Startupın yaradılması mərhələləri

1. "Startupın yaradılması
mərhələləri"
Fakhri Huseynov – 2019

2. Agenda
Startupın yaradılması mərhələləri
Startup nədir?
Startupın
başlanmasının əsas
mərhələləri
Startupın əsas
mərhələləri
Sual-cavab
Fəxri Hüseynov
huseynov@faxri.az
+99450 2157795
02

3. STARTUP NƏDİR?
Startap nədir?
Startap (ingiliscə startup, startup company) - inkişaf
mərhələsində olan, yeni yaranmış bir şirkətdir (firma, müəssisə).
Startap yaxşı gəlir gətirə biləcək perspektivli ideyanın (və ya
ideyaların) həyata keçirilməsi üçün yaradılır. Startap komandası
adətən 2-5 nəfərdən ibarət olur.
Startaper (ingiliscə startuper) – startapın yaradıcısı və ya
layihənin iştırakçılarından biridir.
Google axtarış sisteminin statistikasına əsasən ən çox axtarılan
mövzu.
03

4. TARİX
Startapların yaranma tarixi
“Startap” anlayışının yaranması Silikon Vadisi ilə bağlıdır. Silikon Vadisinin
uğurla fəaliyyət göstərməsi demək olar ki startapın yaranması ilə başladı:
1939-cu ildə Stenford universitetinin gənc məzunları Vilyam Xulett (William
Hewlett) və Devid Pakkard (David Packard) balaca və yeni layihəni yaradaraq
onu “startup” adlandırdılar. Zaman ötdükcə bu kiçik layihə “Hewlett-Packard”
adlanan nəhəng şirkətə çevrildi.
Uğurlu startapların digər – klassik! – nümunələri arasında Microsoft (1975),
Apple Computer inc. (1976) və Google (1998) şirkətlərini qeyd etmək olar.
Microsoft şirkətini yaradan startaperlər – Bill Geyts (Bill Gates) və Pol Allendir
(Paul Allen). Apple şirkətinin startaperləri – Stiv Cobs (Steven Paul Jobs), Stiv
Voznyak (Stephen Gary Wozniak) və onlara sonradan qoşulan Ron Veyndir
(Ron Wain). Google şirkətinin startaperləri – Lerri Peyc (Lawrence Edward
Page) və Sergey Brindir (Sergey Brin).
04

5. Komanda
Anlamalısız ki, tez bir zamanda gəlir
əldə edə bilmyəcəksiniz. Bunun üçün
də entuziast, “ideya uğrunda”
çalışmağa hazır olan insanlar lazımdır
Vəsait
Maliyyə dəstəyi olmadan mümkün
deyil. Adətən gənc iş adamları kənardan
investisiya cəlb etməyə üstünlük verir.
Bəzən də startaperlər yalnız biliklərini
deyil, hətta şəxsi kapitallarını da cəlb
etməyə hazırdır.
MƏRHƏLƏLƏR
İdeya
Startap ideyadan başlayır. Əgər siz
real, analoqu olmayan məhsul ixtira
edib, sonra təklif etsəz – mütləq
uğur qazanacaqsız.
05

6. 06
İDEA
Yeni ideaları ortaya çıxarmaq – bir bacarıqdır. Bizi əhatə edən hər bir şeyə yeni layihə gözü ilə baxma,
yeni imkanları görmə vərdişini inkişaf elətdirməlisiniz
➢ Gələcəkdə yaşamağı bacar
➢ Hər hansı bir işin mütəxəssisi ol
➢ Öz problemlərinin rahat həll et
➢ Mövcud olanı yaxşılaşdırmağa çalış
➢ Ucuz alıb – baha sat
➢ Kopyala və təkmilləşdir
➢ Səyahət et
➢ Ağıllı insanlar ilə ünsiyyət yarat

7. İDEA
ASILILIQ
İNAM
Həyəcan
Fokus
SEVGİ
07

8. 08
KOMANDA
Şirkət personalı – futbol komandası kimi bir şeydir: hamı komandanın
nailiyyət qazanması naminə oynamalıdırlar. — Lee İacocca
• Optimist
• İdea generatoru
• Özünə inamlı
• Məsuliyyətdən qaçmayan
• Aktiv

9. 09
VƏSAİT
✓3 ”F” – Family, Friends, Fools
✓Dövlət qrantları
✓Biznes mələkləri
✓Müsabiqələr
✓Vençur fondları
✓Kraudfanding (crowdfunding)
✓“Son mərhələnin” investorları
Maliyyə çatışmazlığı – yeni
başlayan şirkətlərin təxminən 30%-
nin müvəffəqiyyətsizliyə
uğramasının səbəbidir. ABŞ-ın CB
Insights analitik şirkətinin
tədqiqatçıları qeyd edir ki, məhz
maliyyə çatışmazlıqları “cavan”
brendlərin çökməsinin səbəbləri
sırasında ikinci yerdədir (birinci
yerdə - ideyanın uğursuz olmasıdır).
İnvestisiyaları necə cəlb etmək
olar? Forbes jurnalının qeyd etdiyi
sınanmış üsulları nəzərdən keçirək.

10. 10
STARTUPLAR
Ən qeyri adi amma vəsait almış startuplar
RoboRoach -
Həşəratları idarə etmək
üçün avadanlıq
2014 – 18.500$
Cybotanics – şokoladlı
mp3 player
2012 – 12.000$
Zombilərlə mübarizə
üçün online vəsait
2016-– 60.000$
CleverPet – İt üçün
ağıllı yeməkqabı
2016 -280.000$

11. İNKUBASİYA
11
İnkubasiya Mərkəzləri
İ2B – İdeadan biznesə
Technovate
YTP (Yüksək texnologiyalar parkı)
Baku Business Factory (BBF)
BMU Texnoparkı
AppLab Mobil Developer İnnovasiya Mərkəzi
Fabrika Coworking Center
Barama İnnovasiya və Sahibkarlıq Mərkəzi
Eazi START startap mərkəzi
Youth Inc. Gənclərin Sahibkarlıq Proqramı
Baku Co-Working Center
Sumqayıt Texnologiyalar Parkı (STP)
Bakı Olimpiya Stadionu Coworking mərkəzi
İnnovativ Biznes-İnkubator (ADİU)
SUP Akselerator Proqramı
NEXT STEP İnnovasiya Mərkəzi

12. 1. Komandada işləmək istəyinin olmaması.
2. Yalnız gəlir düşünüldükdə.
3. Maliyyə resurslarının yalnış şəkildə paylanması.
4. İnvestorlar üçün təqdimatın zəif hazırlanması.
5. Potensial investorlarla çalışma bacarığının olmaması.
6. Startapın ağırlığı.
7. Düzgün uzunmüddətli planlamanın olmaması.
8. Bazarın böyük seqmentini əhatə etmək istəyi.
9. Uzunmüddətli işə hazırlıqlı olmamaq.
10.Yardım üçün mütəxəssislərə müraciət etməkdən qaçınmaq.
12STARTUPLARIN TİPİK SƏHVLƏRİ

13. 80%
Vencur fondu olan First Roundun verdiyi statistik məlumatlara əsasən 194 uğursuzluq qazanan startap
içərisində cəmi 18 startap komandada qızlarda olan startaplar idi.
Bu o deməkdir ki, startap founder və ya co-founder qız olan startaplar tam oğlan komandalarından
uğurludurlar.
30%
13
STATİSTİK MƏLUMATLAR

14. 14

15. 15

16. 16
ƏSAS MƏRHƏLƏLƏR
Mərhələ 1. Pre-seed və ya səpin. Bu mərhələ indeyanı anlamaqla
xarakterizə olunur. Komanda bazarın perspektivlərini öyrənir, ilkin planı
hazırlayır. Bu plan biznesi başlamağın və inkişaf etdirməyin yolları haqda
məsləhətləri özündə əks etdirir. Çox zaman startaperlər layihəni texniki
cəhətdən necə həyata keçirəcəklərini tam olaraq bilmirlər.
Mərhələ 2. Startapın başlanılması və ya Startup stage – bu işin
ilk və ən problemli həftələridir. Komanda var gücü ilə çalışır ki,
yeni məhsulun və ya xidmətin digərlərinin üzərində
üstünlüyünü göstərə bilsin. İnvestisiya cəlb etmək üçün
müxtəlif reklam vasitələrinə əl atılır. İşgüzarlıq və israrlılıq
yüksək səviyyədə olmadıqda, məhsul və ya xidmət gözlənilən
marağı cəlb etməyə bilər. Bir çox startaplar məhz bu mərhələdə
iflasa uğrayır.

17. 17
ƏSAS MƏRHƏLƏLƏR
Mərhələ 3. Böyümə mərhələsi və ya Growth Stage – məhsul və ya
xidmətin bazarda daha da inkişaf etdirilməsini və konsolidasiyasını
nəzərdə tutur. Bu mərhələdə məhsul artıq istehlakçılar arasıda tanınır,
işlər biznes-plan üzrə aparılır.
Mərhələ 4. Genişlənmə mərhələsi və ya Expansion stage.
Startap artıq yetərincə tanınır, gəlir gətirir və getdikcə bazarda
olan yerini genişlədir. Komanda yeni bənzər layihələr əldə edən
əsl istehsalçı və ya maliyyə şirkətinə çevrilir.
Mərhələ 5. Çıxış və ya Exit stage: iş uğurla aparıldıqda və startap inkişaf
etdikdə investorların çoxu bu mərhlədə layhihəni tərk edir, biznes isə
strateji ortaqlara satılır. Əgər layihə müştəriləri cəlb edə bilmədisə, çıxış
mərhələsi startapın bağlanması ilə yekunlaşa bilər.

18. 18
YEKUN
Plan
Idea
Uğur
Vəsait

19. huseynov@faxri.az Fakhri Huseynov +99450 2157705
DİQQƏTİNİZ ÜÇÜN TƏŞƏKKÜR EDİRƏM
19
Sual-cavab