1. ILARGIRIK EZ BALEGO ZER? Gau eta egunez askotan nabil zeru goiari begira ideia polit bakar batekin: joatea ilargira. Ideia horrek nire buruan hainbat jira eta bira nola eta noiz joan, horiek problema txikiak dira, ia lan honek amets hortara hurbiltzen nauen sikira Menua

2. ILARGIRIK EZ BALEGO ZER? 1. Ilargia non demontre dago? 2. Lurra eta ilargia: bikote banaezina 3. Ilargian bizi: hori abentura! 4. Ilargiaren kontura: mitoak, denborapasak… 5. Informazio iturriak Sarrera

5. ILARGIAREN DATU FISIKOAK 1. Ilargia non demontre dago ? 27 egun, 7 ordu, 43 min eta 7segundu Errotazio periodoa (ilargi egun eta gaua) 1.63 m/s 2 Grabitatea azalean 3340 kg/m 3 Dentsitatea 7,349x10 22 kg Masa 3476 km Diametroa

7. 2 Lurra eta ilargia: bikote banaezina Eta noizbait ilargiak lurrari dibortzioa eskatuko balio? Nola aldatuko zitzaion bizitza gure lurrari? Hurrengo orrietan galdera hauek erantzuten saiatu gara. 2. LURRA ETA ILARGIA BIKOTE BANAEZINA

9. Mareak itsasoaren gora eta beherako mugimenduak dira. Fenomeno horren arrazoi nagusiak oso konplexuak dira. Ilargiaren eta Eguzkiaren grabitate- indarrek lurreko ur geruza erakarri egiten dute. 2 Lurra eta ilargia: bikote banaezina ILARGIA ETA MAREAK

10. Hilean bitan , ilberri eta ilbete garaian, Eguzkia eta Ilargia Lurrarekin lerroan aurkitzen dira, eta honela erakarpen-indarren eragina handiagoa izaten da marea biziak sortuz. Marea bizietan itsasoa oso gora igotzen da eta oso behera jaitsi. Hori Lekeition ondo ezagutzen dugu 2 Lurra eta ilargia: bikote banaezina MAREA BIZIAK

12. Mareak edukiko genituzke eguzkiak ere indarra eragiten duelako . Hala ere ilargiaren faltak mareen altuera gutxi gora-behera bi herenetan txikiagotuko luke. Zergatik? Nahiz eta Ilargia Eguzkia baino askoz txikiagoa izan eta horren ondorioz eragin grabitatorioa Eguzkiarena baino 200 aldiz txikiagoa eduki, Eguzkia lurretik Ilargia baino 400 aldiz urrunago dagoenez, Eguzkiaren eragina Ilargiarena baino txikiagoa da mareen osatzean. Eguzkiaren eragina gutxi gora-behera heren batekoa da. Horregatik mareak gutxiago nabarituko genituzke. 2 Lurra eta ilargia: bikote banaezina ETA ILARGIRIK EZ BAGENU… MAREARIK EZ GENUKE?

19. Ikastolan askotan ilargian gaudela esaten digute, baina gaur benetan ilargira joatea erabaki dugu. Bazatoz gurekin? 3. ILARGIAN BIZI: HORI ABENTURA! 3 Ilargian bizi: hori abentura

21. a) Ura Ilargian urik badago? Badaezpada ura eraman beharko genuke. Baina nola?. Ah! badakit! Hodi luze bat eraikiko dugu lurretik ilargiraino, azken finean 384400 km ko distantziazko hodi bat eraikitzea ez da horrenbesterako. Gauza zailagoak egiten ditugu ikastolan: matematika azterketak adibidez! Egin dugu enkargua!!! 3 Ilargian bizi: hori abentura

25. c) Eguzkirako krema eta bainu jantzia 3 Ilargian bizi: hori abentura Esaten dutenez eguzkiak majo berotzen du eta itsasoak ere omen daude bainu bat hartzeko. Karraspiokoko hondartza bezain ederragorik hala ere ez dakit topako dugun!

26. d) Forro polarra 3 Ilargian bizi: hori abentura Hau ez gendun espero. Bapatean kriston hotza egon daitekela diñue. Elurra ?

27. d) Kaka! 3 Ilargian bizi: hori abentura Begiratu datu hauei! OXIGENORIK EZ DAGO!! Akabo gure ametsa!! Argona Oxigenoa Nitrogenoa OSAGAIAK %20 Argona %0,93 %23 Hidrogenoa %20,95 %25 Neona %78,08 %25 Helioa LURRA ILARGIA OSAGAIAK

28. 4. ILARGIAREN KONTURA 4. Ilargiaren kontura Hainbat mitok esaten du, ilargi betea dagoenean gizakia erotzen dela. Era berean kriminalitate handiagoa dagoela, jaiotze tasa handiagotu egiten dela eta emakumeen hilerokoa ere honekin harremanetan dagoela... Egia ote? MITOAK

29. Ilargialdiek eragin ona ala txarra izan dezaketenaren inguruko sinesmenak ere asko dira: haziak landatzean, uzta biltzean, zuhaitzak kimatu edo mozterako orduan, abereei ilea moztu edo hiltzerako orduan... MITOAK 4. Ilargiaren kontura

30. Ba al dakizu ilargiaren eguna astelehena dela. Latinez gure astelehenari “ Dies Lunae” deitzen zitzaion eta hortik datoz gaztelaniazko “lunes” eta frantsesezko “lundi” Eta ingelesezkoari buruz zer diozu? ILARGIAREN EGUNA 4. Ilargiaren kontura

31. 1-Zein da lurraren satelitea ?? 2- Ze mugimendu egiten du bere buruarekiko? 3- Eguzkiarekiko zein mugimendu egiten du? 4-Zein forma du ilargiak? ILARGHIZKI ZOPA U E B A F O B F A A M N P O R A J O O L K R T T B D I I A O P B O I Z Z Z E I L K A R U A A A P G T R I A L T B N O R O B K S O U A M F A I Z N R R M N B O L S A R A O F A D A I R E H Z P O Y T S T

33. Ez genuen batere argirik eta egun guztian gaua zen. Arazo horri soluzioa eman nahiean, behin herritar batek zeruko amandreari deitu behar geniola erabaki zuen eta jende guztia plazan bildu ostean horixe egin genuen. 4. Ilargiaren kontura Ipuina

34. -”Zeru goienetako amandrea entzun gure eskaria!” Eta bat batean zerutik amandrearen ahotsa entzun zen esanez: -”Kaixo herritarrok,hemen naukazue zuen eskaria entzuteko!” -“Zera…,gure herrian ez dago argirik eta ilunetako izpirituek izutzen gaituzte” -”Hori al da dena? Arazo hori konpontzeko eguzkia sortuko dut eta egunez argia edukiko duzue eta horrela ilunetako izpirituek ez zaituztete izutuko”. Horrela amandreak berriro eguzkia sortu zigun. 4. Ilargiaren kontura Ipuina

35. Modu horretan herritarrok egunez argia izan genuen. Baina,horrek ez zuen erabateko irtenbiderik ekarri eta berriz amandreari deitzea erabaki genuen. -”Zeru goienetako amandrea entzun gure eskaria!” -”Oraingoan zer nahi duzue?” -”Begira, eskerrik asko egunez eguzkiaren argia ematearren baina gauez ... Gauez ilunetako izpirituak berdin izutzen gaituzte”. -”Beno,oraingoan ilargia emango dizuet gauez argia edukitzeko, baina, ez ni aztoratu gehiago”. 4. Ilargiaren kontura Ipuina

36. Baina horrek ez zuen izan eragin handirik, ilargiak gau askotan ez zuelako argi askorik ematen eta ilunetako izpirituak argi txiki haietara ohitu egin zirelako. Gau askotan izuturik bizi ginen!. 4. Ilargiaren kontura Ipuina

37. Orduan azken aldiz deitu genion amandreari. -”Zeru goienetako amandrea entzun, azken eskari bat egin beharrean gaude!” -”Ez ahal nizuen esan ni gehiago ez aztoratzeko?...Tira, tira…!” -”Eskerrik asko amandrea, kontua da ilunetako izpirituak ilargiko argitasunera ohitu direla eta izutu egiten gaituztela”. -”Umm… izpiritu gaiztoak! Ongi da,oraingoan eguzki-lore bat sortuko dut eta hau, sarrerako atearen goiko partean ipini behar duzue eta eguzkia sartzen denerako etxeen barruan egon behar duzue”. -”Eta hori zergatik?” -”Eguzki-lore batek eguzkiaren itxura dauka eta ilunetako izpirituak eguzkiarekin izutzen badira eguzki-lorearekin ere bai eta horrela ez dira sartuko zuen etxeetan eta gauetan ere urrun edukiko dituzue” -”Eskerrik asko amandre”. 4. Ilargiaren kontura Ipuina

38. Eta horrela herritar guztiok amandreak esandakoari kasu eginez, gure etxeetako ateetan eguzki-lore bana jarri genuen, eta handik aurrera poz-pozik bizi izan gara eta ilargia eta eguzkiari beste modu batez begiratzen diegu. Ahh!... Ken Zazpiko abeslariari dagokionez, zigor moduan bere kantuaren letra aldatzea egokitu zitzaion eta 10 puntuko isuna bete behar izan zuen. Harrezkero Ken hamazazpi izenarekin dabil kanta politak denon belarrira ekartzen. Eta hau holan bazan edo ez bazan sar nazatela kalabazan… 4. Ilargiaren kontura Ipuina

39. Eih, eih !! ... broma zela! Halan bazan edo ez bazan sar nadila kalabazan… baina atera nazatela hurrengo zernolako frogan! 4. Ilargiaren kontura Ipuina