1. - applicatie van de maand januari 2013 -
Flexibele veiligheidsoplossing
in de spotlights
Het Concertgebouw werd geopend in 2002, toen Brugge culturele
hoofdstad van Europa was. Sindsdien hebben in de grote con-
certzaal al vele honderden voorstellingen plaatsgevonden, in de
meest uiteenlopende muziekgenres. Kenmerkend aan de zaal is
dat men de akoestiek bij elk concert kan aanpassen aan het genre
door gebruik te maken van concertplafonds en akoestische gordij-
nen. De scènetoren kan als klankkast gebruikt worden door deze
akoestisch af te sluiten en het gebouw staat op enkele duizen-
den veren zodat trillingen van buitenaf de akoestiek niet kunnen
beïnvloeden.
Merkwaardig is verder dat de orkestzone vooraan op het toneel in
de hoogte versteld kan worden. Op haar hoogste niveau maakt de
zone deel uit van het podium. Op zaalniveau kan ze dienst doen
als orkestbak of extra ruimte voor het publiek. De zone kan ook op
het kelderniveau gebracht worden, onder het podium, zodat ze als
materiaallift gebruikt kan worden.
Met zijn merkwaardige architectuur en
uitstekende akoestiek geniet het Concert­
gebouw in Brugge een internationale
reputatie. Een van de vele technische
hoogstandjes in het gebouw is het liftsys­
teem waarmee men de voorkant van het
podium op verschillende niveaus kan plaat­
sen. De beveiliging van deze toepassing
werd gerealiseerd met SafetyBridge, een
flexibel en configureerbaar systeem
van Phoenix Contact.
De orkestzone vooraan op het toneel wordt aangedreven door spiraalliften,
een ingenieus systeem dat nauwelijks plaats in beslag neemt.
Podium beweegt op spiraalliften
De orkestzone bestaat uit twee achter elkaar gelegen zones,
eigenlijk twee liften die elk 16 meter breed zijn en apart
aangedreven worden. De ene lift is 3 meter diep, de andere
1,50 meter. Voor de aandrijving staat elke zone op 6 spiraal-
liften. Dat zijn spiralen die naar boven geduwd worden door
een verticale metalen band tussen de groeven in de spira-
len te duwen. De band blijft door de groeven rechtop staan
tussen de windingen en duwt deze uit elkaar, waardoor het
geheel steeds hoger wordt.

2. Dimitri De Coninck, Software Engineer bij Van Vooren: “We gebruiken vaak componenten van
Phoenix Contact omdat we tevreden zijn over de prijs en functionaliteit.”
Het is een ingenieus systeem omdat het in zijn laagste stand
bijzonder compact is: de spiraal ligt dan in elkaar gedrukt
en de band zit opgerold op een aparte spoel. Daardoor heeft
men onder het podium geen extra diepe ruimte nodig om
het aandrijfsysteem te huisvesten. Om die reden worden
spiraalliften wel vaker gebruikt in de podiumtechniek. De
besturing en beveiliging zijn van cruciaal belang want bij
een onoordeelkundig gebruik kan een verticale band losko-
men uit de groeven waardoor de lift onstabiel wordt.
Modulaire opbouw
“De zes spiralen onder een zone worden aangedreven met
één enkele motor waarvan de beweging via kettingen over-
gebracht wordt”, legt Dimitri De Coninck van het industriële
installatiebedrijf Van Vooren uit. “De mechanische overbren-
ging garandeert dat de zes liften synchroon aangedreven
worden. Ter controle zit er een scheefloopdetectie op en
wordt de spanning in de kettingen bewaakt, zodat de motor
automatisch stilgelegd wordt wanneer zich een probleem
voordoet.”
Van Vooren kreeg de opdracht om de besturing van het hele
systeem te moderniseren, want dat was destijds ingevoerd,
met componenten op 110 VAC. Die zijn bij ons zeer moeilijk
te verkrijgen en de norm in Europa is 230VAC. Bovendien
waren er problemen met de vorige sturing. Deze ging soms
om een of andere reden in de fout waardoor de lift niet meer
wou bewegen, wat uiteraard nefast is voor de uitvoeringen.
Voor de nieuwe besturing koos Van Vooren een ILC van Phoe-
nix Contact, uitgebreid met SafetyBridge modules om de
vele veiligheidsfuncties te configureren. “We gebruiken vaak
componenten van Phoenix Contact omdat we tevreden zijn
over de prijs en functionaliteit”, zegt Dimitri De Coninck. “In
dit project moest alles ingebouwd worden in een schakel-
kast van een op een meter. Dankzij de modulaire opbouw
was dit geen enkel probleem.” Het systeem werd uitgerust
met een eenvoudige interface: de bediening gebeurt met
een peer met knoppen en technici krijgen via lampen op de
schakelkast feedback over de toestand van het systeem en
eventuele problemen.
Veiligheidsfuncties in de SafetyBridge
Het SafetyBridge concept bestaat uit een basismodule met
uitbreidingsmodules van telkens acht of zestien veilige I/O’s
waarvan de functionaliteit in de klemmen zelf geconfigu-
reerd wordt. De modules communiceren onderling over een
ProfiSafe protocol en kunnen via de basismodule gelinkt
worden aan eender welke PLC. Die krijgt zo toegang tot de
veilige in- en uitgangen, maar wordt in noodsituaties over-
ruled door de veiligheidsfuncties in de SafetyBridge zelf. De
configuratie van die functies gebeurt met SAFECONF, een
intuïtieve softwaretool die geen specifieke programmeerer-
varing vereist.
Dimitri De Coninck: “De scheefloopdetectie en het bewaken
van de kettingspanning zijn aangesloten op de veilige I/O’s
omdat de motor bij de vaststelling van een probleem onmid-
dellijk moet stoppen. Daarnaast zijn er de meer klassieke be-
veiligingen zoals noodstopknoppen en stootranden. Er zijn
ook deurcontacten die de lift doen stoppen wanneer iemand
de orkestput binnenkomt.”
“De sturing kan al deze veilige I/O’s uitlezen en op basis
daarvan de lampen aansturen waarmee op de kast aange-
duid wordt om welke reden het systeem een safety stop ge-
daan heeft. Zo kunnen de mensen ter plaatse het probleem
oplossen en de installatie weer opstarten.” Zowel op het
podium als op de hoofdkast in de orkestput is een dergelijk
synoptisch bord geplaatst.

3. Meer weten?
Dimitry Matthijs, Account Manager
dmatthijs@phoenixcontact.be
Kristin Jacobs, Marketing Communications
kjacobs@phoenixcontact.be
Phoenix Contact nv
Minervastraat 10-12 • 1930 Zaventem • 02 723 98 11
Configuratie in de schakelkast met rechts de SafetyBridge modules
Integratie van gewone en veiligheidsfuncties
De PLC maakt voor de sturing gebruik van een aantal gewone I/O’s die feedback geven over de positie en van de I/O’s op de
veiligheidsmodules, die dus zowel voor de sturing als voor de beveiliging gebruikt worden. Die flexibiliteit maakt SafetyBridge
interessant: men krijgt de mogelijkheden van een Safety PLC aan een veel lagere installatiekost.
De integratie van gewone en veiligheidsfuncties maakt het bovendien mogelijk om een systeem te ontwikkelen dat voor de
gebruiker zeer transparant en gebruiksvriendelijk is.
Dimitri De Coninck: “De eenvoud voor de gebruikers gaan we nog verbeteren door absolute encoders te plaatsen die ook
bij een stroomuitval hun positie blijven onthouden. De bedoeling is dat de technici hier het systeem volop kunnen gebruiken
waarvoor het bedoeld is, zonder zich te moeten verdiepen in de automatiseringstechnologie waarmee het allemaal
gerealiseerd wordt. Tijdens uitvoeringen is het belangrijk dat het systeem betrouwbaar is en blijft werken. Het synoptisch
bord kan helpen om kleine problemen te verhelpen zodat de voorstelling gewoon kan doorgaan. Door gebruik te maken van
een override sleutel, die enkel voor bevoegde personen beschikbaar is, kunnen de deurcontacten en stootranden overbrugd
worden wanneer er daar een probleem mee is en kan de lift manueel gestuurd worden.
Door de transparantie van de PLC en de SafetyBridge krijgen zij een eenvoudige interface waarmee alle aspecten van de
toepassing bediend en gecontroleerd kunnen worden.”