2. «Графика» термині - грек тілінен;
«graphein», тырнау, жазу деген мағынаны
білдіреді. Өнердің графика түрі
тырнайтын, жазатын, грифель құралының
көмегінен сызылып пайда болатындықтан,
графика өнері каллиграфиямен, жазбамен
тығыз байланысты.
Графика өзінің жаңа бағытын XIX ғасыр
аяғы мен XX басында кең бастауын алып,
графика дербес жеке өнер ретінде
қалыптасты.
3. ГРАФИКА
(грек. graphike, grapho – жазамын,сызамын, саламын) —
бейнелеу өнерінің бір түрі, яғни жазықтықта сурет салумен
байланысты.
Станоктік графика
• Сурет
(набросок, зарисовка)
• Баспа
• графикасы
• Ксилография
• Гравюра (метал
да)
• Офорт
• Литография
• Линогравюра
• Гравюра (кар
тонда)
• Монотипия
• Граттаж
Плакат
•саясаттық
•Спорттық
•Экологиялық
•Жарнамалық
•Сатиралық
•Театральді-көрермендік
Книжная
Графика
• Миниатюра
• Обложка
• Титул
• Иллюстрация
• Инициал
ГРАФИКА:
Газет-журналдық
графика
Қолданбалы
графика
• Ашық хаттар
• Күнтізбелер
• Конверттер
• Этикеткалар және т.б.
Графиканың заманауи түрлері:
Графиалық дизайн Компьютерлік графика
4. СуретСурет
-уникалды графика түріне жатады, өйткені әрбір
сурет жеке дара болып есептеледі.
Сурет – графика мен бейнелеу өнерінің басқа
түрлерінің негізі болып табылады. Ереже
бойынша, графикалық сурет бет қағазда
орындалады. Суретші графикалық сурет салу
үшін графитті қарындаш немесе шарикті қалам
болса болғаны.
Сурет салу үшін басқа керекті материалдар:
тушь, көмір, пастель, сангина, соус,
акварель және т.б.
5. ҚАРЫНДАШ ( түрк. кара – қара және таш, даш - тас)
- көмірден, графиттен немесе тығыздалған краскадан жасалған стержень
мен ағаш немесе металдан қабы жасалады. Ол жазу, сурет салу, сызу үшін
жасалған.
Стерженнің жасалу құрамына қарай былай бөледі:
- металдық (қорғасын, күміс) - XIII ғасырдан бастап тараған.күмістің, тіпті
алтынның біраз бөліктерін темір қапқа кигізіп жасаған, алайда олар қағазда
әлсін ғана із қалдырған;
- итальяндық қарындаштар XIV ғ. соңы - XV ғ.басында пайда болды.
Басында минералдан сурет салды, оны «қара бор» деп атады, кейіннен
қарындаштар лампа күйесі мен ақ балшықты араластырып жасады. Қазіргі
кезде жанған сүйек пен өсімдік желімінен жасайды. Бұл қарындаштың түрін
ретушь деп те атауға болады. Ол өте қара қанық түс береді және көмірге
ұқсайды;
- графитті - XVIII ғасырда француз химигі Конте тауып шығарған, балшық
пен күйенің қоспасы графитке қажетті қаттылықты берді; сұр түсті
қарындаш;
- Түрлі-түсті қарындаштар грифельге қажетті сапа беретін өзегі
боуғышатрдан тұрады. Түрлі-түсті қарындаштарды краскалар сияқты басқа
түс алу үшін араластыруға болады.
Кейбір қарындаштардың тек өзектері ғана болады, яғни сыртқы қабынсыз
(көмір, сангина, пастель және т.б.)
14. ТУШЬ (нем. Tusche)
- қара краска (сұйық немесе қатты түрде болады), уақыт
өте өз түсінен айырылмайды.
Туштың қасиеті: тез кебеді, жуылмайды, қағазға жақсы
жағып қалады.
Дайындау әдістері: 1) қылқанды ағашты, өсімдік майын
және шәйірді жаққанда алынатын күйеден; 2) мұнай мен
оның өнімдерін жаққанда пайда болатын күйеден(20 ғ.);
Қолданылады:
- Әсемдеу жұмыстарында шрифтерді жазу үшін;
- Сызу үшін ;
- Штрихтау, құю арқылы сурет салу үшін (перо мен
қылқаламның көмегімен).
Әр түрлі түстер алу үшін тушқа су құйып, қылқаламмен
салады.
19. КӨМІР – жанған жөкелерден, талдардан және
басқа ағаштардан алынған сурет салуға
арналған құрал. 19 ғасырда қатты көмір мен
өсімдік желімінен алынған көмір тарала
бастады.
Көмірдің қасиеттері:
- Штрихтың мақпалдығы,
- Сызық пен нүктені үйлестіруі,
- Тоналды нәтиже жасай алуы.
23. ФЛОМАСТЕР (ағылш. flowmaster) –
Сурет салу үшін және қағазда, әйнекте, картонда, ағашта және т.б.
әсемдеу жұмыстары үшін арналған қалам сияқты құрал.
Фломастерлер жуандығына байланысты әр түрлі болады:
- Жіңішке фломастерлер жазу үшін және кішкентай беттерде сурет
салу үшін қолданылады;
- Жуан фломастерлер (маркерлер) үлкен жазықтықта орындалатын
жұмыстарда қолданған жақсы.
- Фломастердің айқын түстері нобайларды, суреттемелерді,
тақырыптық композицияларды және декоративті суреттерді
салғанға өте жақсы.
Фломастердің қасиеті:
- Анық штрих қалдырады, көркемдік дақтар қалдырады,
- Тегіс бетте жақсы сырғиды жіне анық, нәзік сызықтар түсіреді,
- Өшіруге болмайды, сондықтан сенімді қолдар ғана жұмыс жасай
алады.
26. ПАСТЕЛЬ
(франц. pastel, итал. Pastello, pasta – қамыр) –
құрғақ, жұмсақ түрлі-түсті сыртқы қабынсыз
қарыындаштармен салынған живопись, гипсті,
сүтті, борды, шайырдың қоспаларынан
жасалады.
Пастелдің қасиеттері:
- Ерекше тазалық және түстердің жұмсақтығы,
- Туындының беті нәзік, таз болуы.
29. АКВАРЕЛЬ
(франц. aquarelle, итал. acquerello, лат.
aqua - су) –
Құрамында суға еритін желім қосылған түрлі-түсті бояу.
Кескіндеменің ең әсерлі түрі. Ерекшелігі – мөлдірлігі.
Акварель бояулары қолдануға ыңғайлы және қарапайым.
Соған қарамастан, акварель техникасы
-мейлінше күрделі. Акварель бояуын И. Е. Репин,
Т. Г. Шевченко, А. Ғалымбаева, Ү. Әжиева, Ә. Қастеев, т.б.
өз кескіндемелерінде шеберлікпен қолданған.
