2. Investigando sobre…
A historia de Galiza, as súas orixes e, máis adiante, sobre
a da miña familia, puiden observar que o papel das mulleres
ao longo dos tempos foi moi importante.
Agora debo indagar sobre feitos revolucionarios que
aconteceron nas Terras de Breogán e que mudaron o futuro
do noso pobo, pasando a formar parte da nosa memoria
histórica.
O conflito das Encrobas cambiou a vida de toda a
comunidade rural da parroquia de Cerceda (A Coruña). Unha
vez máis a loita das mulleres tivo un papel decisivo. O caso
pasou a ser un exemplo da loita secular do campesinado
galego polos seus dereitos sobre a terra.
4. Xosé Castro…
foi o responsable de que a revolta das
Encrobas trascendera á opinión pública.
Fotoperiodista de seu, soubo captar có
obxectivo da súa cámara os feitos que estaban a
acontecer. Có resultado do seu traballo,
publicado no xornal da Voz de Galicia en febreiro
de 1977 , deu a coñecer a dimensión do problema fóra
da comunidade rural. Unha vez máis, a prensa e os medios de
comunicación, xogaron un papel moi importante
na resolución do conflito.
6. A orixe do conflicto…
estivo no expediente de expropiación
forzosa aprobada na fin do goberno
franquista (1975) para desaloxar o val
agrícola sobre o que se asentaba unha
grande parte da poboación desta
parroquia. A empresa de electricidade
Unión Fenosa ía levar a cabo a
explotación mineira do lignito aloxado
baixo os terreos dos parroquianos.
7. Para aproximarse…
a metade das familias, adicadas total ou parcialmente á
agricultura e á gandeiría, isto supoñía a desaparición
das súas propiedades, incluídas casas e terreos de
labranza.
Antes de proceder á expropiación, e utilizándoa como
elemento de presión sobre os propietarios, a empresa fixo
diferentes ofertas de compra coas que apenas conseguiu
uns poucos terreos. Cando se decretou a ocupación forzosa
das terras, os veciños protagonizaron enfrontamentos coa
Garda Civil. O último, na mañá do 10 de febreiro de 1977,
deu como resultado detencións, desmaios e agresións, e foi
portada da maioría dos xornais estatais que conmocionaron
á opinión pública.
9. A veciñanza…
liderada polo cura Moncho Valcarce,
enfrontouse contra máis de douscentos Garda
Civís. Os feitos foron narrados e fotografados con gran
dramatismo por Xosé Castro e con total protagonismo
para as mulleres das Encrobas. A maioría de mulleres
e vellos que vemos nas fotografías pelexando polo seu
eran os encargados de cultivar a horta e cuidar os
animais da casa, defendendo así as súas
propiedades, xa que os homes estaban
traballando fóra.
Vídeo sobre o conflito das Encrobas:
https://www.youtube.com/watch?v=99f1keVG2Hk
10. O problema…
alcanzou unha gran repercusión e as
reivindicacións dos afectados recibiron o apoio da
sociedade galega, o que axudou a que comezaran as
negociacións entre representantes dos veciños e a
empresa Unión Fenosa.
O éxito dos veciños das Encrobas radicou en
conseguir unha valoración xusta das súas terras así
como outras compensacións económicas que
axudaron ás familias a poder ter unha vida digna.
11. A forza das imaxes de…
Xosé Castro fixo posible que puidera
comprender a realidade dun feito da nosa
memoria histórica que, de non ser por el, chegaría
a investigar con maior ou menor detalle pero non
podería ver a dureza e dramatismo dos feitos,
tan palpables nas súas fotografías.
Dende aquí o meu agradecemento a tantas e
tantos fotógrafos que, coa súa arte, fan posible
que acontecementos importantes da historia
non queden no esquecemento.