prezentacja poświęcona kosztom transakcyjnym przygotowana na Letnie Seminarium Ekonomiczne 2010 przez młodszych ekspertów Instytutu Misesa, Jacka Kubisza i Szymona Chrupczalskiego.

1. Teoremat Coase’a Letnie Seminarium Austriackie Radziejowice, 12 września 2010 Jacek Kubisz, Szymon Chrupczalski

2. Teoremat Coase’a Czym jest i jakie ma coasekwencje? I. Pojęcie kosztu społecznego II. Rekonstrukcja twierdzenia Coase’a III. Pojęcie kosztów transakcyjnych IV. Krytyka teorii Coase’a 2

6. Paradoks: nawet korzyści mogą stać się kosztami (subsydia)5

8. Impuls do rozwoju ekonomicznej analizy prawa.

9. Jeden z najczęściej cytowanych artykułów.

13. Jeśli założymy racjonalność, brak kosztów transakcyjnych i brak przeszkód dla negocjacji, wszelkie błędne alokacje zasobów zostaną w pełni naprawione na rynku dzięki negocjacjom (Calabresi, 1968)

14. Gdy strony mogą negocjować i współpracować przy rozwiązaniu sporów, ich zachowanie będzie efektywne, bez względu na obowiązujące prawo (Cooter and Ulen, 1988)9

15. III. Pojęcie kosztów transakcyjnych D. Allen: „Na początku Coase ukuł termin koszty transakcyjne, a pojęcie było bez formy i puste, a ciemność unosiła się nad nim”. Wynikają z niedoskonałej informacji John Hicks i koszty handlu 1935…

16. III. Pojęcie kosztów transakcyjnych Cooter i Ulen w podręczniku „Ekonomiczna Analiza Prawa”: Wymiana 3-etapowa: poszukiwania kontrahenta, negocjacji dotyczących ceny oraz egzekwowania kontraktu. Oliver Williamson: Koszty transakcyjne w ekonomii jak tarcie w fizyce. Kenneth Arrow Koszty transakcyjne hamują, a w szczególnych przypadkach całkowicie blokują powstawanie rynków Koszty odrębne od kosztów produkcji

17. III. Pojęcie kosztów transakcyjnych Janina Godłów-Legiędź i koszty podziału pracy Pogłębianie i poszerzanie podziału pracy

18. III. Pojęcie kosztów transakcyjnych D. Allen: Ujęcie neoklasyczne: W modelach neoklasycznych ujmowane analogicznie do kosztów transportu Koszty poszukiwania informacji o kontahentach, cenach Koszty zarządzania i zawierania kontraktów(negocjacji) Koszty kontroli wykonania kontraktu Koszty przenoszenia praw własności – brak w socjalizmie i wewnątrz firmy.

19. III. Pojęcie kosztów transakcyjnych D. Allen: Ujęcie ekonomiki praw własności Wszelkie koszty związane z: Ustanowieniem Utrzymaniem Zarządzaniem Przenoszeniem Ochroną PRAW WŁASNOŚCI

20. III. Pojęcie kosztów transakcyjnychUjęcie Harolda Demsetza Koszty – neoklasyczne Teoria – ekonomika praw własności Czy słusznie?

21. III. Pojęcie kosztów transakcyjnych Wnętrze firmy – kontrakty pracodawca-pracownik Koszt wymiany praw własności czy koszt własności? Koszty transakcyjne czy koszty produkcji?

22. III. Pojęcie kosztów transakcyjnychRonald Coase i paradoksy Coase – neoklasyk czy teoretyk praw własności? Koszty używania mechanizmu cenowego Świat Coase'a: Koszty niepewności – niepewność wyniku negocjacji? „Przyspieszenie transakcji” Koszty alokacji praw własności?

23. III. Pojęcie kosztów transakcyjnych

24. IV. Krytyka teorii Coase'a Krytyka twierdzenia o efektywności (mainstream) Niefalsyfikowalność tezy o efektywności (mieszanka metodologii K. Poppera i M. Friedmana) – nieefektywne rozwiązanie jest wynikiem wcześniej nieznanych czy niezauważonych kosztów. Jednak aby przetestować teorię, trzeba wcześniej oznaczyć zbiór kosztów jakie mogą być wzięte pod uwagę. Stąd występuje wewnętrzna niemożliwość falsyfikacji teorii. Ahistoryczny charakter tezy o efektywności – twierdzenie o efektywności jest statyczne, nie uwzględnia ewolucji stosunków społecznych. Efektywność w praktyce prawnej – strony tocząc spór w sądzie nie żądają rozwiązań efektywnych, lecz jakiegokolwiek orzeczenia, które zmniejszy stan niepewności. 19

25. IV. Krytyka teorii Coase'a Tworzenie i stosowanie prawa (Austriacy) Teoria praw własności (czynników produkcji) Don Corleone (propozycje nie do odrzucenia). Keep your cattle off my land! 2. Wydawanie orzeczeń w oparciu o teoremat Coase’a (na czym opiera się sąd?). 20

26. IV. Krytyka teorii Coase'a Krytyka twierdzenia W świecie rzeczywistym są koszty transakcyjne :-) Efekty dochodowe reguł odpowiedzialności Ignorowanie kosztów psychicznych

27. IV. Krytyka teorii Coase'a Postulat normatywny Tradycyjne podejście cechowała tendencja do zaciemniania natury wyboru, którego należy dokonać. Pytanie, zwykle stawiane w sytuacji, gdy A wyrządza krzywdę B, dotyczące tego, jaką należy podjąć decyzję, brzmi: jak powinniśmy powstrzymać A? Jednak to podejście jest błędne. Mamy tu bowiem do czynienia z problemem natury mającym dwa aspekty. Oszczędzenie krzywdy B wyrządziłoby krzywdę A. Prawdziwe pytanie, na które trzeba odpowiedzieć, brzmi: czy zezwolić A krzywdzić B lub czy zezwolić B krzywdzić A? Problemem jest uniknięcie poważniejszej krzywdy (Coase 1988, s.96).

28. IV. Krytyka teorii Coase'a Krytyka postulatu normatywnego. Odrzucenie tradycyjnej zasady ścisłej odpowiedzialności (relatywizm etyczny) Kalkulacja użyteczności a subiektywność kosztu Skłonność do zapłaty (willingness to pay)

29. IV. Krytyka teorii Coase'a Konsekwencje teorii Dochodowość - efektywność - prawa własności Koszt zewnętrzny Coase'a

30. Podsumowanie -Teoremat Coase’a jest tautologią, nie wnosi nic nowego, czego nie wiedzieliby Austriacy. +Coase zapoczątkował debatę nad kosztami transakcyjnymi. -Teoremat Coase’a jest niestosowalny w prawie i próba stosowania doprowadziłaby do zakwestionowania praw własności. -Prawa własności są podstawą efektywności na rynku a-priori (konieczność internalizacji kosztów). +Coase przekonał część ekonomistów, że rynek, w odpowiednich warunkach, jest w stanie efektywnie działać bez ingerencji instytucji państwowych. 25

31. Dziękujemy za uwagę! Jacek Kubisz Szymon Chrupczalski