫عبدالرحمان‬ ‫شیخ‬.]
-
‫هللا‬ ‫رحمه‬
-
‫"بنابراین‬:‫گوید‬ ‫می‬
‫هایی‬ ‫اندیشه‬ ‫و‬ ‫ارزش‬ ‫بی‬ ‫آرایی‬ ‫و‬ ‫نادرست‬ ‫هایی‬ ‫گمان‬ ‫بر‬ ‫بلکه‬ ،‫نبوده‬ ‫برهان‬ ‫و‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫مستند‬ ‫شرکشان‬ ٔ‫ه‬‫دربار‬ ‫مشرکان‬ ‫جدال‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫واضح‬
‫بن‬ ‫فاسد‬
‫که‬ ‫کسانی‬ ‫روز‬ ‫و‬ ‫حال‬ ‫بررسى‬ ‫با‬ ‫و‬ ،‫كرد‬ ‫درک‬ ‫کارهایشان‬ ‫و‬ ‫دانش‬ ‫جامع‬ ‫و‬ ‫شامل‬ ‫بررسی‬ ‫با‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫تباهی‬ ‫این‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫ا‬
‫ال‬ ‫تیسیر‬."‫اند؟‬ ‫داشته‬ ‫آخرت‬ ‫یا‬ ‫دنیا‬ ‫در‬ ‫ای‬ ‫فایده‬ ‫برایشان‬ )‫هللا‬ ‫جز‬ ‫معبودان‬ ‫(این‬ ‫آیا‬ ،‫اند‬ ‫کرده‬ ‫تباه‬ ‫معبودان‬ ‫این‬ ‫عبادت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫عمرشان‬
،‫المنان‬ ‫کریم‬
:‫ص‬
779
.
6
-
‫عبادت‬ ٔ‫ه‬‫شايست‬ ‫که‬ ‫اوست‬ ‫تنها‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫آفريدگار‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬
‫و‬ ،‫شود‬ ‫پرستش‬ ‫او‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫نبايد‬ ‫هيچکس‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫پرستى‬ ‫يگانه‬ ‫و‬
.‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫شريكى‬ ‫عبادت‬ ‫در‬
‫مت‬ ‫هللا‬ .‫نشود‬ ‫عبادت‬ ‫او‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫دیگری‬ ‫کس‬ ‫هیچ‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ٔ‫ه‬‫شایست‬ ‫و‬ ،‫باشد‬ ‫مى‬ ‫عبادت‬ ‫مستحق‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫كسى‬ ‫تنها‬ ‫هللا‬
‫{ای‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫عال‬
( ‫شوید‬ ‫پرهیزگار‬ ‫که‬ ‫شاید‬ ،‫آفرید‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫از‬ ‫پیش‬ ‫هاى‬ ‫انسان‬ ‫و‬ ‫شما‬ ‫که‬ ‫كسى‬ ‫همان‬ ،‫کنید‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫خویش‬ ‫پروردگار‬ ،‫مردم‬
21
‫که‬ ‫كسى‬ ‫)آن‬
‫انواع‬ ،‫آن‬ ‫وسیلۀ‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫فرستاد‬ ‫فرو‬ ‫آبی‬ ،‫آسمان‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫نمود‬ ‫بنا‬ ‫سرتان‬ ‫باالی‬ )‫سقفی‬ ‫(همچون‬ ‫را‬ ‫آسمان‬ ‫و‬ ‫گستراند‬ ‫شما‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫زمین‬
‫را‬ ‫ها‬ ‫میوه‬
( ‫دانید‬ ‫می‬ )‫را‬ ‫حقیقت‬ ‫(شما‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ،‫ندهید‬ ‫قرار‬ ‫هللا‬ ‫برای‬ ‫همتایانی‬ ‫پس‬ ‫باشد؛‬ ‫شما‬ ِ‫ی‬‫روز‬ ‫تا‬ ‫آورد‬ ‫وجود‬ ‫به‬
22
:‫[البقره‬.})
21
-
22
‫ما‬ ‫آنکه‬.]
‫ث‬ ‫انواع‬ ‫زمین‬ ‫از‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫فرستاده‬ ‫فرو‬ ‫آبی‬ ‫آسمان‬ ‫از‬ ‫ما‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫گسترانده‬ ‫ما‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫آفرید‬ ‫را‬ ‫ما‬ ‫از‬ ‫پیش‬ ‫های‬ ‫نسل‬ ‫و‬
‫بیرون‬ ‫ها‬ ‫مره‬
‫بخ‬ ‫شما‬ ‫به‬ ‫هللا‬ ‫كه‬ ‫را‬ ‫نعمتى‬ ،‫مردم‬ ‫{ای‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫است‬ ‫عبادت‬ ٔ‫ه‬‫شایست‬ ‫تنهایی‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کسی‬ ‫همان‬ ‫باشد؛‬ ‫ما‬ ‫روزی‬ ‫تا‬ ‫آورده‬
‫شیده‬
‫چگو‬ ‫پس‬ ‫نیست؛‬ ‫او‬ ‫جز‬ )‫(بحق‬ ‫معبودی‬ ‫هیچ‬ ‫دهد؟‬ ‫روزی‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫که‬ ‫هست‬ ‫هللا‬ ‫جز‬ ‫ای‬ ‫آفریننده‬ ‫آیا‬ ،‫آورید‬ ‫یاد‬ ‫به‬
)‫حق‬ ‫(از‬ ‫نه‬
:‫[فاطر‬.}‫شوید؟‬ ‫می‬ ‫منحرف‬
3
‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫باشد‬ ‫مى‬ ‫كردن‬ ‫عبادت‬ ٔ‫ه‬‫شایست‬ ‫تنهایی‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫اوست‬ ‫تنها‬ ،‫دهد‬ ‫می‬ ‫روزی‬ ‫و‬ ‫آفریند‬ ‫می‬ ‫آنکه‬.]
‫او‬ )‫که‬ ‫(بدانید‬ ‫و‬ ‫کنید‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫پس‬ ‫است؛‬ ‫چیز‬ ‫همه‬ ‫آفرینندۀ‬ ،‫نیست‬ ‫او‬ ‫جز‬ )‫(بحق‬ ‫معبودی‬ ‫هیچ‬ ‫شما؛‬ ‫پروردگار‬ ،‫هللا‬ ‫است‬ ‫{این‬:‫فرماید‬
‫بر‬
:‫[االنعام‬.}‫است‬ ‫نگهبان‬ ‫و‬ ‫حافظ‬ ‫چیز‬ ‫همه‬
102
‫آسمان‬ ‫در‬ )‫هللا‬ ‫بغیر‬ ‫شونده‬ ‫(عبادت‬ ‫زیرا‬ ‫نیست؛‬ ‫عبادت‬ ٔ‫ه‬‫شایست‬ ،‫شده‬ ‫عبادت‬ ‫هللا‬ ‫بغیر‬ ‫آنچه‬ ‫هر‬ ‫و‬.]
‫یا‬ ‫کسی‬ ‫هللا‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫چگونه‬ ‫پس‬ ،‫نیست‬ ‫هللا‬ ‫پشتیبان‬ ‫و‬ ‫دهنده‬ ‫یاری‬ ‫و‬ ‫شریک‬ ‫چیز‬ ‫هیچ‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫نیست‬ ‫ای‬ ‫ذره‬ ‫حتی‬ ‫صاحب‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫چی‬
‫(ی‬ ‫هللا‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫کسانی‬ :‫بگو‬ )‫مشركان‬ ‫به‬ ‫پیامبر‬ ‫{(اى‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫گرداند؟‬ ‫شریک‬ ‫او‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫کسی‬ ‫یا‬ ‫خواند‬ ‫فریاد‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫زی‬
‫و‬ ‫اور‬
‫آسمان‬ ‫در‬ ‫اى‬ ‫ذره‬ ‫ى‬ ‫اندازه‬ ‫به‬ ‫آنان‬ ،‫خوانید‬ ‫مى‬ )‫فریاد‬ ‫(به‬ ‫و‬ ،‫پندارید‬ ‫می‬ )‫خود‬ ِ‫شفاعتگر‬
‫(آفرینش‬ ‫در‬ ‫و‬ ،‫نیستند‬ ‫چیزی‬ ‫مالک‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫و‬
:‫[سبأ‬.}‫ندارد‬ ‫پشتیبانی‬ ‫هیچ‬ ‫میانشان‬ ‫در‬ ‫هللا‬ ‫و‬ ‫ندارند‬ ‫شرکت‬ )‫آسمان‬ ‫و‬ ‫(زمین‬ ‫دو‬ ‫آن‬ )‫تدبیر‬
22
‫را‬ ‫مخلوقات‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬.]
‫ن‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫{و‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫اوست‬ ‫الوهیت‬ ‫و‬ ‫پروردگاری‬ ‫و‬ ‫او‬ ‫وجود‬ ‫بر‬ ‫دال‬ ‫آفریدگان‬ ‫این‬ ‫وجود‬ ‫و‬ ‫آورده‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫عدم‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫آفریده‬
‫شانه‬
( ‫گشتید‬ ‫پراکنده‬ )‫زمین‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫یافتید‬ ‫(افزایش‬ ً‫ا‬‫تدریج‬ ‫ها‬ ‫انسان‬ ‫شما‬ ‫سپس‬ ،‫آفرید‬ ‫خاک‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫هللا‬ )‫قدرت‬ ‫و‬ ‫(عظمت‬ ‫های‬
20
‫){و‬
‫و‬ ‫شما‬ ‫بین‬ ‫در‬ ‫و‬ ،‫گیرید‬ ‫آرام‬ ‫کنارشان‬ ‫در‬ ‫تا‬ ‫آفرید‬ ‫برایتان‬ ‫همسرانی‬ ‫خودتان‬ ‫جنس‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫هللا‬ )‫قدرت‬ ‫و‬ ‫عظمت‬ ‫(دیگر‬ ‫های‬ ‫نشانه‬ ‫از‬
‫کنند‬ ‫می‬ ‫تفکر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫افرادى‬ ‫برای‬ )‫پروردگار‬ ‫عظمت‬ ‫و‬ ‫قدرت‬ ‫(از‬ ‫هایی‬ ‫نشانه‬ )‫ها‬ ‫(نعمت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫گمان‬ ‫بی‬ ،‫داد‬ ‫قرار‬ ‫مهربانی‬ ‫و‬ ‫محبت‬ ‫آنان‬
(
21
‫آسمان‬ ‫آفرینش‬ ،‫هللا‬ )‫قدرت‬ ‫و‬ ‫عظمت‬ ‫(دیگر‬ ‫نشانهاى‬ ‫از‬ ‫){و‬
‫زبان‬ ‫اختالف‬ ‫و‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫رنگ‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫این‬ ‫در‬ ،‫تردید‬ ‫بی‬ ،‫شماست‬ ‫های‬
‫نشان‬ )‫(امور‬
( ‫است‬ ‫دانشوران‬ ‫و‬ ‫فرزانگان‬ ‫برای‬ )‫پروردگار‬ ‫عظمت‬ ‫و‬ ‫قدرت‬ ‫(از‬ ‫هایی‬ ‫ه‬
22
،‫هللا‬ )‫قدرت‬ ‫و‬ ‫عظمت‬ ‫(دیگر‬ ‫های‬ ‫نشانه‬ ‫از‬ ‫){و‬
‫که‬ ‫افرادى‬ ‫برای‬ ،‫موارد‬ ‫این‬ ‫در‬ ،‫گمان‬ ‫بی‬ ،‫است‬ )‫معاش‬ ‫تأمین‬ ‫(و‬ ‫پروردگار‬ ‫بخشش‬ ‫از‬ ‫گیری‬ ‫بهره‬ ‫برای‬ ‫تالشتان‬ ‫و‬ ‫روز‬ ‫و‬ ‫شب‬ ‫در‬ ‫شما‬ ‫خواب‬
( ‫هایی‬ ‫نشانه‬ ،‫دارند‬ ‫شنوا‬ ‫گوش‬
( ‫است‬ )‫پروردگار‬ ‫قدرت‬ ‫و‬ ‫عظمت‬ ‫از‬
23
‫را‬ ‫صاعقه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫هللا‬ )‫قدرت‬ ‫و‬ ‫عظمت‬ ‫(دیگر‬ ‫های‬ ‫نشانه‬ ‫از‬ ‫){و‬
،‫گمان‬ ‫بی‬ ،‫سازد‬ ‫می‬ ‫زنده‬ ‫آب‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫مرگش‬ ) ‫و‬ ‫(خشكى‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫ـ‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫فرستد‬ ‫می‬ ‫آسمان‬ ‫از‬ ‫آبی‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫نشان‬ ‫شما‬ ‫به‬ ،‫امید‬ ‫و‬ ‫بیم‬ ‫برای‬
‫اندیشند‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫افرادى‬ ‫برای‬ ،‫امور‬ ‫این‬ ‫در‬
( ‫است‬ )‫پروردگار‬ ‫قدرت‬ ‫و‬ ‫عظمت‬ ‫(از‬ ‫هایی‬ ‫نشانه‬ ،
24
)‫قدرت‬ ‫و‬ ‫عظمت‬ ‫(دیگر‬ ‫های‬ ‫نشانه‬ ‫از‬ ‫){و‬
‫آسمان‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫هللا‬
‫که‬ ‫هنگامی‬ )‫قیامت‬ ‫(روز‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫مى‬ ‫برپا‬ ‫فرمانش‬ ‫به‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫(همگی‬ ‫ناگهان‬ ،‫َد‬‫ن‬‫خوا‬ ‫فرامی‬ ‫زمین‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫ندایی‬ ‫با‬
( ‫آیید‬ ‫می‬ ‫بیرون‬ )‫گورها‬ ‫از‬
25
‫چه‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫کس‬ ‫){هر‬
‫آسمان‬ ‫در‬
ِ‫آن‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫هستند‬ ‫او‬ ِ‫فرمانبردار‬ )‫و‬ ‫(تسلیم‬ ‫همگی‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫هللا‬
(
26
‫(این‬ ‫و‬ ‫گرداند‬ ‫می‬ ‫باز‬ )‫کردنش‬ ‫نابود‬ ‫از‬ ‫(پس‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫سپس‬ ،‫كرده‬ ‫آغاز‬ )‫قبلی‬ ‫نمونۀ‬ ‫(بدون‬ ‫را‬ )‫(هستى‬ ‫آفرینش‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫كسى‬ ‫او‬ ‫){و‬
( ‫است‬ ‫آسانتر‬ ‫او‬ ‫براى‬ )‫بازگرداندن‬
27
:‫)}[الروم‬
20
-
27
‫نمرو‬ ‫و‬.]
‫ابراهیم‬ ‫پس‬ ،‫کرد‬ ‫انکار‬ ‫را‬ ‫پروردگار‬ ‫وجود‬ ‫د‬
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫هللا‬ ‫چنانکه‬

5. ‫آن‬ ‫آنگاه‬ ،‫بیاور‬ ‫بیرون‬ ‫مغرب‬ ‫جهت‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫تو‬ ‫پس‬ ،‫آورد‬ ‫می‬ ‫بیرون‬ ‫مشرق‬ ‫سمت‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫خورشید‬ ‫هللا‬ ‫{همانا‬:‫فرمود‬ ‫کرده‬ ‫نقل‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫متعال‬
‫هد‬ ‫را‬ ‫ستمکاران‬ ‫هللا‬ ‫و‬ ،‫شد‬ ‫مبهوت‬ ‫و‬ ‫متحیر‬ ‫بود‬ ‫ورزیده‬ ‫کفر‬ ‫که‬ )‫(طاغوت‬
:‫[البقره‬.}‫كند‬ ‫نمی‬ ‫ایت‬
258
‫ابراهیم‬ ‫همچنین‬.]
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫در‬
‫او‬ ‫و‬ ،‫دهد‬ ‫می‬ ‫شفا‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫شود‬ ‫بیمار‬ ‫هرگاه‬ ‫و‬ ،‫دهد‬ ‫می‬ ‫غذا‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫را‬ ‫وى‬ ‫كه‬ ‫اوست‬ ‫و‬ ،‫کرده‬ ‫هدایت‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫هللا‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫استدالل‬ ‫خود‬ ‫قوم‬ ‫برابر‬
‫ست‬
‫ک‬ ‫نقل‬ ‫وی‬ ‫از‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫که‬ ‫آنطور‬ ‫و‬ ،‫کند‬ ‫می‬ ‫زنده‬ ‫و‬ ‫میراند‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫وی‬ ‫که‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫هدایتم‬ ‫و‬ ،‫آفریده‬ ‫مرا‬ ‫که‬ )‫{آن(معبودی‬:‫فرمود‬ ‫چنین‬ ‫رده‬
(
78
( ‫سازد‬ ‫می‬ ‫سیرابم‬ ‫و‬ ،‫دهد‬ ‫می‬ ‫غذا‬ ‫من‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫كسى‬ ‫همان‬ ‫){و‬
79
( ‫دهد‬ ‫می‬ ‫شفایم‬ ‫که‬ ‫اوست‬ ،‫شوم‬ ‫می‬ ‫بیمار‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ‫){و‬
80
‫که‬ ‫كسى‬ ‫){و‬
( ‫کند‬ ‫می‬ ‫ام‬ ‫زنده‬ )‫(دوباره‬ ‫و‬ ‫َد‬‫ن‬‫میرا‬ ‫می‬ ‫مرا‬
81
:‫ُّعراء‬‫ش‬‫)}[ال‬
78
-
81
‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫موسی‬ ٔ‫ه‬‫دربار‬
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫با‬ ‫مناظره‬ ‫در‬ ‫وى‬ ‫که‬ ‫داده‬
‫رهنمود‬ )‫را‬ ‫مخلوقات‬ ‫این‬ ‫(همگى‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫بخشیده‬ )‫آن‬ ‫با‬ ‫(متناسب‬ ‫خلقتی‬ ‫را‬ ‫چیز‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫كسى‬ ‫{همان‬:‫او‬ ‫پروردگار‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫او‬ ‫به‬ ‫فرعون‬
:‫[طه‬.}‫است‬ ‫كرده‬
50
‫انس‬ ‫تسخیر‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫آسمان‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫چه‬ ‫آن‬ ‫هر‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫قرار‬ ‫ها‬ ‫نعمت‬ ‫این‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫ان‬
‫آس‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫چه‬ ‫آن‬ ‫هللا‬ ‫که‬ ‫اید‬ ‫ندیده‬ ‫{آیا‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫نورزد‬ ‫کفر‬ ‫او‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫عبادت‬ ‫را‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫تنها‬ ‫که‬ ‫آن‬ ‫تا‬ ‫است؛‬ ‫داده‬
‫مان‬
‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫نعمت‬ ‫و‬ ‫گماشته‬ ‫خدمتتان‬ ‫به‬ ،‫است‬
‫ک‬ ‫تمام‬ ‫شما‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫خویش‬ ‫پنهان‬ ‫و‬ ‫آشکار‬ ‫های‬
‫دانش‬ ‫هیچ‬ ‫بدون‬ ،‫هستند‬ ‫مردم‬ ‫از‬ ‫برخى‬ )‫حال‬ ‫این‬ ‫(با‬ ‫است؟‬ ‫رده‬
:‫[لقمان‬.}‫کند‬ ‫می‬ ‫جویى‬ ‫ستیزه‬ ‫هللا‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ،‫روشنگری‬ ِ‫ب‬‫کتا‬ ‫و‬ ‫هدایت‬ ‫و‬
20
‫و‬ ‫ها‬ ‫آسمان‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫چه‬ ‫آن‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫که‬ ‫طور‬ ‫همان‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫ن‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫حواسی‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫آفریده‬ ‫را‬ ‫او‬ ،‫داده‬ ‫قرار‬ ‫انسان‬ ‫اختیار‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫زمین‬
‫برخوردار‬ ‫عقلی‬ ‫قدرت‬ ‫و‬ ‫بینایی‬ ‫و‬ ‫شنوایی‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫دارد‬ ‫یار‬
‫شکم‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫هللا‬ ‫{و‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫بیاموزد‬ ‫او‬ ‫به‬ ،‫گرداند‬ ‫مى‬ ‫راهنمود‬ ‫پروردگارش‬ ‫سوى‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫اوست‬ ‫سود‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫چه‬ ‫آن‬ ‫تا‬ ‫ساخته‬
‫دیدگا‬ ‫و‬ ‫گوش‬ ‫شما‬ ‫برای‬ ‫و‬ ،‫دانستید‬ ‫نمی‬ ‫چیز‬ ‫هیچ‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ،‫آورد‬ ‫بیرون‬ ‫مادرانتان‬
:‫[النحل‬.}‫باشید‬ ‫گزار‬ ‫سپاس‬ ‫شاید‬ ،‫آورد‬ ‫پدید‬ ‫دلها‬ ‫و‬ ‫ن‬
78
.]
‫ساخت‬ ‫فراهم‬ ‫برایش‬ ‫را‬ ‫نیازش‬ ‫مورد‬ ‫نیروهای‬ ‫و‬ ‫بدنی‬ ‫اعضای‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫و‬ ،‫کرد‬ ‫خلق‬ ‫را‬ ‫انسان‬ ‫و‬ ،‫آفرید‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫عالم‬ ‫این‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬
‫و‬ ،
‫آبادان‬ ‫و‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫عبادت‬ ‫انجام‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫وی‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫توانایی‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫او‬
‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫چه‬ ‫آن‬ ‫هر‬ ‫سپس‬ ،‫ساخت‬ ‫مجهز‬ ،‫دهد‬ ‫می‬ ‫یاری‬ ‫زمین‬ ‫ى‬
.‫داد‬ ‫قرار‬ ‫او‬ ‫تسخیر‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫آسمان‬
]‫پرستش‬ ‫برای‬ ‫او‬ ‫شایستگی‬ ‫[و‬ ‫الوهیت‬ ‫مستلزم‬ ‫که‬ ‫ربوبیتی‬ ،‫است‬ ‫نموده‬ ‫استدالل‬ ‫خود‬ ‫ربوبیت‬ ‫بر‬ ‫بزرگ‬ ‫های‬ ‫آفریده‬ ‫این‬ ‫خلقت‬ ‫به‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬
‫فرما‬ ‫می‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬ ،‫باشد‬ ‫مى‬
‫گوش‬ ‫بر‬ ‫كه‬ ‫كیست‬ ‫یا‬ ‫رساند؟‬ ‫می‬ ‫روزى‬ ‫شما‬ ‫به‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫آسمان‬ ‫از‬ ‫كه‬ ‫كیست‬ :‫{بگو‬:‫ید‬
‫حاكم‬ ‫دیدگان‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫می‬ ‫تدبیر‬ ‫را‬ )‫جهانیان‬ ‫و‬ ‫(جهان‬ ‫كار‬ ‫كه‬ ‫كیست‬ ‫و‬ ‫آورد؟‬ ‫می‬ ‫بیرون‬ ‫زنده‬ )‫(موجود‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫مرده‬ ‫و‬ ،‫مرده‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫زنده‬ )‫(موجود‬ ‫كه‬ ‫كیست‬ ‫و‬ ‫است؟‬
‫ن‬ ‫پروا‬ ‫آیا‬ :‫بگو‬ ‫پس‬ ،‫هللا‬ :‫گفت‬ ‫خواهند‬ ‫كند؟‬
:‫[یونس‬.}‫كنید؟‬ ‫می‬
31
‫به‬ ‫هللا‬ ‫جاى‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫چیزهایی‬ ‫به‬ ‫آیا‬ :‫{بگو‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫آفریده‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ]‫[اجزاى‬ ‫از‬ ‫چیز‬ ‫چه‬ ‫دهید‬ ‫نشان‬ ‫من‬ ‫به‬ ‫اید؟‬ ‫كرده‬ ‫توجه‬ ‫خوانید‬ ‫می‬ ‫فریاد‬
‫آسمان‬ )‫نگهدارى‬ ‫و‬ ،‫(آفرینش‬ ‫در‬ ‫آیا‬ ،‫اند‬
‫مشاركتى‬ ‫ها‬
‫داشته‬
‫می‬ ‫راست‬ ‫اگر‬ ‫اند؟‬
‫(ك‬ ‫گویید‬
‫کتاب‬ ‫از‬ ،)‫اند‬ ‫داشته‬ ‫مشاركتى‬ ‫ه‬
)‫گذشتگان‬ ‫دانش‬ ‫(از‬ ‫علمى‬ ‫اثر‬ ‫یک‬ ‫یا‬ ‫پیشین‬ ‫آسمانى‬ ‫های‬
:‫[االحقاف‬.}‫بیاورید‬
4
‫تا‬ ‫بیفکند‬ ‫استوار‬ ‫های‬ ‫کوه‬ ‫زمین‬ ‫در‬ ‫و‬ ،‫آفریده‬ ‫ببینید‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫که‬ ‫ستونی‬ ‫هیچ‬ ‫بدونه‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫آسمان‬ ‫{هللا‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫ا‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بجنباند‬ ‫را‬ ‫شما‬ )‫زمین‬ ‫(مبادا‬
‫آن‬ ‫در‬ ‫نیکو‬ )‫(گیاه‬ ‫نوع‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫فرستادیم‬ ‫فرو‬ ‫آبی‬ ‫آسمان‬ ‫از‬ ‫و‬ ،‫گردانید‬ ‫پراکنده‬ ‫ای‬ ‫جنبنده‬ ‫گونه‬ ‫هر‬ ‫ز‬
( ‫رویانیدیم‬
10
‫آشکارى‬ ‫گمراهی‬ ‫در‬ ‫ستمگران‬ ‫بلکه‬ ‫اند؟‬ ‫آفریده‬ ‫چه‬ ‫اویند‬ ‫از‬ ‫غیر‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫دهید‬ ‫نشان‬ ‫من‬ ‫به‬ )‫(اکنون‬ ،‫هللا‬ ‫آفرینش‬ ‫است‬ ‫این‬ )
:‫[لقمان‬.}‫هستند‬
10
-
11
‫سبحان‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫شده‬ ‫آفریده‬ ‫خالقى‬ ‫هیچگونه‬ ‫بدونه‬ ‫آنان‬ ‫{آیا‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫ه‬
‫آفرینندگارند؟‬ ‫خودشان‬ ‫اینكه‬ ‫یا‬ ‫اند؟‬
(
35
‫آسمان‬ ‫آنان‬ ‫){آیا‬
( )‫است‬ ‫مطلق‬ ‫آفرینندۀ‬ ‫هللا‬ ‫(که‬ ‫ندارند‬ ‫یقین‬ ‫آنان‬ ‫بلکه‬ ‫اند؟‬ ‫آفریده‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
36
)‫هدایت‬ ‫و‬ ‫(نعمت‬ ‫های‬ ‫گنجینه‬ ‫){آیا‬
‫ا‬ ‫یا‬ ‫است؟‬ ‫آنان‬ ‫نزد‬ ‫پروردگارت‬
:‫دارند؟[الطور‬ ‫تسلط‬ )‫جهان‬ ‫چیز‬ ‫همه‬ ‫(بر‬ ‫آنان‬ ‫ینكه‬
35
-
37
‫این‬ ‫(و‬:‫گوید‬ ‫می‬ ‫السعدی‬ ‫عبدالرحمان‬ ‫شیخ‬.]
‫ت‬.)‫شوند‬ ‫خارج‬ ‫دین‬ ‫و‬ ‫عقل‬ ٔ‫ه‬‫دایر‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫آن‬ ‫یا‬ ‫ندارند‬ ‫حق‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫تسلیم‬ ‫جز‬ ‫راهی‬ ‫آن‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫دلیلى‬ ‫به‬ ،‫است‬ ‫آنان‬ ‫علیه‬ ‫بر‬ ‫استداللی‬
‫فسیر‬
( ‫سعدی‬ ‫ابن‬
816
.)
7
-
‫آفري‬ ،‫متعال‬ ‫هللا‬
‫در‬ ‫که‬ ‫چيزهايی‬ ‫هم‬ ،‫است‬ ‫هستی‬ ‫موجودات‬ ‫تمام‬ ٔ‫ه‬‫نند‬
‫هر‬ ‫و‬ ،‫اند‬ ‫خارج‬ ‫ما‬ ‫ديد‬ ‫دايره‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫چيزهايی‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫ما‬ ‫ديد‬ ‫دايره‬
‫زمين‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫آسمان‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬ ‫اوست‬ ‫های‬ ‫آفريده‬ ‫از‬ ،‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫جز‬ ‫چه‬
.‫است‬ ‫آفريده‬ ‫روز‬ ‫شش‬ ‫در‬ ‫را‬
‫چیزها‬ ‫هم‬ ،‫است‬ ‫هستی‬ ‫موجودات‬ ‫تمام‬ ٔ‫ه‬‫آفرینند‬ ،‫متعال‬ ‫هللا‬
‫چه‬ ‫هر‬ ‫و‬ ،‫اند‬ ‫خارج‬ ‫ما‬ ‫دید‬ ‫دایره‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫چیزهایی‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫ما‬ ‫دید‬ ‫دایره‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫یی‬
‫آسمان‬ ‫پروردگار‬ :‫بگو‬ )‫مشركان‬ ‫به‬ ‫پیامبر‬ ‫(اى‬ {:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫اوست‬ ‫های‬ ‫آفریده‬ ‫از‬ ،‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫جز‬
:‫بگو‬ )‫آنان‬ ‫(به‬ ‫کیست؟‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫(ومعبو‬ ‫اولیاء‬ ‫هللا‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫آیا‬ :‫بگو‬ )‫(سپس‬ ،‫هللا‬
‫برگزیده‬ )‫دهایى‬
‫كه‬ ‫حقیقت‬ ‫(ى‬ ‫نابینا‬ ‫آیا‬ :‫بگو‬ ‫نیستند؟‬ ‫خود‬ ‫زیان‬ ‫و‬ ‫سود‬ ‫مالک‬ )‫(حتی‬ ‫که‬ ‫اید‬
‫تاریکی‬ ‫اینكه‬ ‫یا‬ ‫برابرند؟‬ )‫همدیگر‬ ‫با‬ ،‫مؤمناند‬ ‫كه‬ ‫حقیقت‬ ‫(ى‬ ‫بینا‬ ‫و‬ )‫شماید‬
‫(گمان‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫هللا‬ ‫برای‬ ‫شریکانی‬ ‫آنان‬ ‫یا‬ ‫یکسانند؟‬ ‫نور‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫آفری‬ ،‫هللا‬ ‫آفرینش‬ ‫همچون‬ )‫برند‬ ‫مى‬
‫همه‬ ‫آفرینندۀ‬ ‫هللا‬ :‫بگو‬ ‫است؟‬ ‫شده‬ ‫شتبه‬ُ‫م‬ ‫آنان‬ ‫بر‬ )‫هللا‬ ‫آفرینش‬ ‫از‬ ‫(آنان‬ ‫آفرینش‬ )‫تشخیص‬ ‫نتیجه‬ ‫(در‬ ‫و‬ ‫اند‬ ‫ده‬
:‫[الرعد‬.}‫است‬ ‫پیروزمند‬ ‫و‬ ‫یگانۀ‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫چیز‬
16
‫نمى‬ )‫را‬ ‫آنها‬ ‫همكنون‬ ‫(شما‬ ‫كه‬ ‫آفریند‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫چیزهایى‬ )‫(هللا‬ ‫{و‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫و‬ ،]
:‫[النحل‬.}‫دانید‬
8
‫آسما‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫آسمان‬ ‫كه‬ ‫{اوست‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫آفرید‬ ‫روز‬ ‫شش‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫ن‬
‫روز‬ ‫شش‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫چه‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫آید‬ ‫می‬ ‫بیرون‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫یا‬ ‫كند‬ ‫می‬ ‫نفوذ‬ ‫زمین‬ ‫در‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ،‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫عرش‬ ‫بر‬ )‫اوست‬ ‫مقام‬ ‫و‬ ‫عظمت‬ ٔ‫ه‬‫شایست‬ ‫كه‬ ‫گونه‬ ‫(آن‬ ‫آنگاه‬ ،‫آفرید‬
‫باال‬ ‫آن‬ ‫سوى‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫آید‬ ‫می‬ ‫فرود‬ ‫آسمان‬ ‫از‬
‫می‬ )‫را‬ ‫آنها‬ ‫(همه‬ ،‫رود‬ ‫می‬
،‫دهید‬ ‫مى‬ ‫انجام‬ ‫كه‬ ‫آنچه‬ ‫به‬ ‫هللا‬ ‫و‬ ،‫شماست‬ ‫همراه‬ ،‫باشید‬ ‫كه‬ ‫جا‬ ‫هر‬ ‫و‬ ،‫داند‬
:‫[الحدید‬.}‫بیناست‬
4
‫آسمان‬ ‫{ما‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫و‬ ‫رنج‬ )‫(هرگز‬ ‫و‬ ،‫آفریدیم‬ ‫روز‬ ‫شش‬ ‫در‬ ،‫را‬ ‫آنهاست‬ ‫میان‬ ‫که‬ ‫آنچه‬ ‫و‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
:‫[ق‬.}‫نرسید‬ ‫ما‬ ‫به‬ ‫خستگى‬
38
.]

6. 8
-
‫هللا‬
‫عبادتش‬ ‫يا‬ ‫تدبير‬ ‫يا‬ ‫آفرينش‬ ‫يا‬ ‫لک‬ُ‫م‬ ‫در‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬
.‫ندارد‬ ‫شريکی‬
‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫ندارد‬ ‫شریکی‬ ‫هیچگونه‬ ،‫امورش‬ ‫تدبیر‬ ‫یا‬ ‫فرمانروایى‬ ‫یا‬ ‫آفرینش‬ ‫در‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫هستى‬ ‫فرمانرواى‬ ‫و‬ ‫مالک‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬ ‫و‬
‫ت‬ ‫خوانید‬ ‫می‬ )‫نیایش‬ ‫(به‬ ‫هللا‬ ‫جاى‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫چیزهایی‬ ‫به‬ ‫آیا‬ :‫{بگو‬:‫فرماید‬
‫آفریده‬ ‫را‬ ‫زمین‬ )‫(اجزاى‬ ‫از‬ ‫چیز‬ ‫چه‬ ‫دهید‬ ‫نشان‬ ‫من‬ ‫به‬ ‫اید؟‬ ‫كرده‬ ‫وجه‬
،‫اند‬
‫آسمان‬ )‫(آفرینش‬ ‫در‬ ‫آیا‬
‫داشته‬ ‫شركت‬ ‫ها‬
‫می‬ ‫راست‬ ‫اگر‬ ‫اند؟‬
‫کتاب‬ ‫از‬ ،‫گویید‬
‫من‬ ‫براى‬ )‫گذشتگان‬ ‫(از‬ ‫علمى‬ ‫اثر‬ ‫یک‬ ‫یا‬ ‫پیشین‬ ‫آسمانى‬ ‫های‬
:‫[االحقاف‬.}‫بیاورید‬
4
‫السعدی‬ ‫عبدالرحمان‬ ‫شیخ‬.]
-
‫هللا‬ ‫رحمه‬
-
‫گ‬ ‫می‬
‫از‬ ‫هیچگونه‬ ٔ‫ه‬‫شایست‬ ‫دهی‬ ‫نشان‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫هایشان‬ ‫بت‬ ‫ناتوانی‬ ‫بیان‬ ‫برای‬:‫وید‬
‫رستاخیزی‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫زندگی‬ ‫و‬ ‫مرگی‬ ‫و‬ ‫زیانی‬ ‫و‬ ‫نفعی‬ ‫مالک‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫ساخته‬ ‫شریک‬ ‫هللا‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫شریکانی‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫بت‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫این‬ ‫به‬ ،‫نیستند‬ ‫عبادات‬
‫آفریده‬ ‫را‬ ‫زمین‬ )‫(اجزاى‬ ‫از‬ ‫چیز‬ ‫چه‬ ‫دهید‬ ‫نشان‬ ‫من‬ ‫به‬ ‫{بگو‬ ‫نیستند‬
‫ا‬
‫آسمان‬ )‫(آفرینش‬ ‫در‬ ‫آیا‬ ،‫ند‬
‫داشته‬ ‫شركت‬ ‫ها‬
‫و‬ ‫ها‬ ‫آسمان‬ ‫اجرام‬ ‫از‬ ‫آیا‬ ،}‫اند؟‬
‫را‬ ‫درختانی‬ ‫آیا‬ ‫اند؟‬ ‫برانگیخته‬ ‫را‬ ‫حیوانی‬ ‫آیا‬ ‫اند؟‬ ‫انداخته‬ ‫جریان‬ ‫به‬ ‫رودی‬ ‫آیا‬ ‫اند؟‬ ‫آفریده‬ ‫هایى‬ ‫کوه‬ ‫آیا‬ ‫اند؟‬ ‫آفریده‬ ‫را‬ ‫چیزی‬ ‫زمین‬
‫اند؟‬ ‫کرده‬ ‫سبز‬
‫آفرید‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫چیزی‬ ‫خلقت‬ ‫در‬ ‫آنان‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هیچ‬ ‫آیا‬
،‫اند‬ ‫نداشته‬ ‫دست‬ ‫امور‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هیچ‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫دارند‬ ‫اقرار‬ ‫خودشان‬ ‫اند؟‬ ‫کرده‬ ‫همکاری‬ ‫ها‬ ‫ه‬
‫نق‬ ‫دلیل‬ ‫انتفای‬ ‫بیان‬ ‫به‬ ‫سپس‬.‫است‬ ‫باطل‬ ‫نیز‬ ‫آن‬ ‫پرستش‬ ،‫باشد‬ ‫هللا‬ ‫جز‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫قاطع‬ ‫و‬ ‫عقلی‬ ‫است‬ ‫دلیلی‬ ‫این‬ ‫و‬ ،‫دیگران‬ ‫به‬ ‫برسد‬ ‫چه‬
‫لی‬
‫کتاب‬ ‫{از‬ :‫فرماید‬ ‫می‬ ‫پرداخته‬
‫پیشین‬ ‫آسمانى‬ ‫های‬
‫که‬ ‫است‬ ‫مشخص‬ ،‫دهد‬ ‫می‬ ‫فرمان‬ ‫چنین‬ ‫که‬ }‫بیاورید‬ ‫من‬ ‫براى‬ )‫(گذشتگان‬ ‫از‬ ‫علمى‬ ‫اثر‬ ‫یا‬
‫خ‬ ‫فرا‬ ‫پروردگارشان‬ ‫توحید‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫پیامبران‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫که‬ ‫مطمئنیم‬ ‫و‬ ‫گوییم‬ ‫می‬ ‫قاطعانه‬ ‫بلکه‬ ،‫ناتوانند‬ ‫پیامبران‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫دلیلی‬ ‫آوردن‬ ‫از‬ ‫آنان‬
‫وانده‬
‫اس‬ ‫چیزی‬ ‫بزرگترین‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫اند‬ ‫کرده‬ ‫نهی‬ ‫شرک‬ ‫از‬ ‫و‬ ،‫اند‬
( ‫سعدی‬ ‫ابن‬ ‫تفسیر‬.)‫است‬ ‫رسیده‬ ‫ما‬ ‫به‬ ‫آنان‬ ِ‫علم‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫ت‬
779
‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬ ‫و‬.)
‫بخواهی‬ ‫را‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ،‫هستی‬ ِ‫ی‬‫فرمانروا‬ ‫ای‬ ،‫بارالها‬ :‫{بگو‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫ندارد‬ ‫شریکی‬ ‫خود‬ ‫فرمانروایی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫لک‬ُ‫م‬ ‫مالک‬
‫بازپ‬ ‫را‬ ‫حاكمیت‬ ‫بخواهی‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫بخشی‬ ‫می‬ )‫دارایى‬ ‫(و‬ ‫حاكمیت‬
‫هر‬ ‫و‬ ‫دهی‬ ‫می‬ )‫قدرت‬ ‫(و‬ ‫عزت‬ ‫بخواهی‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ‫به‬ ‫و‬ ،‫گیری‬ ‫می‬ ‫س‬
:‫عمران‬ ‫[آل‬.}‫توانایی‬ ‫چیزی‬ ‫هر‬ ‫بر‬ ‫تو‬ ،‫گمان‬ ‫بی‬ ‫و‬ ‫توست‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫خوبی‬ )‫(پروردگارا‬ ،‫كنى‬ ‫می‬ ‫ذلیل‬ ‫و‬ ‫خوار‬ ‫بخواهی‬ ‫را‬ ‫کس‬
26
‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫مرد‬ ‫كه‬ ‫{روزی‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ،‫اوست‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫قیامت‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫مطلق‬ ‫فرمانروایی‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫بیان‬ ‫در‬
‫بر‬ ‫آنان‬ ‫از‬ ‫چیزی‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫نمایان‬ ‫و‬ ‫حاضر‬ ‫مان‬
‫و‬ ٔ‫ه‬‫یگان‬ ‫هللا‬ ِ‫آن‬ ‫از‬ ):‫فرماید‬ ‫می‬ ‫جواب‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫(آنگاه‬ ‫کیست؟‬ ِ‫آن‬ ‫از‬ ‫فرمانروایی‬ ‫امروز‬ ):‫فرماید‬ ‫می‬ ‫(هللا‬ ،‫ماند‬ ‫نخواهد‬ ‫پوشیده‬ ‫هللا‬
‫پیروزمند‬
:‫[غافر‬.}‫است‬
16
‫عباد‬ ‫یا‬ ‫تدبیر‬ ‫یا‬ ‫آفرینش‬ ‫یا‬ ‫فرمانروایی‬ ‫در‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
:‫بگو‬ ‫{و‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫ندارد‬ ‫شریکی‬ ‫هیچ‬ ‫كردن‬ ‫ت‬
‫خوار‬ ‫هرگز‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫شریکی‬ ‫هیچ‬ ،)‫(هستى‬ ‫ّت‬‫ی‬‫مالك‬ ‫و‬ ‫فرمانروایی‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫برنگزیده‬ )‫خویش‬ ‫(برای‬ ‫فرزندی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هللا‬ ‫مخصوص‬ ‫ستایش‬
‫بزرگداشتی‬ ،‫بدار‬ ‫بزرگ‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫کارساز‬ )‫و‬ ‫دوست‬ ‫به‬ ‫(نیاز‬ ‫که‬ ‫گردد‬ ‫نمی‬ ‫ناتوان‬ ‫و‬
:‫[االسراء‬.}‫باشد‬ ‫او‬ ‫بزرگوارى‬ ‫(ى‬ ‫شایسته‬ )‫(كه‬
111
‫آسمان‬ ‫فرمانروایی‬ ‫که‬ ‫كسى‬ ‫{همان‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫برنگزیده‬ )‫خویش‬ ‫(برای‬ ‫فرزندی‬ ‫و‬ ‫اوست‬ ِ‫آن‬ ‫از‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫مناسبش‬ ‫که‬ ‫چنان‬ ‫را‬ ‫چیز‬ ‫هر‬ ‫اندازۀ‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫آفریده‬ ‫را‬ ‫چیز‬ ‫همه‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫شریکی‬ ‫هیچ‬ ،‫فرمانروایی‬
:‫[الفرقان‬.}‫است‬ ‫نموده‬ ‫تدبیر‬ ‫ـ‬
2
‫و‬ ،‫اوست‬ ِ‫ق‬‫مخلو‬ ‫او‬ ‫بغیر‬ ‫جز‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫آفریدگار‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫او‬ ِ‫مملوک‬ ‫او‬ ‫بغیر‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫مالک‬ ‫او‬ ،‫بنابراین‬.]
‫ن‬ ‫نشانگر‬ ‫او‬ ‫غیر‬ ‫عبادت‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫واجب‬ ‫عبادتش‬ ‫است‬ ‫چنین‬ ‫منزلتش‬ ‫که‬ ‫کسی‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫اداره‬ ‫و‬ ‫تدبیر‬ ‫را‬ ‫هستی‬ ‫کار‬ ‫که‬ ‫اوست‬
‫و‬ ،‫عقل‬ ‫در‬ ‫قص‬
‫ب‬ :‫بگو‬ )‫آنان‬ ‫به‬ ،‫پیامبر‬ ‫(ای‬ ،‫یابید‬ ‫هدایت‬ ‫تا‬ ‫شوید‬ ‫نصرانی‬ ‫یا‬ ‫یهودی‬ :‫گفتند‬ )‫کتاب‬ ‫(اهل‬ ‫{و‬.‫سازد‬ ‫می‬ ‫تباه‬ ‫را‬ ‫آخرت‬ ‫و‬ ‫دنیا‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شرکی‬
‫از‬ ‫لکه‬
:‫[البقره‬.}‫نبود‬ ‫مشرکان‬ ‫زمرۀ‬ ‫در‬ ‫هرگز‬ ‫و‬ ‫بود‬ ‫گرا‬ ‫حق‬ ‫که‬ )‫کنیم‬ ‫می‬ ‫(پیروی‬ ‫ابراهیم‬ ‫آیین‬
135
‫{و‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫بهتر‬ ‫کسی‬ ‫چه‬ ‫آیین‬
‫حق‬ ِ‫ابراهیم‬ ‫آیین‬ ‫از‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫نیكوكار‬ ‫و‬ ‫كرده‬ ‫هللا‬ ‫تسلیم‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کسی‬ ‫از‬
‫خود‬ ‫دوستی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ابراهیم‬ ‫هللا‬ ‫و‬ ‫است؟‬ ‫نموده‬ ‫پیروى‬ ‫گرا‬
:‫[النساء‬.}‫برگزید‬
125
‫خلیل‬ ‫ابراهیم‬ ‫دین‬ ‫جز‬ ‫دینی‬ ‫تابع‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫نموده‬ ‫بیان‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫با‬
‫سبک‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خودش‬ ،‫شد‬
‫و‬ ‫خوار‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫كه‬ )‫(نادانى‬ ‫آن‬ ‫مگر‬ ‫كند؛‬ ‫مى‬ ‫گردانى‬ ‫روی‬ ‫ابراهیم‬ ‫آیین‬ ‫از‬ ‫کسی‬ ‫چه‬ ‫{و‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫است‬ ‫انداخته‬ ‫نادانی‬ ‫و‬ ‫سری‬
.}‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫شایستگان‬ ‫ى‬ ‫زمره‬ ‫از‬ )‫(نیز‬ ‫آخرت‬ ‫در‬ ،‫تردید‬ ‫بی‬ ‫و‬ ‫برگزیدیم‬ ‫دنیا‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫ما‬ ‫که‬ ‫راستی‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫است؟‬ ‫كرده‬ ‫ناچیز‬
:‫[البقره‬
130
.]
9
-
‫شده‬ ‫زاده‬ ‫كسى‬ ‫از‬ ‫نه‬ ‫و‬ ‫زاده‬ )‫(فرزندی‬ ‫نه‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬
.‫ندارد‬ ‫همانند‬ ‫و‬ ‫همطراز‬ ‫و‬ ،‫است‬
:‫{بگو‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬ ،‫ندارد‬ ‫همانند‬ ‫و‬ ‫همطراز‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫زاده‬ ‫كسى‬ ‫از‬ ‫نه‬ ‫و‬ ‫زاده‬ )‫(فرزندی‬ ‫نه‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬ ‫و‬
‫هللا‬ ‫او‬
( ‫است‬ ‫یگانه‬ ‫و‬ ‫یکتا‬
1
( )‫هستند‬ ‫او‬ ‫نیازمند‬ ‫همه‬ ‫(و‬ ‫است‬ ‫نیاز‬ ‫بی‬ ‫){هللا‬
2
( ‫است‬ ‫شده‬ ‫زاده‬ ‫نه‬ ‫و‬ ‫زاده‬ )‫(فرزندی‬ ‫){نه‬
3
‫همتای‬ ‫و‬ ‫همانند‬ ‫کس‬ ‫هیچ‬ ‫){و‬
( ‫نیست‬ ‫و‬ ‫نبوده‬ ‫او‬
4
:‫)}[االخالص‬
1
-
4
‫آسمان‬ ‫{پروردگار‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫ا‬ ‫تنها‬ ‫پس‬ ‫هاست؛‬ ‫آن‬ ‫میان‬ ‫چه‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫عبادت‬ ‫را‬ ‫و‬
:‫[مریم‬.}‫شناسی؟‬ ‫می‬ ‫هللا‬ ‫براى‬ ‫همانند‬ ‫و‬ ‫شبیه‬ ‫آیا‬ ،‫باش‬ )‫پایدار‬ ‫(و‬ ‫شکیبا‬ ‫عبادتش‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫کن‬
65
‫آسمان‬ ‫آفرینندۀ‬ ‫{او‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫شأنه‬ ‫جل‬ ‫هللا‬.]
‫و‬ ‫ها‬
‫ا‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫تعداد‬ ،‫صورت‬ ‫این‬ ‫به‬ ،‫آفرید‬ ‫جفت‬ ‫نیز‬ ‫چهارپایان‬ ‫از‬ ‫و‬ ،‫داد‬ ‫قرار‬ ‫برایتان‬ ‫شما‬ ‫خود‬ ) ِ
‫(جنس‬ ‫از‬ ‫همسرانى‬ ،‫است‬ ‫زمین‬
‫می‬ ‫فزایش‬
،‫دهد‬
:‫[الشوری‬.}‫بیناست‬ ‫و‬ ‫شنوا‬ ‫همو‬ ‫و‬ ‫نیست‬ ‫او‬ ‫همانند‬ ‫چیز‬ ‫هیچ‬
11
.]
10
-
‫و‬ ‫کند‬ ‫نمی‬ ‫لول‬ُ‫ح‬ ‫مخلوقاتش‬ ‫از‬ ‫يک‬ ‫هيچ‬ ‫در‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬
.‫يابد‬ ‫نمی‬ ‫د‬ّ‫س‬‫تج‬ ‫آفريدگانش‬ ‫از‬ ‫يک‬ ‫هيچ‬ ‫در‬
‫یاب‬ ‫نمی‬ ‫تجسد‬ ‫هایش‬ ‫آفریده‬ ‫از‬ ‫چیزی‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫نمی‬ ‫حلول‬ ‫چیزی‬ ‫هیچ‬ ‫در‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬
‫است‬ ‫خالق‬ ‫هللا‬ ‫زیرا‬ ‫یابد؛‬ ‫نمی‬ ‫اتحاد‬ ‫چیزی‬ ‫با‬ ‫و‬ ،‫د‬
،‫است‬ ‫آن‬ ‫مالک‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫اوست‬ ‫لک‬ِ‫م‬ ‫چیزی‬ ‫هر‬ ‫و‬ ،‫فناست‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫عاقبتش‬ ‫او‬ ‫بغیر‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫باقی‬ ‫هللا‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫مخلوق‬ ‫او‬ ‫بغیر‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫و‬
‫سبحانه‬ ‫او‬ ‫ذات‬ ‫در‬ ‫هایش‬ ‫آفریده‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هیچ‬ ‫و‬ ،‫یابد‬ ‫نمی‬ ‫حلول‬ ‫هایش‬ ‫آفریده‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هیچ‬ ‫در‬ ‫بنابراین‬
‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬ ‫و‬ ‫یابند‬ ‫نمی‬ ‫حلول‬ ‫تعالى‬ ‫و‬
‫مسیح‬ ‫در‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫شدند‬ ‫مدعی‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫سخن‬ ‫انکار‬ ‫در‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫باشد‬ ‫مى‬ ‫چیزی‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫بزرگتر‬ ‫تعالی‬
-
‫السالم‬ ‫علیه‬
-
‫می‬ ‫یافته‬ ‫حلول‬
‫مسیح‬ ‫همان‬ ‫هللا‬ :‫گفتند‬ ‫که‬ ‫{کسانی‬:‫فرماید‬
‫آنان‬ ‫به‬ ،‫پیامبر‬ ‫(ای‬ ،‫شدند‬ ‫کافر‬ ً‫ا‬‫یقین‬ ،‫است‬ ‫مریم‬ ‫پسر‬
‫و‬ ‫مریم‬ ‫پسر‬ ‫مسیح‬ ‫که‬ ‫بخواهد‬ ‫هللا‬ ‫اگر‬ :‫بگو‬ )
‫آسمان‬ ِ‫فرمانروایی‬ ‫شود)؟‬ ‫مانع‬ ‫(كه‬ ‫دارد‬ ‫اختیارى‬ ‫هللا‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫كسى‬ ‫چه‬ ،‫کند‬ ‫نابود‬ ،‫هستند‬ ‫زمین‬ ‫روی‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫کسانی‬ ‫همۀ‬ ‫و‬ ‫مادرش‬
‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬

7. ‫چیز‬ ‫همه‬ ‫بر‬ ‫هللا‬ ‫و‬ ،‫آفریند‬ ‫می‬ ‫بخواهد‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ،‫است‬ ‫هللا‬ ِ‫آن‬ ‫از‬ ‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫دو‬ ‫آن‬ ‫میان‬ ‫آنچه‬ ‫و‬
:‫[المائده‬.}‫تواناست‬
17
‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
( ‫داناست‬ ِ‫گشایشگر‬ ‫هللا‬ ‫همانا‬ ،‫است‬ ‫هللا‬ ‫روى‬ ‫جا‬ ‫آن‬ ،‫کنید‬ ‫رو‬ ‫سو‬ ‫هر‬ ‫به‬ ‫پس‬ ‫است؛‬ ‫هللا‬ ِ‫آن‬ ‫از‬ ،)‫جهات‬ ‫سایر‬ ‫(و‬ ‫مغرب‬ ‫و‬ ‫{مشرق‬:‫فرماید‬
115
{)
‫نسبت‬ ‫چنین‬ ‫(از‬ ‫او‬ ،‫است‬ ‫برگزیده‬ ‫فرزندی‬ )‫خود‬ ‫(برای‬ ‫هللا‬ :‫گفتند‬ )‫مشرکان‬ ‫و‬ ‫کتاب‬ ‫(اهل‬
‫من‬ )‫هایی‬
)‫ندارد‬ ‫فرزند‬ ‫به‬ ‫نیازی‬ ‫تنها‬ ‫نه‬ ‫(هللا‬ ،‫است‬ ‫ه‬ّ‫ز‬
‫آسمان‬ ‫در‬ ‫چه‬ ‫آن‬ ‫بلکه‬
( ‫هستند‬ ‫او‬ ِ‫فرمانبردار‬ ‫همه‬ )‫(و‬ ‫اوست‬ ‫به‬ ‫متعلق‬ ‫است‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
116
‫به‬ ‫چون‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫آسمانها‬ ‫آورنده‬ ‫){پدید‬
( ‫شود‬ ‫می‬ ‫پس‬ ،‫باش‬ :‫گوید‬ ‫می‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫تنها‬ ،‫فرماید‬ ‫اراده‬ ‫کاری‬
117
:‫)}[البقره‬
115
-
117
‫م‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫برخی‬ ‫و‬ ‫نصاری‬ ،‫(یهود‬ ‫{و‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫تعال‬
( ‫است‬ ‫گزیده‬ ‫بر‬ )‫خود‬ ‫(براى‬ ‫فرزندی‬ ‫رحمان‬ )‫(هللا‬ :‫گفتند‬ )‫مشرکان‬ ‫از‬
88
‫گویید‬ ‫مى‬ )‫را‬ ‫اى‬ ‫زننده‬ ‫و‬ ( ‫زشت‬ ‫بسیار‬ ‫چیزی‬ ‫راستی‬ ‫)به‬
(
89
‫آسمان‬ ،‫است‬ ‫)نزدیک‬
‫کوه‬ ‫و‬ ‫بشکافد‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ،‫شوند‬ ‫متالشى‬ )‫(سخن‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫ها‬
‫فروری‬ ‫و‬ ‫بشکنند‬ ‫هم‬ ‫در‬ )‫(بشدت‬ ‫ها‬
( ‫زند‬
90
)‫رو‬ ‫این‬ ‫(از‬ {)
( ‫دادند‬ ‫نسبت‬ ‫فرزندى‬ ‫رحمان‬ )‫(هللا‬ ‫برای‬ ‫که‬
91
( ‫برگزیند‬ ‫فرزندی‬ ‫که‬ ‫نیست‬ ‫سزاوار‬ ‫رحمان‬ )‫(هللا‬ ‫براى‬ ‫هرگز‬ ‫){و‬
92
‫آسمانها‬ ‫در‬ ‫چیزى‬ ‫){هیچ‬
( ‫آید‬ ‫می‬ ‫رحمان‬ ‫هللا‬ ‫نزد‬ ‫بندگی‬ ‫براى‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫مگر‬ ،‫نیست‬ ‫زمین‬ ‫و‬
93
‫د‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫كرده‬ ‫سرشمارى‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آنان‬ )‫همۀ‬ ‫(هللا‬ ً‫ا‬‫){یقین‬
‫است‬ ‫شمرده‬ ‫قت‬
(
94
( ‫شوند‬ ‫می‬ ‫حاضر‬ ‫او‬ ‫نزد‬ ‫در‬ ‫تنها‬ ‫و‬ ‫تک‬ ‫قیامت‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫آنان‬ ‫همگی‬ ‫)و‬
95
:‫[مریم‬.}
88
-
95
‫حق‬ ‫بر‬ ‫(معبودى‬ ‫{هللا‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫در‬ ‫آنچه‬ ،‫گیرد‬ ‫نمى‬ ‫فرا‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫خواب‬ ‫نه‬ ‫و‬ ‫چرت‬ ‫نه‬ ،‫است‬ ‫نگهدار‬ )‫را‬ ‫هستی‬ ‫جهان‬ ‫(و‬ ‫پایدار‬ ‫زنده‬ ،‫نیست‬ ‫او‬ ‫جز‬ ‫بحقى‬ ‫معبودی‬ ‫هیچ‬ )‫است‬
‫سرشان‬ ‫پشت‬ ‫در‬ ‫آنچه‬ ‫و‬ ‫آنان‬ ‫روی‬ ‫پیش‬ ‫در‬ ‫آنچه‬ ‫کند؟‬ ‫شفاعت‬ ‫فرمانش‬ ‫به‬ ‫جز‬ ‫او‬ ‫نزد‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کیست‬ ،‫اوست‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫زمین‬ ‫در‬ ‫آنچه‬ ‫و‬ ‫آسمانها‬
‫آسمان‬ ‫او‬ ِ‫کرسی‬ ،‫بخواهد‬ ‫خود‬ ‫چه‬ ‫آن‬ ‫مگر‬ ،‫یابند‬ ‫نمی‬ )‫آگاهی‬ ‫(و‬ ‫احاطه‬ ‫او‬ ‫علم‬ ‫از‬ ‫چیزی‬ ‫به‬ )‫و(آنان‬ ‫داند‬ ‫می‬ ‫است‬
‫گرفته‬ ‫بر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫و‬ ،‫است‬
:‫[البقره‬.}‫است‬ ‫بزرگ‬ )‫(و‬ ‫مرتبه‬ ‫بلند‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫نیست‬ ‫دشوار‬ )‫و‬ ‫(سنگین‬ ‫او‬ ‫براى‬ ‫آنها‬ ِ‫نگهداشتن‬
255
‫است‬ ‫چنین‬ ‫منزلتش‬ ‫و‬ ‫شأن‬ ‫که‬ ‫کسی‬.]
‫هم‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫یا‬ ‫برگزیند‬ ‫خود‬ ‫فرزند‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫یا‬ ‫یابد‬ ‫حلول‬ ‫هایش‬ ‫آفریده‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫چگونه‬ ،‫باشد‬ ‫مى‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫آفرینشش‬ ‫و‬
‫راه‬
‫مقام‬ ‫خودش‬
‫ببخشد؟‬ ‫خدایی‬
11
-
‫همين‬ ‫از‬ ،‫است‬ ‫مهربان‬ ‫بندگانش‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬
.‫است‬ ‫کرده‬ ‫نازل‬ ‫هايی‬ ‫کتاب‬ ‫و‬ ‫فرستاده‬ ‫پيامبرانی‬ ‫آنان‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫روی‬
‫آنا‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫آسمانی‬ ‫های‬ ‫کتاب‬ ‫و‬ ‫فرستاد‬ ‫آنان‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫پیامبرانى‬ ‫رحمتش‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫مهربان‬ ‫و‬ ‫رئوف‬ ‫بندگانش‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬
‫ن‬
‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫برسان‬ ‫هدایت‬ ‫و‬ ‫توحید‬ ‫نور‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آنان‬ ‫و‬ ،‫بیاورد‬ ‫بیرونشان‬ ‫شرک‬ ‫و‬ ‫کفر‬ ‫های‬ ‫تاریکی‬ ‫از‬ ‫تا‬ ‫است؛‬ ‫کرده‬ ‫نازل‬
‫تاریکی‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شما‬ ‫تا‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫نازل‬ ‫اش‬ ‫بنده‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫واضخ‬ ‫و‬ ‫روشنگر‬ ‫آیاتی‬ ‫که‬ ‫{اوست‬:‫فرماید‬
‫برساند؛‬ )‫(ایمان‬ ‫نور‬ ‫سوی‬ ‫به‬ )‫شرک‬ ‫و‬ ‫(کفر‬ ‫های‬
‫ن‬ ‫هللا‬ )‫(زیرا‬
:‫[الحدید‬.}‫است‬ ‫مهربان‬ ‫و‬ ‫بامحبت‬ ‫بسیار‬ ‫شما‬ ‫به‬ ‫سبت‬
9
‫جهانیان‬ ‫برای‬ ‫رحمتی‬ ‫جز‬ ‫را‬ ‫تو‬ )‫پیامبر‬ ‫(ای‬ ‫{و‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
[ :‫االنبیاء‬.}‫نفرستادیم‬
107
‫(اى‬ {:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫است‬ ‫مهربان‬ ‫و‬ ‫آمرزنده‬ ‫او‬ ‫که‬ ‫سازد‬ ‫آگاه‬ ‫را‬ ‫بندگانش‬ ‫تا‬ ‫نموده‬ ‫امر‬ ‫پیامبرش‬ ‫به‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫پیامبر‬
:‫[الحجر‬.}‫هستم‬ ‫مهربان‬ ‫و‬ ‫آمرزندۀ‬ ‫بسیار‬ ‫من‬ ‫که‬ ‫بده‬ ‫خبر‬ ‫بندگانم‬ ‫به‬ )
49
‫و‬ ‫ساخته‬ ‫دور‬ ‫بندگانش‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫زیان‬ ،‫اللهى‬ ‫رحمت‬ ‫و‬ ‫رأفت‬ ‫از‬ ‫و‬.]
‫بر‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫تواند‬ ‫نمى‬ ‫او‬ ‫جز‬ ‫كس‬ ‫هیچ‬ ،‫برساند‬ ‫تو‬ ‫به‬ ‫زیانی‬ )‫(خواست‬ ‫هللا‬ ‫اگر‬ ‫{و‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫گرداند‬ ‫می‬ ‫نازل‬ ‫آنان‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫خیر‬
‫طرف‬
‫سازد‬
‫كس‬ ‫هر‬ ‫به‬ ]‫را‬ ‫خویش‬ ‫بخشش‬ ‫[او‬ ،‫شود‬ ‫تو‬ ‫به‬ ‫او‬ ) ِ
‫بخشش‬ ‫(و‬ ‫فضل‬ ‫رسیدن‬ ‫مانع‬ ‫تواند‬ ‫نمى‬ ‫كس‬ ‫هیچ‬ ،‫رساند‬ ‫تو‬ ‫به‬ ‫خیری‬ ‫خواست‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ،
:‫[یونس‬.}‫است‬ ‫مهربان‬ ‫آمرزندۀ‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫رساند‬ ‫می‬ ،‫بخواهد‬ ‫که‬ ‫بندگانش‬ ‫از‬
107
.]
12
-
‫روز‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫اوست‬ ‫تنها‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫مهربان‬ ‫پروردگار‬ ‫همان‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬
‫بندگ‬ ‫قيامت‬
‫آنان‬ ٔ‫ه‬‫هم‬ ‫که‬ ‫هنگامى‬ ،‫دهد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫محاسبه‬ ‫مورد‬ ‫را‬ ‫انش‬
‫کارهايش‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ‫پس‬ ،‫برانگيخت‬ ‫قبرهايشان‬ ‫از‬ ‫را‬
-
‫خير‬ ‫چه‬
‫شر‬ ‫چه‬ ‫و‬
-
‫نيک‬ ‫کارهای‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫ايمان‬ ‫اهل‬ ‫که‬ ‫آن‬ ‫هر‬ ‫و‬ ،‫دهد‬ ‫می‬ ‫جزا‬
‫مرتکب‬ ‫و‬ ‫ورزيده‬ ‫کفر‬ ‫آنکه‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫هميشگی‬ ‫خوشی‬ ‫در‬ ‫داده‬ ‫انجام‬
‫ع‬ ‫در‬ ‫آخرت‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫بد‬ ‫کارهای‬
.‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫بزرگ‬ ‫ذاب‬
‫حسابرسی‬ ،‫قبورشان‬ ‫از‬ ‫كردنشان‬ ‫برانگیخته‬ ‫هنگام‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خالیق‬ ‫همگى‬ ‫تنهایی‬ ‫به‬ ‫قیامت‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مهربانی‬ ‫پروردگار‬ ‫همان‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬
‫است‬ ‫داده‬ ‫انجام‬ ‫نیک‬ ‫کارهای‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫ایمان‬ ‫اهل‬ ‫که‬ ‫هر‬ ‫پس‬ ،‫دهد‬ ‫می‬ ‫پاداش‬ ‫بدش‬ ‫یا‬ ‫خوب‬ ‫کارهای‬ ‫بنابر‬ ‫را‬ ‫کس‬ ‫هر‬ ‫پس‬ ،‫کرد‬ ‫خواهد‬
‫روز‬ ‫در‬ ،
‫خواهد‬ ‫ابدى‬ ‫و‬ ‫بزرگ‬ ‫عذاب‬ ‫در‬ ‫قیامت‬ ‫روز‬ ‫در‬ ،‫داد‬ ‫انجام‬ ‫زشت‬ ‫كارهاى‬ ‫و‬ ‫ورزید‬ ‫كفر‬ ‫كس‬ ‫هر‬ ‫و‬ ،‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫ابدى‬ ‫و‬ ‫بزرگ‬ ‫خوشی‬ ‫در‬ ‫قیامت‬
‫را‬ ‫آخرت‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫تالش‬ ٔ‫ه‬‫خان‬ ‫را‬ ‫دنیا‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بندگانش‬ ‫حق‬ ‫در‬ ‫رحمتش‬ ‫و‬ ‫حکمت‬ ‫و‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫سبحانه‬ ‫هللا‬ ‫عدل‬ ‫کمال‬ ‫از‬ ‫این‬ ‫زیرا‬ ،‫بود‬
ٔ‫ه‬‫خان‬
‫و‬ ‫ستمگر‬ ‫و‬ ‫بدکار‬ ‫و‬ ‫ببیند‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫نیکی‬ ‫پاداش‬ ،‫نیکوکار‬ ‫که‬ ‫آن‬ ‫تا‬ ‫بود؛‬ ‫خواهد‬ ‫جا‬ ‫آن‬ ‫پاداش‬ ‫و‬ ‫حساب‬ ‫و‬ ‫جزا‬ ‫که‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫او‬ ‫دوم‬
‫بد‬ ‫بعید‬ ‫را‬ )‫دیگر‬ ‫دنیای‬ ‫(یعنی‬ ‫مسئله‬ ‫این‬ ‫ها‬ ‫انسان‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫که‬ ‫جایی‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫ببیند؛‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫ظلم‬ ‫و‬ ‫تجاوزگری‬ ِ‫تاوان‬ ،‫تجاوزگر‬
،‫انند‬
‫مت‬ ‫هللا‬
‫نشانه‬ ‫جمله‬ ‫{از‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ،‫نیست‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫شکی‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫حق‬ ‫رستاخیز‬ ‫که‬ ‫سازد‬ ‫می‬ ‫مطرح‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫مبنی‬ ‫را‬ ‫بسیاری‬ ٔ‫ه‬‫ادل‬ ‫عال‬
‫هاى‬
‫و‬ ‫آید‬ ‫می‬ ‫در‬ ‫جنبش‬ ‫به‬ ،‫ریزیم‬ ‫می‬ ‫فرو‬ ‫آن‬ ‫بر‬ ‫را‬ )‫(باران‬ ‫آب‬ ‫كه‬ ‫هنگامى‬ ،‫بینى‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫فرسوده‬ ‫و‬ ‫خشک‬ ‫زمین‬ ‫تو‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫الهى‬ )‫(قدرت‬
‫رشد‬ )‫(گیاهانش‬
‫راستی‬ ‫به‬ ،‫كرد‬ ‫خواهد‬ ‫زنده‬ )‫رستاخیز‬ ‫روز‬ ‫(در‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫مردگان‬ ،‫كند‬ ‫می‬ ‫زنده‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ‫كه‬ )‫توانمندی‬ ‫(پروردگار‬ ‫آن‬ ،‫كند‬ ‫می‬
:‫[فصلت‬.}‫تواناست‬ ‫كارى‬ ‫هر‬ ‫انجام‬ ‫بر‬ ‫هللا‬ ‫كه‬
39
،‫دارید‬ ‫تردید‬ )‫قیامت‬ ‫روز‬ ‫(در‬ ‫شدن‬ ‫برانگیخته‬ ‫دربارۀ‬ ‫اگر‬ ،‫مردم‬ ‫{ای‬:‫فرماید‬ ‫می‬ ‫متعال‬ ‫هللا‬ ‫و‬.]
‫ما‬ )‫که‬ ‫(بدانید‬
‫(چنین‬ ‫نایافته؛‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫شکل‬ ‫گوشتی‬ ‫پاره‬ ‫از‬ ‫سپس‬ ،‫شده‬ ‫بسته‬ ‫خون‬ ‫از‬ ‫گاه‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫نطفه‬ ‫از‬ ‫سپس‬ ،‫آفریدیم‬ ‫خاک‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫شما‬
‫شما‬ ‫گاه‬ ‫آن‬ ،‫داریم‬ ‫می‬ ‫نگه‬ )‫(مادران‬ ‫م‬ ِ‫ح‬َ‫ر‬ ‫در‬ ‫ّن‬‫ی‬‫مع‬ ‫مدتی‬ ‫تا‬ ،‫بخواهیم‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫و‬ ،‫سازیم‬ ‫آشکار‬ ‫برایتان‬ )‫را‬ ‫خویش‬ ‫(قدرت‬ ‫تا‬ )‫کردیم‬
‫به‬ ‫را‬
( ‫نوزادی‬ ‫صورت‬
‫که‬ ‫هست‬ ‫کسی‬ ‫شما‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫برسید؛‬ ‫خود‬ )‫بلوغ‬ ‫(و‬ ‫رشد‬ ‫حد‬ ‫به‬ ‫تا‬ )‫یابید‬ ‫می‬ ‫(پرورش‬ ‫سپس‬ ،‫آوریم‬ ‫می‬ ‫بیرون‬ )‫مادران‬ ‫شكم‬ ‫در‬