Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесі тақырыбында өткізілген "Интеллектуалдық олимпиада" ІІ бөлім

2. №№1 сұрақ1 сұрақ
Болжау. Сенімділік .Болжау. Сенімділік .
Өзінің периодтық заңының дұрыстығына сенімдіӨзінің периодтық заңының дұрыстығына сенімді
болған Д.И.Менделеев бұрынболған Д.И.Менделеев бұрын--сосоңңды химия саласындады химия саласында
болмаған зерттеулерге қол жеткізеді. Ол сол кездеболмаған зерттеулерге қол жеткізеді. Ол сол кезде
ашылмаған үш элементтің қасиетін,қосылыстарын,ашылмаған үш элементтің қасиетін,қосылыстарын,
алыну жолдарын күні бұрын нақты сипаттап бередіалыну жолдарын күні бұрын нақты сипаттап береді ..
СұрақСұрақ Д.И.Менделеев сипаттап берген элементтердіД.И.Менделеев сипаттап берген элементтерді
атаңыз, «экасилиций» кай элемент және осыатаңыз, «экасилиций» кай элемент және осы
элементтерді ашуда еңбегі сіңген ғалымдарды атаңызэлементтерді ашуда еңбегі сіңген ғалымдарды атаңыз

3. Д.И.Менделеев периодтық жүйені ашқанға дейін көптегенД.И.Менделеев периодтық жүйені ашқанға дейін көптеген
елдердің ғалым-химиктері химиялық элементтерді жіктеудіңелдердің ғалым-химиктері химиялық элементтерді жіктеудің
50 түрлі тәсілдерін ұсынды. Кейбір ғалымдардың мысалы:50 түрлі тәсілдерін ұсынды. Кейбір ғалымдардың мысалы:
Л.Мейер, Д.Ньюлендс химиялық элементтерді жүйеге келтіруЛ.Мейер, Д.Ньюлендс химиялық элементтерді жүйеге келтіру
тәжірибесі қазіргі периодтық жүйеге жақын болды. Бірақтәжірибесі қазіргі периодтық жүйеге жақын болды. Бірақ
олар химиялық элементерді жіктеудегі зерттеулерін соныңаолар химиялық элементерді жіктеудегі зерттеулерін соныңа
дейін жеткізе алмадыдейін жеткізе алмады
СұрақСұрақ Д.И.Менделеевке дейінгі ғалымдардыңД.И.Менделеевке дейінгі ғалымдардың
жұмыстарындағы басты кемшілікті атаңыз және Д.Ньюлендс ашқанжұмыстарындағы басты кемшілікті атаңыз және Д.Ньюлендс ашқан
заң қалай аталдызаң қалай аталды ??
№№22 сұрақсұрақ
ХІХ ғасыр. Жіктеу . Алғашқы қадам.ХІХ ғасыр. Жіктеу . Алғашқы қадам.

5. І топ
3 химиялық элемент А,В,С Д.И.Менделеевтің
периодтық жүйесінде бір периодта орналасқан. А
элементі – ауада кең таралған элемент, ал В элементі
А элементінен кейінгі ауа тарауы бойынша екінші
орындағы элемент. С элементінің жоғарғы оттекті
қосылысындағы валенттілігі мен ұшқыш сутекті
қосылысындағы валенттілігі бірдей. Бұл оксидте С
элементінің бір атомына екі атом В элементі кіреді.
А,В,С- қай элементтер?

6. ІІ топ
3 химиялық элемент Х,У,Z бір периодта
орналасқан.Осы периодта жер қыртысында ең көп
тараған элемент бар. Х элементі амфотерлі, ал Х пен
У элементтері ХУ3 қосылысын түзеді.У элементі Z
элементімен ZУ5 қосылысын түзеді. Z элементінің
реттік нөмерін Х және У элементтерінің орташа
арифметикалық шамасы ретінде есептеуге болады.
Х,У, Z – қай элементтер?

7. ІІІ топ
3 химиялық элемент А,В,С – ең күшті оттекті
қышқыл түзетін элементтің периодында орналасқан.А
және С элементтері бейметалдар, ал В элементі-
амфотерлі.В элементі А элементімен әрекеттескенде
В2А3 қосылысын түзеді. С элементінің А және В
элементінен айырмашылығы оның жоғарғы оттекті
қосылысындағы валенттілігі ұшқыш сутекті
қосылысындағы валенттілігіне тең.
А,В,С –қай элементтер?

9. Негізгі топшада
тек қана үлкен
период элементері
орналасқан
1,2,3-периодтар
– кіші периодтар
Изотоптарда
электрон саны
бірдей болады
3 период элемент
атомдарында 3
энергетикалық
деңгей болады
Электрондардың
саны элементтік
реттік
нөміріне тең
Галогендердің
сыртқы энергетикалық
деңгейінде 7
электрон болады
Натрий-металл
Периодтық жүйеде
8 период бар
Галогендер-
типтік бейметалдар
1s2
2s2
2p4
құрылысты
элемент 2 периодта
орналасқан
Нейтрон саны
элементтің атомдық
массасына тең
Элементтің реттік
нөмері оның
атомының ядро
зарядын көрсетеді
Электрон
берген атом
оң зарядталады
1s2
2s1
құрылысты
элемент
3 периодтың
негізгі топшасында
орналасқан
Көптеген металдарда
соңғы қабаттарында
7-8 электрон болады
Мәре
1 2 3 4
5 6 7 8
9 10 11 12
13
14 15

11. Полиглот
•Ринйат
•Йдуибри
• Тийил
• Йдански
•Натрий
• Рубидий
• Литий
• Скандий

12. Сәйкестендіру тестісі
• Мышьяк
• Қалайы
• Күкірт
• Азот
• Қорғасын
• Көміртек
• Алтын
• Сурьма
• Nitrogenium
• Plumbum
• Aurum
• Stannum
• Sulfur
• Carboneum
• Stibium
• Arsenicum

13. Логикалық есептер
 Металдан мен бейметалдан
тұратын заттың формуласын
ойлаңыз;
 Бірінші элементтің реттік нөмерін
еселеңіз;
 шыққан санға 5-ті қосыңыз;
 шыққан санды 50-ге көбейтіңіз;
 Шыққан санға екінші элементтің
реттік нөмерін қосыңыз;
 Шыққан саннан 250-ді алып
тастаңыз;