Recommended
More Related Content
Featured
Featured (20)
สื่อเพื่อการอนุรักษ์สามล้อในไทย
- 1. โครงงาน สื่อเพื่อการอนุรักษ์ สามล้อในไทย จัดทำโดย 1 นำงสำว อัมพิกำ กำละวิชัย เลขที่ 34 ชั้น ม.6/15 2 นำงสำว ธิติมำ ศรีวิลำ เลขที่ 39 ชั้น ม.6/15
- 5. maahalai.com ที่มาและความสาคัญของโครงงาน o คนสมัยนี้ไม่นิยมกำรใช้ชีวิตแบบช้ำๆ ค่อยๆ เป็น ค่อยๆ ไป แต่นิยมควำมสะดวกสบำยรวดเร็วมำกกว่ำ อำชีพ สำมล้อถีบจึงเริ่มร่อยหรอลงทุกวัน พวกเรำเลยอยำก สร้ำงวีดีโอเพื่อกำรศึกษำให้คนรุ่นหลังได้รู้จักเกี่ยวกับ สำมล้อถีบมำกขึ้นก่อนที่สำมล้อถีบจะลืมเลือนไปใน สังคมไทยและเด็กรุ่นใหม่ วีดีโอนี้จัดเป็นเหมือนละคร สั้นๆเพื่อให้รู้เกี่ยวกับควำมเป็นมำและควำมสำคัญของ สำมล้อถีบ
- 6. maahalai.com วัตถุประสงค์ o –เพื่อศึกษำกำรคมนำคมในเชียงใหม่ใน สมัยก่อน o -เพื่อสืบสำนกำรปั่นสำมล้อถีบให้มีต่อไปใน อนำคต o -เพื่อให้คนรุ่นหลังได้รู้จักสำมล้อถีบ o -เป็ นสื่อสำหรับเยำว์ชนที่ต้ องกำรรู้ ยำนพำหนะของประเทศไทยในสมัยก่อน
- 7. maahalai.com ขอบเขตโครงงาน 1.ขอบเขตด้ำนเนื้อหำ เรื่อง กำรอนุรักษ์สำมล้อ 2.โปรแกรมที่ใช้ในกำรดำเนินงำน ได้แก่ 2.1.โปรแกรม Adobe Photoshop 2.2.โปรแกรม Microsoft Word 2.3.โปรแกรม Camtasia Studio
- 10. ในระยะนี้มีข่ำวซึ่งประกำศออกมำเป็นทำงรำชกำรว่ำ ทำงกำรจะเลิกรถสำมล้อเป็นกำรแน่นอน โดยไม่รับต่อทะเบียนให้ จึง เป็นที่คำดหมำยได้ว่ำ ภำยในระยะเวลำอันไม่ช้ำนี้รถสำมล้อจะต้องสูญพันธุ์ไปจำกเมืองไทยโดยไม่ต้องสงสัย อย่ำงไรก็ดี เรื่องรำวควำมเป็นมำของมันก็ควรจะจัดว่ำเป็นเรื่องน่ำรู้ได้เรื่องหนึ่งเหมือนกัน จึงขอนำมำเล่ำสู่กันฟัง ดังต่อไปนี้ เมืองไทยในอดีต/ประวัติรถสามล้อ
- 11. รถสามล้อเกิดขึ้นไม่ใกล้ไม่ไกล ที่เกิดของมันอยู่ในเมืองไทยเรานี่เอง และต้นตระกูลของรถสามล้อก็หา ใช่อื่นไกลไม่ รถสามล้อสืบพืชพันธุ์หรือวิวัฒนาการมาจากรถถีบหรือรถจักรยานนั่นเอง ผู้เป็ นต้นคิด ประดิษฐ์รถจักรยานซึ่งเคยมีอยู่สองล้อ ให้กลายเป็ นรถสามล้อขึ้นนั้น ก็คือมนุษย์ผู้มีความคิดอยู่ไม่สุข คนหนึ่ง นามการว่านายเลื่อน พงษ์โสภณ นายเลื่อน พงษ์โสภณ เป็ นนักสร้างตัวลือที่มีชื่อเสียงคนหนึ่ง ของเมืองไทย เริ่มต้นด้วยงานต่า ๆ แล้วไต่เต้าขึ้นเป็ นถึงรัฐมนตรี นายเลื่อน พงษ์โสภณ ได้เป็ นผู้ริเริ่ม ดัดแปลงเสริมใส่ล้อรถจักรยานสองล้อเดิม โดยเพิ่มล้อเข้าไปอีกล้อหนึ่ง กลายเป็ นรถสามล้อซึ่งใช้ โดยสารและบรรทุกได้
- 12. รถสำมล้อถีบ หรือรถจักรยำนสำมล้อที่ใช้แรงคนถีบนี้เป็นประดิษฐกรรมของนำวำอำกำศเอก เลื่อน พงษ์โสภณ เริ่มทดลองใช้ในปี พุทธศักรำช 2476 โดยนำรถจักรยำนสองล้อมำ ดัดแปลง ผสมผสำนกับ "รถลำก" หรือ "รถเจ๊ก" ซึ่งในระยะแรกที่นั่งของคนขับไม่ได้อยู่ ด้ำนหลังเหมือนปัจจุบันและยังไม่มีหลังคำบังแดดให้ผู้โดยสำร
- 13. สำหรับควำมเกี่ยวข้องกับนครรำชสีมำคือ นำวำอำกำศเอกเลื่อน พงษ์โสภณ เป็นชำวนครรำชสีมำและได้นำ รถสำมล้อมำทดลองเปิดบริกำรรับส่ง ผู้โดยสำร ที่จังหวัดนครรำชสีมำเป็นที่แรก
- 14. ภำพนี้เป็นภำพสำมล้อถีบบนสะพำนหน้ำสถำนีรถไฟฟ้ ำหัวลำโพง ข้ำมคลองผดุงกรุงเกษม ตึกด้ำนหน้ำซ้ำยมือ คือ ที่ตั้งของ ตลำดหัวลำโพง ที่ดินบริเวณนี้เป็นที่ทรัพย์สินส่วนพระมหำกษัตริย์ที่ถูกขำยให้กับบริษัทยนตรกิจ ซึ่งกลำยเป็นโชว์รูมรถยนต์ซี ตรองในปัจจุบัน สะพำนนี้ในสมัยรัชกำลที่ 6 ได้โปรดเกล้ำเปลี่ยนชื่อสะพำนจำกสะพำนสุประดิษฐ์ มำเป็นสะพำนเจริญสวัสดิ์ และได้เปลี่ยน รูปแบบเดิมจำกสะพำนโค้งเป็นสะพำนตรงแบบธรรมดำ ล่ำสุดกำรก่อสร้ำงรถไฟฟ้ ำใต้ดินจะรื้อสะพำนนี้ออก และจะสร้ำง สะพำนในรูปแบบเดิมเพื่ออนุรักษ์ของเก่ำ ภำยหลังคืนพื้นที่สร้ำงรถไฟแล้ว
- 15. • พ่ออุ๊ยนัน นรินทร์ สำรถีสำมล้อถีบวัย 92
- 16. สายทางสามล้อไทย • บนสำยทำงของกำรเดินทำง หลำกหลำยพำหนะที่นำไปสู่จุดหมำย "สำมล้อ" เป็นวิถี หนึ่งของสำยทำง ซึ่งแม้เวลำจะหมุนเวียนเปลี่ยนไป หำกสำยทำงของสำมล้อยังคง ผูกพัน เป็นส่วนหนึ่งของสังคมไทย ภำพลักษณ์ของควำมภูมิใจ ในควำมสำมำรถแห่ง กำรประดิษฐ์ของคนไทย ที่นำไปประยุกต์ เข้ำกับวิชำชีพได้อย่ำงกลมกลืน
- 17. กำเนิดสำมล้อ พ.ศ. 2476 รถสำมล้อได้ถือกำเนิดขึ้นในประเทศ ไทย เป็นครั้งแรกที่จังหวัด นครรำชสีมำ โดยนำวำ อำกำศเอก เลื่อน พงษ์โสภณ นำรถลำก หรือรถ เจ็ก มำดัดแปลงร่วมกับจักรยำน รถสำมล้อแบบนี้ ถือเป็นต้นแบบของรถสำมล้อ ที่ใช้รับผู้โดยสำร แพร่หลำยไปทั่วประเทศจนถึงปัจจุบัน
- 18. • สำมล้อพ่วงข้ำง ในระยะเวลำต่อมำ ได้มีผู้นำรถจักรยำนมำดัดแปลง โดยเพิ่มล้อและกระบะพ่วงเข้ำที่ ด้ำนข้ำง ติดตั้งเก้ำอี้หวำยยึดแน่นกับกระบะ ออกวิ่งรับจ้ำงโดยสำร รถสำมล้อประเภทนี้ จัดว่ำเป็นรถต้นแบบ ของสำมล้อพ่วงข้ำง ปัจจุบันสำมล้อพ่วงข้ำงตำมแบบที่ปรำกฎนี้ ยังคงใช้กันอย่ำงแพร่หลำย ในจังหวัดทำงภำคใต้
- 19. • สำมล้อเครื่อง เพื่อเป็นกำรทุ่นแรง และสำมำรถรับส่ง ผู้โดยสำรได้ในระยะที่ไกลขึ้น นักประดิษฐ์ชำว ไทยได้ดัดแปลง นำเครื่องจักรยำนยนต์มำติด กับรถสำมล้อ แบบที่ใช้คนถีบ ปรำกฎว่ำได้รับ ควำมนิยมอย่ำงแพร่หลำย เพรำะนอกจำกไป ได้ ในระยะทำงที่ไกลกว่ำแล้ว ควำมรวดเร็วก็ เป็นส่วนสำคัญ ปัจจุบันสำมล้อเครื่องสำมำรถ พบเห็น ได้ทุกภำคของประเทศ
- 20. • ซำเล้ง ซำเล้ง หรือสำมล้อแดง เป็นรถสำมล้ออีกประเภทหนึ่ง ที่ประดิษฐ์ขึ้นโดยวัตถุประสงค์ สำคัญ เพื่อใช้ส่งสินค้ำที่มีนำหนักไม่มำกและระยะทำงไม่ไกลนัก คุณลักษณะเป็นสำมล้อ ใช้แรงถีบ ผู้ขับขี่อยู่ด้ำนหลังกระบะบรรทุก เมื่อปี พ.ศ. 2526 ได้เกิดน้ำท่วมใหญ่ใน กรุงเทพฯ จึงมีกำรนำเครื่องยนต์ขนำดเล็กมำ ดัดแปลงติดตั้งกับซำเล้ง วิ่งรับจ้ำงโดยสำร ตำมตรอกซอยต่ำงๆ
- 21. • ตุ๊ก-ตุ๊ก รถตุ๊ก-ตุ๊ก มีกำเนิดมำจำกกำรนำสำมล้อเครื่องกระบะบรรทุกจำกประเทศญี่ปุ่น เข้ำมำ ดัดแปลงเป็นรถนั่งโดยสำร เมื่อปี พ.ศ. 2503 เพื่อทดแทนรถสำมล้อถีบ ซึ่งถูกห้ำมวิ่งใน เขตกรุงเทพฯ ปัจจุบันประเทศไทยสำมำรถผลิตได้เอง และส่งไปจำหน่ำยยังต่ำงประเทศ ในนำม "TUK-TUK" สำมล้อตุ๊ก-ตุ๊ก มีบริกำรทั่วไปทุกจังหวัด และเป็นที่นิยมเป็นอย่ำง ยิ่งของนักท่องเที่ยวชำวต่ำงประเทศ
- 22. • ตุ๊ก-ตุ๊กสองแถว รถตุ๊ก-ตุ๊กสองแถว เป็นรถที่มีวิวัฒนำกำรมำจำก รถตุ๊ก-ตุ๊กธรรมดำ โดยดัดแปลงเบำะนั่ง ด้ำนหลังเป็นที่นั่งสองแถว ทั้งนี้เพื่อให้สำมำรถรับผู้โดยสำรได้จำนวนมำกขึ้น และเก็บค่ำ โดยสำรเป็นรำยคน ไม่ได้เหมำทั้งคัน เช่น รถตุ๊ก-ตุ๊กธรรมดำ สำมำรถพบเห็นได้ตำมแหล่ง ชุมชนใหญ่ๆ เช่น ตำมท่ำรถโดยสำร ท่ำเรือข้ำมฟำก หรือตลำดสด
- 23. • ตุ๊ก-ตุ๊กเดอลุกซ์ ด้วยสำยเลือดของนักประดิษฐ์ไทย ได้มีกำรนำรถตุ๊ก-ตุ๊กธรรมดำ มำดัดแปลงและประดับ ตกแต่งเพื่อควำมสวยงำม ไม่ว่ำจะเป็นตัวถัง วงล้อ เบำะนั่ง แผงหน้ำปัด กระจังหนำ รวมทั้งเครื่องยนต์ ที่เปลี่ยนจำกเครื่องยนต์ 2 จังหวะ มำเป็น 4 จังหวะ จำกตุ๊ก-ตุ๊กธรรม ดำ ก็กลำยเป็นตุ๊ก-ตุ๊กเดอลุกซ์ ซึ่งมีวิ่งบริกำรในหลำยจังหวัดของภำคตะวันออก
- 24. • สำมล้อเครื่องยนต์ ในยุคที่เครื่องยนต์ใช้แล้วรำคำถูกจำกต่ำงประเทศ หลั่งไหลเข้ำมำแทบล้นตลำด ตำมชื่อที่รู้จักกันว่ำ "เครื่องเก่ำเซียงกง" นักประดิษฐ์ไทยแถบจังหวัด ภำคตะวันออกก็นำเครื่องยนต์เหล่ำนี้ไปดัดแปลง ออกติดตั้งในสำมล้อเครื่อง เพื่อเพิ่มสมรรถนะ ทั้ง ด้ำนกำลังเครื่องยนต์ ควำมเร็ว ควำมกว้ำงของที่นั่ง โดยสำร และพื้นที่สำหรับบรรทุกสิ่งของ
- 25. • สกำยแล็บ เมื่อครั้งสถำนีอวกำศ "สกำยแล็บ" กำลังเป็นที่ กล่ำวขำนไปทั่วโลก คนไทยในขณะนั้นได้ ประดิษฐ์สำมล้อขึ้น และเรียกชื่อตำมสมัยนิยม ว่ำ "สำมล้อสกำยแล็บ" โดยเกิดขึ้นเป็นครั้ง แรกที่จังหวัดอุดรธำนี แล้วแพร่กระจำยไปทุก จังหวัดในภำคตะวันออกเฉียงเหนือ ลักษณธ เป็นสำมล้อที่ใช้กำลังเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ ที่ นั่งโดยสำรตอนหลังเป็นสองแถว จุดเด่นของ สกำยแล็บ ก็คือสีสันที่สดใส และช่วงหน้ำจะมี ลักษณะเชิดสูงขึ้น
- 26. • ไก่นำ เมื่อมอเตอร์ไซด์รับจ้ำง ถือกำเนิดและแพร่หลำยไปทุกท้องถิ่นทั่วประเทศ ก็มีแนวควำมคิด ว่ำจะทำอย่ำงไร จึงจะรับผู้โดยสำรได้ครั้งละหลำยๆคน รถสำมล้อแบบมอเตอร์ไซค์พ่วง ข้ำงจึงถูกประดิษฐ์ขึ้น เมื่อไม่ต้องกำรออกรับจ้ำง ผู้โดยสำรก็สำมำรถถอดเฉพำะตัวรถ ขับ ขี่ไปทำธุระกิจได้ ที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เรียกสำมล้อแบบบนี้ว่ำ "ไก่นำ"
- 27. ลักษณะสามล้อรูปร่ำงลักษณะโดยทั่ว ๆ ไป ของรถสำมรถล้อเห็นจะไม่ต้องพรรณนำก็ได้กระมัง ว่ำเป็น อย่ำงไร เพรำะได้รู้ได้เห็นกันอยู่จำเจอยู่แล้วเป็นประจำทุกเมื่อเชื่อวัน แต่ตำมกฎกระทรวงมหำดไทย ซึ่งได้ ประกำศใช้เมื่อวันที่ ๑ พฤษภำคม พ.ศ. ๒๔๗๙ ออกตำมควำมในพระรำชบัญญัติล้อเลื่อน ปี พ.ศ. ๒๔๗๘ กำหนดรูปร่ำงและลักษณะของรถสำมล้อไว้ว่ำ
- 31. ๔. ระยะห่ำงระหว่ำงล้อหลังไม่น้อยกว่ำ ๑ เมตร และไม่เกินกว่ำ ๑.๑๐ เมตร
- 32. ๕. น้ำหนักรถไม่เกินกว่ำ ๙๐ กิโลกรัม และบรรทุกของได้ไม่เกินกว่ำ ๑๕๐ กิโลกรัม
- 33. ๖.มีโคมไฟไม่น้อยกว่ำ ๑ ดวง โดยใช้กระจกสีขำวด้ำนหน้ำสีแดงด้ำนหลังติดไว้ให้เห็น ส่วนกว้ำงของตัวถัง โดยให้เห็นแสงไฟนั้นจำกข้ำงหน้ำและข้ำงหลัง
- 34. นี่เป็นลักษณะของรถสำมล้ออย่ำงกว้ำง ๆ ตำมกฎกระทรวงมหำดไทย กฎกระทรวงฉบับเดียวกันนี้ได้ระบุไว้ด้วย ว่ำ “จะรับบรรทุกผู้โดยสำรอำยุเกิน ๑๐ ขวบได้ ๒ คน กับเด็กอำยุไม่เกิน ๑๐ ขวบด้วย ๑ คนเป็นอย่ำงมำก กับ ห้ำมใช้บรรทุกของ เว้นแต่ว่ำเป็นของที่มีติดตัวไปกับผู้โดยสำร แต่ก็ต้องไม่เกินกว่ำ ๓๐ กิโลกรัม” ฃ ๗. มีห้ำมล้อที่ใช้กำรได้ดีไม่น้อยกว่ำ ๒ อัน
- 35. นี่เป็นลักษณะของรถสำมล้ออย่ำงกว้ำง ๆ ตำมกฎกระทรวงมหำดไทย กฎกระทรวงฉบับเดียวกันนี้ได้ระบุไว้ด้วยว่ำ “จะรับบรรทุกผู้โดยสำรอำยุเกิน ๑๐ ขวบได้ ๒ คน กับเด็กอำยุไม่เกิน ๑๐ ขวบด้วย ๑ คนเป็นอย่ำงมำก กับ ห้ำมใช้บรรทุกของ เว้นแต่ว่ำเป็นของที่มีติดตัวไปกับผู้โดยสำร แต่ก็ต้องไม่เกิน กว่ำ ๓๐ กิโลกรัม”
- 36. รถสำมล้อมีสองประเภทด้วยกัน คือประเภทที่เป็นรถโดยสำร และประเภทที่เป็นรถบรรทุก รถสำมล้อ ประเภทที่เป็นรถบรรทุกนั้น กฎกระทรวงมหำดไทยฉบับที่กล่ำวได้กำหนดไว้ดังนี้ • ๑. มีที่สำหรับผู้ขับขี่นั่งอยู่ตอนหลังหรือข้ำง • ๒. ระยะห่ำงระหว่ำงล้อด้ำนตรงข้ำม ไม่น้อยกว่ำ ๙๐ เซ็นติเมตร และไม่เกินกว่ำ ๑.๑๐ เมตร • ๓. น้ำหนักรถไม่เกินกว่ำ ๙๐ กิโลกรัม และบรรทุกของได้ไม่เกินกว่ำ ๑๕๐ กิโลกรัม • ๔. มีโคมไฟไม่น้อยกว่ำ ๑ ดวง โดยใช้กระจกสีขำวด้ำนหน้ำสีแดงด้ำนหลังติดไว้ให้เห็นส่วนกว้ำงของ ตัวถัง โดยให้เห็นแสงไฟนั้นจำกข้ำงหน้ำและข้ำงหลัง • ๕. มีห้ำมล้อที่ใช้กำรได้ดีไม่น้อยกว่ำ ๒ อัน • ที่กล่ำวมำนี้เป็นควำมรู้เรื่องรถสำมล้อที่ได้จำกกฎกระทรวงมหำดไทย
- 37. • รถสำมล้อนั้น หำได้แพร่หลำยหรือมีอยู่เฉพำะในประเทศไทยเท่ำนั้น ก็หำไม่ แต่ยังได้ แพร่หลำยออกไปยังต่ำงประเทศ เกือบทุกประเทศในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ และ ตะวันออกไกล แต่ละประเทศล้วนรับเอำควำมคิดของนำยเลื่อน พงษ์โสภณไปทั้งสิ้น แต่ได้ไปดัดแปลงแก้ไขให้เหมำะแก่รสนิยมของคนในประเทศนั้น ๆ ฉะนั้น รถสำมล้อที่ เห็นกันอยู่แถว ๆ ประเทศข้ำงเคียงของประเทศไทยจึงมีสภำพผิดไปจำกสำมล้อใน เมืองไทยมำกบ้ำงน้อยบ้ำง เช่น สำมล้อในสิงคโปร์และปีนัง
- 38. • ทีนี้ย้อนกลับไปกล่ำวถึงสำมล้อในเมืองไทยต่อไป ภำยหลังจำกรถสำมล้อเกิดขึ้นได้ เพียงไม่กี่ปี อำชีพขับขี่จักรยำนสำมล้อก็กลำยเป็นที่นิยมของคนไทยเป็นอันมำก และ ต่อมำก็ได้กลำยเป็นอำชีพที่รัฐบำลได้ออกกฎหมำยสงวนไว้ให้คนไทยโดยเฉพำะ
- 39. • เมื่อสำมล้อแรกมีใหม่ ๆ นั้น เล่ำกัน ว่ำ มันรวดเร็วดีแท้ ดีกว่ำรถเจ็ก ดีกว่ำรถม้ำ เวลำนั่งก็ดูทีท่ำสง่ำผ่ำ เผยดีนัก แถมยังเป็นของใหม่ รำคำ ก็ถูกกว่ำรถยนตร์ลิบลับ พวกผู้ดีมี เงินทั้งหลำย พำกันหันมำซื้อ รถสำมล้อแล้วจ้ำงคนไว้ขับขี่ ประจำครอบครัว เลยเกิดมี รถสำมล้อส่วนบุคคลเพิ่มขึ้นอีก ประเภทหนึ่ง
- 40. สามล้อไทยที่กาลังจะหายไป • เดี๋ยวนี้รัฐบำลได้ยกเลิกอำชีพสำมล้อไปแล้ว ทำให้ รถจักรยำนสำมล้อค่อยๆลดจำนวนลงแล้วหำยไป อย่ำงช้ำๆแล้ว อำจะยี่สิบปีข้ำงหน้ำอำจจะไม่ได้เห็น แล้วจักรยำนสำมล้อ ถ้ำจะมีคงจะมีแต่พิพิธภัณฑ์ สถำนแห่งชำตินั้นเอง
- 43. คลิปวิดีโอ
- 44. วีดิทัศน์ชิ้นนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชำกำรงำนอำชีพและเทคโนโลยี จัดทำขึ้นเพื่อ นำเสนอและให้ควำมรู้เกี่ยวกับสำมล้อถีบที่นำเสนอออกมำในรูปแบบสำรคดี โดยใช้ควำมรู้เรื่องกำรทำวีดิทัศน์ที่เคยได้ศึกษำมำแล้ว มำจัดทำเป็น สำรดีเรื่อง สำมล้อถีบ ที่มีควำมน่ำสนใจที่ประกอบด้วยข้อมูลของ ควำมเป็นมำของสำม ล้อถีบ รำคำ กลุ่มลูกค้ำ และยังสนับสนุนให้สืบสำนพำหนะนี้ต่อไปเพื่อเป็นกำร อนุรักษ์ควำมเป็นอยู่ของชำวไทย รถสำมล้อถีบ
- 45. สถานที่ดาเนินการ • -สถำนที่ถ่ำยทำ กำดหลวง จ.เชียงใหม่ • -สถำนที่ตัดต่อ บ้ำน • -สถำนที่อัดเสียง โรงเรียนยุพรำช
- 46. งบประมาณ • - รวม 120 บำท • - ค่ำขึ้นสำมล้อถีบ 80 บำท • - รูปเล่มรำยงำน 40 บำท
- 48. 1. ผู้สนใจมีควำมเข้ำใจเกี่ยวกับสำมล้อถีบ 2. ได้รับควำมรู้เกี่ยวกับกำรสร้ำงสื่อวีดีทัศน์ 3. ได้นำเทคโนโลยีมำประยุกต์ใช้ได้อย่ำงมีคุณค่ำและทำให้เกิดประโยชน์ ผลที่คาดว่าจะได้รับ