Pomoc w wyborze szkoły ponadgimnazjalnej

2. Miniony 2011 rok był rokiem, w którym wystąpił wyraźny wzrost
liczby zarejestrowanych osób bezrobotnych w Powiatowym Urzędzie Pracy
w Dębicy w porównaniu do roku 2010
Według stanu na 31 grudnia 2011 r. w ewidencji tut. Urzędu
było zarejestrowanych 7 534 osób bezrobotnych, tj. o 645 osób
więcej niż w analogicznym okresie 2010 roku
Okres działalności urzędów pracy przypadł na czas
trudności gospodarczych naszego kraju, co z kolei rzutuje na
zdolnośd gospodarki do tworzenia nowych miejsc pracy

3. Pomimo zaistniałych okoliczności, analizując stopę bezrobocia na dzieo
31 grudnia 2011 r. należy stwierdzid, iż powiat dębicki charakteryzuję się jednym
z najmniejszych wskaźników stopy bezrobocia województwa podkarpackiego.
Stopa bezrobocia w porównaniu do roku 2010 zwiększyła się o 0,2% i wynosiła
12,6% natomiast stopa bezrobocia w województwie podkarpackim wynosiła
15,7% i zmniejszyła się o 0,1 %, w Polsce 12,5 % i zwiększyła się o 0,2%.
Wymienione tendencje i zjawiska mają niekorzystny wpływ
na dębicki rynek pracy, który jest ściśle związany z sytuacją
społeczno- gospodarczą kraju, a zwłaszcza województwa
podkarpackiego. Należy tu podkreślid województwa
niezbyt bogatego.

4. W powiecie dębickim w ostatnich latach w dalszym ciągu
w niekorzystnej sytuacji na lokalnym rynku pracy są takie grupy jak:
• bezrobotni zamieszkali na wsi (5 532 osób co stanowi 73,42% ogółu bezrobotnych)
• bezrobotne kobiety (4 429 osób co stanowi 58,78%)
• długotrwale bezrobotni (3 652 osoby co stanowi 48,47%)
• osoby bezrobotne w wieku do 25 roku życia (2 245 osób co stanowi 29,79%)
• osoby bezrobotne bez doświadczenia zawodowego (1 712 co stanowi 22,72 %)
• osoby bezrobotne bez kwalifikacji zawodowych (1 899 osób co stanowi 25,20%)
Wymienione wyżej wskaźniki pokazują jakie grupy osób bezrobotnych
powinny byd objęte aktywizacją zawodową

5. Na dębickim rynku pracy występuje brak
zawodów takich jak:
Monter pojazdów i urządzeo transportowych
Konserwator budynków
Kierowca samochodu ciężarowego
Operator sprzętu budowlanego
Kierownik budowy z uprawnieniami i architekci, projektanci z uprawnieniami
Robotnik budowlany np. Zbrojarz, betoniarz itp.
W kolejnych rozdziałach niniejszego opracowania przedstawiona jest szczegółowa
informacji o lokalnym rynku pracy i działaniach Powiatowego Urzędu Pracy w Dębicy

6. W Powiatowym Urzędzie Pracy w Dębicy na dzień 31 grudnia 2011 r.
zarejestrowanych było 7 534 osób bezrobotnych
(więcej o 645 osób niż w grudniu 2010 r.), w tym:
• 4 429 kobiety (więcej o 561 osób niż w grudniu 2010 r.)
• 3 105 mężczyzn (więcej o 84 osoby niż w grudniu 2010 r.)

7. BEZROBOTNI WG WYKSZTAŁCENIA
Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych
w powiecie dębickim w powiecie dębickim
w 2010r. w 2011r.
Bezrobotni ogółem 6 889 7 534
W tym:
Wyższe 755 909
Policealne i średnie zawodowe 1 798 2 020
Średnie ogólnokształcące 920 1 063
Zasadnicze zawodowe 2 104 2 217
Gimnazjalne i poniżej 1 312 1 325

8. Najliczniej reprezentowane przez bezrobotnych zawody tzw. Zawody nadwyżkowe-
w powiecie dębickim

9. Zawody Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011
Ekonomista 94 78 95
Fizjoterapeuta 10 10 15
Nauczyciel języka angielskiego 16 19
Nauczyciel języka polskiego 19 20 28
Nauczyciel wychowania fizycznego 13 12 21
Pedagog 34 34 72
Specjalista administracji publicznej 70 74 99
Specjalista do spraw marketingu i handlu 32 36 36
Specjalista do spraw organizacji usług
gastronomicznych, hotelarskich, 36 24 32
turystycznych
Socjolog 13 14 16
Inżynier rolnictwa 7 9 17
Specjalista do spraw badao społeczno-
36 23
ekonomicznych

10. Liczba bezrobotnych w powiecie dębickim
Wyszczególnienie
Stan na 31.12.2010 Stan na 31.12.2011
Bezrobotni ogółem 6 889 7 534
W tym:
Do 1 miesiąca 856 829
1- 3 miesiące 1 520 1 455
3- 6 1 352 1 354
6- 12 1 293 1 443
12- 24 1 161 1 411
Powyżej 24 miesięcy 707 1 042

11. Grupy osób bezrobotnych Rok 2010 Rok 2011
Bezrobotni ogółem 6 889 7 534
W tym:
W wieku do 25 lat 2 051 2 245
Długotrwale bezrobotni (ponad 12 m-cy) 3 187 3 652
Powyżej 50 roku życia 968 1 032
Bez kwalifikacji zawodowych 1 407 1 899
Samotnie wychowujący co najmniej 1 dziecko do 7 roku życia 303 327
Niepełnosprawni 380 384

12. Pracodawcy najczęściej poszukiwali osób
w zawodach:
Robotnik fizyczny
Robotnik budowlany
Robotnik gospodarczy, konserwator
Stolarz
Magazynier
Sprzedawca, kasjer-sprzedawca, magazynier
Kierowca samochodów (C+E)
Operator sprzętu ciężkiego (koparki, koparko-ładowarki, ładowarki, spycharki)
Mechanik pojazdów samochodowych, blacharz - lakiernik
Kucharz, barman, kelner
Ślusarz, spawacz
Pracownik biurowy
Monter rowerów i skuterów
Pracownik produkcji warzywnej
Dozorca, portier ochroniarz

13. Prawo jazdy kat. C+E
Świadectwo kwalifikacyjne dla
kierowców
Uprawnieo spawalniczych MIG, MAG
Uprawnieo elektrycznych SEP
Uprawnieo na wózki widłowe
Uprawnieo do obsługi sprzętu
ciężkiego
Umiejętności obsługi kasy fiskalnej,
komputera
Znajomości języków obcych

14. ZWIĘKSZA SIĘ LICZBA ZAREJESTROWANYCH BEZROBOTNYCH Z WYŻSZYM
WYKSZTAŁCENIEM
W koocu grudnia ubiegłego roku takich osób było 225,8 tys.
– wynika z najnowszych danych resortu pracy
To o ponad 21 tys. więcej (10,3 %) niż w tym samym okresie roku
poprzedniego
W rezultacie już co dziewiąty bezrobotny (11,5 %) jest po studiach
W tym czasie liczba osób bez kwalifikacji – z wykształceniem gimnazjalnym,
podstawowym i niepełnym podstawowym – skurczyła się o 5 tys.
A liczba wszystkich bezrobotnych zwiększyła się tylko o 1,4 %

15. Aspiracje edukacyjne są ściśle związane
z aspiracjami zawodowymi, ponieważ wybór
szkoły i kierunku kształcenia zawodowego
przesądza zwykle o przyszłym zawodzie

16. Na przestrzeni ostatnich 20 lat nastąpiła bardzo gwałtowana zmiana w rozumieniu
i postrzeganiu życia zawodowego ludzi
Obowiązywał wcześniej model społeczno-zawodowy, którego trzema składowymi
i niezmiennymi składnikami były:
ETAP PRZEDZAWODOWY
Uczenie się, zdobywanie zawodu
ETAP ZAWODOWY
Działalność zawodowa, praca – przez cały czas
w jednym zawodzie, w jednym miejscu
ETAP POSTZAWODOWY
Wycofanie z pracy, przejście na emeryturę

17. Wraz ze zmieniającą się rzeczywistością i wystąpieniem szeregu czynników ekonomicznych,
gospodarczych, politycznych i społecznych, nastąpiła również zmiana obowiązującego
schematu
Odeszła powyższa trójetapowośd, a jej miejsce zastąpił model oparty na rozumieniu życia zawodowego
w aspekcie planowania i realizowania KARIERY ZAWODOWEJ
Przejawem tej zmiany było min.:
Rozszerzenie ścieżki zawodowej (niekoniecznie wykonywanie jednego zawodu do końca życia)
Brak typowego etapu przygotowania do zawodu
(zawód można właściwie zdobyć w każdej chwili -> edukacja ustawiczna
Wydłużenie czasu edukacji szkolnej
(kiedyś praca od 15-16 roku życia; obecnie w tym wieku kończy się dopiero gimnazjum)
Charakterystyczne jest, więc dążenie do tego, aby okres nauki był jak najbardziej otwarty, by człowiek
w tym czasie jak najwięcej się nauczył (z różnych dziedzin życia), zdobył jak najwięcej doświadczeń, które
będą mu przydatne w pracy (działalności zawodowej), aby zdobył jak najwięcej umiejętności

18. Reasumując, w odniesieniu do sytuacji zawodowej człowieka musimy raczej mówid o niej jako
o karierze zawodowej, czymś co trwa przez całe życie, gdyż na każdym etapie naszego rozwoju
możliwe jest zdobycie jakiegoś zawodu, kwalifikacji, czy nowych umiejętności
Karierę zawodową trzeba jednak świadomie zaplanowad
Trzeba wyznaczyd sobie cel, bądź cele, do których będziemy dążyd
Zanim to jednak zrobimy, musimy poznad szereg czynników warunkujących właściwe
zaplanowanie przyszłości
Poznanie ich – z jednej strony ułatwi nam odnalezienie się na rynku pracy
Z drugiej – pozwoli na wybór ścieżki zawodowej zgodnej z naszymi własnymi możliwościami,
predyspozycjami, przekonaniami, itd.

19. Decyzje dotyczące wyboru zawodu, czy też zaplanowania zawodowej kariery są jednymi
z ważniejszych. Od nich w dużym stopniu zależy przyszłe życie. I mimo, że zmieniająca się
rzeczywistośd związana z rynkiem pracy wymaga dużej mobilności (umiejętności dokonywania
zmian, przystosowania się), umiejętności przekwalifikowania się, to niezmiernie istotne jest, jak
dalece człowiek (szczególnie młody) świadomie podejmuje swoją pierwszą decyzję.
Niepodejmowanie pracy w wyuczonym zawodzie
(strata czasu, po co się tego uczyd, skoro nam nie odpowiada)
Niska jakośd wykonywanej pracy
(z powodu braku uzdolnieo czy zainteresowao w tym kierunku)
Brak satysfakcji z pracy
Napięcie psychiczne
(gdy stwierdzamy, że praca nie sprawia nam przyjemności, że przerasta nasze możliwości, czy
przeciwnie – że nas nudzi)

20. Człowiek, który lubi swoją pracę i dobrze czuje się w tym co robi, zazwyczaj
jest cenionym, kompetentnym i godnym zaufania specjalistą.
Z drugiej jednak strony można zaobserwowad, że nie wszyscy są
zadowoleni z wykonywanego zawodu
Pewnie każdy spotkał ekspedientkę, która nie lubi kontaktów z ludźmi, co
niestety przekłada się na jakośd wykonywanej przez nią pracy
Skutki złego wyboru profesji mogą byd dotkliwe, szczególnie z punktu
widzenia emocjonalnego: niezadowolenie, frustracja, brak pewności siebie
W dużej mierze te negatywne odczucia rzutują także na życie osobiste
Obecnie nie można już sobie pozwolid na przypadkowośd w wyborze zawodu.
Często młodzi ludzie nie zdają sobie sprawy, jak ważny jest to krok w ich życiu
i podejmują pochopne decyzje w rodzaju: "tata jest architektem, to ja też nim będę"
lub "wybiorę szkołę taką, jak moja koleżanka".

21. Przygotowanie do wyboru zawodu to przygotowanie do życia, do podejmowania
samodzielnych decyzji
Zdarza się, że młody człowiek nie jest dostatecznie przygotowany do podjęcia tak ważnej
decyzji, zarówno z uwagi na brak doświadczenia, rozeznania w świecie zawodów oraz ze
względu na chwiejnośd zainteresowao
Podejmując decyzję o wyborze danego zawodu, młodzież powinna mied określone predyspozycje do
pełnienia danej funkcji zawodowej, jak również określone warunki rozwojowe, zdrowotne i psychofizyczne
Rzeczywisty interes młodego człowieka polega na zdobyciu takiego zawodu, który by możliwie
najbardziej odpowiadał jego zainteresowaniom, zdolnościom oraz cechom osobowościowym
Wielu specjalistów twierdzi, że w podjęciu decyzji zawodowej bardzo ważne są potrzeby
społeczne i tendencje na rynku pracy. Owszem, idealna sytuacja to taka, w której na
wykształconego młodego człowieka, z pasją, energią, otwartego na zdobywanie
doświadczeo czeka wymarzona praca. Kłopot tylko w odpowiednim wyborze
środowiska i miejsca pracy. Rzecz w tym, że polski rynek pracy zmienia się w tak szybkim
tempie, że trudno jest przewidzied, jak rozwinie się w ciągu pięciu najbliższych lat.

22. Przemyślane planowanie własnej kariery zawodowej
składa się więc z kilku etapów:
• Poznania siebie (czynniki wewnętrzne)
• Poznania zawodów, rynku pracy (czynniki zewnętrzne)
• Konfrontacji tych dwóch czynników
• Właściwego zaplanowania kariery, czyli określenia drogi
rozwoju zawodowego, w tym znalezienia ścieżek
kształcenia prowadzących do wybranego zawodu
(grupy zawodów)

23. Wśród czynników decydujących o trafnym
wyborze zawodowym wyróżnia się dwie
podstawowe grupy:
Czynniki zewnętrzne
Czynniki wewnętrzne (znajdujące się poza
(związane bezpośrednio człowiekiem)
z człowiekiem) czynniki sytuacyjne,
z jego indywidualnymi wpływające na niego
cechami, rozwojem, z tym, jaki w mniejszym bądź większym
on jest stopniu, ale które należy brad
pod uwagę

24. Nie próbowad • To od nich czerpie się wzorce, to pod ich wpływem kształtują
za wszelką się aspiracje młodego człowieka ale każdy człowiek jest inny.
cenę zaspokoid Rodziców i ich dzieci dzieli czas, w jakim dorastali i zdobywali swoje
potrzeb pierwsze doświadczenia. Syn wybitnego chirurga nie musi leczyd
rodziców ludzi ale może byd dobrym informatykiem
Nie ulegad
• Za łatwością gry aktorskiej na scenie stoi ciężka codzienna praca
zauroczeniu
a prawnik, zanim wystąpi przed sądem musi dostad się
zewnętrzną formą
i pomyślnie ukooczyd aplikację
zawodu
Nie wybierad kierunku kształcenia
• Może się zdarzyd, że wybór będzie bardzo
wspólnie z przyjaciółmi, tylko po to,
chybiony
by nie stracid ze sobą kontaktu
Nie sugerowad się • Psycholog czy ekonomista nie jest ważniejszy od chemika lub
życiowym poglądem bibliotekarza. Wybierając zawód „na czasie” można okazad
na prestiż zawodu się osobą modną ale totalnie niezadowoloną

25. POZNANIE TENDENCJI NA RYNKU PRACY
Rynek pracy to specyficzna sfera rzeczywistości, na której dochodzi do spotkania
osoby, która sprzedaje i która kupuje pracę, czyli pracodawcy i pracownika
praca jest tu towarem
Bardzo istotnym czynnikiem jest poznanie aktualnych tendencji na rynku pracy
Musimy, bowiem wiedzied:
• Czy dostaniemy pracę w wybranym przez siebie zawodzie (ewentualnie gdzie tą
pracę dostaniemy, co może się wiązad z wyjazdem)?
• Jakie zawody są zanikające?
• Jakie zawody są zawodami przyszłości?
• Jaki jest nasz lokalny rynek pracy?

26. "Jeśli przez całe swoje życie zawodowe robiłeś jedno,
to znaczy że nigdy nie dowiedziałeś się, kim byłeś”
Peter Drucker
Parafrazując to stwierdzenie i patrząc na nie jakby od kooca można
powiedzied, że:
Im lepiej się poznasz, tym łatwiej będzie ci się znaleźd w różnych
sytuacjach, również zawodowych

29. "W jakim kierunku się przekwalifikowad aby
znaleźd pracę?„
"Jaką wybrad szkołę, kierunek
"W jakich branżach powstaną studiów aby byd pewnym
nowe miejsca pracy?„ otrzymania pracy?"
TO NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA PRZEZ
OSOBY POSZUKUJĄCE PRACY, ZAMIERZAJĄCE
ZMIENID SWOJE KWALIFIKACJE CZY TEŻ
MŁODZIEŻ ZAMIERZAJĄCĄ SIĘ KSZTAŁCID

30. Jakie zatem zawody nazwad możemy zawodami przyszłości?
Jakie obszary i dziedziny gospodarki rysują przed pracownikami
najlepsze perspektywy zawodowe?
Niezaprzeczalnie odnotowujemy popyt na inżynierów i wykwalifikowanych
pracowników fizycznych
WYMIENID TU NIEWĄTPLIWIE NALEŻY:
Zawody związane z internetem, technologiami informatycznymi i teleinformacyjnymi
• Są to najbardziej dynamicznie ewoluujące dziedziny, bez których trudno wyobrazid sobie
funkcjonowanie większości przedsiębiorstw; w obszarze tym powstaje obecnie najwięcej
miejsc pracy, kształtują się nowe zawody i specjalności; Zarządzanie wiedzą to jedna z
koncepcji, która ma poprawiad efektywnośd i wydajnośd pracowników. Umiejętnośd
pozyskiwania, gromadzenia i przetwarzania informacji będzie coraz ważniejszym
elementem decydującym o przewadze konkurencyjnej firmy
Nauki przyrodnicze, ochrona środowiska, biotechnologia
• Rozwój tych dziedzin jest jednym ze strategicznych celów Unii Europejskiej; coraz bardziej
powszechne wykorzystanie wiedzy z zakresu inżynierii ochrony środowiska oraz
biotechnologii przyczyni się do tworzenia wielu nowych miejsc pracy a wzrost
świadomości społeczeostwa na temat ekologii otworzy nowe możliwości zawodowe.

31. Transport i logistyka
• Rośnie zapotrzebowanie na usługi transportowe dla ludności; globalny rynek oraz stale
zmieniające się wymagania i potrzeby klientów wzmagają potrzebę nowych, możliwie
najtaoszych rozwiązao z zakresu zarządzania łaocuchem dostaw
Turystyka, rozrywka i rekreacja
• Wraz z rozwojem środków masowego przekazu, technik telewizyjnych nowej
generacji i Internetu tego rodzaju usługi zyskiwad będą większą rzeszę odbiorców; światowe
trendy mówią, że w przyszłości gospodarki krajów w zdecydowanej większości opierad będą
się na sektorze usług. To w nim powstanie najwięcej nowych miejsc pracy i nowych
profesji, odpowiadających potrzebom społeczeostwa; przemiany cywilizacyjne i szybsze
tempo życia wzmagają popyt na różnego rodzaju doradców, organizatorów
czy osoby wyręczające nas lub pomagające w codziennych obowiązkach
Edukacja
• Związane jest to z potrzebą dokształcania się; obserwowad można zapotrzebowanie na
trenerów różnych szkoleo, doradców oraz wzrost w kształceniu z wykorzystaniem
rozwijających się technologii informatyczno - komunikacyjnych (e-learning) oraz Internetu
Zawody związane z medycyną i ochroną zdrowia
• Starzenie się społeczeostwa, przeciętne dłuższe trwanie życia, postęp cywilizacyjny
i choroby z nim związane to wyznacznik rosnącego zapotrzebowania na tego typu
zawody; wykorzystanie nowych technologii i rozwój badao naukowych sprawią
że coraz większą popularnośd zyskiwad będą profesje z zakresu inżynierii biomedycznej
Zawody branży finansowej
• Wiąże się to bezpośrednio z rozwojem sektora usług finansowych (m.in. w zakresie
ubezpieczeo, bankowości) oraz rozwojem technologii informatycznych

32. Biorąc pod uwagę w/w branże i dziedziny wskazad można, że dużym
powodzeniem cieszyd się będą między innymi następujące zawody:
Administratorzy sieci Robotnicy budowlani
Agenci ubezpieczeniowi Nauczyciele
Administratorzy baz danych Szkoleniowcy
Specjaliści ds. Projektowych i badawczo-rozwojowych Trenerzy
Agenci pośrednictwa handlowego, Pracownicy socjalni
Architekci Psychologowie
Inżynierowie różnych specjalności, Psychoterapeuci
Biotechnolodzy Doradcy zawodowi
Fizjoterapeuci Doradcy finansowi inwestycyjni,
Genetycy Innowatorzy
Graficy komputerowi, Negocjatorzy
Goocy, opiekunki Analitycy finansowi
Pielęgniarki i położne, Specjaliści ds. Biznesu, bankowości, sprzedawcy
Pracownicy ds. Finansowych i handlowych Technicy
Pracownicy usług domowych i gastronomicznych Webmasterzy
Pracownicy ochrony, programiści Wykwalifikowani pracownicy fizyczni

34. Inżynier logistyk
Grafik komputerowy
Informatyk – specjalista od bezpieczeostwa komórkowej transmisji danych
Tłumacz języków azjatyckich: chioski, japooski, hinduski
Kucharz
Archiwista internetowy
Scenarzysta gier komputerowych i programów telewizji 3D
Trener fitnessu dla osób starszych