İlaç yardimci maddeleri̇ excipients

Veser Farma Kimya Yrd. Kimyevi Mad. Tic. San. Ltd. Şti
Dr.Emin Balci

 ETKEN MADDELER
 YARDIMCI (EXCIPIENTLER) MADDELER
 AMBALAJ MALZEMELERİ
 PRİMER AMBALAJ (İLAÇLA TEMAS EDEN)
 SEKONDER AMBALAJ (İLAÇLA TEMAS ETMEYEN)

Farmakolojik olarak inaktif olan ve etken maddenin
istenilen dozaj formuna getirilmesini ve vücutta
istenilen yer de (metabolizma) emilimini sağlayan
maddelere yardımcı maddeler denir.
 Etken maddenin kullanımını sağlaması
 Uygun dozaj formuna getirilmesi
 Etken maddenin tadının kabul edilebilir hale
getirilmesi
 Etken maddenin toksikolojik etkilerinin
azaltılması

UYGUNLUK
FARMAKOLOJİK İNERTLİK
UYGUN MALİYET
AKTİF MADDE İLE
UYUMLU
FİZİKSEL VE KİMYASAL
OLARAK STABİL
TOKSİK OLMAMALI
YARDIMCI MADDE

 Teknik Kalite
 Kozmetik Kalite
 Gıda ve Yem Kalite
 Farma Kalite

TEKNİK
ÜRÜNLER
KOZMETİK
ÜRÜNLER
GIDA
&
YEM
FARMA
BEŞERİ
&
VETERİNER
Iso 9001:2000 EU Cosmetic Directive Misc.Standart IFS IPEC ,PS 9100
Requirements Key ISO 22000(DIS in 2004)
Customer

 Hijyen eğitimi /dokümantasyonu ve takibi
 Çalışma şartları (temizlik, sanitasyon koşulları,
haşere kontrol, ışıklandırma, yıkama ve tuvalet
alanları)
 Müşteri geri bildirimi/Değişiklik Kontrol Yönetimi
 Kontaminasyonun engellenmesi
 İzleme /su sistemi validasyonu
 Üretim departmanından bağımsız bir laboratuvar
tarafından ürünlerin serbest bırakılması
 Etiketleme yönetimi
 Stoklama koşullarının kontrolü

• Hijyen eğitimi /gözlem
• Çalışma Alanları (temizlik,sanitasyon şartları,pest kontrol,
ışıklandırma, tesisat, yıkama ve temizlik alanları,tuvalet alanları)
• Müşteri şikayetleri/Değişiklik kontrol Yönetimi
• Kontaminasyon un önlenmesi (mikrobiyal ve çapraz kontaminasyon)
• Görüntüleme /su sistemi validasyonu (method doğrulama)
• Üretimden bağımsız bir laboratuar tarafından ürünlerin serbest
bırakılması
• Etiket yönetimi (tanıma ,miktar)
• Kontrollü depolama şartları
ISO 9001 STANDARDI GEREKLİLİKLERİ

• HACCP
• MASTER DOSYA
• PROSES VALİDASYONU
• ISO 17025 LABORATUVARLARIN SERTİFİKASYONU
• ÜRÜN GERİ ÇAĞIRMA
• GELİŞTİRİLMİŞ GİRDİ KONTROL ,NUMUNE TUTULMASI
KOZMETİK GMP
ISO 9001 GEREKLİLİKLERİ

• Genişletilmiş ürün serbest bırakma (üretim departmanından bağımsız
olarak)
• Ana parti kayıt inceleme
• Genişletilmiş analitik spektrum (orijinal metod monografi, safsızlık,
Aflatoksin, Ağır Metal vs.)
• In-proses karıştırma /harmanlama ile ilgili gerekliliklerin artması ,
OSS prosedürü, ürün stabilitesinin değerlendirilmesi, izlenebilirlik
(distiribütör dahil )
• Müşteri denetimine açık olmak (çalışma hacminden bağımsız)
GIDA GMP
KOZMETİK GMP
ISO 9001 STANDARDI GEREKLİLİKLERİ

KOZMETİK KALİTE FARMA KALİTE
DGF/DIN/ISO metodları PH metodları Farmakopilere göre
(EP,USP/NF ve JP)
Ek bilgiler: Her hammadde için
Aflatoksin, Ağır Metal,
Mikrobiyolojik pestisit
Ek bilgiler: Her parti için
Aflatoksin, Ağır Metal,
Mikrobiyolojik pestisit
Farma Kalite mevcut ise kozmetik
kalite sorgulanmaz
Farma kalite mevcut ise Farma
GMP sorgulanır ve cevaplanması
gereklidir
Farma Kalite denetimine ihtiyaç
duyulmaz
Farma Kalite denetimi sorgulanır

 Stabiliteyi arttırmak
 İstenilen dozaj formunu sağlamak
 Çözünürlüğü sağlamak
 Biyo yararlılığı gerçekleştirmek
 İlacın hasta tarafından kabulünü sağlamak ve
şikayetleri azaltmak

 Primer yardımcılar:
1. Seyrelticiler
2. Bağlayıcılar
3. Kaydırıcılar
4. Topaklanmayı engelleyiciler
5. Dağıtıcılar
 Sekonder yardımcılar:
1. Aromalar
2. Tatlandırıcılar
3. Renklendiriciler

Dolgu Maddesi (Filler) Solventler (Solvent)
Bağlayıcılar (Binder) Tamponlayıcılar (Buffer)
Dağıtıcılar (Disentegrant) Viskozite ajanları (Viscosity agent)
Kaplama ajanları (Coating agent) Yüzey Aktif maddeler (Surfactant)
Yapışmayı önleyici maddeler
(Antiadherent)
Humektanlar (Humectant)
Kaydırıcılar (Lubricant)
Topaklanmayı engelleyiciler
(Adhesive)
Koruyucular (Preservatives)
Antioksidanlar (Antioxidant)
Aromalar (Flavoring agent)
Renk verici ajanlar (Colorant)

 Hedef ağırlık ve büyüklüğü sağlamak
 Tabletlerin üretimini kolaylaştırmak
Özellikleri:
 İnaktif, diğer yardımcı maddelerle uyumlu
 Higroskopik olmamalı
 Ekonomik olmalı
 Nötr tat olmalı ve koku olmamalı
Örnekler:
Laktoz
Sukroz
Glukoz
Sorbitol
Kalsiyum Karbonat

 Tüm hammaddelerin bağlanarak tablet formunun oluşturulabilmesi
 Tablette fiziksel ve mekanik stabilite sağlanması
 Diğer maddelerle uyumlu ve gereken bağlayıcılığı (kohezyon) vermesi
Özellikleri:
 İnaktif , diğer yardımcı maddelerle uyumlu
 Ekonomik
 Nötr tat ve koku
Örnekler:
Jelatin
Selüloz ve türevleri
PEG
PVP
Nişasta

 Tabletleri dış etkenlere karşı korumak
 Mekanik dayanıklılığı arttırmak, sertlik vermek
 Tat ve kokuları maskelemek
 Etken maddenin istenilen (hedef) organda emilimini sağlamak
 Özellikleri:
Koruma,Maskeleme, Tabletin kolay şişmesi
ve ayırt etme
Örnekler:
HPMC
HPC
MC

 Yapışmayı engelleyiciler (Antiadherent):Tabletlerin kolay
üretilmesini sağlamak, topaklanmayı ve yapışmayı engellemek
Örnekler: Talk, nişasta, magnezyum stearat
 Kaydırıcılar: Tablet basma makinasında karışımın akıcı olmasını
temin eder ve sürtünmeyi minimize eder
Örnekler: Polietilenglikoller, Stearik asit ve türevleri..
 Akışkanlığı sağlayıcı (Glidants):Partiküller (karışım tozlar)
arasındaki sürtünmeyi engeller ve karışımların akışkanlığını
sağlar
Örnekler:
Silisyum oksitler
Talk
Magnezyum karbonat

 Tabletlerin vücutta kolay dağılmasını ve kolay çözünmesini
sağlamak
Özelikler:
İyi hidratasyon kapasitesi
Az jelleşme özelliği
Örnekler:
PVP
CMC
Nişasta ve türevleri

 İlaçların kullanım süresini uzatmak
Özellikler:
Mikrobiyolojik çoğalmayı engellemek
Ürünlerin kullanım ömrünü uzatmak
Örnekler:
Metil, etil, propil paraben ve tuzları
Sodyum benzoat
Potasyum sorbat

 Genelde sıvı formülasyonlarda kullanılır.
 İlacın tadını maskeleyerek hastalar tarafından kabul
edilmesini sağlar.
Özellikleri:
Diabetik hastalar dikkate alınarak; şeker kontrollü
kullanılmalıdır
Örnekler:
Şeker
Sodyum sakkarin
Aspartam (en çok kullanılan)
Sorbitol
Xylitol

 Ürünlerin okside olmasını engeller.
Özellikleri:
◦ Toksik olmamalı
◦ Geniş pH ve sıcaklık aralığında stabil olmalı
◦ Diğer yardımcılarla uyumlu olmalı
◦ Ekonomik olmalı
◦ Kendi ve okside olmuş halinde renksiz olmaları
◦ Koku ve tat açısından nötr olmalıdır
Örnekler:
BHT
BHA
Sodyum sülfit
Askorbik asit

 İlacın hastalar tarafından kabulünü arttırmak
 İlacın kendi tadını maskelemek ve iyileştirmek
Örnekler:
Mentol
Gliserin
Portakal aroması vs.
Veser Farma Kimya Yrd. Kimyevi Mad. Tic. San. Ltd.
Şti

 Genelde ilacın ayrıştırılmasında tanımlayıcı olması için
renklendiriciler kullanılır.
Doğal ve sentetik renklendiriciler kullanılabilir.
Örnekler:
Titanyum dioksit ve diğer gıda boyaları
Genelde CI (color index) numaralarına göre tanımlandırılır.

 Genelde etken maddelerin daha iyi çözünmesi için kullanılır.
 Likit, topikal ve parenteral preparatlarda kullanılırlar.
Örnekler:
Propilen Glikol
Gliserin
Ethanol
Bitkisel yağlar
Oleik asit etil esterleri
Mono ve di gliserin palmitatlar

 Serbest metal iyonlarının maskelenmesinde ve bazı özel durumlarda
kullanılır.
Örnekler:
EDTA: Metal iyonlarının analizinde
EDTA H4: Suyun yumuşatılmasında
Kalsiyum disodyum EDTA: zehirli
olan kurşunun maskelenmesinde
Disodyum EDTA: Kandaki kalsiyum
miktarının artmasında (hiperkalsemik),
Kalp ritim bozukluğunda

 pH değişiklikleri için kullanılır.
Özellikleri:
 Toksik olmamalıdır.
 Uygulanacak bölge ve hedef organa göre pH ayarlaması yapılır
Örnekler:
Karbonatlar
Sitratlar
Laktatlar
Fosfatlar
Tartaratlar

 Özellikle süspansiyonlarda stabiliteyi sağlamak için kullanılırlar.
 Süspansiyonlarda sedimantasyonu engelleyici olarak kullanılır.
Kullanımında kekleşmeye dikkat edilmelidir.
 Optimum viskoziteyi ayarlamakta kullanılırlar.
Örnekler:
HEC
HPMC
MC
PVA
Xanthan gum

 Lipofilik ve hidrofilik kısımları sayesinde iki sıvının arasındaki
yüzey gerilimini düşürerek karışmalarını veya aktiflerin suyla
ıslanmasını sağlar.
 Genelde 4 ana grupta toplanırlar.
1. ANYONİK: Çözündüğünde negatif iyon yayan aktifler (Sodyum
loril sülfat vs) ıslatma özelliği olan yüzey aktiflerdir
2. KATYONİK: Çözündüğünde pozitif iyon yayan aktifler
(Cetiltrimetilamonyumbromid) bakterisid özelliğe sahiptir

3. NONİYONİK: Çözündüğünde iyon yaymayan ve emüsyon
özelliğine sahip yüzey aktif maddeler (Sorbitane monooleate,
Polioksietilen)
4. AMFOTERİK: Çözündüğünde hem pozitif hem negatif iyon
yayan yüzey aktif maddelerdir. (Lecitin N-dodecil Alanine;
ıslatma versalite (Çok yönlü) ve emisyon yapma , dispersiyon
özelliklerine sahip)

 Topikal uygulamada ciltten nem kaybını engellerler.
Özellikleri:
 Toksik ve iritant olmamalı
 Tat ve kokuları nötr olmalı
 Ekonomik olmalı
 Korozif olmamalı
Örnekler:
Gliserin
Etilen glikol
PEG ler
Sorbitol
Glukoz

 Genelde yardımcı maddelerin önemi göz ardı edilir. İlacın
etkin ve başarılı olması yardımcı maddelerin düzgün
seçilmesi ile doğru orantılıdır.
 Doğru yardımcı madde seçimi ile üretimdeki problemleri
minimize ederek ilacın stabilitesi ve etken maddenin bio
yararlığı yani emilimi (metabolizma) temin edilir.
 İstenmeyen yan etkiler minimum dereceye indirilir.
 Formülasyon için seçilen yardımcı maddeler ile ilacın kalitesi
yükseltilir ve garanti edilir.

İlaç yardimci maddeleri̇ excipients

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

İlaç yardimci maddeleri̇ excipients