Comentario de documentos xeográficos. Como se fai unha maqueta topográfica. Mapa topográfico.

1. Os procedementos xeográficos (páx.15-17)
Pautas para o comentario de fontes xeográficas (páx. 18-23)
INTRODUCIÓN

2. OS PROCEDEMENTOS
XEOGRÁFICOS
1. A localización do espacio
xeográfico: a rede xeográfica.
• Rede xeográfica formada
polas liñas imaxinarias:
• Paralelos.
• Meridianos.

3. PARALELOS
• Círculos perpendiculares ó eixe
terrestre. O paralelo principal ou
paralelo 0º é o ecuador que divide a
terra en dous hemisferios, norte e sur.
• Outros paralelos importantes son o
círculo polar Ártico, o círculo polar
Antártico, o trópico de Cáncer e trópico
de Capricornio

5. MERIDIANOS
• Semicirculos que van de
polo a polo.
• O meridiano principal é o
meridiano 0º ou de
Greenwich (localidade
próxima a Londres)

7. COORDENADAS
XEOGRÁFICAS
• Sobre a base da rede
xeográfica localízanse os
puntos establecendo as
súas coordenadas
xeográficas, é dicir, a súa
latitude e a súa lonxitude.

8. LATITUDE
• Distancia angular dun punto
xeográfico con respecto ó
Ecuador
• Pode ser Norte ou Sur.
• Vai de 0º a 90º (Norte ou
Sur).

10. LONXITUDE
• Distancia angular dun punto
xeográfico con respecto ó
meridiano de Greenwich.
• Pode ser Leste ou Oeste.
• Vai de 0º a 180º (Leste ou
Oeste)

13. POSICIÓN DO MERIDIANO DE GREENWICH NA PENÍNSULA

14. MAPA FÍSICO DE ESPAÑA COAS SÚAS COORDENADAS
XEOGRÁFICAS
Realiza as actividades da páx. 25 do libro

15. A REPRESENTACIÓN DO ESPACIO
XEOGRÁFICO: A CARTOGRAFÍA
• Para representar o espacio xeográfico
recórrese á cartografía
• Chamamos cartografía a ciencia que
elabora mapas.
• Un mapa é a representación da total
ou parcial da superficie esférica da
Terra sobre un plano. Para a súa
realización, requírese un sistema de
proxección e unha escala.

16. O sistema de proxección cartográfica
A cuadratura do círculo?
• Un sistema de proxección é un método
que permite trasladar a rede de
paralelos e meridianos da Terra a un
plano ou a unha superficie que poida
desenvolverse sobre un plano (un
cono ou cilindro)
• Tódolos sistemas deforman a
realidade e en cada caso debe elixirse
o máis axeitado.

17. O sistema de proxección cartográfica
A cuadratura do círculo?
• Hai diferentes sistemas de proxección:
• Proxección cilíndrica.
• Proxección cónica.
• Proxección sobre un plano ou polar ou
azimutal.

18. Proxeccións cartográficas
http://gl.wikilingue.com/es/Proxección_cartográfica

19. Proxección cilíndrica de
Mercator

20. Proxección cilíndrica de
Mercator

21. Proxección cilíndrica de
Mercator

22. Observa o mapa
Que tamaño ten
Europa e Sudamérica?
Hai proporción co re-
presentado nesta pro-
xección cartográfica de
Mercator?

23. Compara a superficie de Rusia e África

24. Compara a superficie de Groenlandia e África

25. Compara a superficie de Groenlandia e China

26. Compara o Norte co Sur

27. Europa centro do universo?

28. Onde está o Ecuador?

29. Proxección de Arno Peters

30. Proxección cónica

31. PROXECCIÓN PLANA OU CENITAL SOBRE O POLO NORTE

33. A ESCALA
• Relación entre unha lonxitude medida
sobre o mapa e a correspondente
lonxitude na realidade.
• As escalas habituais son a gráfica e a
numérica.

34. ESCALA GRÁFICA
• Liña recta dividida
en segmentos que
indica a distancia
real en quilómetros
ou metros.

35. ESCALA NUMÉRICA
• Fracción que expresa a relación entre
a lonxitude do mapa e a realidade.
• 1:10.000
• 1:25.000
• 1:50.000
• 1:100.000
• 1:1.000.000...

36. ESCALA NUMÉRICA
• Que distancia real existirá
entre dous puntos que
distan 12 cm no mapa se
a escala numérica é de
1:50.000?

37. TIPOS DE ESCALA
• Grande escala: representa pouco espacio
xeográfico pero con gran cantidade de
detalles: plano catastral 1:2.000, plano
urbano: 1:5.000, mapa topográfico:
1:25.000, 1:50.000.
• Escala media: mapa de estradas, provincias
e Comunidades Autónomas, m: 1:250.000,
1:400.000.
• Pequena escala: continentes, planisferios,
grandes estados. 1:50.000.000 por exemplo.

38. TIPOS DE MAPAS (páx. 18-20)
• Dous tipos:
• Cartografía básica
• Cartografía temática

39. CARTOGRAFÍA BÁSICA
• Representa os elementos
físicos e humanos máis
significativos dunha zona
determinada.
• O Mapa Topográfico Nacional
é o mapa básico máis
importante.

41. CARTOGRAFÍA TEMÁTICA
• Representa calquera
fenómeno que teña un
compoñente espacial (feitos
xeolóxicos, históricos,
demográficos, turísticos,
económicos...

42. MAPA DE DENSIDADE DE
POBOACIÓN EN ESPAÑA
<25 h/km2
25-50 h/km2
50-100 h/km2
100-200 h/km2
200-500 h/km2
>500 h/km2
8119
CONCELLOS
DENSIDADE POBOACIÓN 2016

43. FONTES DE INFORMACIÓN
XEOGRÁFICA (PÁX. 18)
• Directas ou primarias son obtidas
polo propio xeógrafo mediante
observacións de campo, enquisas,
entrevistas...
• Indirectas ou secundarias foron
elaboradas por outras persoas e o
xeógrafo é un usuario máis delas.

44. FONTES DE INFORMACIÓN
XEOGRÁFICA: principais
• Cartográficas: mapas e planos.
• Gráficas: gráficos lineais, de barras,
sectoriais.
• Estadísticas: bases de datos, anuarios.
• Escritas: textos, informes, novelas, libros de
viaxes...
• Visuais e audivisuais: vídeos, fotografías,
diapositivas.
• Informáticas. Sistemas de Información
Xeográfica (SIX)

45. GRÁFICO LINEAL
Número de pasaxeiros nos aeroportos españois (1975-2016)
(millóns)
33,77
45,56 50,54
73,37
94,87
138,69
178,19
191,55
230,22
0
50
100
150
200
250
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2016

46. GRÁFICO DE BARRAS
Poboación española (0-2007)

47. GRÁFICO SECTORIAL
Población activa

48. FTE. INE Total Varones Mujeres
00 Total 45.200.737 22.339.962 22.860.775
01 Álava 305.459 152.040 153.419
02 Albacete 392.110 196.772 195.338
03 Alicante/Alacant 1.825.264 913.455 911.809
04 Almería 646.633 333.227 313.406
05 Ávila 168.638 84.897 83.741
06 Badajoz 678.459 336.211 342.248
07 Balears (Illes) 1.030.650 517.593 513.057
08 Barcelona 5.332.513 2.623.719 2.708.794
09 Burgos 365.972 184.713 181.259
10 Cáceres 411.531 205.481 206.050
FONTES ESTADÍSTICAS
BASE DE DATOS: PADRÓN MUNICIPAL DE POBOACIÓN 2007

49. SISTEMA DE INFORMACIÓN
XEOGRÁFICA (SIX)

50. SISTEMA DE INFORMACIÓN
XEOGRÁFICA (SIX)

54. SISTEMAS DE INFORMACIÓN
XEOGRÁFICA
• Inclúe equipos e programas
informáticos que permite traballar con
bases de datos xeorreferenciais (é
dicir, con informacións de diferentes
elementos xeográficos: relevo, clima,
solos, asentamentos, etc. Referidas un
mesmo punto do territorio e
referenciadas cartograficamente.

56. PAUTAS PARA O COMENTARIO DE FONTES XEOGRÁFICAS
O MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
• O mapa topográfico nacional (MTN) é
un tipo de mapa básico que representa
os aspectos físicos e humanos máis
destacados dunha zona do territorio
nacional.
• Consta de dúas escalas (grande
escala): 1:50.000 e 1:25.000

57. SISTEMA DE INFORMACIÓN XEOGRÁFICA
• Pódese traballar sobre a información
de cada un destes elementos:
localizalos exactamente no especio:
relacionalos e combinalos para obter
nova informacións, e realizar
simulacións sobre os posibles efectos
da planificación territorial e de
determinados procesos naturais ou
humanos nunha zona.

58. O MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
ESCALA 1:50.000
• Consta dunhas 1100 follas de 20' latitude x
30' lonxitude, o que corresponde, de forma
máis ou menos aproximada segundo a
zona, a unhas 50.000 ha.
• Cada folla leva incorporado un sombreado
dixital de alta calidade, plasticidade visual,
permitindo interpretar o relevo definido polas
curvas de nivel de forma clara e inmediata.

59. O MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
ESCALA 1:50.000

60. O MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
ESCALA 1:25.000
• O Mapa Topográfico Nacional a escala
1:25.000 ofrece uhna representación
detallada e precisa do territorio nos
seus aspectos morfolóxicos, nos
derivados da presenza do home e as
súas interrelación co medio natural.

62. O MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
ESCALA 1:25.000
• Consta de 4123 follas de 10' latitude x
15' lonxitude o que corresponde, de
forma máis ou menos aproximada
segundo a zona, a unhas 12.500 ha.
Ademais, como consecuencia da súa
informatización, constitúe unha base
dixital vectorial homoxénea e continua
de todo o territorio nacional útil para
múltiples propósitos.

63. O MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
ESCALA 1:25.000
• Sistema de Representación
• Proxección cilíndrica: Universal
Transversa Mercator (UTM)
• Proxección UTM, fusos 29, 30 e
31 (Península Ibérica e Baleares)
• Proxección UTM, fuso 28 (Illas
Canarias)

65. O MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
ESCALA 1:25.000
• Contidos:
• Xeografía Física: Relevo, hidrografía e
usos do solo
• Xeografía Humana: Núcleos de poboación
e construcións, recursos naturais e
industrias, comunicacións, divisións
administrativas e apoios xeodésicos*.
• Toponimia e Rotulación: Toponimia oficial.

66. MAPA TOPOGRÁFICO:
XEODESIA
• Do grego γη ("terra") e δαιζω ("divisións" ou “eu divido") foi
usado inicialmente por Aristóteles C.) e pode significar, tanto
"divisións xeográficas da terra", como tamén o acto de "dividir
a terra", por exemplo, entre propietarios.
• A Xeodesia é, unha rama das Xeociencias e unha Enxeñería.
Trata do levantamento e da representación da forma e da
superficie da Terra, global e parcial, con as súas formas
naturais e artificiais.
• La Xeodesia tamén é usada en matemáticas para a medición
e o cálculo sobre superficies curvas. Usanse métodos
semellantes a aquilos usados na superficie curva da Terra.

67. MAPA TOPOGRÁFICO
VÉRTICE XEODÉSICO
• Sinal que indica unha posición exacta e que forma parte
dunha rede de triángulos con outros vértices xeodésicos.
• En España están formados por un cilindro de 120 cm. de
altura e 30 de diámetro sustentado nunha base cúbica
de formigón, pintado de branco. Están en sitios altos e
despexados para poder ver outros puntos, é por iso que
hai boas panorámicas dende eles. Están protexidos
pola lei.
• A rede española divídese en tres ordes:
• 1º orde: rede triangular de vértices distantes entre 30 e
70 Kms.
• 2º orde: complementaria da anterior. Vértices
triangulares de 10 a 25 Km.
• 3º orde: vértices a 10 Km. Complementaria.

68. MAPA TOPOGRÁFICO
VÉRTICE XEODÉSICO

69. MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
COMENTARIO
• Características xerais:
• Idenficación da folla número da folla (situado no ángulo
superior dereito), nome (o do núcleo de poboación
principal), edición e data (situada na parte inferior
esquerda)
• Identificación do sistema de proxección: xa dixemos que
emprega a proxección cilíndrica (Universal Transversa
Mercator)
• Establecemento das coordenadas xeográficas
• Indicación da escala: 1:50.000 e 1:25.000 extensión que
ocupa aproximadamente.
• Área comarcal, provincial ou estatal onde está situada.

70. MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
COMENTARIO
• Aspectos físicos
• Relevo: represéntase mediante curvas de nivel en cor
sepia, que unen os puntos situados á mesma altura e que se
trazan de 10 en 10 metros (1:25.000) ou 20 en 20 (1:50.000).
• Cada 50 ou 100 metros, respectivamente, a curva de nivel é
de maior grosor.
• Canto máis xuntas estean as curvas de nivel, maior é a
pendente do terreo.
• Convén analizar as características topográficas xerais e os
principais elementos e formas de relevo: mesetas, montañas,
outeiros, vales, altitudes máximas e mínimas, pendentes...
• Pódense facer prácticas como levantamentos de perfiles
topográficos ou maquetas.

71. LEVANTAMENTO DUNHA MAQUETA

72. PERFIL TOPOGRÁFICO
• Levantamento
dun perfil
topográfico.

73. LEVANTAMENTO
DUN
PERFIL
TOPOGRÁFICO

79. Traballo realizado polos alumnos de
3º da ESO do IES Someso curso
2005-2006:
Miguel Ángel Lamas García
Adrián Lareo Buján
Borja López Pérez
Valeria Millor Outes
Tamara Sobrado Blanco
Fco. Javier Zapata Iglesias

80. MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
COMENTARIO
• Hidrografía: augas mariñas e continentais
(ríos, regueiros, torrentes, lagos, lagoas)
represéntanse en cor azul. As obras
hidráulicas realizadas polo ser humano
(canles, encoros) diferéncianse das naturais
polo seu trazada xeométrico e regular. Hai
que relacionar a hidrografía cos
asentamentos humanos, cos usos do solo,
cos aproveitamentos hidráulicos...

81. MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
COMENTARIO
• Vexetación natural: represéntase en
cor verde mediante signos especiais
que figuran na lenda do mapa. Hai que
relacionala coa disposición do relevo,
coa hidrografía, co clima e co
aproveitamento polo ser humano.

82. MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
COMENTARIO
a) Aspectos humanos
• Uso do solo: pode ser agrícola (distinguir
superficie cultivada da non cultivada, os tipos de
cultivos e os factores físicos e humanos que os
explican.
• Industriais (poden deducirse da existencia de
signos como canteiras, minas, fábricas, liñas
eléctricas.
• Terciarios (vías de comunicación, dentro das
cales convén sinalar os tipos; categoría en caso
das estradas e ferrocarrís.

83. MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
COMENTARIO
a) Aspectos humanos
• Terciarios O trazado en relación coa
topografía e co hábitat; e coa densidade).
• Urbanos (ocupación do solo polos
edificios da cidade e polos servicios
relacionados con ela)
• Ocio e lecer (estacións de esquí, parques,
praias.

84. MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
COMENTARIO
• Hábitat: debe analizarse en sentido xeral
(concentración, dispersión ou situacións
intermedias) e en sentido individual:
emprazamento do núcleo de poboación
(lugar no que se asenta); situación
(relación co seu contorno); e morfoloxía
(lineal ou apiñado). No caso do hábitar
rural é importante relacionalo co medio
físico e cos usos do solo.

85. MAPA TOPOGRÁFICO NACIONAL
COMENTARIO
• Toponimia: proporciona información
complementaria sobre as características
físicas ou sobre as actividades
económicas do pasado e do presente.
Pode referirse á litoloxía (Laxe),
hidrografía (Trambasaguas), vexetación
(Xesteira), actividades agrícolas (As
Rozas), gandeiras (Campobecerros),
configuración do terreo (Campo Lameiro,
Montouto, Outeiro...), nome de santos
(Sanxenxo, Santiago) e outros (A
Pontenova, Ribadeo ou Viladafonso)

86. ORTOIMAXES 1:25.000 IGN
COMENTARÍANSE IGUAL QUE OS MAPAS
TOPOGRÁFICOS

88. COMENTARIO DE MAPAS
TEMÁTICOS
• Aspectos xerais:
• Cartografía temática.
• Fenómeno xeográfico que representa
(relevo, densidade de poboación)
• Ter en conta o título no mapa e a súa
lenda.
• Espacio xeográfico ó que se refire.
• Cronoloxía.

89. COMENTARIO DE MAPAS
TEMÁTICOS
• Comentario:
• Introdución
• Identificación da fonte: tipo de mapa: coropletas, isoliñas, fluxos,
figuras, diagramas ou anamórfico
• Descrición do fenómeno xeográfico representado.
• Localización espacial e caracterización da súa distribución
(diferenciación das áreas e características de cada unha delas). Data.
• Fonte.
• Análise.
• Explicación do fenómeno xeográfico en cada área: causas e
consecuencias.
• Comparación con outras áreas xeográficas do contorno.
• Conclusións.
• Recapitulación: resume ou síntese.
• Previsións cara un futuro do fenómeno representado.

90. COMENTARIO DE MAPAS
• Tipos de mapas temáticos.
• Forma de presentar a información:
• Mapas liñas, redes ou fluxos. Un exemplo de
isoliñas (curvas de nivel, isotermas, isoietas,
isóbaras...)
• Mapas de superficie: corocromáticos,
coropletas, anamórficos ou distorsionados.
• Mapas de figuras
• Mapas de diagramas

91. MAPA DE FRECHAS OU DE LIÑAS
• Usan frechas ou liñas
para cartografar
movementos. Estas
adoitan presentar un
grosor proporcional ó
volume do movemento.

92. MAPA DE FRECHAS OU DE LIÑAS

94. MAPA DE ISOLIÑAS
• Usan liñas que unen puntos de
igual valor dun fenómeno. Os
aspectos entre as liñas poden
rairse ou colorearse.
• Curvas de nivel, isóbaras,
isoietas e isotermas son
exemplos.

95. MAPA DE ISOLIÑAS
MAPA DE ISÓBARAS

96. MAPA COROCROMÁTICO
• Mediante cores diferentes
representan todo tipo de
fenómenos indicando a súa
localización (xeolóxicos,
botánicos, demográficos).

97. MAPA TEMÁTICO
COROCROMÁTICO

98. MAPA DE COROPLETAS
• Localizan con cores ou trazos
diferentes nun espazo o valor que
ocupa o fenómeno xeográfico
representado.
• Según sexa maior ou menor a
intensidade da cor ou do trazo así será
a importancia do feito ( densidade de
poboación, porcentaxes do PIB,
importancia industrial...)

99. MAPA DE COROPLETAS
2016
46.557.008
92,01 h/km2
<92 h/km2
92-200 h/km2
>200 h/km2

100. Densidade
de poboación

101. Poboación
envellecida

102. MAPA DE ISOLIÑAS, COROPLETAS ou
COROCROMÁTICO?

103. MAPA DE DIAGRAMAS
• Superpoñen mediante un diagrama
(barras, círculos)... o fenómeno que se
quere representar no espacio
cuantificándoo, é decir sinalando a
cantidade do aspecto que se quere
representar nun espacio determinado.

104. MAPA DE DIAGRAMAS e
COROPLETAS

105. MAPA ANAMÓRFICO OU
DISTORSIONADO
• Cambian o tamaño real dos países ou
rexións para facelo proporcional ó feito
que cartografan. Tamén esquematizan
os contornos facéndoos xeométricos
para poder calcular a superficie. O
país representado sempre debe ser
recoñecible.

106. MAPA ANAMÓRFICO E
DISTORSIONADO

107. MAPA DE FIGURAS
• Empregan figuras xeométricas,
como esferas ou cadrados,
para localizar fenómenos
puntuais. O seu tamaño debe
ser proporcional á importancia
do fenómeno. Algúns mapas
de figuras empregan símbolos.

108. MAPA DE FIGURAS

109. COMENTARIO DE GRÁFICOS
GRÁFICO LINEAL
• Xeralmente representa a evolución
dun fenómeno, de maneira que as
abscisas amosan os períodos de
tempo e as ordenadas o valor do
suceso representado unido mediante
liñas. Unha gráfica lineal pode ser
múltiple, é dicir, incluir varias liñas, o
que permite establecer comparacións.

110. GRÁFICO LINEAL
CRECEMENTO DEMOGRÁFICO EN ESPAÑA
VARIACIÓNS INTERANUAIS MEDIAS (1857-2016)
0,36%
0,55% 0,42%
0,70% 0,65%
0,79% 0,83%
0,96%
0,44%
0,13%
0,70%
1,70%
5,72%
-1,50%
1,06%1,04%
0,95%
-2,00%
-1,00%
0,00%
1,00%
2,00%
3,00%
4,00%
5,00%
6,00%
7,00%
1857-
1877
1877-
1887
1887-
1900
1900-
1910
1910-
1920
1920-
1930
1930-
1940
1940-
1950
1950-
1960
1960-
1970
1970-
1981
1981-
1991
1991-
1996
1996-
2001
2001-
2006
2006-
2012
2012-
2015

111. GRÁFICO DE SECTORES
• Emprega figuras (circulares ou doutras formas),
cunha área que corresponde o valor total do
fenómeno representado (100%) e que se divide en
sectores proporcionais ó valor de cada variable.
Adoita empregarse para representar a importancia
dunha variable en relación coas demais, de xeito
que tamén permite establecer comparacións.
• Datos que ofrece: título do gráfico, datos
representados nos eixes horizontais e verticais, ou
en cada sector e na lenda.

112. GRÁFICO SECTORIAL

113. GRÁFICO DE BARRAS
• Estrutura similar ó lineal
pero con barras.

114. GRÁFICO DE BARRAS
Poboación española (0-2007)

115. COMENTARIO DE
GRÁFICOS
• Varía en función de que o gráfico
represente a evolución de fenómenos
xeográficos (por exemplo, da taxa de
mortalidade en España) ou represente
a súa magnitude ou distribución (por
exemplo, a poboación activa por
sectores económicos.

116. COMENTARIO DE
GRÁFICOS
• Gráficos que representan a evolución
dun ou de varios fenómenos.
• Definir os fenómenos xeográficos
representados.
• Indicar a tendencia xeral de cada fenómeno
ó longo do tempo (cando as cifras aumentan
ou diminúen de principio a fin) ou dividir o
gráfico en partes (cando se observan
oscilacións dos fenómenos representados).

117. COMENTARIO DE
GRÁFICOS
• Explicar a tendencia xeral ou cada unha das
partes que se estableceron: características,
causas e consecuencias.
• Se o gráfico representa a evolución de
varios fenómenos, hai que establecer
comparacións entre eles, ben durante todo o
período, ou ben en cada unha das partes
establecidas.
• Comparar con outros países do contorno.
• Indicar a previsible tendencia no futuro.

118. COMENTARIO DE DATOS
ESTATÍSTICOS: TÁBOAS
• Tipo de fonte xeográfica (serie
estatística)
• Datos que ofrece (título da táboa)
• Espacio xeográfico ó que se refire e
cronoloxía.
• Forma que ofrece os datos (valores
absolutos ou relativos)

119. TÁBOA
Produción de enerxía eléctrica en España e Galicia 2015
España Galicia
Gwh % Gwh %
Termoeléctrica 88.643 33,1% 11.466 38,7%
Nuclear 54.755 20,5%
Coxeración 25.108 9,4% 2.844 9,6%
Total non renovables 168.506 63,0% 14.310 48,3%
Eólica 48.118 18,0% 8.444 28,5%
Hidráulica 30.819 11,5% 6.458 21,8%
Solar 13.321 5,0% 21 0,1%
Outras renovables 4.625 1,7% 393 1,3%
Residuos 2.196 0,8%
Total renovables 99.079 37,0% 15.316 51,7%
Total 267.585 100% 29.626 100%
Fte. REE. Elaboración propia % Galicia sobre total 11,1%
% Electricidade producida en Galicia exportada a outras CCAA 33%

120. COMENTARIO DE DATOS
ESTATÍSTICOS: TÁBOAS
• Definir o fenómeno xeográfico representado.
• Sinalar a tendencia xeral da serie (aumenta ou
diminúe) ¿en que intervalos?. Dividir a serie en
partes onde se experimenten aumentos e
descensos.
• Explicar a tendencia xeral: características, causas e
consecuencias.
• Establecer comparacións entre os fenómenos (se a
táboa ofrece varios)
• Comparar con outros países do contorno.
• Indicar a previsible tendencia no futuro.

121. COMENTARIO DE TEXTOS XEOGRÁFICOS
• Aspectos xerais: introdución, análise e
conclusións.
• Tipo de fonte: xornalístico, ensaio,
informe...
• Título, autor, data do texto.
• Tema que trata, espacio xeográfico ó que
se refire cronoloxía da información que
aparece no texto.

122. COMENTARIO DE TEXTOS XEOGRÁFICOS
• Lectura e análise do texto:
• Lectura detida e subliñado das ideas
principais.
• Realización dun esquema no que se
organicen as ideas principais por
temas e se conecten coas ideas
secundarias.

123. COMENTARIO DE TEXTOS XEOGRÁFICOS
• Comentario:
• Introdución: presentación. 10%
• Análise: xerarquizar ideas, análise
causal (causas e consecuencias),
comparación xeográfica e temporal...
• Consecuencias: tendencia previsible
no futuro.