2. KITA OLUŞUMU (EPİROJENEZ)
HAREKETLERİ
Yer kabuğunda geniş alanlarda meydana gelen
alçalma ve yükselme hareketlerine
‘Epirojenez’ denir.
Bir yerde Epirojenik Hareketlerin olabilmesi
için izostatik dengenin bozulması gerekir.
İzostatik Denge: Katı haldeki yer kabuğunun
sıvı haldeki manto üzerinde batmadan
kalabilmesine denir.
3. İzostatik Dengeyi Bozan Faktörler ;
• Karalarda aşınmanın,
• denizlerde birikmenin fazla olması,
• İklim değişmeleri,
• Dağ oluşumu hareketleri
• volkanizmadır.
4. EPİROJENEZ SONUCUNDA;
• Jeoantiklinal (Kıta) ve jeosenklinal
(okyanus) meydana gelir.
• Deniz ilerlemesi (Transgrasyon) ve deniz
gerilemesi (Regrasyon) meydana gelir.
• Deniz gerilemesi var ise akarsuyun yatak eğimi
ve aşındırma gücü artar.
• Kıyı şekilleri yüksekte veya kara içlerinde kalmış
ise deniz gerilemesi olmuştur.
5. • Deniz ilerlemesinin görüldüğü yerde
akarsuyun ağız kısmı deniz suları altında kalır.
• Akarsuyun enerji potansiyeli azalır ve
biriktirme yapar.
• Eğer bir yerde akarsu vadisi deniz içinde de
devam ediyorsa; deniz ilerlemesinden
bahsedilebilir.
7. TÜRKİYE’DE epirojenez sonucunda ,
• Anadolu yarım adası yükselirken;
çevresindeki Akdeniz ,Ege, aradeniz çanakları
ile Ergene havzası ve Çukurova çökmektedir.
• Dördüncü zamanın başında bugünkü Ege
Denizinin yerinde bulunan Egeid karasının
epirojenik hareketlerle çökmesiyle Ege Denizi
oluşmuştur.
12. Bugün var olan kıtalar, milyonlarca yıl önce,
Wegener’in Pangea adını verdiği tek ve büyük
bir kara kütlesi halindeydi. Yaklaşık 200 milyon
yıl önce kıtalar bu bütünden ayrılmaya başladı.
13. • Güney Afrikalı jeolog
Alexander L. Du Toit,
Wegener'in varsayımı
üzerinde çeşitli
düzeltmeler yaptı.
• kuzeyde Lavrasya(*) ve
güneyde Gondvana (*)
olmak üzere iki ana kıtanın
bulunduğunu ileri sürdü.
JURA –KARBONİFER DÖNEMİ
(Y. 190-136 Milyon Yıl Önce)
16. TEORİNİN KANITLARI
1.Kıtaların birbirini tamamlayan
bir yapboz gibi olması örneğin;
– Kuzey amerika- asya
– Güney amerika-Afrika
– Hindistan-Avustralya-Anktarktika
17. 2. Özellikle Atlas
okyanusunun her iki
yakasında jeolojik yapının
benzer olması
3. Her iki yakasında benzer
fosillerin yer alması
4. Tortul birikme ile oluşmuş
yapıların aynı birikim
malzemesi ve döneme rast
gelmesi
Örneğin ;
Güney Amerika ile Afrika'nın Atlas Okyanusu kıyıları boyunca uzanan en eski
deniz çökelleri Jura yaşlıdır; bu durum da, bu dönemde iki kıtayı ayıran
okyanusun bulunmadığına işaret eder
18. Oynatma sırası
• Jura dönemi :
• Asya kıtası
• Hindistan avustralya
• Antarktika
• Afrika amerikalar